TB A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen

TB A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen Deelrapport Landschap Definitief Inhoudelijk ongewijzigd vastgesteld t.o.v. het OTB In opdracht van: Rijkswaterstaat Oost-Nederland Grontmij Nederland B.V. Houten, 9 mei 2014

Verantwoording Titel : TB A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen Subtitel : Deelrapport Landschap Projectnummer : 339029 Referentienummer : GM-0132540 Revisie : D7 Datum : 9 mei 2014 Auteur(s) : R.J. Lindemans, ir. M. Vrij Peerdeman E-mail adres : matthijs.vrijpeerdeman@grontmij.nl Gecontroleerd door : ir. M.J. van Dullemen Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : ing. P. Bloemerts Paraaf goedgekeurd : Contact : Grontmij Nederland B.V. De Molen 48 3994 DB Houten Postbus 119 3990 DC Houten T +31 88 811 66 00 www.grontmij.nl Pagina 3 van 35

Inhoudsopgave 1 Inleiding... 7 1.1 Toelichting... 7 1.2 Leeswijzer... 7 1.3 Uitgangspunten landschapsplan... 7 2 Projectomschrijving... 9 2.1 Aanleiding... 9 2.2 Planproces... 10 2.3 De ingreep... 10 2.4 Projectgrens en studiegebied... 12 2.5 Status en bescherming landschap... 12 3 Inventarisatie en analyse... 15 3.1 Inleiding... 15 3.2 Landschap... 15 3.3 Snelweglandschap... 16 3.4 Planologische ontwikkelingen en Interpretatie Kadernota... 16 3.5 Kernkwaliteiten snelweglandschap... 18 3.6 Knelpunten... 19 4 Landschapsvisie... 21 4.1 Inleiding... 21 4.2 Doelstellingen landschappelijke inpassing... 21 4.3 Landschapsvisie... 21 4.4 Conclusies landschappelijke inpassing... 24 5 Landschapsplan... 25 5.1 Inleiding... 25 5.2 Knooppunt Beekbergen... 25 5.3 A1... 30 5.4 A50... 32 6 Literatuur... 35 Bijlage 1: Boswetcompensatie Bijlage 2: Apeldoorns Kanaal Bijlage 3: Vormgevingseisen nieuw kunstwerk Bijlage 4: Reacties Publieksparticipatie Pagina 5 van 35

1 Inleiding 1.1 Toelichting Dit rapport is het landschapsplan behorende bij het Ontwerp-Tracébesluit (OTB) A1 Apeldoorn- Zuid Beekbergen. De landschappelijke gevolgen van de wegaanpassing van het project A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen zijn beschreven in dit landschapsplan. 1.2 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de context van dit project toegelicht. Hierin wordt kort ingegaan op de aanleiding van de aanpassingen aan de weg en het proces van het OTB en bijbehorende MER. Ook wordt een beschrijving gegeven van de ingreep en de beschermingsstatus van het aangrenzende landschap. In hoofdstuk 3 worden de landschappelijke waarden van het projectgebied beschreven door een inventarisatie en analyse. De huidige ruimtelijke opbouw is geanalyseerd aan de hand van een landschappelijke inventarisatie van het gebied. Deze analyse leidt tot een overzicht van de kernkwaliteiten en de knelpunten van de huidige weginrichting en het omringende landschap. In hoofdstuk 4 wordt aan de hand van een landschapsvisie verwoord wat de doelstellingen van de landschappelijke inpassing zijn. De visie wordt beschreven voor het deel van de A1 en de A50 binnen het projectgebied en knooppunt Beekbergen. In hoofdstuk 5 worden de concrete maatregelen beschreven. Ook hierbij wordt apart ingegaan op de A1, de A50 en knooppunt Beekbergen. 1.3 Uitgangspunten landschapsplan Als basis voor dit landschapsplan is gebruikgemaakt van het Ambitiedocument, Landschappelijke inpassing en vormgeving A1-A50 Apeldoorn-Zuid, Knooppunt Beekbergen (Dienst Landelijk Gebied, Regio Oost, juli 2010). Het Ambitiedocument is bedoeld als kwaliteitskader. Het ontwerp wordt getoetst aan de geformuleerde uitgangspunten in het Ambitiedocument. Het landschapsplan sluit daarom ook grotendeels aan op deze uitgangspunten. Naar aanleiding van voortschrijdend inzicht tijdens het ontwerp is gebleken dat sommige uitgangspunten achterhaald dan wel niet haalbaar zijn. Het Ambitiedocument zelf is gebaseerd op de onderstaande documenten, waar nodig is voor uitgangspunten op detailniveau teruggegrepen op de originele teksten: Quickscan A1, Steunpunt Routeontwerp, februari 2008. Handreiking Ruimtelijke Kwaliteit A1 A50, De relatie tussen de stad, de snelweg en het landschap, gemeente Apeldoorn, februari 2010. Dit landschapsplan is verder inhoudelijk nauw verweven met het document Snelwegenlandschap zuidoost Apeldoorn Interpretatie Kadernota A1/A50 Knooppunt Beekbergen e.o. opgesteld door MTD landschapsarchitecten in opdracht van Rijkswaterstaat Oost-Nederland en in samenwerking met de gemeente Apeldoorn. Naast Snelwegenlandschap Zuid-Oost Apeldoorn Interpretatie Kadernota A1/A50 Knooppunt Beekbergen e.o. 14 februari 2012 heeft MTD landschapsarchitecten ook een notitie uitgewerkt voor het geluidsscherm De Maten, Snelwegenlandschap Zuid-Oost Apeldoorn, notitie geluidsscherm De Maten, MTD landschapsarchitecten, 1 december 2011. Het eerste document wordt in dit landschapsplan aangeduid met de Interpretatie Kadernota, de tweede met Notitie geluidsscherm De Maten. Pagina 7 van 35

Inleiding Doel Interpretatie Kadernota De Interpretatie Kadernota heeft tot doel een integraal toetsingskader te vormen voor de ontwikkelingen die spelen in de nabije toekomst. Het gaat om de planstudie A1 Apeldoorn-Zuid -Beekbergen, de realisatie van geluidsscherm Brienesse 1 vooruitlopend hierop en de aanpassing van beplantingen om het Apeldoorns Kanaal zichtbaar te maken vanaf de snelweg A1 en A50. Dit document is een interpretatie van de Kadernota Over welstand gesproken. Het heeft de status Interpretatie Kadernota. Tevens is het document gebaseerd op de Handreiking Ruimtelijke Kwaliteit A1/A50 (gemeente Apeldoorn, 2010). (Bron: Snelwegenlandschap Zuid-Oost Apeldoorn Interpretatie Kadernota A1/A50 Knooppunt Beekbergen e.o. ) Het landschapsplan en de Interpretatie Kadernota zijn zodanig op elkaar afgestemd dat beide als losse documenten hanteerbaar zijn. In het landschapsplan is de strekking van de Interpretatie Kadernota opgenomen voor de elementen die relevant zijn binnen de scope van het landschapsplan, voor onderbouwing en verdere uitwerking wordt verwezen naar de Interpretatie Kadernota zelf. Voorstellen buiten de scope zijn, als er een relatie is met dit project, als aanbevelingen opgenomen in het landschapsplan. 1 Het geluidsscherm Brienesse is een geluidsscherm dat buiten de scope van dit project wordt aangelegd aan de oostzijde van de A50, ten zuiden van knooppunt Beekbergen. Pagina 8 van 35

2 Projectomschrijving 2.1 Aanleiding De A1 is een belangrijke verbinding tussen stedelijke netwerken en economisch belangrijke gebieden in zowel binnen- als buitenland. De A1 is de verbinding tussen de (noordelijke) Randstad, Twente en Duitsland. Op de autosnelweg A1 tussen Apeldoorn-Zuid en knooppunt Beekbergen worden maatregelen genomen om op korte termijn de bereikbaarheid en doorstroming te verbeteren. Het betreft op hoofdlijnen de volgende maatregelen: aanleg van weefstroken op A1 tussen Apeldoorn-Zuid en Beekbergen (beide rijbanen); aanpassing van de verbindingsweg Deventer Arnhem in knooppunt Beekbergen (tweestrooks met nieuwe ligging); aanpassing van de westbaan A50 tussen Beekbergen en verzorgingsplaats De Brink (uitbreiding rijbaan met extra strook). Deze maatregelen moeten er voor zorgen dat filevorming op dit traject tot minimaal 2020 niet meer optreedt. De maatregelen voor dit traject maken onderdeel uit van een ruimer pakket aan maatregelen dat is vastgelegd in de gebiedsgerichte uitwerking van de Mobiliteitsaanpak voor de A1 tussen Apeldoorn en knooppunt Azelo 2. Zie ook figuur 2.1. Figuur 2.1 Traject Gebiedsgerichte Verkenning A1 corridor Apeldoorn Deventer (oranje). 2 In de gebiedsgerichte uitwerking van de Mobiliteitsaanpak zijn afspraken opgenomen die tussen 2006 en 2008 zijn gemaakt tussen de minister van Verkeer en Waterstaat en regionale bestuurders. Pagina 9 van 35

Projectomschrijving 2.2 Planproces Om de aanpassingen in het project A1 Apeldoorn-Zuid - Beekbergen te kunnen realiseren, dient de procedure van de Tracéwet te worden doorlopen. De Tracéwet beoogt door het nemen van een tracébesluit een zorgvuldige besluitvorming over de aanleg of het wijzigen van hoofdinfrastructuur. Op grond van de Wet milieubeheer moet ter ondersteuning van het tracébesluit de procedure van milieueffectrapportage (m.e.r.) worden doorlopen. Deze procedure resulteert in een Milieueffectrapport (MER). De m.e.r.-procedure wordt als onderdeel van de Tracéwetprocedure doorlopen. Dit houdt in dat het MER tezamen met het ontwerp-tracébesluit (OTB) ter visie is gelegd. In het MER wordt onderscheid gemaakt tussen twee alternatieven: het nulalternatief en voorkeursalternatief. In dit OTB wordt het voorkeursalternatief verder uitgewerkt op basis van de resultaten uit de m.e.r. Dit landschapsplan beperkt zich tot het voorkeursalternatief. Het voorkeursalternatief wordt in het MER beoordeeld op zijn gevolgen op het milieu. Op basis daarvan wordt gekeken of er maatregelen mogelijk zijn om deze gevolgen te voorkomen of beperken. De keuzes hierover resulteren in een uitgewerkt ontwerp met inrichtingsmaatregelen dat in het OTB wordt vastgelegd. In het OTB wordt ingegaan op het ontwerp en de (inrichtings)maatregelen die worden genomen. Voorliggend onderzoek laat zien welke inrichtingsmaatregelen vanuit landschappelijke inpassing nodig of wenselijk zijn. 2.3 De ingreep Op de A1 worden extra weefstroken aangelegd in beide rijrichtingen tussen knooppunt Beekbergen en Apeldoorn-Zuid. De extra weefstroken komen op de plek waar nu de vluchtstrook ligt. Naast de weefstroken wordt een nieuwe vluchtstrook aangelegd. Hiertoe wordt op het betreffende traject de verharding van de beide hoofdrijbanen aan beide zijden verbreed. De beschikbare ruimte op het grondlichaam wordt benut. Aan de noordzijde van de A1 ligt een wal met een geluidsscherm. De wal vervalt, vanwege de benodigde ruimte voor de verbreding. Het geluidscherm blijft gehandhaafd. De kunstwerken over het Apeldoorns kanaal en de Elsbosweg blijven in de huidige vorm behouden. Op deze kunstwerken vervalt de vluchtstrook aan de noordzijde. In het knooppunt Beekbergen wordt de bestaande enkelstrooks lusvormige verbindingsweg Deventer Arnhem (C-boog, zie Figuur 2.3) vervangen door een meer gestrekte tweestrooks verbindingsweg die met een kunstwerk over de A50 heen wordt geleid. Om ruimte te maken worden de verbindingswegen Deventer Zwolle (B), Zwolle Deventer (E) en Amersfoort Arnhem (G) verlegd. Als gevolg van deze aanpassingen vervallen twee weefvakken in het knooppunt. Vanwege de aanpassingen aan de verbindingsweg Deventer Arnhem (C) wordt ook de verbindingsweg Deventer Zwolle (B) verlegd. De aanleg van de verbindingsweg Deventer Arnhem (C) en de verlegging van de verbinding Zwolle Deventer hebben gevolgen voor de westelijke landhoofden van het viaduct De Maten, de taluds van de grondlichamen en de ligging van de waterpartijen. Daarnaast wordt in verband met de ingrepen beplanting gekapt, die niet altijd op de zelfde locatie herplant kan worden. Qua hoeveelheid wordt alle beplanting gecompenseerd. De genoemde aanpassingen worden binnen de grenzen van het knooppunt vormgegeven (behalve een deel van de compensatie van de beplanting). Tot slot is een aanpassing van de bestaande westbaan van de A50 tussen knooppunt Beekbergen en verzorgingsplaats De Brink voorzien. Op dit traject wordt een extra rijstrook aangelegd. Hiertoe wordt de bestaande verharding aan de zijbermzijde verbreed en wordt de zijberm aangepast. Hiervoor is extra ruimte nodig waarvoor een deel van de houtsingel langs de westbaan van de A50 wordt gekapt. De aanpassingen zijn weergegeven in figuur 2.2, de locatie van de verbindingswegen is terug te vinden in figuur 2.3. Pagina 10 van 35

Projectomschrijving Figuur 2.2 Wijzigingen op het traject Apeldoorn-Zuid Beekbergen Figuur 2.3 Het rijstrokenschema met de codering van de verbindingswegen in het knooppunt. C staat bijvoorbeeld voor de verbindingsweg Deventer Arnhem (C-boog). Rode lijnen zijn gewijzigde nieuwe situaties. Een overzicht van de te kappen beplanting in het projectgebied is te vinden in figuur 2.4. Pagina 11 van 35

Projectomschrijving Figuur 2.4 Als gevolg van de ingrepen worden de rode beplantingen gekapt. De nummers en de letter A worden in bijlage 1 toegelicht. 2.4 Projectgrens en studiegebied De projectgrens omvat de snelweg en de aanliggende gronden van Rijkswaterstaat. Voor de A1 loopt de projectgrens van km 84,25 en km 88,26. Voor het deel van de A50 loopt de projectgrens van km 204,98 tot km 202,28. Het studiegebied voor het landschapsplan omvat een groter gebied, waarin de relatie van de weg met de omgeving wordt bekeken. In figuur 2.5, afkomstig uit het Ambitiedocument, is een overzicht opgenomen van landschapskenmerken en ruimtelijke ontwikkelingen. 2.5 Status en bescherming landschap Het direct aan het plangebied grenzende landschap heeft geen beschermde status (zoals nationaal landschap, Belvedèregebied, snelwegpanorama, UNESCO werelderfgoed en beschermd natuurmonument). Pagina 12 van 35

Projectomschrijving Figuur 2.5 Inventarisatie kaart landschap uit het Ambitiedocument. Deze kaart geeft een overzicht van aanwezige landschapskenmerken en ruimtelijke ontwikkelingen. De tekst onder Transformatie is aangepast naar de meest actuele stand van zaken. Pagina 13 van 35

3 Inventarisatie en analyse 3.1 Inleiding Om uitspraken te kunnen doen over de landschappelijke inpassing van de weg in het studiegebied, is eerst de huidige ruimtelijke opbouw geanalyseerd aan de hand van een landschappelijke inventarisatie van het gebied. Deze analyse leidt tot een overzicht van de kernkwaliteiten en de knelpunten van de huidige weginrichting en het omringende landschap. Door het voorkeursalternatief te projecteren in het huidige landschap wordt inzicht verkregen in mogelijke nieuwe knelpunten die kunnen ontstaan. 3.2 Landschap Het studiegebied ligt op de landschappelijke overgang van het Veluwemassief naar de IJsselvallei. Deze ligging kenmerkt zich door een lichte helling en invloed van Veluws kwelwater. De ondergrond bestaat voornamelijk uit zandgronden die vanwege een licht reliëf vroeger last hadden van stagnerend water. Deze natte situatie heeft geleid tot de ontwikkeling van broekbos, zoals het vroegere Beekbergerwoud. De ontginning van dit landschap heeft geleid tot een kleinschalig agrarisch landschap. Houtwallen en bosschages vormen een coulissenlandschap, dat ruimtelijk bestaat uit een aaneenschakeling van kleinere landschapskamers. De natte uitgangssituatie van dit landschap heeft geleid tot een verkavelingspatroon van smalle langwerpige kavels met een grote dichtheid aan kavelsloten. Dit landschap is ten zuiden van de A1 en ten oosten van de A50 nog zichtbaar. Ten noorden van de A1 is het stedelijke gebied van de stad Apeldoorn tot aan de snelweg gegroeid. Figuur 3.1 Het kleinschalige agrarische coulissenlandschap aan de zuidzijde van de A1. Bron: Google street view Pagina 15 van 35

Inventarisatie en analyse 3.3 Snelweglandschap De A1 kenmerkt zich door een wisselend uitzicht vanaf de weg op korte afstand van elkaar. Aan de zuidkant van Apeldoorn loopt de A1 over een taludlichaam dat zeven meter hoger ligt dan het maaiveld van het landschap aan de zuidzijde. Hierdoor hebben automobilisten vanaf de weg uitzicht over het landschap van de Veluwe of het IJsseldal. Het relatief open landschap staat in schril contrast met de rand van Apeldoorn. Apeldoorn is zo goed als onzichtbaar achter een wand van beplanting, wallen en geluidsschermen. Ter hoogte van het Apeldoorns kanaal en het bedrijventerrein Kayersmolen is er een korte onderbreking in de groene wand met plaatselijk zicht op de bedrijfspanden. De geluidswerende voorzieningen langs de A1 en de A50 vertonen een grote diversiteit qua vormgeving. Het knooppunt Beekbergen is een klassiek klaverblad. Het wegbeeld wordt bepaald door de twee kruisende snelwegen met de verbindingswegen en -lussen. Het knooppunt heeft een rustige groene uitstraling vanwege de symmetrie van het knooppunt en de combinatie van ruime groene grasbermen met clusters beplanting. Aan de noordzijde van het knooppunt wordt het omringende landschap afgeschermd met bosschages. Aan de zuidzijde wordt de overgang naar het coulissenlandschap vormgegeven met verspreide boomgroepen. In het hart van het knooppunt liggen in de verbindingswegen vijvers omringd met solitaire bomen of bosschages. De bergingsvijvers hebben een opvallende vormgeving. Het klaverblad van het knooppunt Beekbergen is ontworpen volgens het watermerk van Elffers, waarbij in de lussen van de verbindingswegen bergingsvijvers aangelegd zijn. Deze vijvers hebben een afgerond driehoekige vorm en volgen de lijnen van de verbindingswegen. Net als het klaverblad zijn de vijvers ook symmetrisch. Bij iedere kruising van de A1 met een andere rijkssnelweg zijn waterpartijen aangelegd die teruggrijpen naar dit ontwerpprincipe. Hoewel de vijvers grotendeels verscholen liggen achter beplanting zijn het beeldbepalende elementen in het knooppunt. Ook de weidsheid in het knooppunt is typerend. Deze weidsheid ontstaat voornamelijk door de aanwezigheid van brede bermen. Alleen aan de noordwestzijde is hier afbreuk aan gedaan door het plaatsen van een geluidswal direct langs de weg. Ook verschillende bosschages in het knooppunt verminderen de beleving van de weidsheid. 3.4 Planologische ontwikkelingen en Interpretatie Kadernota Het landschap rond de A1 en het knooppunt Beekbergen staat onder aanzienlijke verstedelijkingsdruk. Dit uit zich hoofdzakelijk in een aantal nieuwe bedrijventerreinen langs de A1. De gemeente Apeldoorn heeft het ruimtelijke concept van de Groene Mal opgesteld om de ruimtelijke kwaliteit van zowel de snelweg (met omgeving), als de groene hoofdstructuur van het omringende landschap te behouden en samenhangend verder te ontwikkelen. De Groene Mal is het beleidskader (2002) waarbinnen de hoofdgroenstuctuur van de stad en de stadsrandzone zijn benoemd die het groene karakter van Apeldoorn vorm geven. Dit beleid is herbevestigd in de Structuurvisie Apeldoorn (2013). In de Handreiking Ruimtelijke Kwaliteit A1 A50 (2010) worden de ambities van de gemeente Apeldoorn uitgewerkt voor een aantal ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied rond de A1 en knooppunt Beekbergen. De gemeente Apeldoorn geeft hiermee invulling aan de wens tot het verbeteren van de zichtbaarheid van Apeldoorn vanaf de snelwegen, met behoud van het groene uiterlijk van Apeldoorn vanaf diezelfde snelwegen. Pagina 16 van 35

Inventarisatie en analyse Figuur 3.2 Plankaart de Groene Mal (gemeente Apeldoorn) Bedrijventerreinen Bij het projectgebied spelen de volgende ontwikkelingen op het gebied van bedrijventerreinen: Bedrijventerrein Kayersmolen ligt ten noorden van de A1 tussen de afrit Apeldoorn-Zuid en het Apeldoorns kanaal. Het bedrijventerrein wordt herontwikkeld. Kayersmolen blijft verscholen achter beplanting. De bedrijventerreinen Ecofactorij I en Ecofactorij II zijn gepland ten noorden van de A1 en ten oosten van de A50. Deze bedrijventerreinen hebben de meest directe relatie met de ingrepen aan de A1/A50 en het knooppunt. In de huidige situatie is er in die hoek van het knooppunt beperkt zicht op de toekomstige locatie, door een onderbreking in de aanwezige strook beplanting in de berm. Ecofactorij I is voor een groot deel uitgegeven. Mede door de recessie gaat de uitgifte echter minder snel dan gepland. Dit is reden dat de gemeenteraad de ontwikkeling van Ecofactorij II in november 2013 heeft gestopt. De gemeente behoud de gronden in eigendom en zal wanneer de marktvraag daar aanleiding toe geeft bekijken of zij de ontwikkeling van het bedrijventerrein Ecofactorij II opnieuw zal opstarten. In Beekbergse Broek had de gemeente tot 2012 het voornemen het bedrijventerrein Apeldoorn A1 Zuid te ontwikkelen. Hiervoor is al veel grond verworven. Vanuit de gedachte dat dit bezit kansen kan bieden voor interessante toevoegingen aan de Buitenstad Apeldoorn (zoals verwoord in de structuurvisie) heeft de gemeente een project gestart waarmee wordt gezocht naar alternatieve invullingsmogelijkheden voor dit gebied. Interpretatie Kadernota In de Interpretatie Kadernota (2012) worden de ambities met betrekking tot de ruimtelijke kwaliteit gedetailleerd uitgewerkt en vertaald naar een concrete visie en ontwerpcriteria. Doel van deze ontwerpcriteria is het behouden en versterken van een kwalitatief overgangslandschap op de Veluwerand: Het landschap is de basis: alle ontwerpen behouden en versterken de identiteit van het overgangslandschap van de Veluwerand: de overgang van Veluwe naar IJsseldal; beplantingen zijn voor zover mogelijk gebiedsspecifiek. Pagina 17 van 35

Inventarisatie en analyse Je bent in Apeldoorn en zijn ommeland: alle ontwerpen versterken het imago van Apeldoorn als groene, duurzame stad op de Veluwerand, met unieke elementen zoals sprengen en het Apeldoorns Kanaal; afritten vormen stadsentrees. Continuïteit, rust en ordening: de omgeving speelt de hoofdrol in alle ontwerpen, daarom zijn ingrepen groen, integer, echt, terughoudend, ruim opgezet en ingebed in de lokale karakteristieken. Een snelweg heeft geen voor- of achterkant: een snelweg is een bovenlokale verbinding met zijn eigen intrinsieke logica. Het contrast en de overgang tussen dit snelwegenlandschap en de gevoelige lokale topografie vraagt om zorgvuldige vormgeving en inpassing. De schoonheid van de snelheid: het klaverblad is een autonoom element in het landschap met zijn eigen schoonheid. Alle ingrepen dienen deze schoonheid te versterken door zorgvuldig om te gaan met de symmetrie van het klaverblad en de ingreep als los, toegevoegd element leesbaar te laten zijn. Figuur 3.3 Locatie bedrijventerreinen 3.5 Kernkwaliteiten snelweglandschap De snelweg is ter hoogte van dit projectgebied een zelfstandig vormgegeven landschap. Zowel het knooppunt, als de A1, als de A50 heeft een eigen uitstraling. De kwaliteit van dit landschap kan als volgt worden omschreven (Ambitiedocument): Knooppunt Beekbergen; klavertje vier in het groen symmetrisch knooppunt; watermerk bestaande uit vier waterpartijen in de lussen, conform het Watermerk Elffers ; ruim van opzet; sobere vormgeving, groen beeldbepalend: overgang van meer besloten aan de noordzijde naar open zuidoostzijde; brede grasbermen met verspreide boomgroepen; groene rand Apeldoorn (woonwijk de Maten); Pagina 18 van 35

Inventarisatie en analyse natuurlijke opslag op de oevers van de waterpartijen; geen verstoring door reclame of bebouwing; zeer flauwe, vloeiende taluds; autonome vormgeving ten opzichte van het omringende landschap. De A1; balkon met uitzicht de snelweg ligt verhoogd in het landschap en biedt de mogelijkheid om uit te kijken over het landschap van de Veluwe en de IJsselvallei: specifiek: vrij uitzicht op het Veluwemassief voor verkeer vanuit oostelijke richting; een weg ontworpen met aandacht voor de gehele route, afgestemd op landschapstypen. Dit heeft geleid tot hoge ontwerpkwaliteit; de weg is ruim van opzet; de kruising van de A1 met het Apeldoorns Kanaal. De A50; groene corridor een weg met markante, scherpe overgangen tussen de verschillende landschappen; een relatief brede middenberm en buitenbermen (grasbermen), afgestemd op de omringende landschapstypen; de kruising van de A50 met het Apeldoorns Kanaal (buiten scope van dit project). 3.6 Knelpunten De bestaande kwaliteit van het snelweglandschap laat op enkele punten te wensen over. Er is aandacht nodig voor: inpassing van de ambities uit de Handreiking Ruimtelijke Kwaliteit A1 A50 van de gemeente Apeldoorn, waaronder een groene wig als schakel tussen Beekbergerwoud en stad; inpassing van de randen, overgangszone tussen snelweg en omgeving; tegengaan van ruimtelijke verkleving van het knooppunt met het omringende landschap; inpassing van de verschillende typen uitgevoerde geluidwerende voorzieningen; tegengaan van verdere verdichting van het knooppunt door portalen en verlichtingsmasten; vormgeving van de huidige onderdoorgangen bij verbreding van de weg. Op basis van de voorgenomen ingreep worden ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteit knelpunten verwacht bij: het aantasten van de symmetrisch opzet van het klaverblad en watermerk Elffers; het aansnijden van de westelijke landhoofden van het bestaande viaduct De Maten in de A1 (over de A50); het deels verdwijnen van de groensingel langs de westbaan A50. Pagina 19 van 35

4 Landschapsvisie 4.1 Inleiding Aan de hand van de kernkwaliteiten en knelpunten van de weg en het landschap wordt in de visie verwoord wat de doelstellingen van de landschappelijke inpassing zijn. De landschappelijke inpassing moet waarborgen dat bestaande ruimtelijke kwaliteit behouden blijft en dat de ingrepen waarde aan de ruimtelijke kwaliteit toevoegen. Hierin wordt uitgegaan van zowel de beleving van de weg naar de omgeving als de beleving van de omgeving naar de weg. 4.2 Doelstellingen landschappelijke inpassing De doelstellingen van de landschappelijke inpassing worden in het Ambitiedocument en de Interpretatie Kadernota als volgt benoemd: het behoud en versterking van een kwalitatief overgangslandschap op de Veluwerand; het handhaven van de groene inpassing van de stad Apeldoorn (Groene Mal van Apeldoorn) in relatie met nieuwe initiatieven in het projectgebied Beekbergse Broek en het Beekbergerwoud; het versterken van de samenhang tussen het landschap van de snelweg en omgeving; het handhaven en versterken van de eenheid in het wegbeeld voor de weggebruiker. 4.3 Landschapsvisie Op basis van de doelstellingen ( 4.2), de uitgangspunten voor een ruimtelijke visie uit het Ambitiedocument ( 3.5) en de ontwerpcriteria uit de Interpretatie Kadernota ( 3.4 ) is de landschapsvisie voor het project A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen uitgewerkt. Figuur 4.1 Indeling in wegdelen Pagina 21 van 35

Landschapsvisie Visie knooppunt Beekbergen Een integraal ontwerp voor aanpassing van het klaverblad biedt de mogelijkheid om de autonomie en symmetrie van het historische klaverblad te herstellen en de nieuwe toevoegingen binnen het klaverblad als afwijkende moderne ingreep vorm te geven. De aantasting van de kernkwaliteiten wordt met goede vormgeving tegengegaan en het is ook een gelegenheid om de verkleving van het klaverblad met het omringende landschap aan te pakken. Tevens biedt het de kans om de interne wereld van het klaverblad, het rijden tussen de watermerken door, beleefbaar te maken. Beplanting op het klaverblad (buiten de lussen) wordt verwijderd en hiermee wordt het klaverblad als autonoom vormgegeven landschapskunst hersteld. Ten behoeve van de gewenste integraliteit wordt de visie uitgewerkt volgens drie principes: Eén bouwdoos: De verschillende ontwerpingrepen in het klaverblad dienen in één thema, één totaalconcept, één bouwdoos te passen. De eenheid en eenduidigheid van het wegbeeld dient gewaarborgd te blijven. Bij de aanpassingen wordt zorgvuldig omgegaan met de huidige kwaliteiten van het klaverblad (zijn symmetrische opzet met eigen beeldmerk van waterpartijen, rustige, ruime en groene opzet en het beeld idioom van brede grasbermen, grastaluds en boomgroepen); alle toevoegingen en aanpassingen worden alzijdig en zorgvuldig ontworpen. Ontwerpen met snelheid: het ontwerp voor het klaverblad dient gebaseerd te zijn op de snelheid van de weggebruiker. Ontwerp in hoofdlijnen, geen overbodige detailleringen; het totaalbeeld van het klaverblad is open, glooiend, groen, symmetrisch en rustig; de aanpassingen hebben een uitstraling en kleur die aansluit bij het landschappelijke en groene karakter van de omgeving: ingetogen, natuurlijk, weinig aandacht vragend en vanzelfsprekend. Relatie met de omgeving: het klaverblad ligt autonoom in zijn omgeving en verkleeft niet met die omgeving door zijn open karakter; de rust en autonomie van het klaverblad mag niet verstoord worden door reclame of bebouwing langs de rand; de geluidwerende voorzieningen langs de Maten blijven gehandhaafd. De gekapte beplanting wordt gecompenseerd door de aanplant van nieuwe beplanting. Dit gebeurt voor een deel rond de vijvers. Dit zal echter niet voldoende zijn om alle gekapte beplanting te compenseren. Overige compensatie vindt plaats buiten het projectgebied. Na overleg met de gemeente Apeldoorn is het projectgebied Beekbergse Broek aangewezen als zoekgebied voor compensatie (zie Figuur 5.6). De compensatie wordt ingepast in de te realiseren groene wig tussen de woonwijk De Maten en het Beekbergerwoud. Visie A1 continuïteit van het wegprofiel (weg en taludlichaam); verlichting in de middenberm (ontwerpprincipe A1 Routeontwerp); groene wal en geluidsscherm langs Apeldoorn; uniformiteit in geluidwerende voorzieningen met groene uitstraling; open zuidberm in verband met vrij zicht op het landschap en het Veluwemassief. De maatregelen ten behoeve van de nieuwe weefstroken vinden hoofdzakelijk plaats op de rijbanen, maar vereist ook extra ruimte. Daardoor vervalt de wal aan de noordzijde van de weg. Er blijft weinig ruimte over tussen geleiderail en geluidsscherm. De verbreding heeft verder geen invloed op de kernkwaliteiten. De landschappelijke inpassing is daarom beperkt. De in- Pagina 22 van 35

Landschapsvisie grepen zijn erop gericht om meer uniformiteit in het beeld langs de weg te verkrijgen en het huidige beeld in stand te houden. Het vrije zicht vanaf de A1 (met name beleefbaar voor bestuurders die vanuit oostelijke richting rijden) op het Veluwemassief blijft behouden. Ook de gemeente Apeldoorn en de provincie Gelderland hechten belang aan het in stand houden van dit vrije zicht. De noodzakelijke watercompensatie voor de aanleg van de weefstroken vindt plaats door middel van verbreding van de bermsloten. Visie A50 groene corridor; opgaande streekeigen beplanting; weg met een brede groene middenberm. De ingrepen aan de A50 beperken zich tot de westzijde van het deel van de A50 ten zuiden van de A1. Hier wordt het profiel van de A50 breder door de aanleg van een extra weefstrook. De verbreding van de weg houdt in dat de westelijke berm smaller wordt. Hiervoor wordt een deel van de houtsingel in de berm gekapt. Dit heeft als voordeel dat hierdoor vanaf de weg zicht op het achterliggende landschap ontstaat. De beplanting wordt daarom elders gecompenseerd. De brede groene middenberm van de A50 wijzigt niet door het project. Geluidswerende voorzieningen De gemeente Apeldoorn wil de geluidswerende voorzieningen langs de A1 en A50 in de toekomst transformeren tot een samenhangend geheel. Hiermee ontstaat een sterk ruimtelijk element dat tegelijkertijd rust brengt. In de Interpretatie Kadernota worden ontwerpcriteria gegeven voor het ontwerp van nieuwe geluidsschermen. Wanneer geluidsschermen worden vervangen, worden de ontwerpcriteria toegepast op het ontwerp. De huidige ingreep in het projectgebied geeft geen aanleiding om iets te veranderen aan de vormgeving van de bestaande geluidsschermen rond het knooppunt. Er worden in het kader van het project A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen geen geluidsschermen geplaatst. De grondwal tegen het geluidsscherm langs de A1 wordt verwijderd in verband met de verbreding van de weg. Het streven is om de groene uitstraling te behouden. Figuur 4.2 Het huidige geluidsscherm langs de A1 Snelwegmeubilair Het snelwegmeubilair wordt beperkt tot het strikt noodzakelijke en bestaat uit standaard typen. Veiligheid is hierbij leidend. Pagina 23 van 35

Landschapsvisie 4.4 Conclusies landschappelijke inpassing Ten opzichte van de in het Ambitiedocument genoemde doelstellingen (zie 4.2) van de landschappelijke inpassing wordt geconcludeerd dat: De groene inpassing van de stad Apeldoorn (zie: Handreiking Ruimtelijke Kwaliteit A1 A50 ) niet wordt gewijzigd en het Beekbergerwoud buiten de scope van dit project ligt. De groene en sobere inrichting van het Knooppunt Beekbergen wijzigt als gevolg van de ingrepen. Met name de symmetrie en de ruime opzet lijden onder de aanleg van de verbindingsweg Arnhem Deventer. Ook de verschuiving van de verbindingswegen Deventer Zwolle / Zwolle Deventer is van invloed op de symmetrie van het knooppunt. Door ingrepen bij oude elementen te richten op herstel volgens de huidige inrichtingsprincipes en nieuwe elementen afwijkend vorm te geven, wordt het contrast tussen beide versterkt en weerspiegeld de inrichting van het knooppunt zijn ontstaansgeschiedenis. In de plannen wordt gestuurd op een nieuwe groene inrichting. Door het handhaven van brede oppervlaktes grasberm blijft veel van het ruime karakter van het knooppunt behouden. De samenhang tussen het landschap van de snelweg en omgeving wordt versterkt door het kappen van overbodige beplanting. De eenheid in het wegbeeld voor de weggebruiker wijzigt ruimtelijk. Los van het feit of dit de eenheid in het wegbeeld negatief of positief beïnvloedt, heeft het landschapsplan ook weinig invloed op deze veranderingen. De toename van de hoeveelheid rijbanen rond het knooppunt leidt ertoe dat de overgang knooppunt rijksweg minder scherp gedefinieerd wordt. Maar zowel de route over de A1, als over de A50 blijft uit herkenbare eenheden bestaan. De verbindingsboog Deventer Arnhem krijgt een afwijkend wegbeeld; dat is passend bij een voor Nederlandse begrippen zeldzame verkeersingreep. De geplande ontwikkelingen binnen het projectgebied hebben een geringe invloed op de ontwikkelingen van de bedrijventerreinen en de ambities van de gemeente Apeldoorn zoals die verwoord zijn in de Handreiking Ruimtelijke Kwaliteit A1 A50 en de Interpretatie Kadernota. Niet alle in hoofdstuk 3 gesignaleerde knelpunten kunnen binnen de scope van het project worden opgelost. Zoals ook in het Ambitiedocument opgemerkt vragen deze om een extra inspanning van RWS en gemeente Apeldoorn. Het gaat hierbij met name om die aandachtspunten in de overgangszone tussen snelweg en omgeving. In dit landschapsplan zijn de maatregelen opgenomen die nodig zijn vanwege de aanpassing van de A1 in het kader van het project A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen zoals beschreven in hoofdstuk 2. Maatregelen die buiten de scope van dit project vallen, dienen in een ander kader opgepakt te worden. Pagina 24 van 35

5 Landschapsplan 5.1 Inleiding In de visie zijn uitspraken gedaan over de ruimtelijke kwaliteit van de weg en het landschap. Het landschapsplan geeft aan met welke ingrepen de geformuleerde doelen worden gerealiseerd. Zo wordt inzichtelijk welke ingrepen nodig zijn om de visie te realiseren en waar eventuele knelpunten liggen. In de tekst wordt per wegdeel toegelicht hoe de ontwerpprincipes uitgewerkt zijn. Het knooppunt Beekbergen wordt in paragraaf 5.2 uitgewerkt, de A1 in paragraaf 5.3 en de A50 in 5.4. Voor de locatie van de wegdelen zie Figuur 5.1. Figuur 5.1 Wegdelen en ingrepen 5.2 Knooppunt Beekbergen De inrichting van het knooppunt draait om het inpassen van de verbindingsweg Deventer Arnhem en daarnaast om het handhaven en versterken van het huidige inrichtingsconcept. In de onderstaande subparagrafen wordt dit eerst uitgewerkt. Daarna volgt een toelichting op de inpassing en vormgeving van het kunstwerk. Het inrichtingsplan voor het knooppunt Beekbergen is weergegeven in Figuur 5.2. Pagina 25 van 35

Landschapsplan Figuur 5.2 Inrichtingsplan voor knooppunt Beekbergen (Bron: Interpretatie Kadernota) 5.2.1 Verbindingswegen en parallelbanen De huidige verbindingsweg Deventer Arnhem wordt vervangen door een nieuwe verbindingsweg. Hiermee verliezen de parallelbaan aan de westzijde A50 (ten noorden van de A1) en de parallelbaan aan de noordzijde van de A1 (ten oosten van de A50) hun functie. Parallelbanen De verharding van de vervallen parallelbaan aan de westzijde A50 wordt verwijderd en het bijbehorende talud wordt afgegraven. De taluds worden afgewerkt met een vergelijkbare helling als in de huidige situatie. Het beeld blijft hierdoor hetzelfde, alleen het grondlichaam wordt smaller. De verharding op de parallelbaan aan de noordzijde van de A1 (ten oosten van de A50) wordt gehandhaafd. Handhaven grondlichaam verbindingsweg Deventer Arnhem De verharding van de verbindingsweg wordt verwijderd, maar het grondlichaam blijft behouden. Hiermee wordt de symmetrie van het klaverblad ondersteund en blijft de ontwikkeling van het klaverblad zichtbaar. Inpassen verbindingsweg Deventer Zwolle Als gevolg van de aanleg van de verbindingsweg Deventer Arnhem wordt de verbindingsweg Deventer Zwolle verschoven. De verbindingsweg verschuift naar het noordoosten, daardoor moet een deel van de bestaande bosschages worden gekapt. Inpassing verbindingsweg Zwolle Deventer Als gevolg van de aanleg van de verbindingsweg Deventer Arnhem wordt de verbindingsweg Zwolle Deventer verschoven. Het nieuwe horizontale alignement van de verbindingsweg Zwolle Deventer volgt dat van de verbindingsweg Deventer Arnhem. Pagina 26 van 35

Landschapsplan Figuur 5.3 Ingrepen aan de waterpartijen in het klaverblad. Figuur 5.4 Principe van vergroting van de waterpartijen 5.2.2 Aanpassingen aan de waterpartijen De bergingsvijvers aan de westzijde van de A50 (de noordwestelijke en de zuidwestelijke vijver) worden verplaatst en uitgebreid als gevolg van de verschuivingen in de verbindingswegen en vanwege de toename van het verharde oppervlak in het knooppunt (watercompensatie). Ze behouden hun huidige vorm. De vijver in het noordoostelijke kwadrant wordt vergroot om de waterbergingscapaciteit te vergroten. De symmetrie in het klaverblad wordt versterkt door de vijvers in de geest van het Watermerk Elffers volgens hetzelfde principe (zie Figuur 5.4) te vergroten. Bij de wijzigingen aan deze drie bergingsvijvers wordt het komvormige maaiveld zoveel mogelijk intact gehouden en de taluds worden glooiend afgewerkt onder een flauwe hellingshoek. De zuidoostelijke vijver blijft ongewijzigd. Deze vijver staat niet in verbinding met de overige vijvers en vanuit het perspectief van een passerende automobilist heeft de vijver een met de overige vijvers vergelijkbaar formaat. Pagina 27 van 35

Landschapsplan Figuur 5.5 Ingrepen in de beplantingen in het knooppunt Beekbergen 5.2.3 Beplanting De beplanting rond de bergingsvijvers bestaat in de huidige situatie uit dichte bosschages (die op strategische plekken onderbroken zijn) en solitaire bomen. Beplantingsbeeld Het wensbeeld bestaat uit een helder en symmetrisch klaverblad met vergelijkbare bosschages bij de vijvers en geen beplanting tussen de verbindingswegen. Zowel voor verkeer op de verbindingswegen, als voor verkeer op de doorgaande rijbanen van de A1 en de A50 is er zicht op de waterpartijen. Te verwijderen beplanting De ingrepen aan de waterpartijen hebben tot gevolg dat bij de twee westelijke vijvers het merendeel van de beplanting gekapt moet worden. Bij de noordoostelijke vijver wordt ook een strook beplanting gekapt om de vijver uit te kunnen breiden. Daarnaast wordt beplanting tussen de verbindingsstroken en tussen de A1 en de vijvers en tussen de A50 en de vijvers vanwege het wensbeeld verwijderd. De beplanting tussen de verbindingswegen wordt gekapt. Deels vanwege de locatie of aanleg van de verbindingswegen Deventer Arnhem, Deventer Zwolle en Zwolle Deventer, maar ook vanwege het tegengaan van verkleving van het klaverblad met het omringende landschap. Ten behoeve van de helderheid van de inrichting worden de plukjes beplanting opgeruimd. Te kappen beplantingen: Vanwege het nieuwe kunstwerk en de bijbehorende verbindingsweg Deventer Arnhem vervalt het aanwezige bosje in het noordwestelijk deel van het knooppunt. Vanwege het verschuiven van de verbindingsweg Deventer Zwolle moet een deel van het bosje ten oosten van de huidige verbindingsweg worden gekapt. Pagina 28 van 35

Landschapsplan Boomgroepen en solitaire bomen tussen de doorgaande rijbanen van de A1 en A50 en de aangrenzende vijvers worden gekapt. Boomgroepen en solitaire bomen tussen de verbindingswegen worden gekapt. Te kappen beplanting wordt weergegeven in Figuur 2.4 en Figuur 5.5 en toegelicht in bijlage 1. Aan te planten beplanting De gekapte beplanting wordt gecompenseerd door de aanplant van nieuwe beplanting. Binnen de projectbegrenzing gebeurt dit rond de vijvers in knooppunt Beekbergen. Daarnaast is een zoekgebied aangewezen buiten de projectbegrenzing tussen A1, Traandijk, Apeldoorns Kanaal en de A50 (zie figuur 5.6). In overleg met de gemeente wordt gekeken naar de beste manier om hier de compensatie in te vullen. Figuur 5.6 Zoekgebied compensatie gekapte beplanting. Beplantingen rond de vijvers De vier vijvers worden na de ingrepen ingericht met hetzelfde ontwerpprincipe. Bij de westelijke vijvers zal dit nieuwe beplanting zijn. Bij de oostelijke vijvers wordt een deel aangeplant om het gewenste beeld te bereiken, de rest wordt met beheersingrepen bewerkstelligd. De beplanting rond de vijvers komt in sikkelvormige bosschages aan de buitenzijde van de vijvers. De binnenkant wordt onbeplant gelaten (westelijke vijvers) of kaal gemaakt (oostelijke vijvers). Hierdoor ontstaat een binnenwereld met zicht op het water. De beplanting in het knooppunt komt op een locatie met een zeer schrale ondergrond. Daarnaast zijn de lage delen vaak erg nat, hoger op het talud kan droogte een probleem zijn. Pagina 29 van 35

Landschapsplan Voor het slagen van deze beplantingen moeten met name binnen het knooppunt forse eisen aan de standplaats (plantgaten) gesteld worden, omdat verwacht wordt dat de slechte grondslag voor problemen gaat zorgen. Bij de voorbereiding van de aanleg zal aan de invulling van deze standplaatseisen voldoende aandacht besteed moeten worden (o.a. doormengen Recrocompost, afmetingen van het plantgat en de diepte tot waar de grondverbetering doorgemengd wordt). 5.2.4 Kunstwerken De nieuwe verbindingsweg dient als nieuwe ingreep in het klaverblad beleefbaar te zijn voor de automobilist en respect te tonen voor de cultuurhistorische kwaliteiten van het nu nog gave klaverblad. Daarom is gekozen voor een afwijkend materiaalgebruik: bijvoorbeeld metaal en glas. In bijlage 3 zijn de vormgevingseisen voor het kunstwerk opgenomen uit de Interpretatie Kadernota. Indien een geluidsscherm wordt toegepast, dient het aan de onderkant tot op maaiveld dicht te zijn. 5.2.5 Taluds De taluds van het grondlichaam van de verbindingsweg Deventer Arnhem sluiten zoveel mogelijk aan bij de kenmerkende glooiende taluds van het knooppunt Beekbergen. De hoge taluds van de verbindingsboog aan weerszijden van de A50 (bij het nieuwe kunstwerk) worden als glooiende helling aangelegd. Om het effect van een glooiing te bereiken wordt de hellingshoek van het talud twee keer verflauwd. Om een natuurlijke glooiing te bereiken wordt niet gewerkt met een vaste maat, maar met een relatieve positie ten opzichte van de hoogte van het talud. Vanaf 1/3 van de hoogte van het talud tot aan de top, heeft het talud een helling van 1:2 (Aan de westzijde van de A50 is dit op een kort stuk 1:3). Het gedeelte van 1/9 van de hoogte tot 1/3 van de hoogte krijgt een helling van 1:5 en het gedeelte van 1/9 van de hoogte tot aan het maaiveld heeft een helling van 1:11. Voor dit profiel is alleen ruimte bij de grote taluds aan de zuidzijde van de verbindingsweg Deventer Arnhem. Dit zijn ook de meest zichtbare taluds. De overige taluds worden vormgegeven op basis van de beschikbare ruimte en het hoogteverschil. Deze taluds zijn daarom steiler, als gevolg van beperkte ruimte. Nieuwe bermen en taluds worden ingezaaid met een grasmengsel. Figuur 5.7 Principe doorsnede van het glooiende talud bij het kunstwerk over de A50 Figuur 5.8 Schematisch aanzicht van het talud bij het kunstwerk over de A50 5.3 A1 De aanleg van de weefstroken vindt plaats op het bestaande talud. De maatregelen beperken zich tot kleine ingrepen in de bestaande situatie, binnen de begrenzing van het talud (zie figuur 5.8). Het bestaande talud wijzigt niet. Pagina 30 van 35

Landschapsplan Zuidelijke berm Aan de zuidzijde van de A1 wordt de uniformiteit van het wegprofiel versterkt. Watercompensatie vindt plaats in de bermsloten aan de zuidzijde van de A1, die hiervoor verbreed worden. Verbreding van de sloten sluit beter aan bij het lineaire karakter van de rijksweg dan de aanleg van een aantal bergingsvijvers langs het traject. Vanwege de aanleg van de weefstroken wordt het talud aan de zuidzijde gewijzigd van km 84.6 tot en met 86.4. Hier wordt talud geknikt aangelegd waarbij de bovenste helft een helling van 1:2 krijgt en de onderste helft een helling van 1:3. Vanwege de wijzigingen in het talud wordt een aantal solitaire bomen gekapt. Deze bomen worden elders gecompenseerd. De verbreding van de bermsloot heeft geen consequenties voor de beplanting. In de zuidoever staan enkele solitaire bomen. Het is de verwachting dat deze geen hinder ondervinden van de verbreding van de noordelijke oever van de bermsloot. Nieuwe bermen en taluds worden ingezaaid met een grasmengsel. Figuur 5.9 Doorsnede A1. Alle ingrepen bovenop het grondlichaam. Taluds ongewijzigd. Noordelijke berm Aan de noordzijde van de A1 blijft de groene wand met het relatief recent aangelegde geluidsscherm gehandhaafd. De wal vervalt, er blijft weinig ruimte over tussen de geleiderail en het geluidsscherm. De gemeente Apeldoorn onderzoekt of er mogelijkheden zijn voor een groen aanzicht van het scherm. Op de schermen is een anti-fijnstofcoating aangebracht. Voor eventuele begroeiing van het scherm zal daar rekening mee moeten houden. Geluidsscherm de Maten Uit de akoestische berekeningen ter hoogte van de planstudie A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen volgt dat het bestaande scherm aan de noordzijde van de A1 ook na het realiseren van de voorgenomen wegaanpassingen voldoet. Met het handhaven van dit scherm kan echter niet worden voldaan aan het ruimtelijke wensbeeld zoals opgenomen in de Interpretatie Kadernota. Na de aanleg van weefstroken is de ruimte om aan de wegzijde een haag te planten daartoe onvoldoende. In de 'Notitie geluidsscherm De Maten' zijn de mogelijkheden met betrekking tot een alternatieve inpassing alsmede een verplaatsing van dit scherm nader beschouwd. De keuze is gemaakt om bij de aanleg van weefstroken binnen de planstudie A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen het bestaande geluidsscherm 'De Maten' te handhaven. Naast economische overwegingen speelt hierbij mee dat bestuurlijke afspraken zijn gemaakt met betrekking tot het starten van een nieuwe planstudie gericht op het gedeelte Apeldoorn-Zuid Azelo. Op basis van de eerste verkenningen lijkt in het kader van deze planstudie een verdere verbreding van de noordelijke rijbaan van de A1 ter hoogte van het geluidsscherm De Maten noodzakelijk te zijn. Dit zou betekenen dat op termijn het bestaande geluidsscherm alsnog moet worden verplaatst. Op dat moment ontstaat een goede mogelijkheid om het gewenste eindbeeld zoals verwoord in de Interpretatie Kadernota alsnog te realiseren. Voor de tussenliggende periode kan eventueel worden uitgegaan van een alternatieve inpassing zoals opgenomen in de betreffende notitie. Deze inpassing is gericht op het toepassen van Hedera (klimop) tegen het bestaande scherm alsmede het aanvullend planten van bomen aan de bewonerszijde van het scherm om zo het groene karakter van de voorziening overeind te houden. Bepalend daarbij is evenwel de duur van de tussenliggende periode. Indien een verdere uitbreiding van de A1 relatief snel volgt op de aanleg van de weefstroken wordt ook het investeren in een alternatieve inpassing als niet zinvol beschouwd. Omdat een exacte planning op dit moment nog niet voorhanden is, worden hierover in een later stadium nadere afspraken gemaakt met de gemeente Apeldoorn. Pagina 31 van 35

Landschapsplan Apeldoorns Kanaal De A1 kruist het Apeldoorns Kanaal. In de huidige situatie is de kruising aan de zuidzijde beplant. Als onderdeel van de werkzaamheden wordt deze beplanting verwijderd om het kanaal met zijn laanbeplanting weer zichtbaar te maken. Hierbij wordt aangesloten op een van de ontwerpprincipes uit de quickscan A1. De gekapte bosschage wordt gecompenseerd in het zoekgebied tussen de A1, Traandijk, Apeldoorns Kanaal en A50 (zie figuur 5.6). In de Interpretatie Kadernota wordt het idee om het Apeldoorns Kanaal beter zichtbaar te maken verder uitgewerkt. Voorliggend landschapsplan ondersteunt het kappen van beplanting op de taluds in de berm en het herstellen van de laanbeplanting langs het kanaal. Het kanaal en een deel van de beplanting vallen echter buiten de scope van het project A1 Apeldoorn-Zuid Beekbergen. De te kappen beplanting aan de noordzijde van de A1 staat ten westen van het kanaal binnen de plangrenzen van dit project, aan de oostzijde is dit slechts gedeeltelijk het geval. Ook het kappen van deze beplanting wordt uitgesteld. Het verdient aanbeveling om dit idee verder uit te werken in het kader van de nieuwe planstudie gericht op het gedeelte Apeldoorn-Zuid Azelo. 5.4 A50 Westelijke berm De A50 wordt vanaf het knooppunt tot aan het viaduct Elsbosweg breder, hierdoor schuift de begrenzing van de weg met de geleiderail naar het westen. Op deze locatie staat een houtsingel met een afschermende en wegbegeleidende functie. Het uitgangspunt is dat de houtsingel zoveel mogelijk behouden blijft. Wel wordt de houtsingel smaller (doordat een strook beplanting wordt gekapt). In het zuidelijke deel van het tracé, vanaf ongeveer km 202,75 westzijde, wordt de berm te smal voor een geleiderail en beplanting. Hier blijft de berm open en ontstaat er uitzicht op het achterliggende landschap ten westen van de weg. De resterende bomen die niet gekapt hoeven te worden, vormen een transparante onregelmatige bomenrij zonder onderbeplanting. In afwijking van het Ambitiedocument worden de aanwezige woningen niet met nieuwe beplanting visueel afgeschermd, hiervoor is onvoldoende ruimte beschikbaar binnen de rijkseigendomsgrens. De gekapte beplanting wordt maar beperkt langs de A50 gecompenseerd om zicht te creëren op het omringende landschap. Nieuwe bermen worden ingezaaid met een grasmengsel. Figuur 5.10 Locaties doorsneden Er liggen geen watercompensatielocaties langs de A50. Pagina 32 van 35

Landschapsplan Figuur 5.11 Doorsnede A50 t.h.v. ca. km 203,1 westzijde Figuur 5.12 Doorsnede A50 t.h.v. ca. km 202,85 westzijde Apeldoorns Kanaal De A50 kruist het Apeldoorns Kanaal buiten het projectgebied. In de Interpretatie Kadernota wordt voorgesteld om bij deze kruising beplanting in de bermen van de rijksweg te kappen en de laanbeplanting langs het kanaal aan te vullen. Hiermee wordt de zichtbaarheid van het kanaal als belangrijke landschapsstructuur vergroot. Omdat deze ingreep buiten de projectscope ligt beperkt het landschapsplan zich tot de aanbeveling deze ingreep in een andere context uit te voeren en uit te werken. Pagina 33 van 35