VSKO Leerplan HBO OPLEIDING Assistent in de Psychologie BO SA 001 Modulair Studiegebied Sociaal-agogisch werk Goedkeuringscode 30 maart 2009 Voorlopige goedkeuring 08-09/1943/N/V10
Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 2
Meewerkend centrum voor volwassenenonderwijs PCVOA Laageind 19 2940 Stabroek Brialmontlei 45, 2018 Antwerpen info@pcvoa.be Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 3
Inhoudstafel 1 Inleiding 9 2 Beginsituatie 11 3 Algemene doelstellingen van de opleiding 12 4 Methodologische wenken en didactische hulpmiddelen 13 5 Evaluatie van de cursisten 14 5.1 Evaluatie in het volwassenenonderwijs 14 5.2 Doel van de evaluatie 14 5.3 Kwaliteit van de evaluatie 14 6 Modules 15 6.1 M SA 001, Algemene psychologie, 40 LT 15 6.1.1 Algemene doelstelling van de module 15 6.1.2 Beginsituatie 15 6.1.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 15 6.2 M SA 002, Ontwikkelingspsychologie, 40 LT 18 6.2.1 Algemene doelstelling van de module 18 6.2.2 Beginsituatie 18 6.2.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 18 6.3 M SA 003, Differentiële en sociale psychologie, 40 LT 21 6.3.1 Algemene doelstelling van de module 21 6.3.2 Beginsituatie 21 6.3.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 21 6.4 M SA 004, Neurowetenschappen, 60 LT 23 6.4.1 Algemene doelstelling van de module 23 6.4.2 Beginsituatie 23 6.4.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 23 6.5 M SA 005, Sociologie, 40 LT 25 6.5.1 Algemene doelstelling van de module 25 6.5.2 Beginsituatie 25 6.5.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 25 6.6 M SA 006, Filosofie, 40 LT 27 6.6.1 Algemene doelstelling van de module 27 6.6.2 Beginsituatie 27 6.6.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 27 6.7 M SA 007, Economie, 40 LT 28 6.7.1 Algemene doelstelling van de module 28 6.7.2 Beginsituatie 28 6.7.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 28 6.8 M SA 008, Pedagogiek, 40 LT 31 6.8.1 Algemene doelstelling van de module 31 6.8.2 Beginsituatie 31 6.8.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 31 Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 4
6.9 M SA 009, Recht, 40 LT 34 6.9.1 Algemene doelstelling van de module 34 6.9.2 Beginsituatie 34 6.9.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 34 6.10 M SA 010, Deontologie en wetenschappelijk denken, 40 LT 36 6.10.1 Algemene doelstelling van de module 36 6.10.2 Beginsituatie 36 6.10.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 36 6.11 M SA 011, Gezondheidspsychologie, 40 LT 37 6.11.1 Algemene doelstelling van de module 37 6.11.2 Beginsituatie 37 6.11.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 37 6.12 M SA 012, Interculturele communicatie, 40 LT 39 6.12.1 Algemene doelstelling van de module 39 6.12.2 Beginsituatie 39 6.12.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 39 6.13 M SA 013, Statistiek I, 40 LT 41 6.13.1 Algemene doelstelling van de module 41 6.13.2 Beginsituatie 41 6.13.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 41 6.14 M SA 014, Statistiek II, 40 LT 43 6.14.1 Algemene doelstelling van de module 43 6.14.2 Beginsituatie 43 6.14.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 43 6.15 M SA 015, Psychodiagnostische methoden I, 80 LT 45 6.15.1 Algemene doelstelling van de module 45 6.15.2 Beginsituatie 45 6.15.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 45 6.16 M SA 016, Psychodiagnostische methoden II, 40 LT 48 6.16.1 Algemene doelstelling van de module 48 6.16.2 Beginsituatie 48 6.16.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 48 6.17 M SA 017, Practicum psychodiagnostische methoden, 40 LT 51 6.17.1 Algemene doelstelling van de module 51 6.17.2 Beginsituatie 51 6.17.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 51 6.18 M SA 018, Gesprekstechnieken, 60 LT 53 6.18.1 Algemene doelstelling van de module 53 6.18.2 Beginsituatie 53 6.18.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 53 6.19 M SA 019, Geïntegreerd werkcollege, 80 LT 56 6.19.1 Algemene doelstelling van de module 56 6.19.2 Beginsituatie 56 Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 5
6.19.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 56 6.20 M SA 020, Arbeids- en organisatiepsychologie: theorie en thema, 60 LT 58 6.20.1 Algemene doelstelling van de module 58 6.20.2 Beginsituatie 58 6.20.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 58 6.21 M SA 021, Arbeids- en organisatiepsychologie: practicum, 40 LT 60 6.21.1 Algemene doelstelling van de module 60 6.21.2 Beginsituatie 60 6.21.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 60 6.22 M SA 022, School- en pedagogische psychologie:theorie en thema, 60 LT 62 6.22.1 Algemene doelstelling van de module 62 6.22.2 Beginsituatie 62 6.22.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 63 6.23 M SA 023, School- en pedagogische psychologie: practicum, 40 LT 65 6.23.1 Algemene doelstelling van de module 65 6.23.2 Beginsituatie 65 6.23.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 65 6.24 M SA 024, Klinische psychologie: theorie en thema, 60 LT 67 6.24.1 Algemene doelstelling van de module 67 6.24.2 Beginsituatie 67 6.24.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 67 6.25 M SA 025, Klinische psychologie: practicum, 40 LT 69 6.25.1 Algemene doelstelling van de module 69 6.25.2 Beginsituatie 69 6.25.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 69 6.26 M SA 026, Capita Selecta in HRM, 40 LT 71 6.26.1 Algemene doelstelling van de module 71 6.26.2 Beginsituatie 71 6.26.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 71 6.27 M SA 027, Marketing en management, 40 LT 73 6.27.1 Algemene doelstelling van de module 73 6.27.2 Beginsituatie 73 6.27.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 73 6.28 M SA 028, Vorming, training en opleiding, 40 LT 74 6.28.1 Algemene doelstelling van de module 74 6.28.2 Beginsituatie 74 6.28.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 74 6.29 M SA 029, Marktonderzoek, 40 LT 76 6.29.1 Algemene doelstelling van de module 76 6.29.2 Beginsituatie 76 6.29.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 76 6.30 M SA 030, Begeleiding gedragsproblemen, 40 LT 78 6.30.1 Algemene doelstelling van de module 78 Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 6
6.30.2 Beginsituatie 78 6.30.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 78 6.31 M SA 031, Schoolloopbaanbegeleiding, 40 LT 80 6.31.1 Algemene doelstelling van de module 80 6.31.2 Beginsituatie 80 6.31.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 80 6.32 M SA 032, Interculturele diagnostiek en begeleiding, 40 LT 82 6.32.1 Algemene doelstelling van de module 82 6.32.2 Beginsituatie 82 6.32.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 82 6.33 M SA 033, Preventie en educatie op school, 40 LT 85 6.33.1 Algemene doelstelling van de module 85 6.33.2 Beginsituatie 85 6.33.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 85 6.34 M SA 034, Psychotherapeutische technieken, 40 LT 87 6.34.1 Algemene doelstelling van de module 87 6.34.2 Beginsituatie 87 6.34.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 87 6.35 M SA 035, Capita Selecta: kinderen, 40 LT 89 6.35.1 Algemene doelstelling van de module 89 6.35.2 Beginsituatie 89 6.35.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 89 6.36 M SA 036, Chronische ziekten, 40 LT 91 6.36.1 Algemene doelstelling van de module 91 6.36.2 Beginsituatie 91 6.36.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 91 6.37 M SA 037, Capita selecta: volwassenen en senioren, 40 LT 93 6.37.1 Algemene doelstelling van de module 93 6.37.2 Beginsituatie 93 6.37.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 93 6.38 M SA 038, Verkenning werkvelden, 40 LT 95 6.38.1 Algemene doelstelling van de module 95 6.38.2 Beginsituatie 95 6.38.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 95 6.39 M SA 039, Stage, 200 LT 97 6.39.1 Algemene doelstelling van de module 97 6.39.2 Beginsituatie 97 6.39.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 97 6.40 M SA 040, Supervisie scriptie, 40 LT 101 6.40.1 Algemene doelstelling van de module 101 6.40.2 Beginsituatie 101 6.40.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 101 6.41 M SA 041, Projectwerk diagnostiek en begeleiding, 60 LT 104 Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 7
6.41.1 Algemene doelstelling van de module 104 6.41.2 Beginsituatie 104 6.41.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden 104 7 Bibliografie 107 Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 8
1 Inleiding Deze opleiding behoort tot het Hoger beroeps onderwijs, Sociale Agogiek, sinds 1988 en het Provinciaal Centrum voor VolwassenenOnderwijs Antwerpen (PCVOA) is de enige aanbieder. Wij onderscheiden verschillende groepen cursisten: Volwassenen die een diploma hoger onderwijs buiten het sociaal hoger onderwijs hebben behaald en die zich in hun beroepsleven willen heroriënteren. Volwassenen die reeds een diploma sociaal hoger onderwijs hebben behaald (o.a. orthopedagogie, maatschappelijk werk) en aansluitend een diploma Assistent in de Psychologie willen behalen. Volwassenen die geen diploma hoger onderwijs hebben behaald en die zich professioneel wensen bij te scholen om zo tegemoet te komen aan de eisen van de snel evoluerende arbeidsmarkt. Volwassenen die geen secundair diploma hebben en ontdekken dat ze daardoor op de arbeidsmarkt moeilijkheden ondervinden. Volwassenen die (tijdelijk) werkloos zijn en hun kansen op werk willen vergroten Een groot gedeelte van de cursisten heeft al behoorlijk wat werkervaring. Deze opleiding werd uitgebouwd op basis van het beroepsprofiel van Assistent in de Psychologie 1 en op basis van het zeer recent ontwikkeld opleidingsprofiel van de Bachelor Toegepaste Psychologie door de Lessius Hogeschool in samenwerking met Katho-Ipsoc (beide behorende tot de Associatie Leuven). Visie en beroepsgerichtheid Vanuit de beroepscontext gezien, worden een drietal werkvelden onderscheiden: Het psycho-pedagogisch werkveld: schoolpsychologisch en orthopedagogisch. Concreet kan dit zich vertalen in tewerkstelling in CLB s, diensten voor studieadvies en begeleiding van leerlingen. Andere mogelijkheden van tewerkstelling zijn hier te vinden in vb. de gehandicaptenzorg, de jeugdzorg, de justitiehuizen of als intercultureel medewerker. Het klinisch- psychologisch werkveld: Assistenten in de Psychologie kunnen een deskundige bijdrage leveren in de psychologische hulpverlening zowel in eerste als in tweede en derde lijn. Het arbeids- en organisatiepsychologisch werkveld en het consumentenwerkveld: Assistenten in de psychologie kunnen o.a. werken in de HRM- diensten van een bedrijf, in ontwikkeling en vorming, werving en selectie, sociale secretariaten, vakbonden en organisaties als vb. Syntra. Opleidingsconcept De vele werkdomeinen, brede problematiek en de interdisciplinaire samenwerking vereisen een ruime algemene vorming en adequate beroepsattitudes. De opleiding bevat een aantal ondersteunende modules zoals filosofie, recht, sociologie, economie en deontologie naast psychologische basismodules zoals algemene psychologie, pedagogie, ontwikkelingspsychologie, differentiële psychologie en sociale psychologie. Er wordt gezorgd voor een degelijke methodiek door het aanbrengen van modules zoals statistiek, psychodiagnostische methoden en gesprekstechnieken. 1 Beroepsprofiel AP D/1997/6356/7 Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 9
Er wordt een ruime kennis van de hoofdwerkvelden voorzien beginnend met de module werkvelden en de modules theorie en thema en practicum respectievelijk voor arbeid- en organisatiepsychologie, voor school- en pedagogische psychologie en voor klinische psychologie. Aansluitend kunnen de studenten uit een twaalftal keuzemodules kiezen en zo hun interesse in een werkveld verdiepen. ( Uit deze keuzemodules moeten er minstens drie gekozen worden om een graduaatdiploma te behalen.) De laatste verdieping komt in de integratievakken en vooral in de gekozen stages en de keuze van het onderwerp van de scriptie. Opleidings- en competentieprofielen Deze graduaatopleiding werd vernieuwd en aangepast aan de eisen van de hogescholen om zo de cursisten via een aanvullend programma de kans te bieden een Bachelor Toegepaste Psychologie te behalen. De opleiding vindt zijn grondslag in het opleidingsprofiel HBO, Sociale Agogiek, Assistent in de Psychologie (BO SA 001) Deze graduaatopleiding is ook gebaseerd op het competentiegericht denken in de hogescholen en is gebaseerd op het competentieprofiel dat door de hogescholen werd ontwikkeld. 2 Dit opleidingsprofiel bepaalt naast de algemene en beroepsgerichte competenties ook de beroepsspecifieke competenties eigen aan het beroep van Assistent in de Psychologie. Deze beroepsspecifieke competenties en attitudes worden vertaald naar gedragsindicatoren die overeenstemmen met de verschillende rollen die een Assistent in de Psychologie kan aannemen wanneer hij actief is in de verschillende werkvelden. In totaal worden vanuit het werkveld acht rollen gedistilleerd: die van psychodiagnosticus, psychologische dienstverlener, trainer-coach, organisator en communicator, preventie-actor, interculturele actor, professionele teamspeler en reflector. Door de ombouw van deze opleiding naar een modulaire structuur geven wij de cursist de mogelijkheid om op een meer flexibele manier zijn leertraject af te leggen. Anderzijds biedt deze omvorming de mogelijkheid om een samenwerking te realiseren met de hogeschool waarbij de cursisten via een aanvullend programma een Bachelor Toegepaste Psychologie kunnen behalen. Dit laatste kadert in de hedendaagse visie op levenslang leren die ons niet alleen vanuit het Vlaams ministerie en departement onderwijs wordt voorgesteld, maar ook vanuit de Europese visie op onderwijs wordt opgedragen. Deze opleiding leidt binnen het HBO tot het diploma van Gegradueerde Assistent in de Psychologie 2 Opleidingsprofiel Bachelor in de Toegepaste Psychologie, Lessius Hogeschool -departement Psychologie, Katho- departement Ipsoc, 2006. Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 10
2 Beginsituatie De cursisten moeten voldoen aan de instapvoorwaarden voor het Hoger Beroepsonderwijs vermeld in het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 11
3 Algemene doelstellingen van de opleiding Het graduaat assistent in de psychologie leidt cursisten op tot deskundigen in de psychodiagnostiek en de psychologische hulpverlening (analyse en probleemvermindering) en anderzijds ook tot vb. coaching-training, begeleiding,preventie en facilitator (verbetering van wat al goed gaat). Dit gericht zowel op individuen als op groepen en /of organisaties. De Assistent in de Psychologie zal meestal werken in een multidisciplinaire setting, waarbij hij/zij vooral actief is op het gebied van preventie, diagnose, ondersteunende en adviserende begeleiding, opleiding en vorming. Hij/zij werkt vooral samen met psychologen, (para-)medici, (ortho)pedagogen, sociaal werkers en leerkrachten, HRM-verantwoordelijken, marketingmensen en bedrijfsmanagers. In de eerste plaats wordt een grondige kennis van het psychologisch vakgebied nagestreefd, maar in het werk zijn ook bepaalde competenties onontbeerlijk om individueel en in team te kunnen werken. Wetenschappelijk inzicht in het menselijk gedrag en het psychisch functioneren en de kennis van wetenschappelijk verantwoorde psychologische onderzoeks- en begeleidingsmethoden zijn fundamenteel voor de beroepsuitoefening. Voor probleemanalyse en probleemoplossing is vaardigheid in het selecteren en toepassen van adequate psychologische methoden en technieken noodzakelijk. Even belangrijk is vaardigheid in het interpreteren van de ingewonnen informatie en het rapporteren aan collega s en cliënten. Vertrekkende vanuit de cursisten wordt een aangepaste onderwijsmethodiek gehanteerd voor volwassenen die vaak beschikken over een onderbouwde levens- en werkervaring. Het leerproces verschuift van doceren over leergesprekken naar het zelfstandig verwerken en toepassen van leerinhouden die toegespitst zijn op de geschetste werkvelden. Persoonlijkheidskenmerken zoals zelfstandigheid, flexibiliteit, creativiteit, communicatieve vaardigheden en een analytisch en synthetisch denkvermogen worden hier belangrijker. Denk- en redeneervaardigheid, informatie verwerven en verwerken, kritisch reflecteren, methodisch handelen, leidinggevende taken uitvoeren, communicatie van informatie, problemen en oplossingen, teamgericht werken en vooral ook oplossingsgericht werken worden zijn vaardigheden die doorheen de verschillende modules aan bod komen. Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 12
4 Methodologische wenken en didactische hulpmiddelen Ruime lokalen met PC,beamer en internetverbinding en scherm TV met Video en DVD-aansluiting. Een testotheek die voorbeelden van relevante testvormen bevat (ter illustratie en ook voldoende exemplaren van de tests die grondig ingeoefend worden). Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 13
5 Evaluatie van de cursisten Het leerplan voorziet niet in concrete opdrachten. Opgaven moeten opgesteld worden in functie van de te bereiken doelstellingen. 5.1 Evaluatie in het volwassenenonderwijs In de laatste decennia hebben zich belangrijke ontwikkelingen voorgedaan in het denken over evaluatie. Evaluatie wordt niet louter meer als een afzonderlijke activiteit beschouwd die enkel gericht is op de beoordeling van de cursisten, maar wordt ook een inherent deel van het onderwijsleerproces. Didactische evaluatie geeft informatie aan de cursisten en leraren over het succes van het doorlopen leerproces en biedt zo kans om het rendement van cursisten en lesgevers te optimaliseren. 5.2 Doel van de evaluatie In de eerste plaats worden sterke en zwakke kanten van de cursist opgespoord. Indien nodig kan remediëring en bijkomende begeleiding voorzien worden. De cursist wordt door de evaluatie immers ook aangezet tot reflectie over zijn eigen leerproces. Een evaluatie verschaft ook duidelijkheid over wat van de cursist verwacht wordt en in welke mate hij beantwoordt aan de vooropgestelde criteria. In overleg met de cursist kunnen evaluatiegegevens gebruikt worden om beslissingen te nemen over het verdere traject. Het is aanbevolen om de evaluatiecriteria vooraf aan de cursisten mee te delen. De basiscompetenties die opgenomen zijn bij elke module moeten geëvalueerd worden. 5.3 Kwaliteit van de evaluatie Een relevante evaluatie beantwoordt aan een aantal criteria. Validiteit, betrouwbaarheid, standaardisatie, transparantie en didactische relevantie zijn criteria die bijdragen tot de kwaliteit van de evaluatie. Validiteit geeft aan in welke mate de evaluatiescores een maat zijn voor de beheersing van de beoogde doelstellingen. Betrouwbaarheid slaat op het feit dat de scores correct en juist zijn. Evaluatie is transparant indien de cursisten over alle nodige informatie beschikken zowel voor een degelijke voorbereiding als voor de concrete uitvoering van de evaluatietaak (examen, toets, opdracht, paper). De evaluatie is didactisch als zij bijdraagt tot het leerproces. Niet elke modulecomponent moet afzonderlijk geëvalueerd worden. Voor de meer praktische modules wordt aangeraden de beoordeling zo objectief en valide mogelijk te organiseren door o.a. gebruik te maken van bij voorkeur dezelfde evaluatoren, die eenzelfde visie en evaluatiecriteria hanteren. Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 14
6 Modules 6.1 M SA 001, Algemene psychologie, 40 LT Administratieve code: 9165 6.1.1 Algemene doelstelling van de module In deze module wordt de psychologie als wetenschap gesitueerd. De term wordt gedefinieerd en er wordt kort op de geschiedenis van de psychologie ingegaan. De verschillende onderzoeksmethoden in de psychologie komen aan bod. Belangrijke pijlers zoals de waarneming, het geheugen, de klassieke en operante conditionering, emoties en de menselijke motivatie worden uitgewerkt. 6.1.2 Beginsituatie Er zijn geen bijkomende instapvoorwaarden bovenop de algemeen geldende instapvoorwaarden van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs. 6.1.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden Leerplandoelstellingen beroepsspecifieke informatie op zelfstandige en kritische wijze verwerven en verwerken. M SA 002 BC 01 wetenschappelijke onderzoeksliteratuur kritisch evalueren. (niveau: integreren) M SA 002 BC 02 kennis hebben van een aantal basiselementen van de wetenschappelijke psychologie gedrag evalueren B U Kennismaking met de psychologie - Eigenheid van wetenschappelijke informatie - Onderzoeksmethoden - Geschiedenis van de psychologie - Onderzoeksdomeinen in de psychologie - Raakvlakken met andere disciplines Waarneming - Eigenheid van het waarnemingsproces Doceren, interactief vraaggesprek, casusanalyse Bibliografisch opzoekwerk en boekbespreking Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 15
Leerplandoelstellingen wetenschappelijk leren denken het eigen leerproces leren sturen - Waarnemen van ongestructureerde prikkels : selectie - Waarneming van structuren - Waarnemen als betekenis geven Geheugen - Eigenheid van het geheugen en het geheugenonderzoek - Zintuiglijk geheugen - Korte termijn geheugen - Lange termijn geheugen - Vervorming in geheugen Leerproces - Eigenheid leerprocessen - Klassieke conditionering: kenmerken en toepassingen - Operante conditionering : kenmerken en toepassingen - Sociaal leren : kenmerken en toepassingen Denkprocessen - Eigenheid van denkprocessen - Bouwstenen van denken: taal en concepten - Rol van denken en taal - Fasen in probleemoplossing - Functies van verbeelding - Gevaren van verbeelding Motivatie - Kenmerken van het motivatieproces - Motivatietheorieën Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 16
Leerplandoelstellingen - Bespreking van een aantal basismotieven Emoties - Eigenheid emoties - Theorieën over ontstaan emoties - Autonome lichaamsveranderingen en emoties - Gelaatsexpressie en lichaamshoudingen bij emoties Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 17
6.2 M SA 002, Ontwikkelingspsychologie, 40 LT Administratieve code: 9166 6.2.1 Algemene doelstelling van de module In deze module komen de methoden van de ontwikkelingspsychologie aan bod evenals enkele ontwikkelingspsychologische theorieën. Binnen de opeenvolgende levensfasen komen de volgende thema s aan bod: de lichamelijke en psychomotorische ontwikkeling, de persoonlijkheids- en psychosociale ontwikkeling, de taalontwikkeling, de cognitieve ontwikkeling. 6.2.2 Beginsituatie Er zijn geen bijkomende instapvoorwaarden bovenop de algemeen geldende instapvoorwaarden van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs. 6.2.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden Leerplandoelstellingen beroepsspecifieke informatie op zelfstandige en kritische wijze verwerven en verwerken. M SA 002 BC 01 wetenschappelijke onderzoeksliteratuur kritisch evalueren. (niveau: toepassen) M SA 002 BC 02 theorie linken aan voorbeelden uit de praktijk. B U Inleiding tot de ontwikkelingspsychologie: terreinverkenning - Een korte historiek - De indeling in fasen - Ontwikkelingsfactoren Enkele ontwikkelingstheorieën - De psychosociale identiteitstheorie van Erikson - De cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget Werken met voorbeelden van de cursisten inzicht verwerven door middel van discussie observatie oefening De prenatale ontwikkeling - Ontwikkeling van de vrucht in de moederschoot - Psychisch functioneren - Prenatale omgevingsinvloeden - De geboorte Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 18
Leerplandoelstellingen De babytijd - Uitrusting van de pasgeborene - De verdere motorische ontwikkeling - Ontwikkelingen in de waarneming en mentaal functioneren - Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling De peuterjaren - Lichamelijke en motorische ontwikkeling - Ontwikkelingen in de waarneming en het mentaal functioneren - Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling De kleuterjaren - Lichamelijke en motorische ontwikkeling - Ontwikkelingen in de waarneming en het mentaal functioneren - Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling De schoolperiode - Lichamelijke en motorische ontwikkeling - Ontwikkeling in de waarneming en het mentaal functioneren - Sociale en persoonlijkheidsontwikkelingen De adolescentie - Lichamelijke ontwikkeling en psychische welbevinden - Cognitieve ontwikkeling - Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling De volwassenheid - Lichamelijke ontwikkeling en psychisch welbevinden - Cognitieve ontwikkeling - Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 19
Leerplandoelstellingen De oudere volwassenheid - Lichamelijk en psychisch welbevinden - Cognitieve ontwikkeling - Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 20
6.3 M SA 003, Differentiële en sociale psychologie, 40 LT Administratieve code: 9167 6.3.1 Algemene doelstelling van de module Binnen de differentiële psychologie wordt vooral aandacht geschonken aan de differentiatie van het individueel menselijk gedrag, intelligentie en persoonlijkheid en de bronnen van deze verschillen. Naast een inleiding in de sociale psychologie wordt ook de verwantschap met andere disciplines en onderzoeksmethoden aangetoond. 6.3.2 Beginsituatie Er zijn geen bijkomende instapvoorwaarden bovenop de algemeen geldende instapvoorwaarden van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs. 6.3.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden Leerplandoelstellingen beroepsspecifieke informatie op een zelfstandige en kritische wijze verwerven en verwerken. M SA 003 BC 01 wetenschappelijke onderzoeksliteratuur kritisch evalueren. (niveau: weten) M SA 003 BC 02 psychologisch onderzoek uitvoeren in functie van een wetenschappelijke opdracht. (niveau: toepassen) M SA 003 BC 03 rapporteren in functie van wetenschappelijke opdrachten. (niveau: integreren) M SA 003 BC 04 B Inleiding - Definitie - Opdrachten (doel) van de differentiële psychologie - Positie binnen de psychologie - Geschiedenis en psychologie - Methoden en modellen Differentiële psychologie van de intelligentie - Definitie van de intelligentie - Resultaten van factoranalyse op intercorrelaties - De experimentele benadering - Het erfelijkheid milieu debat betreffende de intelligentie Werken met voorbeelden van de studenten en discussie en daardoor linken leggen naar de actualiteit Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 21
Leerplandoelstellingen wetenschappelijke onderzoeksliteratuur kritisch evalueren. (niveau: integreren) M SA 003 BC 05 factoranalyse begrijpen van communiceren over info, ideeën, problemen en oplossingen (geen psychotechnisch rapport en psychologisch advies) theorie linken aan actuele voorbeelden U Differentiële psychologie van de persoonlijkheid - Definitie van persoonlijkheid - Impliciete persoonlijkheidstheorieën - Trektheorieën - Samenhang tussen individuele verschillen betreffende gedrag en trekbeoordelingen Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 22
6.4 M SA 004, Neurowetenschappen, 60 LT Administratieve code: 9168 6.4.1 Algemene doelstelling van de module Algemene structuur en werking van het zenuwstelsel evenals de verschillende onderdelen van de hersenen en hun functies worden besproken. 6.4.2 Beginsituatie Er zijn geen bijkomende instapvoorwaarden bovenop de algemeen geldende instapvoorwaarden van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs. 6.4.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden Leerplandoelstellingen beroepsspecifieke informatie op zelfstandige en kritische wijze verwerven en verwerken. M SA 004 BC 01 een hypothese in verband met de vraag (het probleem) formuleren. (niveau: integreren) M SA 004 BC 02 B Inleiding - Situering van de neurofysiologie binnen de gedragswetenschappen - Indeling in het zenuwstelsel - Vanuit anatomisch oogpunt (centraal perifeer) - Vanuit fysiologisch oogpunt (willekeurig autonoom) Doceren wetenschappelijke onderzoeksliteratuur kritisch evalueren. (niveau: integreren) M SA 004 BC 03 informatie geven (mondeling, vooral aan cliënt) U De cellen van het zenuwstelsel - Structuur van een zenuwcel (neuronen gliacellen) - Zenuwgeleiding (rustpotentiaal actiepotentiaal axongeleiding alles-of-niets-wet synaptische overdracht postsynaptisch potentiaal) - Beïnvloeding van de synapswerking - Receptoren (extroreceptoren proprioreceptoren) - Voeding en bescherming Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 23
Leerplandoelstellingen Verschillende onderdelen in het centrale zenuwstelsel en hun functie - Grote hersenen - Basale kernen - Ruggenmerg - Kleine hersenen - Hersenstam - Tussenhersenen Het autonoom zenuwstelsel en de relatie met het endocrien stelsel - Het sympathische systeem - Het parasympathische systeem - Het endocrien stelsel Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 24
6.5 M SA 005, Sociologie, 40 LT Administratieve code: 9169 6.5.1 Algemene doelstelling van de module Deze module vormt een inleiding in de sociologie waarin zoveel mogelijk gewerkt wordt met interculturele thema s zoals: de sociologie als kritische wetenschap die relativerend en relaterend te werk gaat, de sociologie als empirische wetenschap. Specifieke sociologische topics zoals: sociaal gedrag, socialisatie, groeperingen, cultuur, macht, sociale ongelijkheid en sociale verandering komen aan bod. 6.5.2 Beginsituatie Er zijn geen bijkomende instapvoorwaarden bovenop de algemeen geldende instapvoorwaarden van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs. 6.5.3 Leerplandoelstellingen en leerinhouden Leerplandoelstellingen beroepsspecifieke informatie op een zelfstandige en kritische wijze verwerven en verwerken. M SA 005 BC 01 onderzoeksresultaten verwerken in functie van een wetenschappelijke opdracht. (niveau: toepassen) M SA 005 BC 02 wetenschappelijke onderzoeksliteratuur kritisch evalueren. (niveau: integreren) M SA 005 BC 03 B Wat is sociologie? Hoofdthema s uit de sociologie - Cultuur, samenleving en individu - Globalisering - Cultuur en interpersoonlijke relaties in onze samenleving - Gezinstypes, familie en familiale verbanden - Deviant en misdadig gedrag - Sociale stratificatie - Ras en etniciteit, diaspora - Sociaal gedrag en het probleem van de socialisatie - De begrippen groepering, macht, sociale ongelijkheid, sociale verandering Ex cathedra en voordrachten van de cursisten; beide leiden tot begripsverdiepende discussies De cursisten worden voortdurend actief bij de lessen betrokken Permanente evaluatie Enkele grote sociologen en hun theorieën over de ontwikkeling van Leerplan Assistent in de psychologie 30/03/2009 25