Resultaten vragenlijst ouders basisschool (4-12 jarigen) Nulmeting (T0) voorjaar 2017

Transcriptie

1 Resultaten vragenlijst ouders basisschool (4-12 jarigen) Nulmeting (T0) voorjaar 2017 Inleiding In mei 2016 is in Nieuw-Lekkerland het project 'Gezond Nieuw-Lekkerland' (GNL) gestart: met subsidie van Fonds Nuts Ohra kunnen we 3,5 jaar aan de slag om overgewicht bij kinderen en ouders in Nieuw-Lekkerland te voorkomen en verminderen en mensen te bewegen naar een gezonde(re) leefstijl. Om inzicht te krijgen in het effect van dit project, volgen we het met onderzoek. Wordt het doel bereikt? Is er sprake van een toename van een gezonde en actieve leefstijl? Vragenlijst ouders 4-12 jarigen Onderdeel van het onderzoek is het afnemen van vragenlijsten over voeding en bewegen bij ouders van 2-3 jarigen, bij ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd (4-12 jaar) en bij kinderen zelf. Deze factsheet beschrijft het onderzoek onder ouders van 4-12 jarigen. Drie van de vier scholen in Nieuw-Lekkerland doen aan het onderzoek mee: De Schakel, De Tuimelaar en De Wegwijzer. In de projectperiode worden ouders twee keer gevraagd een vragenlijst in te vullen: zowel begin 2017 als begin Methode van onderzoek Begin 2017, kregen alle oudste kinderen uit een gezin een papieren vragenlijst mee vanuit school voor hun ouders. Na invullen kon de vragenlijst op school worden ingeleverd of opgestuurd naar het antwoordnummer van de GGD Zuid-Holland Zuid (ZHZ). De vragenlijst is anoniem en gaat over voedingsen beweeggewoonten van de ouder zelf en over de houding, kennis en vaardigheden ten aanzien van voeding en bewegen. Inzicht in de leefgewoonten van ouders biedt kansen voor de preventie van overgewicht bij kinderen. Respons Op de drie basisscholen zaten in schooljaar in totaal 802 kinderen; van hen zijn er 497 het oudste kind in het gezin. Van deze gezinnen is door 252 ouders een vragenlijst ingevuld en teruggestuurd, een respons van 51%. Bijna alle vragenlijsten zijn ingevuld door de moeders (95%); 13 vaders (5%) vulden een vragenlijst in. Gezond Nieuw-Lekkerland! Wie gezond en fit is, heeft meer kansen zich te ontwikkelen en actief mee te doen op school, thuis of op het werk. Peuterspeelzaal, kinderdagverblijf, sportverenigingen, scholen, Jeugdgezondheidszorg, sportconsulenten en kerken maken zich daarom sterk voor Gezond Nieuw-Lekkerland, een project van de GGD (Dienst Gezondheid & Jeugd) en de gemeente Molenwaard. Samen organiseren zij verschillende activiteiten om kinderen en ouders in Nieuw-Lekkerland enthousiast te maken voor gezond eten en bewegen. 'Gezond Nieuw-Lekkerland' wordt gefinancierd door Fonds Nuts Ohra.

2 Relatief minder respons onder lager opgeleiden Omdat maar 5% van de vragenlijsten door een vader is ingevuld, geven we in onderstaande grafiek alleen de resultaten van de moeders weer. Van hen is 23% laag opgeleid, 55% heeft 'midden-opleidingsniveau' en 22% is hoog opgeleid. Wanneer we de verdeling naar opleidingsniveau vergelijken met die van inwoners van de gemeente Molenwaard, dan hebben de moeders uit dit onderzoek vaker een 'midden opleidingsniveau' en minder vaak een laag opleidingsniveau. Dit kan invloed hebben op de resultaten van het onderzoek. De aanbevolen hoeveelheid groente ('groentenorm') is 250 gram per dag i. Aan de ouders is gevraagd hoeveel opscheplepels groente zij dagelijks nemen. Volgens het Voedingscentrum komt 250 gram groente overeen met 5 opscheplepels. Ongeveer een vijfde van de ouders (21%) voldoet daarmee aan de groentenorm. Aantal lepels groente Voldoet aan de groentenorm? dat op 1 dag wordt Totaal Nee Ja Onbekend gegeten minder dan opscheplepel opscheplepels opscheplepels opscheplepels opscheplepels meer dan 5 opscheplepels Onbekend Totaal ouders eten 5 of meer opscheplepels groente, maar niet iedere dag. Voldoet aan groentenorm (21% van de deelnemende ONTBIJT,GROENTE EN FRUIT Over het onderwerp voeding zijn vragen gesteld over ontbijten, het eten van gekookte/gebakken groente en sla/rauwkost (hoe vaak per week en hoeveel opscheplepels) en het eten van fruit (hoe vaak per week en hoeveel stuks). Eén op de drie voldoet aan fruitnorm Bijna de helft van de ouders eet dagelijks fruit en ongeveer drie van de vier ouders eet in elk geval 5 tot 7 dagen per week fruit. Van de mensen die fruit eten, eet maar ongeveer de helft (48%) de aanbevolen twee stuks fruit. 44% eet één stuk fruit en 8% eet er drie of meer per dag. Eén op de drie ouders voldoet aan de fruitnorm van dagelijks twee stuks fruit. Bijna iedereen ontbijt iedere dag Van alle respondenten geeft 95% aan iedere dag te ontbijten. 1% van de ouders ontbijt nooit en 4% ontbijt één tot zes dagen per week. Eén op de vijf voldoet aan de groentenorm Van de ouders eet 10% dagelijks gekookte of gebakken groente. Gecombineerd met de vraag over sla/rauwkost, eet 43% elke dag groente en/of sla. Aantal stuks fruit dat Voldoet aan de fruitnorm? op 1 dag wordt Totaal Nee Ja Onbekend gegeten 1 stuk fruit stuks fruit stuks fruit stuks fruit stuks fruit of meer Onbekend Totaal ouders eten per dag 2 stuks fruit of meer, maar niet iedere dag. Voldoet aan fruit (33% van de deelnemende ouders) 2

3 SPORTEN EN BEWEGEN Over sporten en bewegen zijn vier vragen gesteld: twee over matig intensieve lichaamsbeweging en twee over sporten. Met matig intensieve lichaamsbeweging wordt bedoeld wandelen of fietsen, tuinieren, sporten, beweging op het werk of op school; het gaat om alle lichaamsbeweging die tenminste even inspannend is als stevig doorlopen of fietsen. Eén op de vijf beweegt in de zomer voldoende In de zomer komt 20% van de ouders aan de beweegnorm van dagelijks minimaal 30 minuten matig intensief bewegen, in de winter is dat maar 10%. GEZONDHEID Meeste ouders ervaren hun gezondheid als goed Aan de ouders is gevraagd wat ze van hun eigen gezondheid vinden. 90% ervaart de gezondheid als goed tot zeer goed. Van de ouders die hun gezondheid als minder goed ervaren, geven 22 ouders (9%) als antwoordt 'gaat wel' en twee ouders (1%) ervaren hun gezondheid als slecht. In ervaart 83% van de inwoners van 19 jaar en ouder de gezondheid als (zeer) goed, in regio Zuid-Holland Zuid is dat 77%. Ruim de helft van de ouders doet aan sport 56% van de ouders geeft aan dat ze wel eens sporten. Ruim vier op de tien ouders (44%) doet niet aan sport. De ouders die wel sporten doen dat meestal 1 of 2 keer per week en sporten dan per keer 30 min tot 1 uur (32%) of 1 tot 2 uur (59%). 3

4 KENNIS OVER GEZONDE LEEFSTIJL Aan ouders zijn negen stellingen voorgelegd waarmee we, aan het begin van het project Gezond Nieuw- Lekkerland, willen meten hoe hun kennis is over de onderwerpen voeding en bewegen. In het laatste projectjaar leggen we de stellingen opnieuw voor en hopen we een verbetering te kunnen meten. Kennis over voeding en bewegen goed De kennis over de meeste onderwerpen is ook aan het begin van het project al groot. Op zes van de negen stellingen antwoordt meer dan 90% van de ouders correct (in onderstaande tabel de groene vakjes). Over fruitsap, diepvriesgroente en bewegen is de kennis wat minder groot. Als je wilt afvallen, kun je het best het ontbijt overslaan. Bewegen en sporten kunnen stress verminderen. In plaats van fruit eten kan je net zo goed een glas vruchtensap drinken. waar niet waar 3% 97% 97% 3% 7% 93% In volkorenbrood zitten veel vezels. 92% 8% Om dagelijks te bewegen kan je bijv gaan wandelen, stofzuigen, in de tuin werken. Om een goede gezondheid te behouden is het gewenst tenminste vijf dagen per week 30 minuten matig intensieve lichaamsbeweging te hebben. Diepvriesgroenten zijn een goed alternatief voor verse groenten. 92% 8% 90% 10% 77% 23% In fruitsap zit evenveel suiker als in cola 63% 37% Een keer per dag 30 minuten achter elkaar bewegen is gezonder dan drie keer per dag 10 minuten bewegen. 58% van de ouders vond bovenstaande stellingen makkelijk, 37% vond ze niet makkelijk maar ook niet moeilijk en 4% vond de stellingen wel moeilijk om te beantwoorden. HOUDING VAN OUDERS T.A.V GEZONDE LEEFSTIJL Om een beeld te krijgen van de ideeën en het gevoel van ouders ten aanzien van bewegen en gezond eten, zijn vier stellingen voorgelegd. De houding van ouders ten aanzien van een gezonde leefstijl is positief. Bewegen geeft mij energie 97% Ik vind het belangrijk om voldoende te bewegen 49% 51% Eens Oneens 97% Van gezond eten voel ik mij fitter 93% Ik vind het belangrijk dat mijn kind water drinkt 83% ZICHZELF IN STAAT VOELEN GEZOND TE LEVEN In de vragenlijst zijn stellingen opgenomen waarmee we willen meten in hoeverre ouders zichzelf in staat voelen om een gezonde leefstijl aan te nemen. Het gaat om zes stellingen over sporten en negen over gezond eten. Inpassen bewegen of sporten in dagelijks leven lastig Aan de ouders is gevraagd: 'Stelt u zich voor dat u meer wilt bewegen of sporten. Kunt u aangeven of u het met de volgende stellingen eens of oneens bent? In groen is het percentage ouders weergegeven dat 'het gewenste antwoord' geeft; het andere percentage zijn de ouders waarbij verandering wenselijk is. Of mensen aan sport doen, lijkt wat minder los te staan van de prijs of van steun van anderen. Ouders laten zich veel meer beïnvloeden door het weer en vinden het lastig om sporten in hun dagelijks leven in te passen. Ik sport niet, omdat ik niet weet welke sport bij mij past. Eens Oneens 16% 84% Sporten of bewegen is te duur voor mij. 18% 82% Ik vind het moeilijk om voldoende te bewegen of te gaan sporten als mijn familie en vrienden mij niet steunen. Ik heb geen tijd om te sporten of bewegen. 19% 81% 27% 73% Ook als het slecht weer is, ga ik sporten. 44% 56% Ik vind het lastig om bewegen of sporten in mijn dagelijks leven toe te passen. 59% 41% Stress is van invloed op gezonde leefstijl Aan de ouders is gevraagd: stelt u zich voor dat u gezonder wilt gaan eten. Kunt u aangeven of u het met de volgende stellingen eens of oneens bent? Uit de antwoorden lijkt de prijs van gezond eten of de tijd om het klaar te maken minder een drempel te zijn. Wel vinden mensen het lastiger om gezond te (blijven) eten op feestjes of bij uit eten gaan. Ook als je minder lekker in je vel zit, blijkt het lastig te zijn om gezond te blijven eten. 4

5 Eens Oneens Ik kan gezond eten betalen. 97% 3% Ik ga gezond eten, ook al krijg ik geen steun van anderen. Het kost te veel tijd om gezond eten te kopen en klaar te maken. Ik blijf gezond eten, ook als er niemand in de omgeving is die op mij te let. Als ik steun krijg van familie en vrienden, lukt het mij om gezond te eten. Als ik mij verveeld of gespannen voel, vind ik het lastig om gezond te blijven eten. Als ik uit eten ga, vind ik het moeilijk om gezond te blijven eten. Ik kan ongezonde snacks op een feestje laten liggen. Ik blijf gezond eten, ook als ik mij depressief, verveeld of gespannen voel. 91% 9% 14% 86% 78% 22% 66% 34% 64% 36% 53% 47% 48% 52% 50% 50% INVLOED OUDERS OP GEZONDE LEEFSTIJL KIND Naast de stellingen die over de ouders zelf gaan, willen we ook weten in hoeverre ouders zichzelf in staat voelen om een gezonde leefstijl bij hun kinderen te beïnvloeden. Ten aanzien van zes stellingen is gevraagd: 'Stelt u zich eens voor dat u de volgende dingen bij UW KIND wilt bereiken. Zou dat lukken denkt u?' Ouders vinden hun invloed op het ontbijten van hun kind en fruit en groente eten groot. Minder zeker zijn ze over hun invloed op water drinken door hun kind en over het beperken van het beeldschermgebruik. Altijd/ meestal wel Soms wel, Meestal soms niet niet/ nooit Iedere dag ontbijten. 98% 2% 0% Iedere dag fruit eten. 86% 12% 2% Iedere dag groenten eten. 85% 12% 2% Iedere dag buiten spelen. 71% 26% 3% Maximaal een half uur per dag achter een beeldscherm zoals smartphone, tablet of tv. Water drinken in plaats van een zoet drankje (zoals een pakje of ranja, Roosvicee, diksap) 51% 32% 12% 46% 36% 17% BEKENDHEID PROJECT GNL Tot slot willen we weten of de inwoners van Nieuw- Lekkerland weten dat in hun dorp het project Gezond Nieuw-Lekkerland loopt. Ook willen we monitoren of de inwoners deelnemen aan interventies in hun dorp. Twee derde bekend met Gezond Nieuw-Lekkerland Twee derde van de ouders (67%) geeft aan wel eens iets gehoord, gezien of gelezen te hebben over GNL. De meeste ouders via de school van hun kinderen (160 van de 251 ouders), wat logisch is omdat de vragenlijst ook via school is uitgedeeld. Andere plekken waar ouders over GNL hebben gehoord: in het Kontakt (48 ouders), bij de peuterspeelzaal (6 ouders), het kinderdagverblijf (6 ouders), de buitenschoolse opvang (5 ouders) en een enkeling bij de supermarkt, huisarts, fysiotherapeut, het consultatiebureau of bij de sportvereniging. 50 ouders (20%) hebben aangegeven dat een van de gezinsleden heeft deelgenomen aan een activiteit in het kader van GNL. i Richtlijnen schijf van Vijf, Voedingscentrum: rum/documents/professionals/schijf%20van%20vijf/voeding 5

6 scentrum%20richtlijnen%20schijf%20van%20vijf%202016% 204.pdf 6