SLIM implementeren van onderzoek naar praktijk Persoonlijke en omgevingsfactoren geassocieerd met het opvolgen van leefstijladviezen: De SLIM study Cheryl Roumen, PhD- student Vraagstelling Houden de deelnemers (n=59) zich aan de leefstijladviezen die hen worden gegeven? Evaluatie 2-4 jaar na randomisatie 1
WHO definitie van therapietrouw (adherence) de mate waarmee iemands gedrag (medicatie-inname, dieet opvolgen, leefstijlveranderingen) overeenkomt met de aanbevelingen van de zorggever Waarom is therapietrouw belangrijk? 2
Er zijn verschillende gedragsverklaringsmodellen voor therapietrouw Theory of Planned Behavior Protection Motivation Theory Health Belief Model ANGELO Model Geen enkel model is algemeen geldend en toepasbaar Therapietrouw is aan vele verschillende factoren onderhevig Des te complexer het advies,. Des te langer de periode,.. Des te lager is de therapietrouw De SLIM studie heeft alletwee deze karakteristieken! Een uitdaging om te bepalen welke factoren het meest bepalend zijn voor het opvolgen v/h voedings- en bewegingsadvies 3
persoonlijke barrières Factoren van invloed op therapietrouw Perceptie/ geloof Emoties Bewustzijn motivatie Sociaal-demografische status Cultuur Sociale context Fysieke gesteldheid Therapietrouw Leeftijd Aspecten van therapietrouw bepaald in de vragenlijst huishoudelijke voedingsregels Psychologische gesteldheid omgevings barrières Sociale steun Psychologische status Perceptie over het gedrag Geloof over het gedrag en de consequenties Subjective norm (Hoe men denkt wat anderen erover denken) Sociale steun (de steun voor het gewenste gedrag) Gedrag van anderen Familie geschiedenis diabetes Zelf-ingeschatte controle over gedrag Barrières (lichamelijk, omgeving,transport) Zelf-ingeschatte kans op het krijgen van diabetes Zelf-ingeschatte ernst van de ziekte Gedrag aan het begin v/d studie Familie voedingsregels en verantwoordelijkheden Deelnemer karakteristieken (leeftijd, geslacht) 4
Leefstijl componenten Voedingsadvies <30-35 En% vet <10 En% verz. vet 3g/MJ vezel Bewegingsadvies 30 min/dag 5 dgn/week 4x/week BWprogramma Weerstand- en conditietraining Iedere 3 maanden evaluatie voeding en beweging dmv 3-daags voedings- en bewegingsdagboek bij diëtist en jaarlijks additioneel evaluatie door onderzoeker 3-Daags voedingsdagboek & Algemene vragenlijst Afgenomen bij 72 INT personen tussen September 2003 en April 2004 Voedingsadvies Score <30-35 En% vet 1 <10 En% verz. vet 1 3g/MJ vezel 1 Bewegingsadvies Score 30 min/dag matig intensief 0-3 0-7 dagen 4x/week BWprogramma met weerstand- en conditie-training 5
Vragenlijst voor het opvolgen van aanbevelingen 7 opvattingen over BW advies 11 opvattingen over BW prog. Attitude = score/ aantal vragen 6 opvattingen over voedings advies 5 opvattingen over motivational interviewing Attitude = score/ aantal vragen Zelf ingeschatte adherence Voorbeeld 1. Het opvolgen van de beweegadviezen.. Helpt om geen diabetes (suikerziekte) te krijgen helemaal mee eens mee eens niet mee eens - niet mee oneens mee oneens helemaal mee oneens 2. De diëtist praat met mij over oplossingen om de adviezen beter vol te kunnen houden 6
Resultaten 59 deelnemers (82%) hebben de vragenlijst ingevuld De deelnemers in onze studie denken de adviezen beter op te volgen dan in werkelijkheid gevonden wordt Opvolgen voedingsadvies % alle voedingsadviezen 22.4 % zelf-ingeschatte therapietrouw 62.7 Opvolgen bewegingsadvies % 5 dagen actief 35.4 % zelf-ingeschatte therapietrouw 61.4 Resultaten bewegingsadvies Opvolgen bewegingsadviezen baseline - Attitude over de counseling sessies - Een betaalde baan hebben - Opvolgen adviezen op baseline Verandering in opvolgen vd aanbevelingen - Subjectieve norm deelnemers huishouden - Subjectieve norm familie en vrienden - Tijd nodig voor transport - Alleenstaand - Aantal actieve dagen op baseline Univariate β 0.25-0.27 0.39 0.26 0.34 0.33-0.26-0.47 p-value 0.09 0.07 0.09 0.02 0.04 0.08 0.00 Multivariate β 0.40-0.45 p-value 0.00 7
- Leeftijd - Man zijn Resultaten voedingsadvies Opvolgen voedingsadviezen baseline - Regels over voeding - Meestal de boodschappen doen - Gepercipieerde ernst van diabetes - Gepercipieerde kans om diabetes te krijgen - Leeftijd Verandering in opvolgen adviezen - Meestal de boodschappen doen - Meestal koken - Opvolgen adviezen op baseline β Univariate 0.25-0.33-0.29-0.25 0.25-0.42-0.38-0.54-0.27 0.28 Conclusies (1) p-value 0.08 0.03 0.04 0.09 0.09 0.00 0.06 0.05 β Multivariate -0.31-0.49 0.38-0.33-0.47 p-value 0.03 0.00 0.00 22% van de deelnemers waren trouw aan alle 3 de voedingsadviezen en 35% was 5 dgn/week actief Therapietrouw aan het bewegingsadvies was positief gerelateerd aan de hoeveelheid actieve dagen op baseline Een toename in de hoeveelheid actieve dagen was negatief geassocieerd met het aantal actieve dagen op baseline, dus.. Bewegingsadvies is het meest effectief voor mensen die relatief weinig bewegen (gemiddelde was 3 dgn/week) 8
Conclusies (2) Zij die de inkopen doen en denken minder risico te lopen op diabetes waren minder geneigd het voedingsadvies op te volgen Deelnemers met een hogere leeftijd waren meer geneigd het voedingsadvies op te volgen Een verbetering in de voedingsinname was negatief geassocieerd met een relatief gezonde voedingsinname op baseline, dus.. Voedingsadvies lijkt ook beter te werken voor mensen die relatief ongezond eten Conclusies (3) Bewust wording van het risico op diabetes is van belang voor alle mensen in de hoog-risico groep daarbij is het van belang handelingsmogelijkheden te bieden om angst te voorkomen Bovendien is het van belang dat men inziet dat men veelal minder gezond eet en minder beweegt dan men zelf inschat 9
Bedankt voor uw aandacht! Patricia van Assema, GVO, UM Jascha de Nooijer, GVO, UM Ilse Mesters, GVO, UM Edith Feskens, Wageningen Ellen Blaak, HB, UM Algemene determinanten van therapietrouw volgens Met WHO, dank 2003aan Mbt zorgverleners Mbt de zorgontvanger 10