Hoe denkt de zaal over de geestelijke gezondheidszorg? Uw mening over vijf statements

Hoe denkt de zaal over de geestelijke gezondheidszorg? Uw mening over vijf statements

Ga naar Kahoot.it Voer de pin in Voer je (bij)naam in Wacht op de laatste

Vroeger Nu Toekomst

Vroeger Kon je nog leuk winkelen

Een KODAK momentje Vroeger: een mooi moment om een foto te maken Nu: te laat erachter komen dat het niet langer juist is dat je foto s maakt met een fototoestel en van marktleider naar faillissement gaan

Groot is niet langer voldoende om te overleven Kodak: dacht dat fotograferen met een fototoestel moest V&D: dacht dat de markt voor de middenklasse altijd zou blijven Nokia: dacht dat een telefoon was om te telefoneren Shell: dacht dat klimaatverandering de burger niet raakte

Voortbouwen op bestaande is dodelijk De wereld is in transformatie

Net toen de rups dacht dat het afgelopen was, werd zij een vlinder

Wat wordt het vlindermomentje voor de ggz?

Probleem 1: De 541 classificaties van de DSM 5 BESTAAN NIET

Het klassiek medisch model geldt niet in de psychiatrie Dag DBC Dag ziekenhuis Dag dokter Daar zijn nog alle patiënten! Zij bestaan wel en hun lijden ook! Gelukkig maar! Geen enkele klassificatie heeft een fysiek substraat Bloed, sputum, liquor, feces, EEG, MRI, Röntgen kunnen diagnose vaststellen in de geneeskunde NIET IN DE PSYCHIATRIE

Probleem 2: De 541 classificaties van de DSM 5 Hebben geen vaststaande etiologie

Probleem 3: De 541 classificaties van de DSM 5 Hebben allemaal een heterogene prognose

Gelukkig hebben we twee heldere doelstellingen Meer gezondheid Lagere kosten

Hoe maken we de ggz effectiever tegen lagere kosten? Drie minuten brainstorm met uw buur

Oplossing Zoek transdiagnostisch prognostische kenmerken! Kun je mensen vinden die het risico lopen op een langdurige kostbare ggzcarrière? Geef proactieve zorg gericht op het beïnvloeden van risicofactoren

EXPONENTIËLE FUNCTIES 25

Exponentiële afname (eenvoudig wiskundig te beschrijven) Typische voorbeelden van exponentiële afname zijn : radioactief verval het ontladen van een condensator via een weerstand het dalen van een medicijnspiegel in een lichaam dalen van het vloeistofniveau in een lekkend vat 26

Exponentiële distributie van symptomen: geen caseness bij neuroticisme of depressie 27 Alle symptomen 4+ symptomen Depressie 3+ Melzer, D., Tom, B. D., Brugha, T. S., Fryers, T., & Meltzer, H. (2002). Common mental disorder symptom counts in populations: Are there distinct case groups above epidemiological cut-offs? Psychological Medicine, 32(7), 1195-201.

Exponentiële distributie van achterdocht: geen caseness bij paranoia N=1202 N=8580 28 Freeman, D., Garety, P. A., Bebbington, P. E., Smith, B., Rollinson, R., Fowler, D.,... Dunn, G. (2005). Psychological investigation of the structure of paranoia in a non-clinical population. The British Journal of Psychiatry, 186, 427-35. Bebbington, P. E., McBride, O., Steel, C., Kuipers, E., Radovanovic, M., Brugha, T.,... Freeman, D. (2013). The structure of paranoia in the general population. The British Journal of Psychiatry, 202, 419-27.

De exponentiële distributie van stoornissen Newman, D. L., Moffitt, T. E., Caspi, A., & Silva, P. A. (1998). Comorbid mental disorders: Implications for treatment and sample selection. Journal of Abnormal Psychology, 107(2), 305-311. 29

Exponentiële distributie van stoornissen in de hulpzoekende bevolking à perfect exponentiële functie Percentage van de hulpzoekende bevolking 8 7 Classifications 6 5 4 3 2 1 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Percentage Newman, D. L., Moffitt, T. E., Caspi, A., & Silva, P. A. (1998). Comorbid mental disorders: Implications for treatment and sample selection. Journal of Abnormal Psychology, 107(2), 305-311. 30

Distributie van psychose in de hulp-zoekende bevolking (EDIE-NL: wederom exponentiële functie) Distributie van psychose status Clinical status 4 2,2 3 Psychotische stoornis ß Dx / UHR + 3 of meer dsm classificaties UHR + psychose 9,2 26 2 ß 3 of meer dsm classificaties PQ >= 6 1 of 2 dsm classificaties 74 1 0 10 20 30 PQ = 0-5 40 Percentage 31 50 60 70 80

Aantal stoornissen bij UHR 2 100 90 3 4 5 6+ 100 91 80 70 60 62 50 40 30 32 20 10 0 16

Hiërarchische symptoom associaties 33

Symptomen hiërarchie 34

Hiërarchie van symptomen op de PSE Sturt, E. (1981). Psychological Medicine, 11(4), 783-92. Worrying Inefficient thinking Suicidal plans Pathological guilt 35

Niet stoornis maar ernst moet de basis ggz onderscheiden van de gespecialiseerde ggz Ernst is totale symptoom score Elk symptoom maakt de aanwezigheid van andere symptomen waarschijnlijker Zeldzame symptomen (wanen/ hallucinaties/ gebrek aan concentratie en energie) gaan samen met veel andere symptomen Veelvoorkomende symptomen (piekeren/ spanning/ situationele angst) hebben minder symptoomassociaties Zeldzame symptomen hebben meer sociaal disfunctioneren Er is sprake van een hiërarchie van symptomen: Veel voorkomende symptomen vormen de basis; zeldzame staan aan de top Sturt, E. (1981). Hierarchical patterns in the distribution of psychiatric symptoms. Psychological Medicine, 11(4), 783-92. Onderscheid tussen basis ggz en gespecialiseerde ggz is dus niet het type stoornis, maar de hoeveelheid symptomen, die ernst en lijdensdruk en sociale uitval bepalen Een efficiënte strategie is om eerst zeldzame symptomen te detecteren 36

DE ENKELVOUDIGE PSYCHOPATHOLOGIE FACTOR 37

Dunedin, New Zealand: 38 jaar follow-up van een geboortecohort N=1037 Dunedin bij geboorte Assessments op leeftijden: 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 18, 21, 26, 32, en 38 jaar. Tijdens laatste meting was 95% van de 1007 deelnemers nog in leven. Caspi, A., Houts, R. M., Belsky, D. W., Goldman-Mellor, S. J., Harrington, H., Israel, S.,... Moffitt, T. E. (2014). The p factor: One general psychopathology factor in the structure of psychiatric disorders? Clinical Psychological Science : A Journal of the Association for Psychological Science, 2(2), 119-137. 38

Eysenck revisited (extraversie, neuroticisme, psychoticisme) 39

P verklaart meer variantie dan twee subdomeinen 40

Psychose is ernst index Any individual who carries a strong General Psychopathology liability might, if their disorder grows severe enough, experience psychotic thought processes, whatever the presenting diagnosis; that is, unwanted irrational thoughts are not just for the formal psychoses. 41

Psychose is het resultaat van persisterende en ernstige psychopathologie Veel personen maken een korte episode door van een stoornis, een kleinere groep daarvan ontwikkelt een persisterend Internalizerend of persisterend Externalizerend syndroom, terwijl een kleine groep een grote toename van p ontwikkelt, uiteindelijk met het verschijnen van een psychotische conditie in de late adolescentie of vroeger volwassenheid. 42

EDIT als business case voor prognostisch modelleren en proactieve zorg

Waar screenen op UHR en psychose? Per 1000 screens Correct positieven Fout positieven PPW Bevolking 17 147 10% Huisarts 25 145 15% School 34 144 19% B+SGGz 110 130 44% Meetinstrument met.85 sensitiviteit en.85 specificiteit

Prognostisch modelleren in de ggz PQ-16: 2 minuten screen verdeelt populatie in basis ggz (74% van de hulpvragenden) en gespecialiseerde ggz (26% van de hulpvragenden) NEURAPRO versie van de Comprehensive Assessment of At Risk Mental States (+ SCID diagnoses) 2.2% = psychose 7% = UHR + 3 tot 7 comorbide stoornissen 17.8% = 3 tot 7 comorbide classificaties 45

Preventieve interventie (CGT uhr) Educatie van riskante denkstijlen Educatie over bijzondere ervaringen en dopaminesensitisatie Voorkomen van waanverklaringen voor bijzondere ervaringen Experiëntieel leren door gedragsexperimenten Voorkomen van risicovol gedrag 46

Results of CBTuhr intervention 10 transitions CBTuhr add-on bij TAU 22 transitions TAU = State of the art behandeling voor comorbide stoornis(sen)

48

49

48 maanden uitkomst CBT TAU Statistiek Transitie ratio EM 12/95 25/101 F(1,5)=8.08, p=0.03 Transitie ratio LOCF 12/95 22/101 F(1,5)=7.98, p=0.04 Dagen tot transitie 1322 (382) 1189 (520) t(194)=2.03, p=0.04 Maanden in ziekenhuis 11.5 33.0 n.s. Remissie status (PANSS-8) 45/59 37/63 Chi 2 (1)=4.26, p=0.04 50

51 Kosteneffectiviteit bij 48 maanden

Preventing psychosis Gaining one Quality Adjusted Life Year 52

Besparing Bij implementatie in de Nederlandse ggz is er sprake van een besparing van à 10.400.000 per jaar à 450 minder eerste episode psychose patiënten à Op termijn afname van 15% van de classificatie schizofrenie 53

Algemene conclusies De GGz moet verschuiven van late classificaties naar vroege transdiagnostische detectie van personen die het risico lopen grootgebruikers te worden van geestelijke gezondheidszorg late cure van chronische gevallen (b.v. eerste episode psychose) naar mentale hygiëne en preventie Interventies kunnen beperkt, non-invasief, hoog verdraagbaar, goedkoop en meer effectief zijn in de vroege stadia De GGz wordt daarmee houdbaar voor de toekomst en stukken goedkoper 54

MET DANK VOOR UW AANDACHT! Mark van der Gaag PhD Hoofd psychose onderzoek Parnassia, Den Haag Hoogleraar Klinisch Psychologie Vrije Universiteit, Amsterdam m.vander.gaag@vu.nl m.vandergaag@parnassia.nl 55