Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 DEFENSIE

Vergelijkbare documenten
Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 Defensie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 Defensie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 14 Cultuur

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 14 Cultuur

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 Defensie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 01 Onderwijs

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 02 Onderwijs

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 19 Telefonie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 5 LABORATORIA

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 5 LABORATORIA

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 01 Onderwijs

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 Defensie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 Defensie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 5 LABORATORIA

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 3 Woonwagens

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 5 LABORATORIA

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 15 Kinderboerderijen

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 8 Ziekenhuizen

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 Defensie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 3 Woonwagens

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 7 PARKEREN

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 11 Busstations

WAARDERINGSKAMER. Record-layout Stuf-TAX. versie 4

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 14 Cultuur

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 11 Busstations

WAARDERINGSKAMER NOTITIE. Betreft: Stuf-TAX versie 4. Datum: 1 juli 2006 Bijlage(n): 3

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 19 Telefonie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 3 Woonwagens

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 10 Kloosters

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 15 Kinderboerderijen

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 3 Woonwagens

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 15 Kinderboerderijen

Rotterdamse appendix bij de taxatiewijzer Havengebonden objecten van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 19 Telefonie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 11 Busstations

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 7 Parkeren

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 4. NS-stations RIT/Prorail (o.b.v. convenant perrons, overkappingen e.d.) Waardepeildatum 1 januari 2013

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 6 Crematoria

Taxatiewijzer en kengetallen Algemeen deel

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 19 Telefonie

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 6 Crematoria

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 7 PARKEREN

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 6 Crematoria

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 7 Parkeren

Taxatiewijzer en kengetallen Algemene kengetallen (bijgebouwen en infrastructuur)

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 14 Cultuur

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 7

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 7 Parkeren

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 4. NS-stations RIT/Prorail (o.b.v. convenant perrons, overkappingen e.d.) Waardepeildatum 1 januari 2012

Taxatieverslag Woningen

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 6 Crematoria

Vorige vastgestelde WOZ-waarde (waardepeildatum )

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 3 Woonwagens

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 7

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 5 LABORATORIA

Taxatieverslag Woningen

Model taxatieverslag woningen dat is opgenomen in de bijlage bij deze regeling.

Gemeentelijk WOZ-rapport

Model Taxatieverslag Woningen

Taxatiewijzer en kengetallen Algemene kengetallen (bijgebouwen en infrastructuur)

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 15 Kinderboerderijen

Taxatieverslag Woning

WOZ-waardering NSW-landgoederen ingrijpend gewijzigd

Taxatieverslag Woning

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 6 Crematoria

KANTOORRUIMTE MET MAGAZIJN. Smalzijde JP Nieuwland

Taxatiewijzer en kengetallen Algemeen

Taxatierapport voor gebouwde onroerende zaken

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 12 Windturbines

Taxatiewijzer en kengetallen Algemeen deel

Taxatierapport. Taxatierapport Moerdijkregeling. Ter bepaling van de marktwaarde per 1 januari 2013 van:

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 3 Woonwagens

DE MEERWAARDE VAN KENNIS OVER ERFPACHT, NATUURSCHOONWET, WOZ EN FISCALITEITEN

OPSLAGRUIMTE. Ariën Brandsteeg GG Gorinchem

Taxatiewijzer en kengetallen Algemeen deel

Projectinformatie. Opslagruimte met kantoor. Nijverheidsweg AN Culemborg. Bellweg 4 (0345) BJ Culemborg

Vervangingswaarde. Restwaarde. Definitief correctiemodel WOZ II 7 april 2015

VRIJBLIJVENDE OBJECTINFORMATIE MEESTERSSTRAAT HC DOETINCHEM TE HUUR

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 3 Woonwagens

BEDRIJFS /KANTOORRUIMTE. Vierlinghstraat 49 A LC Werkendam

Projectinformatie Kantoorruimte

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 12 Windturbines

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 3 WOONWAGENS

Hoe wordt de WOZ-waarde vastgesteld?

Inleiding WAARDERINGSKAMER RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Datum: 28 mei en 16 juli Datum rapport: 3 augustus 2009

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 11 Busstations

Projectinformatie. Kantoorruimte + magazijn. Avelingen-West 47. Gorinchem. Avelingen West 36 (0183)

Lelystraat 57J te Sliedrecht

BEDRIJFSRUIMTE. Papland CK Gorinchem

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 12 Windturbines

Beoordelingsprotocol objectkenmerken

TE HUUR FUNCTIONELE BEDRIJFSRUIMTE OSS, LICHTSTRAAT 24

ECLI:NL:RBOBR:2017:1690

1. Inleiding. 2. Oordeel uitvoering van de Wet WOZ WAARDERINGSKAMER RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Gemeente/

Rotterdamse appendix bij de taxatiewijzer Havengebonden objecten van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Waardering van nieuwbouw

TAXATIERAPPORT t Holland 1 te Reusel Bij VIV

Te huur Luxe bedrijfs-/kantoorunits Project StoreParc. Nieuwland Parc Alblasserdam

KANTOORRUIMTE 1 E VERDIEPING. Avelingen-West MS Gorinchem


Transcriptie:

Taxatiewijzer en kengetallen DEEL 2 DEFENSIE Waardepeildatum 1 januari 2007

Colofon Taxatiewijzer Defensie, waardepeildatum 1 januari 2007 Deze taxatiewijzer is een uitgave van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Copyright Vereniging van Nederlandse Gemeenten 2007 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Dit verbod betreft tevens de gehele of gedeeltelijke bewerking. Uitgevers en samenstellers verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en samenstellers op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en samenstellers aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en / of beslissingen die gebaseerd zijn op de in deze uitgave opgenomen informatie. Gebruikers van de in deze uitgave opgenomen informatie wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar tevens af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te allen tijde te controleren. Taxatiewijzer Defensie Pagina 2 van 43

VOORWOORD Voor u ligt de landelijke taxatiewijzer defensie naar waardepeildatum 1 januari 2007. Deze taxatiewijzer is in opdracht van het Strategieberaad WOZ-Datacenter tot stand gekomen in de Taxatietechnische Kerngroep. Daarin hebben deelgenomen de VNG, de Waarderingskamer, de gemeenten Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht en de taxatiebedrijven Oranjewoud, Taxon, TOG Nederland en SenS Vastgoed. Taxatiewijzer Defensie Pagina 3 van 43

Verschillen ten opzichte van de vorige Taxatiewijzer Defensie, prijspeil 2005, versie 1.0 Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de inhoudelijke (niet-redactionele) verschillen in de hoofdstukken ten opzichte van de Taxatiewijzer Defensie, prijspeil 2005, versie 1.0 Hoofdstuk Onderwerp Wijziging 1 Strekking van deze taxatiewijzer nvt 2 Beschrijving van de archetypes 3 Aandachtspunten inzake functionele veroudering Extra typenummering toegevoegd in verband met diverse gebouwsoorten (posities 2 en 3 van de codering) Zie hoofdstuk 2. De forfaitaire percentages voor excessieve kosten zijn achterwege gelaten. Onderdeel infrastructuur verwijderd en als aparte bijlage opgenomen 4 Onderbouwende marktgegevens Deels herzien 5 Beschrijving hoe om te gaan met bandbreedtes 6 Grond Waarde aangepast aan prijspeil 7 Taxatieverslag Nieuwe lay-out 8 Rekenschema nvt Bijlage 1 Bronnen nvt Bijlage 2 Verklarende woordenlijst nvt Bijlage 3 Marktanalyse aangepast Bijlage 4 Kengetallen per archetype Voorheen onderdeel van hoofdstuk 2 Bijlage 5 Jurisprudentie nvt Bijlage 6 Infrastructuur nvt Voorheen opgenomen bij hoofdstuk 3 (Functionele correctie) Aanpassing prijspeil; Correctie te lage kengetallen mbt trainingsfaciliteiten (klimwanden,hindernisbanen) Verschillen ten opzichte van de Taxatiewijzer Defensie, prijspeil 2007, versie 1.0 Hoofdstuk Onderwerp Wijziging Bijlage 3 Correctie op maximum vervangingswaarde in kengetal nummer 9 (Vliegtuighangar) (pagina 31 van 43) Een onjuist bedrag in de kolom Maximum en de rij Ruwbouw is aangepast: was 110,-, is geworden 659,-. Hierdoor is ook het maximum totaalbedrag gewijzigd: was 768,-, is geworden 1.317,-. Taxatiewijzer Defensie Pagina 4 van 43

INHOUDSOPGAVE 1 Strekking van deze taxatiewijzer... 6 1.1 Algemeen 6 1.2 Specifieke aandachtspunten taxatiewijzer Defensie 6 2. Beschrijving van de archetypen... 8 3 Inhoudsopgave archetypen... 9 3.1 Toelichting op de archetypen 9 4 Functionele veroudering bij gebouwen voor Defensie... 10 4.1 Functionele correcties 10 5 Beschrijving van de marktgegevens... 12 5.1 Algemeen 12 5.2 Toelichting op de marktgegevens 12 6 Beschrijving hoe om te gaan met bandbreedtes... 13 7 Grond... 14 7.1 Overzicht soorten terreinen met bandbreedtes 14 8 Taxatieverslag... 15 9 Rekenschema... 16 Bijlage 1 - Bronnen... 17 Bijlage 2 - Verklarende woordenlijst... 18 Bijlage 3 - Kengetallen per archetype... 22 Bijlage 4 - Onderbouwende marktgegevens...32 Bijlage 5 - Jurisprudentie... 41 Bijlage 6 - Infrastructuur/ trainingsfaciliteiten c.a... 43 Taxatiewijzer Defensie Pagina 5 van 43

1 Strekking van deze taxatiewijzer 1.1 Algemeen Deze voor de WOZ-taxateur geschreven taxatiewijzer geldt als richtlijn bij de waardering, naar de peildatum 1 januari 2007, van de objectcategorie Defensieobjecten, waaronder kazernes, vliegbases, munitieopslag- en oefenterreinen. Voor objecten, anders dan woningen en monumenten, waarvan in het geheel geen marktgegevens beschikbaar zijn, komt de gecorrigeerde vervangingswaarde in aanmerking. In feite wordt in het geval van defensieobjecten de waarde voor de huidige gebruiker bepaald, omdat de aard en inrichting ervan specifiek op de gebruiker gericht zijn. Zie voor een uitleg over de methodiek het deel Taxatiewijzer en Kengetallen - Algemeen. Bij de bepaling van de kengetallen zijn de kostenanalyses van de Dienst Vastgoed Defensie (DVD) geraadpleegd. Verder bieden het Tweede Structuurschema Militaire Terreinen (SMT-2) in combinatie met de jaarverslagen van de DVD inzicht in wat er aan infrastructuur en terreinen nodig is om de krijgsmacht te kunnen huisvesten, oefenen en opleiden, respectievelijk in de stand van zaken met betrekking tot de nieuwbouw en onderhoudsprogramma s. Hoofdstuk 2 geeft een overzicht en beschrijving van de te onderkennen archetypen. De bijbehorende kengetallen die de taxateur kan gebruiken bij het bepalen van de waarde van het (deel)object, zijn opgenomen in bijlage 3 van dit document. In de opgestelde modellen zijn getallen, met bijbehorende bandbreedtes, gegeven voor de bepaling van de vervangingswaarde en de technische afschrijving. De bij de bepaling van de kengetallen gebruikte marktgegevens zijn nader toegelicht in hoofdstuk 4. Aansluitend staan in hoofdstuk 5 opmerkingen over de bij de getallen gebruikte indexering en de hantering van de opgenomen bandbreedtes. Naast de opstallen dient ook de waarde van de aan een object toegekende grond te worden vastgesteld. In hoofdstuk 6 wordt dit aspect nader toegelicht. Na de bespreking van de kengetallen en bandbreedtes volgen daarom de uitgangspunten bij de grondwaardering. Eén en ander wordt uitgewerkt in hoofdstuk 7 in een als voorbeeld bijgevoegd taxatieverslag. 1.2 Specifieke aandachtspunten taxatiewijzer Defensie Voor vlootbases wordt verwezen naar de taxatiewijzer voor havengebonden industriële objecten. Vanwege de diversiteit in militaire terreinen en complexen is hier gekozen voor een selectie van de meest voorkomende (deel)objectsoorten. Ook onderdelen die niet specifiek tot een defensiecomplex behoren en al in andere taxatiewijzers voorkomen zoals atletiekbanen, sporthallen, trafogebouwtjes en kantoren zijn buiten beschouwing gelaten. Bij de waardebepaling van dergelijke objecten dient aansluiting te worden gezocht bij de taxatiewijzers die gelden voor de gebruiksbestemming van het specifieke gebouw. Wellicht ten overvloede wordt opgemerkt dat de regionale verschillen in bouwkosten aanzienlijk kunnen zijn. Deze verschillen zijn toe te schrijven aan bijvoorbeeld de wijze van fundering. In veel gevallen is fundering op staal voldoende. De kengetallen gaan dan ook uit van een dergelijke fundering. Indien echter een palenfundering benodigd is, kunnen de kosten 10% hoger zijn. De verhouding ruwbouw/afbouw/installaties wijzigt in die gevallen uiteraard ook. Gemeenten blijven daarom altijd zelf verantwoordelijk voor de toetsing aan de plaatselijke markt. Ondanks het voorschrift om een object waarvan de eigenaar de omzetbelasting niet kan Taxatiewijzer Defensie Pagina 6 van 43

verrekenen inclusief BTW te waarderen, zijn in dit stuk de kengetallen, met het oog op de uniformiteit in de opbouw van de taxatiewijzers, steeds exclusief BTW bepaald. Tenslotte zijn er dan enkele bijlagen gewijd aan specifieke jurisprudentie (bijlage 5) en aan de specifiek voor defensieobjecten geldende infrastructurele voorzieningen(bijlage 6). Taxatiewijzer Defensie Pagina 7 van 43

2. Beschrijving van de archetypen (zie voor de kengetallen per archetype bijlage 3) In dit hoofdstuk zijn per objectsoort de archetypen opgenomen. Achtereenvolgens zijn de archetypen voor hoofdgebouw, legeringsgebouw, wachtgebouw, munitiebunker, magazijn/ werkplaats en vliegtuigshelter opgenomen. Via deze archetypen worden de meest voorkomende gebouwen beschreven. Afhankelijk van het aantal beschikbare marktgegevens zijn één of meer nadere verfijningen aangebracht. De archetypecodering bestaat uit 8 posities en is als volgt opgebouwd: Positie 1: X (Defensie) Positie 2 en 3: de gebouwen 00 niet nader bepaald 01 kantoorgebouw (stafgebouw, compagniebureelgebouw) 02 legeringsgebouw 03 wachtgebouw 04 munitiebunker 05 werkplaats/garage/magazijn/expeditiehal 06 vliegtuighangar Positie 4: de bouwperiode 0: bouwjaar niet van belang 1: bouwjaar 1930 en ouder 2: bouwjaar 1931 tot en met 1945 3: bouwjaar van 1946 tot en met 1965 4: bouwjaar van 1966 tot en met 1985 5: bouwjaar van 1986 tot en met 2000 6: bouwjaar 2001 en nieuwer (In de bij deze taxatiewijzer behorende kengetallen zie bijlage 3- zijn bouwjaarperiodes samengevoegd) Positie 5 en 6: nader te bepalen Positie 7: Positie 8: het materiaal van de gevel: 0: niet van toepassing 1: metselwerk 2: hout 3: beton 4: metaal 5: combinatie van gevelmaterialen het afwerkingniveau 0: niet van toepassing 1: eenvoudig afwerkingniveau 2: gemiddeld afwerkingniveau 3: luxe afwerkingniveau Taxatiewijzer Defensie Pagina 8 van 43

3 Inhoudsopgave archetypen Naam taxatiewijzer Defensie Nummer CODERING ARCHETYPE Code Omschrijving 1 X 01 1 00 1 2 Hoofdgebouw kazerne oud voor 1960 2 X 01 5 00 5 2 Hoofdgebouw kazerne nieuw na 1960 3 X 02 1 00 1 2 Legeringsgebouw voor 1960 4 X 02 1 00 3 1 Legeringsgebouw voor 1960- prefab 5 X 02 4 00 5 2 Legeringsgebouw na 1960) 6 X 04 6 00 5 0 Munitiedepot 7 X 03 6 00 0 2 Wachtgebouw na 1960 8 X 05 4 00 4 2 Werkplaats/ garage met magazijn na 1960 9 X 06 5 00 4 1 Vliegtuighangar 3.1 Toelichting op de archetypen De coderingen zijn naar behoefte aan te passen, al naar gelang de bouwjaren, de toegepaste materialen, de kwaliteit (afwerkingniveau) en omstandigheden. Dit overeenkomstig de hierboven bij de beschrijving van de archetypecodering gegeven positie-inhoud. Hierbij kan het navolgende schema in acht worden genomen van de meest voorkomende types naar bouwjaar. Van deze types is een blad met kengetallen bijgevoegd in bijlage 3. Hierop is ook de voor dat onderdeel geldende archetype code ingevuld. Een kazernecomplex is doorgaans opgebouwd uit een of meerdere kantoorgebouwen waar de staf en de overige administratieve functies zijn gehuisvest. Verder is er huisvesting voor de manschappen in de vorm van legeringsgebouwen. Een garage/magazijn/werkplaats maakt ook deel uit van een kazerne. In geval van een luchtmachtbasis is sprake van vliegtuigshelters. Bij de ingang van de kazernes bevindt zich een wachtgebouw, dat in grootte nogal kan variëren, al naar gelang het belang van de kazerne en de ondergebrachte functies. Verder zijn op een kazernecomplex trainingsfaciliteiten, welke in de taxatie onder het hoofdstuk infrastructuur vallen en waarvoor derhalve geen archetype is bijgevoegd. Wel is van een aantal trainingsfaciliteiten een marktgegeven bijgevoegd. Taxatiewijzer Defensie Pagina 9 van 43

4 Functionele veroudering bij gebouwen voor Defensie Voor een beschrijving en de berekeningssystematiek van de verschillende factoren voor functionele veroudering wordt verwezen naar het algemene deel 1 van deze set taxatiewijzers. In deze taxatiewijzer wordt ingegaan op de aandachtspunten die specifiek gelden voor Defensie. 4.1 Functionele correcties Het vierde artikel uit de Uitvoeringsregeling instructie waardebepaling Wet WOZ splitst de totale functionele afschrijving op in vier afzonderlijke elementen: economische veroudering, veranderde bouwwijze, ondoelmatigheid en excessieve gebruikskosten. De taxateur dient dubbeltellingen te voorkomen en aspecten die al, deels of volledig, zijn verwerkt zijn in de kengetallen van het archetype niet nogmaals in de functionele correctie terecht te laten komen. Als enkelglas bijvoorbeeld de norm is bij een bepaald archetype, dan is het onjuist om voor dat type nog eens extra af te schrijven voor excessieve gebruikskosten. De vermelde normkosten zijn allemaal gemiddelden die zich binnen de bandbreedte bevinden. 4.1.1 Economische en maatschappelijke veroudering (FC1) Omschrijving: De mate waarin er door technologische, economische of maatschappelijke ontwikkelingen verminderde behoefte bestaat aan het object. Correctie wordt hierbij toegepast vanwege veranderingen van buitenaf, bij overheidsgebouwen in het bijzonder om de mate waarin specifieke diensten door maatschappelijke ontwikkelingen overbodig kunnen raken. Als graadmeter kan de capaciteit van een instelling ten opzichte van de werkelijke bezetting dienst doen. De krijgsmacht neemt wat dit betreft een aparte positie in de samenleving in. Weliswaar was er in het jaar 2000 nog sprake van een groot aantal lopende of in voorbereiding zijnde nieuwbouwprojecten, maar het jaarverslag 2002 van de DGW&T spreekt over het sterk onder druk staan van programmarealisatie, en de voortdurende herstructurering en verkleining van de krijgsmacht heeft tot (voorgenomen) sluiting en afstoting van meerdere vliegbases, kazernes, munitie- en magazijncomplexen geleid. Het aantal munitiecomplexen ging maar liefst terug van vierenzeventig naar vijf. Ten aanzien van oefenterreinen kan opgemerkt worden dat ze bij mogelijke toekomstige overtolligheid vermoedelijk aan een natuurbeherende instantie overgedragen worden. Desalniettemin staan noch de uitvoering van in de Grondwet omschreven taken, zoals de, al dan niet in bondgenootschappelijk verband, uitgevoerde voorbereiding op territoriale verdediging, noch het uitvoeren van vredesoperaties en de aanzienlijke investeringen in bijvoorbeeld Urban Training Centers ter discussie. Het lijkt daarom niet opportuun een correctie voor economische veroudering toe te passen op een militair complex dat nog volledig in gebruik is. 4.1.2 Functionele veroudering als gevolg van een verandering van bouwwijze (FC2) Omschrijving: De mate waarin het huidige gebouw niet meer overeenstemt met de manier waarop momenteel vergelijkbare objecten gebouwd worden. Nieuwe technieken en andere materiaaltoepassingen te denken valt aan geprefabriceerde betonelementen kunnen tot goedkopere en efficiëntere bouwmethoden leiden. Door deze correctie komen bijvoorbeeld ouderwetse funderingsconstructies en verouderde draagconstructies in het verschil tussen actuele bouwkosten van oorspronkelijke bouwwijze en actuele bouwkosten van huidige bouwwijze tot uitdrukking. Indien de veroudering met aanpassingen valt te verhelpen worden meestal de veroudering gelijkgesteld aan de kosten daarvan. Taxatiewijzer Defensie Pagina 10 van 43

4.1.3 Functionele veroudering als gevolg van een belemmering gebruiksmogelijkheden (FC3) Omschrijving: De mate waarin de normale activiteiten van de gebruiker worden belemmerd door een ondoelmatige inrichting van het gebouw. Over het algemeen is de belemmering in gebruiksmogelijkheden door een tekort of overschot aan ruimte de correctie waarover de meeste onduidelijkheid en discussie ontstaat. Bij grootschalige defensieobjecten ligt afwaardering voor een slechte locatie, lay-out, routing, parkeergelegenheid of bereikbaarheid echter niet voor de hand. Afgeraden wordt om boven de twintig procent te corrigeren zo lang een locatie nog niet definitief is verlaten, en de mogelijkheid van herintensivering blijft bestaan. 4.1.4 Functionele veroudering als gevolg van excessieve gebruikskosten (FC4) Omschrijving: De gebruikskosten voor zover ze de normale gebruikskosten van een volledig functioneel vergelijkbaar object te boven gaan. Onder excessieve gebruikskosten vallen onder meer bovenmatige kosten (onderhoud, stoken, schoonmaak, verlichting). De bovenmatigheid van deze kosten zal moeten blijken uit een vergelijking met de kosten voor qua bouwaard en gebruik vergelijkbare objecten. Taxatiewijzer Defensie Pagina 11 van 43

5 Beschrijving van de marktgegevens 5.1 Algemeen In het kader van de ontwikkeling van deze taxatiewijzer is een grote hoeveelheid informatie opgevraagd bij het ministerie van Defensie. Daarbij zijn tal van nieuwbouwprojecten de revue gepasseerd. Hierbij is vastgesteld wat de belangrijkste (=meest voorkomende) specifieke defensiegebouwen zijn. De gegevens hiervan zijn verwerkt tot de in de bijlage opgenomen archetypen. Dit betreft hoofdgebouwen (stafafdelingen, administratie, restaurants), legeringsgebouwen, wachtgebouwen, munitiebunkers, vliegtuigshelters en dergelijke. Facilitaire gebouwen als sporthallen e.d. kunnen via de taxatiewijzer Sport van deze reeks getaxeerd worden en zijn derhalve niet bij de kengetallen/archetypen opgenomen. Gegevens met betrekking tot specifieke voorzieningen als hindernisbanen, waarnemingstorens, rolbanen, geluidswallen en dergelijke zijn eveneens geanalyseerd. Deze gebouwde eigendommen zijn van een geheel andere aard dan de archetypen. De kengetallen die uit de analyses voortvloeien zijn opgenomen in bijlage 6. 5.2 Toelichting op de marktgegevens Voor een berekening van de bouwkosten per m2 van de onderkende archetypen is onder meer gebruik gemaakt van nieuwbouwgegevens, verkregen van de Vastgoeddienst van het ministerie van Defensie. Analyses van die gegevens hebben geleid tot de in bijlage 4 opgenomen uitwerkingen en de daarin vermelde kengetallen. Hierbij zijn de per bouwdatum verkregen bouwkosten kengetallen geïndexeerd naar het op deze taxatiewijzer toepasselijke prijspeil. Voor de berekening van de bouwkosten per de peildatum is gebruik gemaakt van de volgende tabel, die met behulp van indices uit het Kostenboekje Indexen 2004 (Reed Business Information) en de informatie van het Bureau Documentatie Bouwwezen is opgemaakt. Opgemerkt wordt dat periodiek ook diverse instanties, zoals het CBS, op internet raadpleegbare indexcijferreeksen publiceren. Met ingang van waardepeildatum 1 januari 2008 wordt gebruik gemaakt van de index BDB. Echter deze indexreeks is geïntroduceerd per 2005. Voor eerdere bouwjaren is aan de hand van de index van de wijzer 2005 een toerekening gemaakt naar desbetreffende jaren. Dit zijn de in de BDB-reeks tussen haakjes geplaatste cijfers. Op deze wijze is de BDB-reeks geschikt gemaakt voor het indexeren van bouwkosten van voor het jaar 2005 gerealiseerde projecten. Uit onderstaande tabel kunnen derhalve de cijfers achter het kopje Index BDB worden gehanteerd. De cijfers bij het kopje Index wijzer 2005 zijn opgenomen ter toelichting. Tabel Indexcijfers: JAAR 1995 1999 2003 2004 2005 2006 2007 Index BDB **) (80,33) (88,16) (100,42) (103,32) 106,24 105,64 110,58 Index wijzer 2005 *) 80,0 87,8 100,0 102,9 105,8 * Zoals vermeld in de taxatiewijzer waardepeildatum 1 januari 2005. **) Volgens informatie Bureau Documentatie Bouwwezen. Deze standaard wordt aanbevolen door leden van de Taxatie Technische Kerngroep en de Waarderingskamer. De tussen haakjes vermelde cijfers zijn teruggerekend overeenkomstig de cijfers van de wijzer 2005. Taxatiewijzer Defensie Pagina 12 van 43

6 Beschrijving hoe om te gaan met bandbreedtes In beginsel dient binnen de gestelde bandbreedtes een keuze gemaakt te worden voor de diverse waardebepalende elementen. Specifieke situaties kunnen er echter toe leiden dat ook buiten de gestelde bandbreedtes een keuze gemaakt dient te worden. Voor de vervangingswaarde dient een keuze onder in de bandbreedte te worden gemaakt, indien het gebruik van de toegepaste materialen lagere kosten met zich meebrengt. Hierbij kan gedacht worden aan bouwwijze met prefab gebouwdelen of indien gebouwd is met inferieure materialen zoals houten of staalplaten gevels. Voor de vervangingswaarde dient een keuze boven in de bandbreedte te worden gemaakt, indien het gebruik van de toegepaste materialen hogere kosten met zich meebrengt. Hierbij kan gedacht worden aan bouwwijze met zware (betonnen) constructies, of indien gebouwd wordt met superieure materialen zoals het geval is bij vliesgevelconstructies. Ook dient de vervangingswaarde aangepast te worden indien de gemiddelde verdiepingshoogte afwijkt van de bij het archetype vermelde of algemeen gebruikelijke gemiddelde verdiepingshoogte. Voor het bepalen van de keuze voor de restwaarde en de levensduur is de duurzaamheid van de toegepaste materialen van doorslaggevende betekenis. Voor gebouwen met minder duurzame materialen dient een keuze onder in de bandbreedte gekozen te worden en voor gebouwen met duurzame materialen dient een keuze boven in de bandbreedte gemaakt te worden. Taxatiewijzer Defensie Pagina 13 van 43

7 Grond Voor een beschrijving van de waardering van de grond wordt mede verwezen naar deel 1 van deze set taxatiewijzers. Naast de opstallen dient de waarde van de aan een object toegekende grond te worden vastgesteld. Hierbij geldt de gemeentelijke uitgifteprijs voor grond met de betreffende bestemming (bijzondere bebouwing), op een vergelijkbare locatie, als uitgangspunt. Op grond corrigeert men niet voor technische en/of functionele veroudering. Bij gronduitgifte ten behoeve van grootschalige defensieobjecten is aannemelijk dat de grootschaligheid van het object van invloed is op de uitgifteprijs. Bij gemengde functies, zoals oefen- / schietterreinen met natuurterreinen dient de taxateur een differentiatie in de grondprijs in zijn berekening van de vervangingswaarde rekening te houden. Evenzo geldt dat een beperking in het gebruik (een aantal dagen per jaar beschikbaar) tot uiting moet worden gebracht in de waardering. 7.1 Overzicht soorten terreinen met bandbreedtes Oefenterreinen 20 ha 35 ha 4-12 per m² > 35 ha 2-3 per m² Schietterreinen 30 ha 40 ha 6,50 per m² Kazerneterreinen 4 ha 10 ha 80-205 per m² 10 ha 30 ha 68-75 per m² 30 ha 50 ha 47-63 per m² > 50 ha 31-43 per m² Restgrond (bos, natuur) 1 ha 5 ha 0,70-0,80 per m² 5 ha 25 ha 0,60-0,70 per m² 25 ha 200 ha 0,50-0,60 per m² 200 ha 500 ha 0,40-0,50 per m² Een toelichting op het gebruik van het overzicht is als volgt. De waardering van de grond vindt in principe gestaffeld plaats. Enige nuancering is hierbij op zijn plaats. Dit betekent in de praktijk dat voor bijvoorbeeld een kazerne met een gemengd grondgebruik, waarvan de totale grondoppervlakte 56 ha is, met een perceel bos/natuur, een grondprijs toegepast kan worden van tussen 47,- en 63,- voor de eerste 50 ha. De resterende grond van 6 ha kan overeenkomstig het gebruik als restgrond gewaardeerd worden. Taxatiewijzer Defensie Pagina 14 van 43

8 Taxatieverslag Voor voorbeelden van het taxatieverslag wordt verwezen naar het algemene deel 1 van deze set taxatiewijzers. Daarin worden diverse uitgewerkte taxatieverslagen getoond. Een uitwerking van een kazernecomplex is hieronder bijgevoegd. Taxatiewijzer Defensie Pagina 15 van 43

9 Rekenschema Een voorbeeld van een rekenschema is opgenomen in het algemene deel (t.w. deel 1) van de set taxatiewijzers waartoe deze wijzer behoort. Taxatiewijzer Defensie Pagina 16 van 43

Bijlage 1 Bijlage 1 - Bronnen Bij het maken van deze wijzer is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: WOZ-Datacenter Rotterdam Kazerne Den Haag Kazerne Roosendaal Kazerne Enschede Vliegbasis Gilze-Rijen Vliegbasis De Marne Oefen- en schietterrein Assen Oefen- en schietterrein Noordenveld Munitieopslag Apeldoorn Kazerne Dienst Vastgoed Defensie, Directie Noord Kostenanalyses en (v/h DGW&T, Directie Noord) Jaarverslagen 2001 tot en met 2005 Reed Business Information Indexering Bureau Documentatie Bouwwezen Indexering Taxatiewijzer Defensie Pagina 17 van 43

Bijlage 2 Bijlage 2 - Verklarende woordenlijst Voor de verklarende woordenlijst wordt mede verwezen naar het gegevenswoordenboek, opgenomen in het algemene deel (t.w. deel 1) van deze set taxatiewijzers. a. Specifiek Defensie DVD( v/hdgw&t) COT deot EOT DuBo Geluidswal Hindernisbaan ( strekkende meter ) Klimtoren ( hoogte ) LTHP OOT Rolbaan Ruwbouw Schietbaan Sloop SMT Start en landingsbaan Dienst Vastgoed Defensie ( v/h Dienst Gebouwen Werken en Terreinen) Compagniesoefenterrein Dubbel Eenheidsoefenterrein Eenheidsoefenterrein Duurzaam Bouwen. Wal tegen geluidshinder langs de start- en landingsbaan. Baan met hindernissen die men zo snel mogelijk moet zien te doorlopen. Hoogbouwwerk gemaakt van hout of staal bestemd als oefenobject ca. 20 meter hoog. Lang Termijn Huisvestings Plan. Overig Oefenterrein Een toegangsweg voor vliegtuigen naar het platform* *(platform = parkeerplaats voor vliegtuigen) Het constructieve deel van een bouwwerk Terrein ingericht voor schietoefeningen op een doel Een sloopvoornemen op zich heeft geen effect op de technische of functionele veroudering; wel kunnen gemaakte kosten voor de sloop in aftrek worden gebracht bij uitgevoerde renovatie. Structuurschema Militaire Terreinen Strook grond met asfalt of beton waarop vliegtuigen kunnen starten en landen Touwbaan ( strekkende meter ) Hindernisbaan gemaakt van touw. Waarnemingstoren Hoog bouwwerk van hout op een betonnen voet dienst doende als uitkijkpost. Taxatiewijzer Defensie Pagina 18 van 43

Bijlage 2 b. Meer algemeen Afbouw Bouwjaar Bouwkosten (volgens NEN 2634) Bruto inhoud BVO BDB BTW Het niet constructieve deel van het bouwwerk niet zijnde installaties. Het bouwjaar betreft het jaar waarin het object c.q. objectdeel voor eerste ingebruikname is opgeleverd. Voor vervangingswaarde worden soorten gegeven: * actuele bouwkosten van oorspronkelijke bouwwijze: bouwkosten van het object zoals het er daadwerkelijke staat, met dezelfde materialen maar gebruik makend van moderne technieken. * actuele bouwkosten van huidige bouwwijze: bouwkosten van een object met dezelfde functie als het te waarderen object maar naar moderne maatstaven (functioneel, moderne materialen en bouwtechnieken). De kengetallen zijn overwegend de vervangingswaarde per m2 bruto vloeroppervlak : meetinstructie NEN2580 De bruto inhoud afgekort BI conform NEN2580. De BI wordt uitgedrukt in m3. Het bruto vloeroppervlak afgekort BVO- conform NEN2580. Het BVO wordt uitgedrukt in m2. Bureau Documentatie Bouwwezen Belasting toegevoegde waarde (=omzetbelasting, zie aldaar). BVO Bruto Vloer Oppervlakte ( gemeten naar NEN2580 ). CBS Code vrijstelling OZB Grondkosten Grondoppervlakte Heliplatform IFD Indexeringstabel Infrastructuur Centraal Bureau voor de Statistiek. Aanduiding of de vastgestelde WOZ- waarde van het onderdeel van het object volgens de gemeentelijke verordening is vrijgesteld. Het bedrag in de aangegeven valuta dat bij nieuwbouw van een object is besteed aan de verwering van de grond, exclusief omzetbelasting. De totale oppervlakte van een of meerdere kadastrale percelen die gezamenlijk tot het WOZ object horen. Het oppervlakte wordt uit gedrukt in m2. Platform dat als landings- en vertrekplaats dient voor helikopters. Industrieel Flexibel en Demontabel. De indexcijfers zijn bepaald via verschillende bronnen. Bij het bepalen van de indextabel is aangesloten bij de meeste voorkomende indexcijfers van de verschillende indexaanbieders. Het totaal van onroerende voorzieningen zoals wegen, beplanting, hekwerken, klimtorens, geluidswallen, enz. Taxatiewijzer Defensie Pagina 19 van 43

Bijlage 2 Installaties Kadastrale identificatie WOZobject Kengetallen Levensduur Marktinformatie Monumentenaanduiding MOS- container Omzetbelasting Onderhoud Radarmast Renovatie Renovatiejaar Renovatiepercentage Restwaarde Gebouwdelen die een gebouw beter geschikt maken voor de functie. Zoals een lift, een roltrap, een centrale verwarmingsinstallatie, een luchtbehandelinginstallatie, e.d. Aanduiding van de kadastraal perceel of kadastraal object dat behoort tot het betreffende WOZ-object en het aandeel in dit WOZ object in de vorm van de toegekende oppervlakte. Bij de archetypen worden kengetallen gegeven voor bouwkosten en, om de technische afschrijvingen te kunnen bepalen, levensduur en restwaarde. Voor het inschatten van de levensduur worden bij de archetypen gemiddelden gegeven. Indien van een ouder gebouw de levensduur ingeschat moet worden kan dit sterk afwijken van het gegeven gemiddelde. De werkwijze is dan om van het gebouw, zoals het er op het moment van de waardepeildatum staat, in te schatten hoelang het in zijn huidige functie nog gebruikt zal worden. Deze geschatte levensduur kan worden opgeteld bij de leeftijd. Hieruit volgt dan de levensduur. Hiermee kan dan gerekend worden t.b.v. technische afschrijvingen. Een zakelijke transactie inzake het gebruik of de verkrijging van de onroerende zaak. Aanduiding dat een onroerende zaak op grond van de Monumentenwet 1988 als monument is aangewezen door de rijksoverheid, de provincie of de gemeente. container ter verplaatsing van milieu onvriendelijke stoffen (MOS). De fiscale verplichting welke voortvloeit uit de Wet op de omzetbelasting 1968. De WOZ waarde wordt inclusief de omzetbelasting bepaald indien de eigenaar van de onroerende zaak de omzetbelasting niet kan verrekenen. Het in goede staat houden van zaken. De invloed van achterstallig onderhoud kan bij de waardering tot uitdrukking worden gebracht door aftrek van een bedrag ineens, of door verhoging van de functionele correctie. Stalen mast met in de top apparatuur om ruimtevaartuigen en scheepsbewegingen te observeren. Vernieuwing. Het renovatiejaar is het jaar waarin de renovatie van het object c.q. objectdeel is afgerond en is opgeleverd. Mate van vernieuwing uitgedrukt in een percentage. Onder de restwaarde wordt verstaan Het percentage van de volledige vervangingswaarde van het onderdeel als de verwachte levensduur is verstreken, zonder rekening te houden met de correctie voor functionele veroudering. Uit deze definitie blijkt het grote verband tussen de restwaarde en de levensduur. Uitgangspunt in deze instructie is dat een onderdeel nog operationeel kan zijn als de waarde de restwaarde is. Taxatiewijzer Defensie Pagina 20 van 43

Bijlage 2 Stichtingskosten Technische Correctie Waardepeildatum WOZ tijdvak WOZ waarde Het totaal van de bouwkosten (incl. infrastructuur) en grondkosten c.q. grondwaarde. Uitgaande van een levensduur en een restwaarde in procenten van de vervangingswaarde kan de procentuele technische correctie per jaar berekend worden. Hiermee kan dan, rekening houdend met de leeftijd van het object, de technische correctie berekend worden. Bij renovatie zal ter vervanging van de oorspronkelijke levensduur een verwachte restlevensduur worden vastgesteld, waarbij tevens het invloedpercentage van de renovatie ten opzichte van de vervangingswaarde nieuw kan worden betrokken. Het door de wetgever aangegeven tijdsmoment naar welke datum de waarde dient te worden bepaald en vastgesteld. De door de wetgever aangegeven tijdsperiode waarvoor de waardepeildatum van toepassing is. De waarde conform artikel 17 van de Wet waardering onroerende zaken. Taxatiewijzer Defensie Pagina 21 van 43

Bijlage 3 Bijlage 3 - Kengetallen per archetype De kengetallen voor infrastructurele voorzieningen als trainingsfaciliteiten, landingsbanen e.d. zijn opgenomen in bijlage 6. Taxatiewijzer Defensie Pagina 22 van 43

Bijlage 3 KENGETALLEN DEFENSIE Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Arche type code X 01 1 00 omschrijving Hoofdgebouw voor 1960 1 2 Nummer: 1 Code onderdeel WOZ-object 855 Omschrijving Kazerne FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): Bouwwijze: Dak: Opmerking / Aantekening: 7615 m² Bouwperiode: 1940 Traditionele bouw in metselsteen diverse verschijningsvormen Indien het gebouw de status heeft van Rijksmonument dient de taxateur deze te waarderen middels de huurwaardekapitalisatiemethode. Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2005 Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 10% Vervangingswaarde per m² Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 50% 610 670 730 45-65 20% - 35% Afbouw / vaste inrichting 35% 427 469 511 20-30 15% - 25% Installaties 15% 183 201 219 20-30 10% - 20% TOTALEN 100% 1.220 1.340 1.460 n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde per m² Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2007 exclusief BTW 1.395 inclusief BTW 1.660 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 1.187 m² per inclusief BTW 1.413 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 18% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) 3,5 Ruwbouw 50% 635 698 Overige kosten Onderverdeling % verdeling TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m² exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 760 45-65 20% - 35% 20-30 15% - 25% 20-30 10% - 20% inclusief Afbouw / vaste inrichting 35% 444 488 532 Installaties 15% 190 209 228 Vervangingswaarde per m³ 1.269 1.395 1.520 398 Taxatiewijzer Defensie Pagina 23 van 43

Bijlage 3 KENGETALLEN DEFENSIE Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Arche type code X 01 5 00 omschrijving Hoofdgebouw na 1960 5 2 Nummer: 2 Code onderdeel WOZ-object 855 Omschrijving Kazerne FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): 7000 m² Bouwperiode: 2004 Bouwwijze: Betonnen draagconstructie bestaande uit kolommen en liggers Dak: Meestal plat Opmerking / Aantekening: Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2005 Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 10% Vervangingswaarde per m² Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 50% 520 570 620 45-55 25% - 30% Afbouw / vaste inrichting 30% 312 342 372 25-35 20% - 30% Installaties 20% 208 228 248 20-30 10% - 20% TOTALEN 100% 1.040 1.140 1.240 n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 1.187 m² per inclusief BTW 1.413 Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2007 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 1.186 m² per inclusief BTW 1.411 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 18% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) 3,5 Onderverdeling % verdeling Vervangingswaarde per m² exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 45-55 25% - 30% 25-35 20% - 30% 20-30 10% - 20% inclusief Ruwbouw 50% 540 594 647 Afbouw / vaste inrichting 35% 378 415 453 Installaties 15% 162 178 194 Overige kosten TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ 1.080 1.187 1.294 339 Taxatiewijzer Defensie Pagina 24 van 43

Bijlage 3 KENGETALLEN DEFENSIE Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Arche type code X 02 1 00 omschrijving Legeringsgebouw voor 1960 1 2 Nummer: 3 Code onderdeel WOZ-object 855 Omschrijving Kazerne FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): 795 m² Bouwperiode: 1937 Bouwwijze: Traditionele bouw in metselsteen Dak: Meestal een schuin dak Opmerking / Aantekening: Percentage BTW 19% Onderverdeling % verdeling Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2005 Ruwbouw 50% 560 615 Afbouw / vaste inrichting 35% 392 430 469 Installaties 15% 168 185 201 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. Vervangingswaarde per m² Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 670 50-70 30% - 40% 20-30 15% - 25% 15-25 10% - 20% TOTALEN 100% 1.120 1.230 1.340 n.v.t. 10% Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde per m² Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2007 exclusief BTW 1.280 inclusief BTW 1.523 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 1.100 m² per inclusief BTW 1.309 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 18% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) 3,2 Ruwbouw 50% 582 640 Overige kosten Onderverdeling % verdeling TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m² exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 698 50-70 30% - 40% 20-30 15% - 25% 15-25 10% - 20% inclusief Afbouw / vaste inrichting 35% 408 448 488 Installaties 15% 175 192 209 Vervangingswaarde per m³ 1.165 1.280 1.395 406 Taxatiewijzer Defensie Pagina 25 van 43

Bijlage 3 KENGETALLEN DEFENSIE Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Arche type code X 02 2 00 omschrijving Legeringsgebouw voor 1960 3 1 Nummer: 4 Code onderdeel WOZ-object 855 Omschrijving Kazerne FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): 826 m² Bouwperiode: 1952 Bouwwijze: Prefab en repeterende bouw Dak: Variërend Opmerking / Aantekening: Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2005 Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 8% Vervangingswaarde per m² Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 45% 439 472 506 45-60 25% - 35% Afbouw / vaste inrichting 35% 342 368 393 20-30 20% - 30% Installaties 20% 195 210 225 15-20 15% - 25% TOTALEN 100% 976 1.050 1.124 n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 800 m² per inclusief BTW 952 Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2007 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 800 m² per inclusief BTW 952 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 14% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) 3,0 Onderverdeling % verdeling Vervangingswaarde per m² exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 45-60 25% - 35% 20-30 20% - 30% 15-20 15% - 25% inclusief Ruwbouw 50% 372 400 428 Afbouw / vaste inrichting 35% 260 280 300 Installaties 15% 112 120 128 Overige kosten TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ 744 800 856 266 Taxatiewijzer Defensie Pagina 26 van 43

Bijlage 3 KENGETALLEN DEFENSIE Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Arche type code X 02 4 00 omschrijving Legeringsgebouw na 1960 5 2 Nummer: 5 Code onderdeel WOZ-object 855 Omschrijving Kazerne FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): 1016 m² Bouwperiode: 1992 Bouwwijze: Ingetogen, eenvoudige en strakke bouw Dak: Meestal plat Opmerking / Aantekening: Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2005 Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 10% Vervangingswaarde per m² Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 50% 500 550 600 45-60 25% - 30% Afbouw / vaste inrichting 30% 300 330 360 20-30 20% - 30% Installaties 20% 200 220 240 15-20 15% - 20% TOTALEN 100% 1.000 1.100 1.200 n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 1.145 m² per inclusief BTW 1.363 Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2007 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 1.143 m² per inclusief BTW 1.360 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 18% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) 3,0 Onderverdeling % verdeling Vervangingswaarde per m² exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 45-60 25% - 30% 20-30 20% - 30% 15-20 15% - 25% inclusief Ruwbouw 50% 521 573 624 Afbouw / vaste inrichting 35% 365 401 437 Installaties 15% 156 171 186 Overige kosten TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ 1.042 1.145 1.247 381 Taxatiewijzer Defensie Pagina 27 van 43

Bijlage 3 KENGETALLEN DEFENSIE Soort-object-code 3694 Omschrijving Munitiedepot 1998 Arche type code omschrijving X 04 6 00 Munitiebunker alle bouwjaren 5 0 Nummer: 6 Code onderdeel WOZ-object 8560 Omschrijving Bunker FOTO 1 Standaard grootte (BVO): Variërend Bouwperiode: na 1960 Bouwwijze: Betonconstructie Dak: Variërend Gecamoufleerd dak met meestal grasbegroeiing Opmerking / Aantekening: Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2005 Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Vervangingswaarde per m² Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 60% 288 330 375 50-75 25% - 30% Afbouw / vaste inrichting 30% 144 165 187 30-40 10% - 15% Installaties 10% 48 55 63 10-15 5% - 15% TOTALEN 100% 480 550 625 n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 492 m² per inclusief BTW 585 Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2007 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 583 m² per inclusief BTW 694 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 27% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) 3,5 Onderverdeling % verdeling Vervangingswaarde per m² exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 50-75 25% - 30% 30-40 10% - 15% 10-15 5% - 15% inclusief Ruwbouw 76% 325 376 427 Afbouw / vaste inrichting 16% 70 81 92 Installaties 7% 30 35 40 Overige kosten TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ 426 492 558 140 Taxatiewijzer Defensie Pagina 28 van 43

Bijlage 3 KENGETALLEN DEFENSIE Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Arche type code omschrijving X 03 6 00 Wachtgebouw 0 2 Nummer: 7 Code onderdeel WOZ-object 8550 Omschrijving Wachtgebouw FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): Variërend Bouwperiode: 1986-2000 Bouwwijze: Dak: Opmerking / Aantekening: Van eenvoudig tot luxe Meestal plat Door grote verschillen in BVO kunnen er grote verschillen in bouwkosten optreden. In extremo kunnen de bouwkosten per m2 BVO oplopen van 1245,--(voor 420 m2) tot 5.100(voor 27m2) In onderstaande is uitgegaan van een gemiddelde opp van 200m2 Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2005 Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 8% Vervangingswaarde per m² Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 50% 395 430 465 40-50 25% - 30% Afbouw / vaste inrichting 30% 237 258 279 20-25 20% - 30% Installaties 20% 158 172 186 15-20 15% - 25% TOTALEN 100% 790 860 930 n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 1.745 m² per inclusief BTW 2.077 Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2007 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 1.187 m² per inclusief BTW 1.413 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 20% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag) 3,0 Onderverdeling % verdeling Vervangingswaarde per m² exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 40-50 25% - 30% 20-25 20% - 30% 15-20 15% - 25% inclusief Ruwbouw 25% 393 436 480 Afbouw / vaste inrichting 35% 550 611 672 Installaties 40% 160 178 196 Overige kosten TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ 1.103 1.745 1.348 581 Taxatiewijzer Defensie Pagina 29 van 43

Bijlage 3 KENGETALLEN DEFENSIE Soort-object-code 3690 Omschrijving Defensie algemeen Arche type code omschrijving X 05 4 00 4 2 Werkplaats met magazijn cq garage Nummer: 8 Code onderdeel WOZ-object 3420 Omschrijving Werkplaats FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): 2735 m² Bouwperiode: 1995 Bouwwijze: Stalen spanten op betonnen vloer Dak: Meestal plat Opmerking / Aantekening: Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2005 Percentage BTW 19% Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Vervangingswaarde per m² Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ Onderverdeling % verdeling exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max Ruwbouw 50% 305 353 400 35-45 25% - 30% Afbouw / vaste inrichting 30% 183 212 240 20-25 25% - 35% Installaties 20% 122 141 160 15-20 10% - 20% TOTALEN 100% 610 700 800 n.v.t. Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 770 m² per inclusief BTW 916 Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2007 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 723 m² per inclusief BTW 860 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 25% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag)(3,5-5,5m1) 4,5 Onderverdeling % verdeling Vervangingswaarde per m² exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 35-45 25% - 30% 20-25 25% - 35% 15-20 10% - 20% inclusief Ruwbouw 50% 337 385 433 Afbouw / vaste inrichting 35% 236 270 303 Installaties 15% 101 115 129 Overige kosten TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m³ 674 770 865 171 Taxatiewijzer Defensie Pagina 30 van 43

Bijlage 3 KENGETALLEN DEFENSIE Soort-object-code 3690 Omschrijving Defensie algemeen Arche type code omschrijving X 06 5 00 Vliegtuighangar 4 1 Nummer: 9 Code onderdeel WOZ-object Omschrijving FOTO 1 FOTO 2 Standaard grootte (BVO): Variërend Bouwperiode: 2004 Bouwwijze: Stalen spanten op betonnen vloer Dak: Variërend Zakelijk en eenvoudig Opmerking / Aantekening: Percentage BTW 19% Onderverdeling % verdeling Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2005 Ruwbouw 55% 99 106 Afbouw / vaste inrichting 35% 63 68 74 Installaties 10% 18 20 21 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. Vervangingswaarde per m3 Levensduur Restwaarde Vervangingswaarde per m³ exclusief BTW Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 115 35-45 25% - 30% 20-25 25% - 35% 10-15 10% - 20% TOTALEN 100% 180 195 210 n.v.t. 10% Percentage BTW 19% Actuele bouwkosten oorspronkelijke bouwwijze Vervangingswaarde per m² Kengetallen per waardepeildatum 1-1-2007 exclusief BTW 1.225 inclusief BTW 1.458 Actuele bouwkosten huidige bouwwijze Vervangingswaarde exclusief BTW 1.470 m² per inclusief BTW 1.749 Bandbreedte vervangingswaarde min. & max. 15% Gemiddelde hoogte (per bouwlaag)(6-7,5m1) 7,0 Ruwbouw 50% 567 613 Overige kosten Onderverdeling % verdeling TOTALEN 100% Vervangingswaarde per m² exclusief BTW Levensduur Restwaarde Minimum Gemiddeld Maximum min - max min - max 659 35-45 25% - 30% 20-25 25% - 35% 10-15 10% - 20% inclusief Afbouw / vaste inrichting 35% 397 429 461 Installaties 15% 170 184 198 Vervangingswaarde per m³ 1.133 1.225 1.317 175 Taxatiewijzer Defensie Pagina 31 van 43

Bijlage 4 Bijlage 4 - Onderbouwende marktgegevens Taxatiewijzer Defensie Pagina 32 van 43

Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Taxatiewijzer DEFENSIE Gemeente Woonplaats Elburg t Harde Bouwkosten 2.670.000 Ruwbouw 37% 1.392.939 Afbouw 30% 1.129.410 Installaties 33% 1.242.351 Datum 1 januari 1997 Index 1,41 Geindexeerde bouwkosten 3.764.700 Grootte 4199 m² Prijs per eenheid 897 m² Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Code onderdeel WOZ-object 3120 Omschrijving Kantoor; compagniebureelgebouw Arche type code X 00 5 00 1 2 omschrijving Kantoor gebouw; bouwperiode 1986-2000;plat dak Standaard grootte (BVO): 4000 Bouwperiode: 1986 t/m 2001 Bouwwijze: op betonstroken opgetrokken metselwek, prefab beton met aluminium kozijnen Dak: plat dak, kanaalplaatvloer + EPDM Opmerking / Aantekening: 2 bouwlagen; fundatie op staal (oa over fundatie / belendingen) bruikbaar Taxatiewijzer Defensie Pagina 33 van 43

Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Taxatiewijzer DEFENSIE Gemeente Woonplaats Barneveld Stroe Bouwkosten Ruwbouw 31% 3.140.988 973.706 Afbouw 34% 1.067.936 Installaties 35% 1.099.346 Datum 1 januari 2005 Index 1,04 Geindexeerde bouwkosten 3.266.628 Grootte 3026 m² Prijs per eenheid 1.038 m² FOTO Soort-object-code 2358 Code onderdeel WOZ-object 7320 Arche type code X 02 6 00 2 omschrijving Standaard grootte (BVO): 2500 Bouwperiode: Bouwwijze: Dak: 1986 t/m 2000 Omschrijving Omschrijving Kazerne met woonfunctie legeringsgebouw Huisvesting manschappen metselwerk met aluminium kozijnen en plat dak (kanaalplaatvloer+epdm) plat. Opmerking / Aantekening: bruikbaar. Fundatie op staal; 1 en 2-persoonskamers; driebouwlagen plus dakopbouw (techn.inst) (oa over fundatie / belendingen) Taxatiewijzer Defensie Pagina 34 van 43

Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Taxatiewijzer DEFENSIE Gemeente Woonplaats Ede Harskamp Bouwkosten 1.472.160 Ruwbouw 34% 500.534 Afbouw 30% 441.648 Installaties 35% 515.256 Datum 1 januari 2000 Index 1,26 Geindexeerde bouwkosten 1.854.922 Grootte 3090 m² Prijs per eenheid 600 m² Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Code onderdeel WOZ-object 3420 Omschrijving Voertuigenwerkpl m kantoor Arche type code X 05 5 00 5 2 omschrijving Standaard grootte (BVO): 3000 m2 Bouwperiode: 1986 tot en met 2000 Bouwwijze: betonstroken met staalconstructie afgewerkt met metalenbeplating Dak: plat dak;metalen dakbeplating Opmerking / Aantekening: Fundatie op staal (oa over fundatie / belendingen) bruikbaar Taxatiewijzer Defensie Pagina 35 van 43

Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Taxatiewijzer DEFENSIE Gemeente Woonplaats Elburg t Harde Bouwkosten 2.027.000 Ruwbouw 34% 902.826 Afbouw 30% 796.611 Installaties 35% 929.380 Datum 1 januari 1999 Index 1,31 Geindexeerde bouwkosten 2.655.370 Grootte 2591 m² Prijs per eenheid 1.025 m² Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Code onderdeel WOZ-object 3420 Omschrijving Werkplaats Arche type code X 05 5 00 5 2 omschrijving Voertuigenwerkplaats met kantoor Standaard grootte (BVO): 2500 m2 Bouwperiode: 1986 t/m 2000 Bouwwijze: op betonstroken opgebouwd metalen gevelbeplating op metselwerk en aluminium koz Dak: plat dak afgewerkt met bitumen/ metalen dakbeplating Opmerking / Aantekening: Fundatie op staal (oa over fundatie / belendingen) bruikbaar Taxatiewijzer Defensie Pagina 36 van 43

Bijlage 4 Analyseresultaat van een marktgegeven voor de kengetallen van de taxatiewijzer Taxatiewijzer DEFENSIE Gemeente Woonplaats Arnhem Schaarsbergen Bouwkosten 269.235 Ruwbouw 22% 131.752 Afbouw 37% 221.582 Installaties 41% 245.537 Datum 1 januari 1999 Index 1,25 Geindexeerde bouwkosten 336.544 Grootte 193 m² Prijs per eenheid 1.744 m² Soort-object-code 3358 Omschrijving Kazerne Code onderdeel WOZ-object 8550 Omschrijving Wachtgebouw Arche type code X 03 5 00 5 2 omschrijving wachtgebouw, een bouwlaag diverse gevelmaterialen Standaard grootte (BVO): nvt Bouwperiode: 1986-2000 Bouwwijze: op betonstroken metselwerk met aluminium kozijnen Dak: plat dak, kanaalplaatvloer + EPDM Opmerking / Aantekening: Fundatie op staal (oa over fundatie / belendingen) bruikbaar Taxatiewijzer Defensie Pagina 37 van 43