Gemeenteraden en de regio
De Regio West-Brabant (RWB) is een gemeenschappelijke regeling van 19 colleges. Bestuurders uit deze gemeenten vormen het algemeen en het dagelijks bestuur van dit lokaal verlengd bestuur. De eerste verantwoordelijkheid om raden te betrekken bij regionale ontwikkelingen is bij de start van de RWB in 2011, bij de colleges neergelegd. Er is toen een format opgesteld hoe de colleges deze betrokkenheid kunnen organiseren. Dit document heet Regionaal Informatie en Communicatie Model voor gemeenteraden in West-Brabant. Het bestuur van de RWB een contourennotitie vastgesteld RWB integraal en slagvaardig op koers. Hierin is te lezen dat er meer aandacht moet zijn voor de rol en betrokkenheid van gemeenteraden bij regionale ontwikkelingen. Inmiddels hebben colleges de wijze waarop zij hun raad informeren en betrekken, op verschillende manieren ingevuld. In deze nieuwsbrief vindt u vier voorbeelden uit de praktijk van West-Brabant. Wilt u meer weten, dan kunt u altijd contact opnemen met de griffier van de betreffende gemeente of met ons.
De RWB ondersteunt de colleges bij hun taak om hun raden te informeren en te betrekken. De RWB heeft een aantal raadsleden bereid gevonden om als klankbord te fungeren als het gaat over het informeren of betrekken van raadsleden bij de regio. Voor meer informatie stuurt u een e-mail naar communicatie@west-brabant.eu. Twee keer per jaar wordt een radenbijeenkomst georganiseerd de eerstvolgende is op 22 april. Er zijn kennismakingsbijeenkomsten georganiseerd bij de start van de nieuwe raadsperiode. Er is een maandelijkse nieuwsbrief waar een ieder zich op kan abonneren. Ook op de website www.west-brabant.eu kunnen raadsleden hun informatie vinden. Raadsleden maken kennis met de Regio West-Brabant (april 2014) West-Brabant ontmoet raadsleden (oktober 2014
Vier voorbeelden uit de praktijk regio West-Brabant 1 1) Gemeente Aalburg 12.876 inwoners (mei 2014) 4 3 2 2) Gemeente Breda 180.420 inwoners (mei 2014) 3) Gemeente Etten-Leur 42.395 inwoners (mei 2014) 4) Gemeente Halderberge 29.470 inwoners (mei 2014)
Gemeente Aalburg Als het regent in Breda, druppelt het in Aalburg Aalburg heeft West-Brabant hard nodig om de leefbaarheid in onze gemeente te behouden en te verbeteren. Dat kunnen we niet alleen. Op alle andere ontwikkelingen liften we mee. Dan zeg ik tegen de raadsleden: als het regent in Breda, druppelt het in Aalburg. Aan het woord zijn burgemeester Fons Naterop en griffier Ery Kooi. Hoe wordt de raad in Aalburg betrokken bij regionale ontwikkelingen? Kooi: Wij hebben maandelijks een opiniërende raadsbijeenkomst en een raadsvergadering. In de opiniërende raad staat standaard de regio op de agenda. De portefeuillehouder Regio kan de stand van zaken vertellen en vragen beantwoorden. Raadsleden die een bijeenkomst hebben bijgewoond in de regio, kunnen hier terugkoppelen. Land van Heusden en Altena De gemeente Aalburg werkt nauw samen met buurgemeenten Woudrichem en Werkendam. Samen vormen zij het Land van Heusden en Altena. Uit deze gemeenten is een raadswerkgroep Verbonden Partijen geformeerd: uit iedere raad bereiden twee raadsleden 1x per jaar een raadsvoorstel voor, over de begrotingen van die diverse verbonden partijen. Kooi: Dit voorstel wordt vervolgens aan de drie raden voorgelegd. Door deze voorbereiding is het negen van de tien keer een hamerstuk in de raadsvergadering. Dit werkt goed, volgens Naterop en Kooi, maar, vult Naterop aan: dat is de formele (financiële) kant. De werkgroep zou ook de inhoudelijke kant meer mee moeten nemen. Dat zou een kwaliteitsverbetering zijn. Links Fons Naterop, rechts Ery Kooi
Concreet maken Op de vraag of er nog andere mogelijkheden nodig zijn om de raad te betrekken bij regionale ontwikkelingen, antwoordt Naterop Je moet het concreet maken. Ik vind het een uitdaging om de gelaagdheid te laten zien. Ik wil laten zien hoe initiatieven uit deze subregio kunnen linken met strategische belangen op regionaal niveau. De nieuwe maakindustrie, bijvoorbeeld, lijkt zich vooral af te spelen op de vliegbasis in Woensdrecht. Maar dat is niet correct. Wij hebben in deze subregio ook een nieuwe maakindustrie-tak: de binnenvaart. Daar gebeurt veel. Als je kunt laten zien hoe de binnenvaart aanhaakt bij de regionale ontwikkelingen, voelen de raden zich zeker meer betrokken. Grenzen De gemeente Aalburg ligt in het noord-oosten van West-Brabant. Bestuurlijk is de gemeente verbonden aan de regio West-Brabant. Het dagelijks leven in de gemeente meestal niet. Naterop: Mensen gaan hier voor het ziekenhuis naar Den Bosch of Tilburg, winkelen doen ze in Waalwijk en voor werk gaan ze soms nog verder. Gemeente- en sub-regiogrenzen zijn misschien voor ons als bestuurders van belang, onze inwoners hebben die grenzen al lang al geslecht. www.aalburg.nl
Gemeente Breda De urgentie van regionale samenwerking wordt collegebreed gedragen in Breda Regionale ontwikkelingen en de positie van Breda daarbinnen, is van grote betekenis voor Breda. Dat blijkt onder meer uit het feit dat Breda een portefeuillehouder Regio heeft. Deze wethouder is bovendien vaste gast van de raadswerkgroep Regio. Onze werkgroep is een mooi vehikel om de regionale visie van Breda in zijn geheel, vorm te geven. Breda, een gemeente met ruim 180.000 inwoners, kent 48 (!) vormen van samenwerking in de regio. Paul Piket is de griffier in Breda, Patrick van Lunteren, portefeuillewethouder Regio: Die bestuurlijke drukte, is voor een dagelijks bestuurder bijna niet meer te volgen, laat staan voor een individueel raadslid. Het is zo complex. Tegelijkertijd is het noodzakelijk om samen op te trekken. Want samen sta je sterk en ben je zichtbaar richting Den Haag, Den Bosch en Brussel. De schaal van de gemeente wordt voor veel thema s te klein. Neem de jeugdzorg, ook een belangrijk onderdeel van mijn portefeuille. We werken samen met de gemeentes in Regio West Brabant- Oost en Breda als centrumstad coördineert. In de werkgroep bespreken we daarom belangrijke ontwikkelingen en duiden we wat dat betekent voor onze gemeente. Zo hoeft niet ieder raadslid zich daarin te verdiepen. De leden spelen de opgedane inzichten vervolgens weer door naar hun fracties. Paul Piket Patrick van Lunteren Consensus In de vorige raadsperiode heeft de raad van Breda een raadswerkgroep Regio in het leven geroepen. Dat beviel zo goed, dat die in deze periode gecontinueerd is. De werkgroep komt ongeveer 1x per zes weken bij elkaar en bestaat uit een vertegenwoordiger van iedere fractie. Voorzitter is raadslid Marianne de Bie.
Bijzonderheid is de vaste aanwezigheid van de portefeuillehouder Regio. Van Lunteren: De werkgroep Regio is zeer betrokken, organiseert veel werkbezoeken en streeft naar consensus, zodat college en raad er samen iets van vinden. Mocht een fractie toch een afwijkende mening hebben, dan kan - als het voorstel in de raadsvergadering wordt behandeld-, natuurlijk afwijkend worden gestemd en kan daarbij de stemverklaring worden gebruikt. Apolitiek De raadswerkgroep is apolitiek. Om te focussen, stelt de werkgroep een jaarplanning op. Piket: Voor dit jaar staan als grote onderwerpen Veerkrachtig bestuur en het uitvoeringsprogramma van de Regio West-Brabant op de agenda. Hebben we hierover als werkgroep een gezamenlijk standpunt, dan gaat dat als voorstel terug naar de raad. We bespreken in de werkgroep ook of en hoe we de rest van de raad in een vroeg stadium bij een bepaald thema willen betrekken. We kiezen dan bijvoorbeeld voor een werkconferentie met gastsprekers of organiseren werkbezoeken. Minder bestuurlijke drukte, graag Al met al is Van Lunteren blij dat de 19 colleges in West- Brabant elkaar zo goed weten te vinden. Van Lunteren: de regio West-Brabant is heel erg belangrijk voor de strategische positionering van West-Brabant en voor de belangenbehartiging elders. Breda vervult een belangrijke functie als Centrumstad. Tegelijkertijd vinden Piket en Van Lunteren dat de raden het eigenlijk best wat makkelijker mogen krijgen. Piket: Het zou al helpen als we wat meer zaken kunnen uniformeren. Om een voorbeeld te noemen: kunnen we niet alle begrotingen en jaarrekeningen op hetzelfde moment en afgestemd op onze eigen begroting behandelen? Van Lunteren noemt een ander, meer inhoudelijk voorbeeld: Laten we dezelfde vestigingseisen stellen in alle gemeenten van West- Brabant. Overzichtelijk voor de raadsleden, maar zeker ook voor onze samenwerkingspartners, zoals de ondernemers.. www.breda.nl
Gemeente Etten-Leur Je bestuurt als college en raad gezamenlijk Raad betrekken bij regionale ontwikkelingen is logisch, volgens burgemeester Van Rijnbach (Etten-Leur) In Etten-Leur is het allang geen keuze meer of de raad betrokken moet worden bij regionale zaken. Niet alleen het college heeft namelijk iets te zeggen over de regionale keuzes van de gemeente, ook de raad heeft daar een verantwoordelijkheid in. Om dit te structureren heeft Etten-Leur sinds 2009 een zogenaamd raadsplatform, waarin alle politieke partijen uit de raad zijn vertegenwoordigd. Een werkwijze die tot nu toe prima werkt, aldus Van Rijnbach en griffier Wim Voeten. Het raadsplatform is in het leven geroepen om de raad goed te betrekken bij ontwikkelingen binnen de RWB. Zo n 10 dagen voordat het algemeen bestuur (AB) van de RWB vergadert, komt het raadsplatform bijeen. De raadsleden worden geïnformeerd over de agenda van het AB door burgemeester Van Rijnbach, Wim Voeten en Arjen Klep, de adjudant bij de RWB. De burgemeester die namens Etten-Leur in het AB zitting heeft, krijgt van hun kant tips en suggesties mee die zij bij het AB kan inbrengen. Heleen van Rijnbach Wim Voeten
Informatie filteren Bij de aanstelling van de nieuwe raad heeft het platform een uitgebreidere functie gekregen. Naast RWB-zaken komen in het platform ook overleggen van andere verbonden partijen aan de orde. Bijvoorbeeld die van de veiligheidsregio of de omgevingsdienst. Voeten: Natuurlijk passeren niet alle agendapunten van zo n overleg de revue in het platform. De burgemeester, Arjen en ik filteren de informatie, zodat het platform niet wordt overvoerd. De volledige agenda van het overleg van bijvoorbeeld de veiligheidsregio of de RWB wordt wel gedeeld. Mochten er iemand uit het platform een bepaald agendapunt willen bespreken, dan kan dat altijd. In de raadsvergadering koppelt de burgemeester vervolgens de resultaten terug. Sturen aan de voorkant Van Rijnbach: Deze wijze van werken lijkt een grote tijdsinvestering: er wordt veel overlegd. De investering betaalt zich echter terug. De discussies in de raad zijn gerichter en dus beter. In onze optiek moet de gemeenteraad aan de voorkant sturen bij een verbonden partij. We hebben begin januari daarmee een vingeroefening gedaan. We hebben een werkbijeenkomst gehouden met het platform die ambtelijk was voorbereid. Op de agenda stonden de gemeentelijke input voor de door de omgevingsdienst MWB en WVS op te stellen kaderbrief 2016 die voor 15 april van dit jaar in het bezit moet zijn van de gemeenteraden. We willen deze verbonden partijen input geven voor hun beleid en financiën (kaders dus). Zo weten de partijen wat wij terug willen zien in hun kaderbrief en kunnen zij beter voldoen aan onze behoefte. Kennis delen Van Rijnbach en Voeten willen de methodiek graag delen met collega-gemeenten in de regio. Gemeenteraden hebben er baat bij, denken zij, en tegelijkertijd kunnen de gemeenteraden een gezamenlijke systematiek in kaders stellen ontwikkelen, wat ook winst betekent. www.etten-leur.nl
Gemeente Halderberge Hoe kom je als raad meer aan de voorkant van de regionale ontwikkelingen? Raad en college Halderberge op zoek naar een passende vorm Onze gemeenteraad heeft op zich goede mogelijkheden om zich te laten informeren over regionale ontwikkelingen. Het is alleen jammer dat de informatie vaak achteraf tot ze komt. Hoe kun je de slag maken naar meer sturen aan de voorkant? Aan het woord zijn burgemeester Giel Janssen en griffier Ari Koenen van de gemeente Halderberge. Beiden geven aan dat er voldoende mogelijkheden zijn voor raadsleden om informatie te vinden over de regio West-Brabant. Ze zijn geabonneerd op de nieuwsbrief van de RWB, onze raadsleden zijn trouwe bezoekers van regionale bijeenkomsten en iedere commissievergadering is er een apart agendapunt, De regio. Ze vragen tijdens deze agendapunten het college niet echt de hemd van het lijf. Een actievere opstelling van beide kanten zou goed zijn. Links Ari Koenen, rechts Giel Janssen
Stroomversnelling door veerkrachtig bestuur Een ontwikkeling die deze actievere opstelling van de raad en het college ondersteunt, is die van Veerkrachtig Bestuur. De provincie heeft aan de gemeenten gevraagd om met voorstellen te komen hoe samen te werken in de regio. Daar horen nadrukkelijk ook de raden bij. Janssen: Door veerkrachtig bestuur is het hele proces in een stroomversnelling geraakt. Want betere betrokkenheid van raden, zorgt voor beter draagvlak en uiteindelijk voor betere samenwerking. De kunst van het juiste moment kiezen Koenen wijst wel op een mogelijke valkuil. Door helemaal aan de voorkant de raden te betrekken, loop je het risico dat die betrokkenheid oppervlakkig blijft. Of iedereen schiet met zijn ideeën alle kanten op. Dat kost veel tijd en levert weinig op. Janssen voegt toe: Het is de kunst om met elkaar het juiste moment te kiezen. Want, dat geldt voor alle raadsleden, ze hebben het al druk genoeg. Geen vorm, wel enthousiaste club mensen Halderberge heeft over dit thema verschillende avonden georganiseerd voor de raad en het college. Daarin spreken ze over welke vormen van samenwerking de gemeente zou kunnen aangaan en met wie. Maar ook: welke rol de raad daarin zou hebben en de andere o s (ondernemers, maatschappelijke organisaties, onderwijs). Janssen: We hebben nog geen vorm, wel een enthousiaste club om het proces te helpen verbeteren. www.halderberge.nl
Colofon Redactie Lisette Maas Fotografie Surplus Fotografie / Adriaan van Zijp Gemeente Aalburg Gemeente Breda Gemeente Etten-Leur Gemeente Halderberge Design Minke Weidema Dit is een uitgave van de Regio West-Brabant. Copyright Regio West-Brabant 2015