Kijk op de praktijk! HSN- Brugge -15 november 2014 Kom verder. Saxion. Maaike Vervoort
Ingrediënten workshop Context en aanleiding Het ontwerp van VILMS Casus: de T van Titia
Context en aanleiding Lerarenopleiding primair onderwijs (pabo) Opleiden in de School Studenten vinden het lastig om vernieuwende (vakdidactische) inzichten uit het pabocurriculum toe te passen in hun lespraktijk.
Handelen Theoretische kennis
Ontwerponderzoek in 4 stappen Probleemanalyse Ontwerp Uitvoering Evaluatie
Rich media-cases Videobeelden van onderwijssituaties verbonden met video, audio, tekst en ander achtergrondmateriaal
Ontwerpcriteria Gebruik exemplarische cases over vernieuwende vakdidactiek (Barnett-Clarke, 2001) Stimuleer een dialoog over de casusinhoud (Carter, 1999) Verbind cases aan een expliciete opdracht (Blijleven, 2005)
Ontwerp van VILMS Video voor Interactieve Lesvoorbereiding door Mentor & Student
Onderwijseenheid Vakdidactiek Rich mediacases Colleges pabo Dialoog student & mentor Les student Videoportfolio student Presentatie videoportfolio
Doel van VILMS Vernieuwende vakdidactiek toepassen in de praktijk?
Praktijkkennis gebaseerd op (reflecties op) praktijkervaring (gedeeltelijk) persoonsgebonden vak- of zelfs onderwerpsgebonden afhankelijk van de context hoofdzakelijk tacit (niet geëxpliciteerd) (Meijer, Verloop & Beijaard, 1999)
Praktijkkennis Leerlijn Leren van leerlingen Doelen Instructie Vakinhoud Materiaal Pedagogiek en didactiek in het algemeen
Kijken met kennis
Kijken met kennis
Kijken met kennis
Kijken met kennis
Classroom interactions Kom verder. Saxion. Learn to notice Selective attention Knowledge based reasoning (Bron: Van Es & Sherin, 2008)
Methode Onderzoeksvragen Welke rol speelt de praktijkkennis van de mentor bij de bespreking van de inhoud van de rich media-cases en bij de totstandkoming van een lesontwerp? Wat zijn de opbrengsten van de dialoog voor het leren van de student?
Methode Onderzoeksopzet Meervoudige gevalsstudie (Yin, 2003) 5 mentor-student-koppels Koppel Mentor Student Groep 1 2 3 Opleiding Pabo Pabo Klos Ervaring PO a Ervaring mentor a Opleiding Data: video-opnames dialoog, interviews, videoportfolio s 4 5 29 3 4 11 vwo havo vwo Ervaring stage b 2 4 Pabo 2 1 mbo 15 0-1-2 5 Klos 20 10 vwo 12 2 8 10 10 1-2
Koppel 3: De T van Titia Heb je al een lesidee?
Koppel 3: De T van Titia Bespreken van de cases
Analyse praktijkkennis Dimensie Categorieën praktijkkennis Code De inhoud van de uitingen van de mentor in de dialoog Vakinhoud PK-V Algemene didactiek en pedagogiek PK-A Leerprocessen van leerlingen Doelen Instructie Leerlijn Materiaal PK-Ls PK-D PK-Is PK-La PK-M
Koppel 3: De T van Titia Bespreken van het lesontwerp
Koppel 3: De T van Titia Bijdrage mentor aan lesontwerp Advies voor lesdoel (1) Advies/voorstel voor instructie (5) Voorstel voor materiaal (1) Gebeurtenis 8 Mentor doet voorstel voor instructie: letter visueel maken, want het is belangrijk dat leerlingen de letter horen en zien. Mentor maakt voorstel specifieker: woorden opschrijven. Lesontwerp: 2 + 5
Koppel 3: De T van Titia Tabel 11: Overzicht van aspecten doel, didactische aanpak en materiaal voor lesidee en lesontwerp koppel 3 Aspect Lesidee Lesontwerp Lesdoel i. Herkennen van de letter T, zowel horen als zien. ii. Bedenken van woorden met beginletter T. Didactische aanpak & leerling activiteit 1. LK bespreekt een beginletter 2. LLN bedenken woorden die met die letter beginnen. 1. LK benoemt voorwerpen bij thema met beginletter T (zoals toverhoed, toverstaf). LLN luisteren (horen ze de /t/?) 2. LK schrijft woorden op en vraagt: wat valt jullie op? 3. LK wijst de letter T aan en spreekt deze uit (/t/) 4. LK geeft opdracht: verzin woorden die met de /t/ beginnen. LLN bedenken woorden met beginletter T. 5. LK schrijft woorden met beginletter T op. 6. LLN kunnen letter T tekenen of overtrekken op een werkblad. Materiaal a. Voorwerpen met beginletter T b. Werkblad met letter T Noot: LK = leerkracht; LLN = leerlingen
Toelichting vanuit theorie: Videoportfolio student Ik zorg voor een pakkende inleiding, zodat ik de nieuwsgierigheid van de leerlingen prikkel en hun aandacht heb. Ik laat de letter zien en horen, zodat ze de foneem-grafeemkoppeling kunnen maken (tussendoel 6.1)
Videoportfolio student Toelichting vanuit praktijkkennis mentor: Het niveau van de leerlingen verschilt sterk. Sommigen kunnen al woorden lezen en schrijven, terwijl anderen alleen de eerste letter van hun naam kunnen herkennen. Daarom past het aanbieden van een enkele letter goed in deze groep.
Bijdrage praktijkkennis mentor aan dialoog Interpreteren gebeurtenissen in casus Relateren casus aan de eigen groep Formuleren adviezen voor lesontwerp
Bijdrage dialoog aan leren student Beredeneerd didactisch handelen: uitvoeren ideeën uit de cases verantwoorden van handelen vanuit praktijkkennis mentor Leeropbrengsten voor lesontwerp en beeldvorming vakdidactiek
Theoretisch model
Opbrengst 1 Opbrengst 2
Aanbevelingen Geef praktijkkennis van mentoren een prominente plaats in het opleidingscurriculum Stem de rollen van mentoren en opleidingsdocenten beter op elkaar af, met name wat betreft hun specifieke kennisbijdrage aan het leren van studenten.
Contactgegevens Meer weten? m.vervoort@saxion.nl Proefschrift Artikel Pedagogische Studiën Artikel Tijdschrift voor Lerarenopleiders Kijk op de praktijk Rich media-cases in de lerarenopleiding