1 TOSTRAMS Week van de Belegger - Businesscycle Week van de Belegger (deel III) Vierjarige Businesscycle signaleert vertragend economische herstel Voor volgend jaar wordt een stevige economische groei voorspeld, mogelijk zelfs +1,7%. Een halfjaar geleden echter voorspelden banken dat de economische risico's wereldwijd zouden toenemen en dat de groeiverwachting verlaagd moest worden. Thans, in de herfst van 2016, is de stemming volledig gedraaid, worden alle ramingen opwaarts bijgesteld. Maar wat zeggen de markten en zijn die niet al vooruit gelopen op deze vermeende economische opleving? In deel III van de Week van de Belegger raadplegen we onze vierjarige Businesscycle. Indien we het koersverloop van de belangrijkste beleggingscategorieën op een rij zetten dan zien we het volgende beeld (zie uitgebreide analyses van elke beleggingscategorie onder de grafiek van de Businesscycle): Rente: dalende trend Aandelen: neutraal, maar verbetert Vastgoed: stijgende trend Bedrijfsleningen: stijgend Grondstoffen: bodemt Vertalen we dit naar de Vierjarige Businesscycle dan is de conclusie helaas dat de financiële markten wel het einde van de recessie aangeven, maar thans nog geen sterke economische groei voor volgend jaar verdisconteren. Ten opzichte van de ramingen van het CPB of de prognoses van het kabinet Rutte zijn de markten op dit moment minder overtuigd van economische groei. De economie zou pas naar het derde vakje verschuiven, waarbij de bodem van de recessie achter ons ligt, indien de aandelenbeurzen duidelijk opwaarts uitbreken in combinatie met een rentestijging.
2 TOSTRAMS Week van de Belegger - Businesscycle Hieronder lopen we de verschillende beleggingscategorieën langs, waarbij we de allocatie in de Vierjarige Businesscycle beargumenteren. Op grafiek van de Nederlandse aandelenbeurs valt op dat de dalende trend uit begin 2015 is verlaten. Bovendien is na de diepste koersbodem (in februari rond 378,53) er een eerste hogere bodem in juli gevormd (409,23), de volgende tekent zich rond 437 af. Zolang de steunlijn onder de koersbodems vanaf februari intact is, blijft het proces van bodemvorming waarschijnlijk. De conclusie is dat sprake is van een verbetering die geleidelijk plaatsvindt, de aandelenbeurs draait dus voorzichtig opwaarts. In de Vierjarige Businesscycle prijst een dergelijke aandelenbeurs het einde van de recessie in, niets meer en niets minder! In de fase van de beurs mogen aandelenposities opgebouwd worden, zij het langzaam. Op de grafiek van de 10-jaars Nederlandse kapitaalmarktrente zien we een meerjarige dalende trend. Een belangrijk draaipunt ligt waarschijnlijk rond 0,14 procent, hier ligt zowel het recente rentetopje, als de belangrijke bodem van begin 2015. Vlak hierboven liggen zowel de dalende 200- dagenlijn alsmede trendlijn over alle rentepieken sinds 2013. In de Vierjarige Businesscycle past deze fase van de rentedaling in het tweede vakje (= einde van de recessie). De tracker ishares Euro Corporate Bond (Large Cap UCITS ETF) heeft de oude top van begin 2015 met succes teruggetest. De tracker ishares Euro Corporate Bond (Large Cap UCITS ETF) heeft hiermee een hogere bodem gevormd (boven die voormalige top) en dus ruimte gekregen voor een verdere stijging. Ons eerste koersdoel ligt op 155,00 (berekend koersdoel). Zolang de steun op 136,35 (gevormd op 21 januari 2015) intact blijft, handhaven we een positieve visie. Deze beleggingscategorie doet het al sinds eind 2015 beter dan aandelen, getuige de stijgende BOB-lijn (blauwe lijn). We beschouwen Bedrijfsleningen (Corporate Bonds) als een onderdeel van de obligatiemarkt, waarbij in deze fase posities uitgebreid mogen worden. Wij verkiezen op dit moment Bedrijfsleningen boven Staatsleningen.
3 TOSTRAMS Week van de Belegger - Businesscycle Ook Vastgoed profiteert van een positievere stemming. De MSCI World Real Estate Index consolideert wat, maar weet wel binnen de stijgende trend te blijven. We handhaven een positieve visie op Vastgoed zolang steun 192,43 (bodem van 20 mei) intact blijft. Koersdoel wacht rond 244,80 (gevormd op 11 mei 2007). Vastgoed is op dit moment de enige categorie die in de Vierjarige Businesscycle niet alleen het einde van de recessie inprijst (vakje 2), maar mogelijk een periode van economische groei (vakje 3). In deze fase mogen Vastgoedposities uitgebreid worden. Grondstoffen lijken te draaien. De Dow Jones-UBS Commodity Index, de wereldwijde grondstoffenindex, heeft de dalende trend al gebroken. De potentiële hogere koersbodem rond 22,43 signaleert een verbetering, maar overtuigend is het nog niet. Het wachten is nu op een doorbraak boven weerstand 25,55 (gevormd op 9 oktober 2015). Daarna komt er mogelijk meer opwaarts potentieel vrij. Pas in dat geval zou de beleggingscategorie Grondstoffen naar het 3e vakje verhuizen (en dus economische groei inprijzen).
4 TOSTRAMS Week van de Belegger - Businesscycle Mijn visie is niet gebaseerd op economische indicatoren, zoals inflatie of groei, maar juist hoe de markten erop reageren. Het vlakke verloop van de aandelenmarkt en de sterke prestaties van bijvoorbeeld Nederlandse Staatsleningen wijst er dus op dat de economie veel minder hard groeit dan Rutte nu voorspelt. Op Prinsjesdag) voorspelde Rutte 1,7% groei voor 2017. Wat voor 2017? Ik geloof in het principe dat de geschiedenis zich voortdurend herhaalt, dat zien we terug in de steeds weer terugkerende golfbewegingen, waarin verschillende Assetclasses ten opzichte van elkaar bewegen. Zo zegt mijn technisch visie dat je je exposure in staatsleningen, die het al enkele jaren heel goed doen, mag aanhouden, maar pas mag afbouwen in vakje IV. In dat geval zal de rente (mogelijk in Q3 volgend jaar) weer gaan stijgen als reactie op de economische cyclus. Als de rente weer oploopt, zoals hiervoor gesteld, dan zullen beleggers hun kapitaal uit staatsleningen repatriëren, wat zal resulteren in een oplopende rente. Juist aandelen en vastgoed zullen dan een beter perspectief bieden, op termijn geloof ik ook in grondstoffen, die duidelijk zijn achter gebleven, kijk alleen maar naar de olieprijs die 2 jaar geleden ruim twee keer zo hoog stond als nu. We zouden thans aan de vooravond van een kleine rotatie staan: 'uit staatspapier' en 'in risicovolle Assets'. Dit is overigens een normaal gegeven in de Businesscycle die we elk 4 tot 6 jaar op de markten zien. Beurzen en economie zijn sterk met elkaar verbonden, maar reageren niet een-op-een op elkaar. Doordat beleggers altijd proberen vooruit te open op de economie, zit er soms lucht in de koersen. Ik denk dat er op dit moment lucht in de koersen zit. De economie en de beurs zijn blijkbaar aan elkaar verbonden door middel van een stuk elastiek dat af en toe wordt opgerekt. Als Vermogensbeheerder probeer ik nooit slimmer dan de beurs te zijn, wel de technische signalen zo veel mogelijk te volgen, maar op dit moment lijkt het er sterk op dat het elastiek enorm wordt opgerekt. Dat je de komende jaren in aandelen moet beleggen, is natuurlijk geen spectaculaire uitspraak. In de eerste aflevering (van de Week van de Belegger 2016) over Super Cycles is betoogd dat de Duitse beurs in waarde zal kunnen verdubbelen en mogelijk zelfs verdrievoudigen. Datzelfde zien we op Wall Street en op de Nederlandse beurs, althans indien je de AEX Total Return index neemt, waarbij dividenden worden herbelegd. Deze spectaculaire verwachting gaat overigens niet over volgende week, volgende maand, zelfs niet over volgend jaar, maar over de komende jaren. Dus wat voorspelt deze Businesscycle nu? Als we de recente beursontwikkelingen op de vierjarige Businesscycle projecteren, dan lijkt het erop dat de markten thans het einde van de recessie aanvoelen en inprijzen en op een periode van economische rust anticiperen. De rente is fors gedaald en blijft laag, de obligatiemarkten zijn fors geklommen, terwijl aandelen na een daling van zo'n 25% (medio 2015) aangeven dat er een bodem is bereikt. Dit is nog steeds niet het bewijs van economische groei, want het geeft enkel aan dat de economische winter achter ons ligt.
5 TOSTRAMS Week van de Belegger - Businesscycle In de Businesscycle verkeren we nu in fase II, maar de overgang naar fase III is nog niet uitgehard. Er mag wel iets meer in risicovolle Assets, zoals aandelen en Vastgoed, worden belegd, maar nog steeds niet met een extreem hoge weging. In deel IV van de Week van de Belegger, op donderdag 29 september, bespreken we met welke ETF's en beleggingsfondsen u deze fase van de Businesscycle zou kunnen benutten. Uitleg Businesscycle De grafiek hierboven laat een geïdealiseerd voorbeeld zien van de Businesscycle. De sinuscurve (rode lijn) geeft het pad van economische groei en/of krimp weer. De gestippelde horizontale lijn onderverdeelt periodes van groei en van krimp. Aan de hand van de golfbewegingen in de economie kunnen we afleiden dat de geschiedenis zich herhaalt. Zo blijkt dat de economie tijdens een complete cyclus chronologisch altijd dezelfde volgorde in gebeurtenissen doorloopt. In de laatste fase van de cyclus en aan het begin van een nieuwe golfbeweging doen obligaties het meestal goed, maar wanneer de economie op stoom komt wordt het stokje overgenomen door meer risicovolle beleggingen zoals aandelen en vastgoed, maar aan het einde van de cyclus is vooral cash een juiste keuze. Dit maakt het mogelijk om draaipunten te identificeren voor verschillende financiële en economische indicatoren, maar ook voor obligaties, aandelen, vastgoed en grondstoffen. De vierjarige Businesscycle laat (geïdealiseerd) het chronologische pad zien van de verschillende financiële markten: obligaties, aandelen, vastgoed, grondstoffen en cash. Grafisch is de cyclus in 6 stukken (fases) onderverdeeld. Kort samengevat kan bij het volgen van de vierjarige Businesscycle de volgende beleggingsstrategie interessant zijn (LET OP: Deze keuzes zijn geïdealiseerd en vormen beslist geen dwingend beleggingsadvies): Fase I Aandelen, vastgoed en grondstoffen mijden Posities in obligaties opbouwen Cash aanhouden Fase II: Posities in aandelen opbouwen, juiste sectoren kiezen Posities in vastgoed opbouwen Posities in obligaties uitbreiden Grondstoffen mijden Fase III: Posities in aandelen en vastgoed uitbreiden Posities in obligaties aanhouden, maar looptijden verkorten Posities in grondstoffen opbouwen Fase IV: Posities in aandelen en vastgoed aanhouden Posities in obligaties afbouwen Posities in grondstoffen uitbreiden Fase V: Posities in aandelen en vastgoed afbouwen Obligaties mijden Posities in grondstoffen aanhouden Fase VI: Aandelen, vastgoed en obligaties mijden Posities in grondstoffen afbouwen. Cashpositie opbouwen LET OP: Bovenstaande keuzes zijn geïdealiseerd en vormen beslist geen dwingend beleggingsadvies. Wij adviseren nadrukkelijk om altijd contact op te nemen met uw beleggingsadviseur of vermogensbeheerder.