Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland Resultaten van het Gezondheidsonderzoek 2012 Ondersteuning Beperkingen Sociale activiteiten Mantelzorg Gezondheidsonderzoek Eenzaamheid Steunpunten Vallen Angst en depressie Huiselijk geweld Kwetsbaarheid Ervaren gezondheid Opvoeding van kinderen Aandoeningen Leefstijl Overgewicht Bewegen Roken Druggebruik Westland Binnenmilieu Discriminatie Werk Homoseksualiteit Woonomgeving Rondkomen Schulden Belemmeringen Alcoholgebruik Vrijwilligerswerk
Achtergrond In het najaar van 2012 heeft de GGD Zuid-Holland West een gezondheidsonderzoek uitgevoerd onder volwassenen van 19 jaar en ouder. Hiervoor is een steekproef getrokken uit alle zelfstandig wonende inwoners in de regio. Mensen die in instellingen wonen, zoals verzorgings- en verpleeghuizen, GGZinstellingen of instellingen voor verstandelijk beperkten zijn uitgesloten van deelname. De deelnemers aan het onderzoek ontvingen een vragenlijst die ze op papier of via internet konden invullen. Deze factsheet bevat de belangrijkste resultaten uit dit onderzoek in de gemeente Westland. De gegevens zijn relevant voor diverse beleidsterreinen, waaronder volksgezondheid, Wmo, sport, ouderen, welzijn, jeugd, sociale zaken, wonen en milieu. Er zijn gegevens over lichamelijke en psychosociale gezondheid, leefstijl, participatie, beperkingen, informatie en ondersteuning, kwetsbare senioren, het geven van mantelzorg, opvoeding van kinderen, samenleven en woonomgeving. Sommige onderwerpen zijn nagevraagd bij de totale groep van 19 jaar en ouder, andere alleen bij de groep van 19 t/m 64 jaar of 65+. Dit is in de tabellen aangegeven. Waar mogelijk worden ter vergelijking regionale of landelijke cijfers getoond. Met een symbooltje ( ) is aangegeven of het percentage in de gemeente afwijkt van de rest van de regio Zuid-Holland West. Meer informatie In deze factsheet staan de belangrijkste bevindingen uit het Gezondheidsonderzoek 2012 van de GGD Zuid- Holland West. Aan het eind van de factsheet staan de definities van een aantal begrippen die gebruikt worden. Alle onderliggende cijfers zijn te vinden in het tabellenboek over de gemeente. Informatie over de opzet van het Gezondheidsonderzoek en risicogroepen voor gezondheidsproblemen vindt u in de factsheet Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in Zuid-Holland West. De factsheets en de resultaten van andere onderzoeken vindt u op www.ggdzhw.nl/onderzoek en op www.regionaalkompas.nl. GGD Zuid-Holland West Sector Gezondheidsbevordering Gemeenschappelijke gezondheidsdienst voor de gemeenten Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker- Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar Westland en Zoetermeer. www.ggdzhw.nl Als u vragen heeft kunt u contact opnemen met de epidemiologen Jessica Brussee-Lasschuijt of Roelien Beuker. 2
Gezondheid Lichamelijke gezondheid Ervaren gezondheid goed tot zeer goed (19+) 1 of meer chronische aandoeningen (19+) Belemmerd als gevolg van aandoening (19-64 jr) We ZHW NL* 81% 78% 77% 58% 59% 6 31% 33% nb Verhoogd valrisico (65+) 23% 26% nb In de 12 mnd voor onderzoek gevallen (65+) 26% 27% nb Psychosociale gezondheid Matig tot hoog risico op angststoornis/depressie (19+) Matig tot zeer ernstig eenzaam (19+) * nb = niet beschikbaar, = statistisch significant lager/hoger dan in de rest van de regio ZHW We ZHW NL 35% 38% 4 33% 36% 39% Vier op de vijf respondenten ervaart de eigen gezondheid als goed tot zeer goed, 19% ervaart de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht. In vergelijking met de rest van de regio Zuid-Holland West voelen inwoners van Westland zich relatief gezond. Het percentage dat de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht ervaart, is hoger bij vrouwen dan bij mannen en neemt toe met de leeftijd. Bijna zes op de tien respondenten heeft een chronische aandoening, dit percentage neemt toe van 4 bij 19-34-jarigen tot 93% bij 85-plussers (figuur 1). Bij 19-64-jarigen zijn de meest genoemde chronische aandoeningen migraine of ernstige hoofdpijn (15%) en hoge bloeddruk (13%). Bij 65-plussers worden hoge bloeddruk (41%) en gewrichtsslijtage (36%) het meest genoemd. Bijna één op de drie inwoners (19-64 jaar) wordt bij de dagelijkse bezigheden licht of sterk belemmerd door een chronische aandoening. Van de zelfstandig wonende senioren heeft 23% een verhoogd valrisico; 26% is in de 12 maanden voor het onderzoek gevallen (oplopend van 21% bij 65-74-jarigen tot 45% bij 85-plussers). Onder Westlandse senioren is het percentage met een verhoogd valrisico wat lager dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West, maar het percentage senioren dat in het jaar voor het onderzoek gevallen is verschilt nauwelijks. Van de senioren met een verhoogd valrisico heeft 4% wel eens een cursus valpreventie gedaan; 21% heeft dit niet gedaan maar heeft hier wel belangstelling voor. Naar schatting hebben 2200 Westlandse senioren belangstelling voor een cursus valpreventie. 10 Eén of meer chronische aandoeningen 8 6 4 2 19-34 35-49 50-64 65-74 75-84 85+ Figuur 1. Percentage met 1 of meer chronische aandoeningen, naar leeftijd (regio ZHW). Van de respondenten heeft 4% een hoog risico op een angststoornis of depressie, 31% heeft hierop een matig risico. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Sinds 2009 is bij 19-64-jarigen het 3
percentage met een risico op een angststoornis/depressie afgenomen van 41% naar 34%. Bij 65-plussers is het percentage nauwelijks veranderd. 6% van de respondenten is ernstig tot zeer ernstig eenzaam en 28% is matig eenzaam. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Het voorkomen van eenzaamheid is bij 19-64-jarigen sinds de vorige onderzoeken nauwelijks veranderd, maar bij 65-plussers is dit sinds 2004 toegenomen van 36% naar 42%. Een matig risico op angststoornis/depressie en matige eenzaamheid komt vaker voor op hogere leeftijd, maar een ernstig risico of ernstige eenzaamheid is op alle leeftijden vrijwel gelijk. Leefstijl Ongezonde leefstijl We ZHW NL* Onvoldoende beweging (19+) 32% 35% 34% Matig/ernstig overgewicht (19+) 48% 46% 48% Ondervoeding (65+) 4% 5% nb Overmatig alcoholgebruik (19+) 7% 7% 8% Zwaar alcoholgebruik (19+) 11% 9% 1 Roken (19+) 23% 21% 23% * nb = niet beschikbaar, = statistisch significant lager/hoger dan in de rest van de regio ZHW Een derde van de volwassenen beweegt onvoldoende, bijna de helft heeft overgewicht (13% ernstig overgewicht). Bij 4% van de 65-plussers is sprake van ondervoeding. Eén op de veertien respondenten is een overmatige drinker, ruim een op de tien een zware drinker. Bijna een kwart van de volwassenen rookt (4% rookt 20 of meer sigaretten per dag). Van de 19-64-jarigen heeft 3% in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek cannabis gebruikt, 1% heeft in die periode harddrugs (amfetamine, XTC, LSD, cocaïne, heroïne of GHB) gebruikt. Ten opzichte van de rest van de regio Zuid-Holland West, wordt in Westland door 19-64-jarigen iets meer bewogen. In deze leeftijdsgroep wordt wat vaker zwaar alcohol gedronken. Voor roken en overgewicht is geen verschil te zien tussen Westland en de rest van de regio Zuid-Holland West. Op het gebied van overgewicht en roken is geen trend te zien. 72% van de 19-64-jarigen is van plan om voor het eind van het jaar de eigen gezondheid te verbeteren. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West (78%). Factoren die hierbij het meest genoemd worden zijn meer gaan bewegen of sporten (39%), afvallen (36%), gezonder eten (22%) en beter met stress omgaan (16%). Ruim een derde heeft behoefte aan steun om de leefstijl te verbeteren; de meeste mensen willen steun uit de omgeving (23%) of begeleiding door een deskundige (12%). Participatie Participatie We ZHW NL* Betaald werk (19-64) 83% 78% 77% 4 Rondkomen en schulden Moeite met rondkomen (19+) We ZHW NL 18% 21% 22% Vrijwilligerswerk (19+) 41% 3 nb Risicovolle schuld (19-64) 8% 11% nb Minimaal wekelijks sociale activiteit (65+) Enigszins tot sterk sociaal uitgesloten (19+) 91% 87% nb 8% 14% nb * nb = niet beschikbaar, = statistisch significant lager/hoger dan in de rest van de regio ZHW Van de 19-64-jarigen heeft 83% betaald werk, dit is hoger dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West (78%). In de leeftijdsgroep 35-49 jaar is het percentage het hoogst (figuur 2). Van de 65-plussers heeft nog
8% betaald werk, dat is vergelijkbaar met de rest van de regio. Vier op de tien respondenten doet vrijwilligerswerk; dit is meer dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West (3). Het percentage 19-64- jarigen dat vrijwilligerswerk doet is sinds 2005 toegenomen van 3 tot 41%. Na het vijfentachtigste jaar neemt het percentage dat vrijwilligerswerk doet af. 17% van de respondenten doet momenteel geen vrijwilligerswerk, maar heeft daar wel belangstelling voor (19% bij 19-64-jarigen en 9% bij 65-plussers). Naar schatting gaat het in de totale gemeente ongeveer 12.500 mensen. Negen op de tien senioren heeft minimaal wekelijks een activiteit waarbij ze andere mensen ontmoeten (sociale activiteit). De meest voorkomende activiteiten zijn bezoek ontvangen (58%), op bezoek gaan (54%), sporten/bewegen in een groep (32%) en verenigingsactiviteiten anders dan sport (28%). 8% van de respondenten is enigszins tot sterk sociaal uitgesloten, dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West (14%). 18% van de respondenten heeft moeite met rondkomen. Dit percentage is lager dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West (21%) en landelijk (22%). 39% van de Westlanders heeft geen moeite met rondkomen, maar moet wel letten op de uitgaven. Sinds 2009 is het percentage dat moeite heeft met rondkomen bij 19-64-jarigen toegenomen van 14% naar 19%. Bij 65-plussers is dit 13% en nauwelijks veranderd. Van de 19-64-jarigen heeft 8% een risicovolle schuld, dit is lager dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West (11%) en hoger dan in 2009 (3%). 10 10 8 8 6 6 4 2 19-34 35-49 50-64 65-74 75-84 85+ 4 2 Figuur 2a. Percentage dat participeert aan verschillende activiteiten, naar leeftijd (regio ZHW). Figuur 2b. Percentage dat moeite heeft met rondkomen en percentage met een risicovolle schuld, naar leeftijd (regio ZHW). 5
Beperkingen Functionele beperkingen (19+) We ZHW NL Mobiliteit 8% 9% 1 Beperkingen dagelijkse levensverrichtingen (65+) Algemene dagelijkse levensverrichtingen We ZHW 11% 14% Zien 6% 5% 6% Huishouden 46% 45% Horen 4% 4% 4% = statistisch significant lager/hoger dan in de rest van de regio ZHW Een op de acht respondenten heeft een functionele beperking (mobiliteit, zien, horen). Dit is vergelijkbaar met gemiddeld in de regio Zuid-Holland West en in Nederland. Mobiliteitsproblemen komen het meest voor. Het percentage respondenten met beperkingen neemt sterk toe met de leeftijd, deze trend is het sterkst voor beperkingen in mobiliteit (figuur 3). Bij senioren is sinds 2008 het percentage met beperkingen in de mobiliteit afgenomen van 27% in 2008 tot 21% in 2012. Onder de groep 65-plussers is ook gevraagd naar beperkingen in dagelijkse levensverrichtingen en in het huishouden. 11% ondervindt beperkingen bij algemene dagelijkse levensverrichtingen (traplopen, aankleden, zich wassen, etc.), dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West en minder dan in 2008 (16%). De meeste senioren ondervinden beperking bij de trap op- en aflopen (9%) en zich verplaatsen buitenshuis (6%). 46% ondervindt beperkingen bij het huishouden, dit is vergelijkbaar met gemiddeld in de regio. Hierbij zijn de meest voorkomende beperkingen: Kleine reparaties of klusjes in of om het huis (27%) en zwaar huishoudelijk werk (23%). 10 8 6 19-34 35-49 4 50-64 65-74 2 75-84 mobiliteit zien horen algemene dagelijkse levensverrichtingen (65+) huishouden (65+) 85+ Figuur 3. Percentage met beperkingen in mobiliteit, zien, horen, algemene dagelijkse levensverrichtingen en huishouden, naar leeftijd (regio ZHW). 6
Informatie en ondersteuning Informatie en ondersteuning (65+) We ZHW Gebruikt maandelijks of vaker internet 54% 6 Krijgt hulp bij algemene dagelijkse levensverrichtingen 9% 9% Krijgt hulp bij huishouden 3 34% Kent Stip Westland (Wmo-loket) 5 43% Heeft het gevoel de regie te hebben over het eigen leven 88% 88% = statistisch significant lager/hoger dan in de rest van de regio ZHW Ruim de helft van de senioren maakt regelmatig (maandelijks of vaker) gebruik van internet. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West (6) en toegenomen sinds 2008 (38%). Bijna een op de tien senioren krijgt hulp bij algemene dagelijkse levensverrichtingen en drie op de tien bij het huishouden. Een klein deel van de senioren heeft behoefte aan (meer) hulp: 3% bij algemene dagelijkse levensverrichtingen en 4% bij het huishouden. 9% van de senioren woont in een woning specifiek voor senioren. Het overgrote deel van alle senioren (95%) verwacht dat hun woning over vijf jaar nog geschikt is om zelfstandig te kunnen wonen, eventueel met kleine (14%) of grote (2%) aanpassingen. Een deel van de senioren maakt gebruik van voorzieningen. De meest gebruikte voorzieningen zijn personenalarmering (7%) en een hulpdienst voor administratieve/financiële zaken (7%) en een automatische deuropener met intercom (6%). De helft van de senioren kent Stip Westland, een op de vijf senioren heeft weleens contact gehad met dit loket. Bijna negen op de tien senioren heeft het gevoel de regie te hebben over het eigen leven. Dit percentage neemt af met de leeftijd van 91% bij 65-74-jarigen tot 79% bij 85-plussers. Kwetsbare senioren Kwetsbaar (65+) We ZHW Kwetsbare senioren 16% 18% Een op de zes zelfstandig wonende senioren is kwetsbaar. Het percentage kwetsbaren neemt toe met de leeftijd en vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen (figuur 4). Er zijn drie domeinen van kwetsbaarheid te onderscheiden: Lichamelijke kwetsbaarheid (o.a. bewegen en beperkingen, komt voor bij 12%), psychische kwetsbaarheid (geheugenproblemen, somberheid, omgaan met problemen, komt voor bij 8%) en sociale kwetsbaarheid (alleenwonend, eenzaamheid en steun, komt voor bij 6%). Bij alle drie de domeinen neemt de kwetsbaarheid toe met de leeftijd; bij lichamelijke kwetsbaarheid het sterkst. 7
5 4 3 2 1 65-74 75-84 85+ M V Figuur 4. Percentage kwetsbaren, naar leeftijd en geslacht (regio ZHW). Mantelzorg geven Mantelzorg geven (19+) We ZHW NL* Geeft mantelzorg 14% 13% 12% Voelt zich (tamelijk) zwaar belast door mantelzorg 1 1 13% 14% Heeft behoefte aan (extra) hulp 1 14% 17% nb Kent het Steunpunt Mantelzorg 1,2 54% 51% nb * nb = niet beschikbaar Een op de zeven respondenten geeft mantelzorg (ten minste sinds 3 maanden of ten minste 8 uur per week), dit is vergelijkbaar met gemiddeld in de regio. Sinds 2009/2008 is zowel bij 19-64-jarigen als bij 65- plussers het percentage mantelzorgers toegenomen. De meeste mantelzorg wordt gegeven door respondenten in de leeftijdsgroep 50-64 jaar (figuur 5). 35-64-jarigen geven het meest mantelzorg aan hun ouder(s) of schoonouder(s), 75-plussers geven vooral mantelzorg aan hun partner. Bij mantelzorg aan de eigen kinderen, andere familieleden of buren/vrienden/kennissen is minder verschil te zien tussen de leeftijdsgroepen. De meest genoemde activiteiten bij het geven van mantelzorg zijn (alleen nagevraagd bij 19-64-jarigen): gezelschap/troost/afleiding (7) en begeleiding en/of vervoer (bij bezoek aan arts, kapper, etc) (59%). 1 % van mantelzorgers 2 Westland: Vitis Welzijn Mantelzorg. Regionaal: Regionale Mantelzorgorganisatie DWO 8
25% 2 15% 1 5% mantelzorger, tamelijk zwaar belast tot overbelast mantelzorger, enigszins belast mantelzorger, niet/nauwelijks belast 19-34 35-49 50-64 65-74 75-84 85+ Figuur 5. Percentage dat mantelzorg geeft en de mate van belasting (regio ZHW). 1 van de mantelzorgers voelt zich tamelijk zwaar belast tot overbelast. Er zijn geen grote verschillen in de ervaren belasting tussen leeftijdsgroepen (figuur 5). Problemen waar mantelzorgers tegenaanlopen zijn dat het emotioneel te zwaar is, onvoldoende bekendheid met mogelijkheden voor financiële ondersteuning, dat ze te weinig tijd overhouden voor zichzelf (m.n. bij 19-64 jaar) en dat het lichamelijk te zwaar is (m.n. bij 65+). 14% van de mantelzorgers geeft aan dat ze, naast eventuele hulp die ze al ontvangen, behoefte hebben aan praktische of emotionele hulp. De meeste behoefte is aan informatie en advies. Vitis Welzijn Mantelzorg is bekend bij 54% van de mantelzorgers, 13% heeft wel eens contact gehad met het steunpunt. Opvoeding van kinderen Opvoeding van kinderen 0-11 jaar 3 We ZHW Opvoeding van kinderen 4 We ZHW 12-23 jaar Eenoudergezin 8% 11% Eenoudergezin 9% 15% Zorgen over opvoeding/gedrag/ontwikkeling 44% 38% = statistisch significant lager/hoger dan in de rest van de regio ZHW Zorgen over opvoeding/- gedrag/ontwikkeling 35% 38% Behoefte aan hulp of advies 8% 9% Kent het Centrum voor Jeugd en Gezin 29% 36% Van de 19-64 jarige respondenten heeft 29% (pleeg)kinderen in de leeftijd van 0 t/m 11 jaar. Acht procent van deze ouders geeft aan een eenoudergezin te vormen. Ruim vier op de tien ouders van 0-11-jarige kinderen maakt zich soms (34%) of vaak (9%) zorgen om de opvoeding, het gedrag of de ontwikkeling van hun kind. Van de 19-64 jarige respondenten heeft 3 (pleeg)kinderen in de leeftijd van 12 t/m 23 jaar. Negen procent van deze ouders geeft aan een eenoudergezin te vormen, dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid- Holland West (15%). Ruim een derde van de ouders van 12-23-jarige kinderen maakt zich soms (27%) of vaak (8%) zorgen om de opvoeding, het gedrag of de ontwikkeling van hun kind. De meest genoemde zorgen bij 12-23 jarige kinderen zijn schoolprestaties, het gebruik van computer, internet en mobiele telefoon 3 ouders van 0-11-jarige kinderen 4 ouders van 12-23-jarige kinderen 9
en het stellen van grenzen/het maken van afspraken. Bij de oudste groep (19-23 jaar) geven ook de onderwerpen zelfstandigheid, omgaan met geld, en relaties/verkering vaker reden tot zorg. Zowel bij 0-11- jarige kinderen als bij 12-23-jarige kinderen is geen verschil te zien in de mate van zorgen tussen ouders in een eenoudergezin en ouders in een tweeoudergezin. 8% van de ouders van 12-23-jarigen heeft behoefte aan deskundige hulp of advies. Onder ouders van kinderen van 12 t/m 23 jaar is het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) bekend bij 29%. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Onder ouders die soms of vaak zorgen hebben over opvoeding, gedrag of ontwikkeling van hun kind, is de bekendheid van het CJG wat groter (41%). Van alle ouders met kinderen van 12 t/m 23 jaar heeft 2% wel eens contact gehad met het CJG. Samen leven Samen leven (19+) We ZHW NL* Voelt zich weleens gediscrimineerd 8% 13% nb Oordeelt negatief over homoseksualiteit 8% 7% nb Ooit slachtoffer geweest van huiselijk geweld 5% 7% 7% Kent het Steunpunt huiselijk geweld 5 55% 54% nb * nb = niet beschikbaar, = statistisch significant lager/hoger dan in de rest van de regio ZHW Een op de dertien respondenten voelt zich wel eens gediscrimineerd. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West (13%). De meest genoemde redenen van discriminatie zijn bij 19-64-jarigen leeftijd (3% van alle 19-64-jarigen) en afkomst (2%) en bij 65-plussers leeftijd (3%). Van de respondenten oordeelt 8% negatief over homoseksualiteit. Het percentage neemt toe met de leeftijd (figuur 6). 14% 12% 1 8% 6% 4% 2% 19-34 35-49 50-64 65-74 75-84 85+ Figuur 6. Percentage dat een negatieve houding heeft ten opzichte van homoseksualiteit, naar leeftijd (regio ZHW). Van de respondenten geeft 5% aan dat ze ooit in hun leven slachtoffer zijn geweest van huiselijk geweld. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West (7%). Sinds eerdere onderzoeken in 2005 en 2008/2009 is het aantal slachtoffers niet veranderd. De meeste slachtoffers geven aan dat dit langer dan 5 jaar geleden was, bij 1 was het korter dan een jaar geleden. 6 In de meeste gevallen ging het om 5 % van alle respondenten 6 Dit percentage is van de totale regio ZHW, omdat het aantal slachtoffers van huiselijk geweld in de gemeente te laag is. 10
psychisch of emotioneel geweld (72%) of lichamelijk geweld (63%). 7 De meest genoemde daders zijn de expartner (4), de (stief)ouder(s) (35%) en de partner (16%). 7 Ruim de helft van alle volwassenen (19+) in Westland kent het Steunpunt Huiselijk Geweld. Een kleine minderheid van de respondenten (minder dan 1%) heeft wel eens contact gehad met het steunpunt. Woonomgeving Woonomgeving We ZHW Tevreden over de woning (19+) 96% 94% Tevreden over de woonomgeving (19-64 jr) 95% 93% Ernstige hinder door (19-64 jr): - geluid - licht - geur Bezorgd over gezondheid vanwege omgevingsfactor (top-3): - landbouw/tuinbouw/bloembollenteelt, enz. (19-64 jr) - drukke straat - bedrijven of industrie 1 3% 2% 6% 3% 2% 14% 2% 2% 2% 3% 2% Er wordt dagelijks gerookt in huis (19-64 jr) 15% 15% = statistisch significant lager/hoger dan in de rest van de regio ZHW Het overgrote deel van de respondenten is tevreden over hun woning en woonomgeving. 95% van de 19-64- jarigen vindt het hebben van groen in de buurt belangrijk, terwijl 24% aangeeft dat dit in de eigen buurt onvoldoende het geval is. Bijna een op de tien respondenten ondervindt hinder uit de omgeving: door geluid (1), licht (3%) of geur (2%). Geluidsbronnen die de meeste hinder geven zijn brommers/scooters, wegverkeer en buren. Geur en licht geven over het algemeen minder hinder dan geluid. Een klein deel van de respondenten is bezorgd om hun gezondheid vanwege landbouw, tuinbouw, bloembollenteelt (6%), een drukke straat bij de woning (3%) of bedrijven of industrie in de buurt (2%). Relatief weinig respondenten wonen op verontreinigde grond, in de buurt van hoogspanningslijnen, in de buurt van een zendmast voor radio/tv of antennes voor mobiele telefoons of een route voor gevaarlijke stoffen, maar deze mensen maken zich door deze omgevingsfactor wel meer zorgen over hun gezondheid. 15% van de respondenten leeft in een ongezond binnenmilieu doordat er dagelijks wordt gerookt in huis en 7% door de aanwezigheid van vocht of schimmel in woonkamer of slaapkamer. 7 Dit percentage is van de totale regio ZHW, omdat het aantal slachtoffers van huiselijk geweld in de gemeente te laag is. 11
Definities: Ervaren gezondheid: Antwoord op de vraag: "Hoe is over het algemeen uw gezondheid?" Verhoogd valrisico: Volgens Valrisicotest (VeiligheidNL): Valrisico vastgesteld op basis van gegevens over een recente val, mobiliteitsproblemen en angst om te vallen. Angststoornis/depressie: Op basis van de K10 (Kessler Psychological Distress Scale), een serie van 10 vragen. Eenzaamheid: Op basis van de Eenzaamheidsschaal van De Jong-Gierveld, een reeks van 11 stellingen Voldoende lichaamsbeweging: Een half uur matig intensieve lichamelijke activiteit op tenminste vijf, maar bij voorkeur alle dagen van de week (Nederlandse Norm Gezond Bewegen). Overgewicht: Op basis van de Body Mass Index (BMI) (gewicht(kg)/lengte 2 (m)). Matig overgewicht: BMI 25-30, ernstig overgewicht (obesitas): BMI 30 of hoger. Ondervoeding: BMI <= 20 OF BMI 20-23 en recent onbedoeld afgevallen (>= 6 kg in de afgelopen 6 maanden of >= 3 kg in de afgelopen maand). Overmatig alcoholgebruik: Mannen: meer dan 21 glazen/week, vrouwen: meer dan 14 glazen/week. Zwaar alcoholgebruik: Mannen: 6 of meer glazen per dag, vrouwen: 4 of meer glazen per dag. Zware roker: 20 of meer sigaretten per dag Harddrugs: Amfetamine, XTC, LSD, cocaïne, heroïne of GHB Vrijwilligerswerk: Werk dat in georganiseerd verband (bv. sportvereniging, kerkbestuur, school) wordt uitgevoerd. Sociale activiteit: Activiteiten waarbij contact met anderen plaatsvindt, zoals activiteiten bij een club of vereniging, sociale contacten of dienstverlening aan anderen. Schulden: Op basis van set van 5 vragen over o.a. aantal, hoogte en duur van schulden en of men deze zelfstandig kan oplossen. Functionele beperkingen: Vragenset OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development), een set van 7 vragen over beperkingen in mobiliteit, zien en horen. Beperkingen algemene dagelijkse levensverrichtingen: vragenset van 8 vragen (o.a. traplopen, aan- /uitkleden, wassen, etc.) Beperkingen huishouden: vragenset van 10 vragen (o.a. eten klaarmaken, huishoudelijke werkzaamheden, etc.) Regie over het eigen leven: vragenset van 7 vragen (in welke mate heeft de respondent het gevoel de regie te hebben over het eigen leven). Sociale uitsluiting: Samengesteld op basis van gegevens op de terreinen sociale participatie (o.a. eenzaamheid), materiele deprivatie (o.a. rondkomen), toegang tot sociale grondrechten (o.a. tevredenheid over de woning) en normatieve integratie (o.a. af en toe iets doen voor de buren) Kwetsbare senioren: vragenset Tilburg Frailty Indicator, een set van 15 vragen over lichamelijke, psychische en sociale kwetsbaarheid. Mantelzorg : De zorg die iemand geeft aan een bekende uit de eigen omgeving, zoals partner, ouders, kind, buren of vrienden, als deze persoon voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is. Discriminatie: Zich wel eens gediscrimineerd voelen, bijvoorbeeld vanwege geloof, huidskleur, seksuele voorkeur of leeftijd. Oordeel over homoseksualiteit: Op basis van vragenset Sociaal Cultureel Planbureau (SCP): 11 vragen over de houding van de respondent t.o.v. homoseksualiteit. Huiselijk geweld: Geweld dat door iemand uit de huiselijke kring wordt gepleegd (gezinsleden, familieleden, (ex)partners, huisvrienden). Hinder: Vragenset van 17 vragen over hinder door diverse bronnen van geluid, licht of geur. Voor de bronnen zie tabellenboek. 12