Basaal Arbobeleid ArboPodium - VPT Maandag 5 april 2004 Meervaart, Amsterdam
2
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Het Programmaoverzicht 4 Workshops/Lezingen 5 Voorwoord 7 Inleiding Dagvoorzitter 9 Opleiding Arbocoördinator 10 De rol van de Arbeidsinspectie 13 Een zestal workshops 1. Draagvlak creëren 16 2. Contacten externe partijen 23 3. Hoe breng je arbo aan de man en vrouw? 29 4. Arbo Kijken 33 5. Arboplanning 37 6. Arbo en dagelijkse uitvoering 43 Nuttige Websites 51 Nawoord 52 3
Het Programmaoverzicht Arbocoördinatorendag Basaal Arbobeleid 5 april 2004, Meervaart, Amsterdam Initiatiefnemer: ArboPodium en de Vereniging voor Podiumtechnologie Programma: (onder voorbehoud) 10.00 uur Ontvangst deelnemers 10.30 uur Welkomstwoord door Marc Stotijn (bestuur ArboPodium) 10.35 uur Inleiding dagvoorzitter 10.45 uur Presentatie ArboPodium, opleiding Arbocoördinator door Aart Kraak (ArboPodium) 10.55 uur De rol van de arbeidsinspectie door Henk van Dijk (Arbeidsinspectie) 11.10 uur Presentatie digitale productie RIE door Koen Lindner (Kolibrie) en Olaf Hofmeijer (Arbopodium) 11.30 uur Een zestal workshops/lezingen 1. Draagvlak creëren door Jan Buursma en Tibor Klüppel (ArboNed) 2. Contacten externe partijen door Marijcke Voorsluijs (TOT - technische organisatie voor theater) 3. Hoe breng je arbo aan de man en vrouw door Maleene de Ridder (coproductie Arboriginals en ErgoConsult) 4. Arbo kijken door Anke van Es (Schermer Trommel & De Jong) 5. Arboplanning door Frans Helvensteijn (ArboUnie) 6. Arbo en dagelijkse uitvoering door Frans Ockeloen en Jeroen de Leeuw (I.A.B.) 12.30 uur Lunch 13.45 uur Herhaling zestal workshops/lezingen 14.45 uur Middagpauze 15.00 uur Discussieforum 16.00 uur Dagafsluiting door Koen Koch (bestuur VPT) 16.00 uur Borrel 17.00 uur Einde www.arbopodium.nl www.vpt.nl Vereniging voor Podiumtechnologie, Postbus 15172, 1001 MD Amsterdam, E-mail: secretariaat@vpt.nl, tel. 020 527 7621, fax 020 527 7622 4
Workshops/Lezingen 1. Draagvlak creëren door Jan Buursma en Tibor Klüppel (ArboNed) Zij zullen aan de hand van een organisatie typering en van uit de thema' s; belang, weerstand en inzicht proberen handvatten te geven voor het creëren van draagvlak in organisaties. Voor een deel interactief. 2. Contacten externe partijen door Marijcke Voorsluijs (TOT - Technische Organisatie voor Theater) Er zijn nogal wat externe partijen met wie de arbocoördinator te maken heeft. Deze zullen kort worden aangestipt. De concentratie van de workshoplezing richt zich vooral op gezelschappen die theaters bezoeken met hun voorstellingen.. Zowel het gezelschap als het theater moet intern de zaken voor elkaar hebben (RI&E, gebruiksvergunning, huishoudelijk reglement, ontruimingsplan, etc. etc.),. Men moet elkaar informeren over risico's en beleid (huisregels theater beschikbaar voor gezelschap, PRI&E over de voorstelling). Er moet afgesproken worden wie welke verantwoordelijkheid heeft en welke maatregelen treft. De arbo-coördinator is misschien niet degene die de afspraken maakt, maar wel degene die toezicht moet houden op procedures en afspraken en de communicatie hierover. 3. Hoe breng je arbo aan de man en de vrouw door Maleene de Ridder (coproductie Arboriginals en ErgoConsult). Communicatie als basis voor succesvol arbobeleid. Arbocommunicatie is maatwerk. Kent u uw bedrijf?. Kent u uw doelgroep. Is de arboco een manusje van alles?. Praktijkvoorbeelden 4. Arbo kijken door Anke van Es (Schermer Trommel & De Jong) Wil de workshop zoveel mogelijk interactief laten plaatsvinden. Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk staan een aantal vragen centraal. 1 Waar kijk je naar? 2 Wat heb je gezien? 3 Wat heb je niet gezien? 4 Wat kan je niet zien? 5. Arboplanning door Frans Helvensteijn (ArboUnie) Wie is de uitgelezen persoon binnen het theater om arbocoördinator te zijn of moet er een aparte functie gecreëerd worden. Dit alles i.v.m. tijdsinvestering in het aanbrengen van arbostructuur zowel intern als extern(producties). Kortom wat kan structureel geregeld worden en is het proces dusdanig duidelijk dat structuur mogelijk is. 6. Arbo en dagelijkse uitvoering door Frans Ockeloen en Jeroen de Leeuw (I.A.B.). De "grote berg" is niet wat het lijkt. (wat arbobeleid nu precies inhoudt en hoe je dat vorm geeft.). Arboverantwoordelijkheid in de praktijk. Arbostructuur in de organisatie. De "Red Cap" en de arbocoördinator 5
6
Voorwoord Door Marc Stotijn, bestuurslid ArboPodium Dames en heren, Ik heet u namens de Vereniging voor Podiumtechnologie en de Stichting Arbopodium hartelijk welkom. Ik zal me even voorstellen: ik ben Marc Stotijn, bestuurslid van Arbopodium. En vooral ook heet ik de arme arbocoördinatoren welkom, die zo vaak gemangeld worden tussen gezelschap, OR. en directie; speciaal voor jullie is deze dag. Er liggen veel vragen en problemen op jullie bord. Waar moet je beginnen om van arbozaken een routineklus te maken die minder tijd, geld en stress kost? Wie doet de arbo-klus, in hoeveel tijd, en in deze periode van teruglopende subsidies, met welk budget? Hoe ga je om met de artistieke- en zakelijke leiding voor wat betreft beleids- en budgetzaken en met heikele onderwerpen als aansprakelijkheid en letselschadezaken? Waar moet je beginnen als in de opleiding van veel collega s het onderwerp gezondheid en veiligheid niet aan de orde is gekomen? Hoe ga je om met het bezoekende gezelschap, de artiesten? Ze zijn vaak verblind door het succes; doof voor de alarmsignalen van hun eigen lichaam; verslaafd aan het applaus, toch altijd te weinig waardering krijgend; soms onuitstaanbaar ijdel en meestal niet voorbereid op het eventuele verlies van hun beroepsvaardigheden door een ernstige blessure. Hoe bereik je de cultuuromslag bij mensen die onwetend, ongeïnteresseerd, ontkennend en onverantwoordelijk zijn? Kijk voor de antwoorden om te beginnen eerst eens goed om je heen. Probeer inzicht en begrip te krijgen voor elkaars problemen en belastende factoren, zoals stress en beroepsziekten. Help mee aan de opbouw en de verspreiding van kennis door continue communicatie op alle niveaus in onze multidisciplinaire branche. Deel die kennis en ervaring met het kenniscentrum van het Arbopodium. Naast de hulp met de implementatie van de Arbo-wet en het realiseren van het convenant voor de podiumkunsten, maken zij die kennis voor iedereen beschikbaar in de vorm van opleidingen en voorlichting. Het kenniscentrum van Arbopodium is na een roerige opbouwfase nu goed op stoom gekomen. Vandaag zullen nieuwe producten en diensten worden gepresenteerd. Ik ben bevooroordeeld, maar persoonlijk ervaar ik het team van Arbopodium als een actieve en hulpvaardige groep, die oplossingsgericht de handen uit de mouwen steekt. Maak er gebruik van en bezoek ook eens de vernieuwde website. En die van de VPT natuurlijk. Voor het halen van de doelstellingen van het convenant is betrokkenheid/committent van alle partijen noodzakelijk. Wat dat betreft is de samenwerking tussen de VPT en Arbopodium volgens mij toonaangevend. Door het organiseren van deze dag hopen we een antwoord te kunnen geven op een deel van de vragen en problemen van de arbocoördinatoren. Het programma lijkt me leuk en leerzaam en ik hoop dan ook dat deze dag aan ieders verwachting zal voldoen. Ik dank u wel. Mensen die je echt niet moet gaan vertellen hoe zij hun vak moeten uitoefenen en zich verschuilen achter hun lijfspreuk: Het is altijd zo geweest? 7
8
Inleiding Dagvoorzitter Arboriginals We helpen u onvergetelijk te communiceren Arboriginals is een communicatieadviesbureau gespecialiseerd in gezond, prettig en veilig werken. Kenmerkend voor onze aanpak is dat we weten wat mensen in en op hun werk beweegt. Met die kennis leveren we strategische en creatieve communicatieconcepten en - producten waarmee bedrijven hun doelen kunnen bereiken. We geloven dat je mensen bereikt wanneer je ze raakt. Daarom is onze communicatieaanpak altijd gericht op hoofd én hart. Hoe Op theatrale, interactieve en deskundige wijze brengen we uw boodschap over. Op podium en in bedrijf. Met cabaret en performances. En met campagnes, workshops, symposia, interen intranet, instructievideo s, cartoons, brochures en affiches. Onze stijl is helder en bondig, onconventioneel en prikkelend, luchtig en humoristisch. We maken taaie onderwerpen toegankelijk voor een breed publiek. Campagnes Arboriginals verzorgen arbocommunicatiecampagnes op maat. Op uw maat. Bijvoorbeeld over preventie van RSI, voorkomen van blootstelling aan lawaai en gevaarlijke stoffen, reductie van incidenten, werkdruk, fysieke belasting, enz. We produceren elk gewenst communicatiemiddel, mits het uw doel dient. We adviseren u graag over keuze en uitvoering van een effectieve middelenmix. Partners Arboriginals werkt op deelterreinen samen met gespecialiseerde adviseurs, bijvoorbeeld met ErgoConsult. ErgoConsult is als advies- en onderzoeksbureau actief op het gebied van ergonomie, preventie van arbeidsgebonden klachten van het bewegingsapparaat, in het bijzonder RSI en de daarmee samenhangende terreinen van arbobeleid, werkplekontwerp en veranderingsvraagstukken. Naast een goed (en het liefst wetenschappelijk) onderbouwd advies, staat bij de projecten het samen met alle betrokkenen zoeken naar én realiseren van praktische oplossingen centraal. Meer weten? www.arboriginals.nl 9
Opleiding Arbocoördinator door Aart Kraak, Hoofd Kenniscentrum ArboPodium Presentatie Aart Kraak Opleiding Arbocoördinator Opleiding Arbocoördinator binnen de Podiumsector 5-4-2004 Insteek vanuit convenant:... een gecertificeerde basisopleiding arbocoördinator die nadrukkelijk wordt toegesneden op de specifieke omstandigheden binnen de branche... gecertificeerd conform het beroepsprofiel arbocoördinator (nuttig en/of noodzakelijk?) (toelichting beroepsprofiel: http://www.arboco.net/beroepsprofiel.html) Opleiding Arbocoördinator...toegesneden op de branche... noodzakelijk / nuttig?...je hebt meer aan 10% kennis en 90% kennissen dan andersom... Opleiding Arbocoördinator Binnen de Podiumsector structureel arbobeleid op lager niveau dan in veel andere sectoren behoefte aan structuur en coördinatie arbo moet meer op de agenda komen en worden geïntegreerd in het bedrijfsbeleid iemand moet dat trekken arbocoördinator Positie arbocoördinator Positie arbocoördinator Verantwoordelijkheden? Coördinator is niet (eind)verantwoordelijk Binnen onze sector ook behoefte aan structureel arbobeleid vanuit de bedrijfsleiding Als arbo niet gedragen wordt door de directie dan zal de arbocoördinator niet slagen in zijn missie arbobeleid moet in onze sector op een hoger niveau; o.a. via studiebijeenkomst(en) voor directies 10
Presentatie Aart Kraak Netwerk arbocoördinatoren Nu nog onvoldoende duidelijk wie er binnen elk podiumbedrijf de rol van arbocoördinator vervult. S.v.p. via info@arbopodium.nl doorgeven!! Intentie (o.a.): specifieke informatievoorziening vanuit ArboPodium periodiek (regionale) themabijeenkomsten Inhoud opleiding Momenteel laatste fase van besluitvorming Medio april 2004 (fysieke) organisatie van start Inhoud opleiding Arbowet- en regelgeving arbeidstijden (ook sectorspecifiek) verantwoordelijkheden, aansprakelijkheid Risico-inventarisatie algemeen en t.a.v. producties Plan van Aanpak Arbeidsgebonden risico s: fysieke belasting schadelijk geluid werken op hoogte Inhoud opleiding Beleid: arbobeleid verzuimbeleid Positie arbocoördinator: taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden draagvlak creëren Etc., etc. Inschrijven (Voorlopige) aanmelding kan via: info@arbopodium.nl Wij sturen dan z.s.m. gedetailleerde informatie t.a.v. prijs, datum, locatie, etc. Beschikbaar stellen van locaties kan ook via: info@arbopodium.nl 11
Verslag door Eric de Ruiter, Zichtlijnen Aart Kraak opent het serieuze deel van de bijeenkomst voor ongeveer 160 deelnemers met de mededeling dat de opleiding tot arbocoördinator eraan komt. Het zal een gecertificeerde basisopleiding worden, toegesneden op de omstandigheden in de podiumkunstsector. (is dat wel zo?) Het certificaat heeft nog niet geheel de status van certificaat. (toelichting?)zie hiervoor www.arboco.net/beroepsprofiel.html De cursus AC wordt vanaf. georganiseerd. De globale inhoud is: Arbo wet- en regelgeving, RIE en PVE, Arbeidsgebonden risico s, fysieke belasting, geluid, werken op hoogte, Arbobeleid en de positie van de AC. Aart Kraak vervolgt zijn inleiding tot de AC-dag: Enkele problemen in onze sector zijn dat structureel Arbobeleid geen hoog niveau heeft en dat de arbocoördinator (AC) veelal verantwoordelijk wordt gemaakt en dat feitelijk niet is. Er moet meer integratie van Arbobeleid komen in het bedrijfsbeleid. De AC is niet verantwoordelijk, de directie of het bestuur zijn dat wel. ArboPodium wil het kennisniveau van directies hoger krijgen door studiebijeenkomsten te organiseren voor die directies, waarschijnlijk te beginnen in september. ArboPodium roept organisaties ook op om door te geven wie er de AC is. Daarna kan er een netwerk georganiseerd worden. 12
De rol van de Arbeidsinspectie door Henk van Dijk, Arbeidsinspectie Vandaag mag ik in uw midden zijn. Allemaal Arbo-professionals uit de wereld van de Podiumkunsten bijeen rond het Thema: Basaal Arbobeleid Wat heb ik aan de man te brengen? De rol van de Arbeidsinspectie, maar ook: Wat kunnen jullie bijdragen aan goed, zo mogelijk beter, arbobeleid? Vragen zijn: Welk beeld hebben jullie van Arbobeleid en de Arbeidsinspectie? Is dat het goede of (door mij) gewenste beeld? Maar ook: Welk beeld heeft de AI van de Podiumkunsten? Wat verwacht de AI van jullie als Arbo-professionals uit de sector? Jullie kennen de AI van verschillende inspectieprojecten die sinds 1996 zijn uitgevoerd, naast onderzoek na klachten en ongevallen. Projectresultaten o.a.: RI&E- vooral Plan van Aanpak: spanningsveld tussen artistiek product en zorg voor veiligheid en gezondheid; Extreme werk- en rusttijden fysieke belasting bij laden en lossen en trekkenwanden Schadelijk geluid in orkesten Werken op hoogte: geluid- en lichttechnici, ernstig valgevaar trappen en ladders; RI&E in meer dan 50% niet in orde of ontbrekend; Verkeerd gebruik van hoogwerkers De AI is een toezichthoudende en handhavende dienst -dus geen adviseur meer, daar zijn de arbodiensten voor- die zich richt op aperte misstanden: situaties waar mensen ziek van worden of de WAO door ingaan, of die direct gevaar voor de veiligheid of gezondheid van medewerkers opleveren. Ook fungeert de AI als oog en oor voor beleidsdirecties en bewindslieden van SZW om de genoemde misstanden voor het voetlicht te brengen en te adviseren over beleid, wet- en regelgeving terzake. SZW participeert direct in het Arboconvenant, de AI is op afstand betrokken. 13
Beeld wat ik hoor en zie in uw sector inzake arbo : Tijdrovende administratieve rompslomp spanning tussen artistiek product en zorg voor veiligheid en gezondheid Ik hoor zeggen: inderdaad, er is: valgevaar hijsen en heffen trekkenwanden: mechanisatie of niet van huis-inladen-transporteren-uitladen-opzetten-pauze-afbreken-inladen-transporterenuitladen-naaar huis Maar JA, The show must go on Wat is, volgens mij goed arbobeleid? Een cyclisch process Geen papieren tijger, maar de risico s tussen de oren en Risicobeheersing als integraal onderdeel van het dagelijkse werk Wie zijn verantwoordelijk? Voor het gebouw de eigen werkgever. Voor producties veelal meerdere, samenwerkende werkgevers. Dat betekent naast de gewone risico s ook, door de afhankelijke samenwerking extra risico s, productiespecifieke. In een PRI&E leg je dan ook de door de samenwerking bepaalde genomen maatregelen vast. Wat verwacht de AI van jullie? Een select gezelschap in welke functies veelal ARBO is opgenomen. Jullie werkgever blijft natuurlijk eindverantwoordelijk, maar kan niet zonder jullie. Arbozorg kan in samenhang met goed artistiek product. Vandaag horen, zien en beleven jullie veel. Een interessant programma. Ik hoop dat jullie nieuwe, ook heel praktische inspiratie opdoen voor jullie dagelijkse werk. Dat is Basaal Arbobeleid. De AI houdt in de Podiumkunsten de vinger aan de pols. De handhavingstrategie is nog in ontwikkeling. Suggesties zijn welkom. Dank voor uw aandacht. 14
Verslag door Eric de Ruiter, Zichtlijnen Henk van Dijk van de Arbeidsinspectie (AI) met een korte inleiding: de rol van de AI Een onderzoek in 1996 toonde aan dat bij meer dan 50% van de onderzochte bedrijven in de podiumkunsten de RI&E niet in orde was. Er was sprake van extreme werktijden, fysieke belasting, schadelijk geluid, valgevaar en bijv. verkeerd gebruik van hoogwerkers... De AI geeft nadrukkelijk geen advies meer, maar handhaaft. Het beeld van de AI over onze sector wordt bepaald door een spanningsveld tussen product en gezondheid en het draaien van veel uren. Goed arbobeleid is een cyclisch proces en zeker geen papieren tijger. Wat verwacht de AI: arbozorg kan met een goed product. Een handhavingsstrategie voor de sector is nog in ontwikkeling. 15
Een zestal workshops en lezingen 1.> Draagvlak creëren door Jan Buursma en Tibor Klüppel, ArboNed ArboNed is een landelijk opererende Arbo-dienst die als adviseur op het gebied van arbeid en gezondheid haar klanten toegevoegde waarde levert in het voorkomen en terugdringen van ziekteverzuim. Dankzij de landelijke dekking - het netwerk omvat zo'n 80 vestigingen en spreekuurlocaties - staan de ruim 1.600 medewerkers van ArboNed dicht bij de opdrachtgevers en hun werknemers. Als de op één na grootste aanbieder van Arbo-diensten in Nederland heeft ArboNed circa 60.000 klanten met samen meer dan 1,1 miljoen werknemers- goed voor een marktaandeel van 17%. Missie ArboNed loopt voorop bij de verhoging van de productiviteit van organisaties door met gerichte preventieve maatregelen en effectieve reïntegratie de gezondheid en motivatie van de werkende mens te bevorderen en daarmee het ziekteverzuim te verminderen Begin dit jaar is er een overeenkomst gesloten met ArboPodium met betrekking tot de dienstverlening in de sector. Als voortvloeien hieruit zijn er binnen ArboNed een aantal sectoradviseurs benoemd te weten, Loes Helwegen, William Verhoeven en Tibor Klüppel. Laatst genoemd kunt u bereiken op (0251) - 2615555 CV Jan Buursma Werkzaam bij ArboNed als Locatiemanager. Heeft veiligheidskunde en arbeidshygiëne als achtergrond. Affiniteit met de branche: Speelt in theatergroep "Impuls" waarmee hij met kleine producties op locatie speelt. Initiatiefnemer van het "Reizend theater" in Noord Holland. CV Tibor Klüppel Werkzaam bij ArboNed als veiligheidskundige met bedrijfskundige achtergrond. Binnen ArboNed branche adviseur voor de podiumsector. Affiniteit met de branche: Vroeger in bandjes gespeeld als bassist en later als zanger. Liefhebber van muziek en frequent concert en festival bezoeker. 16
Vragen voor aanvang workshop; 1. Is er structureel overleg tussen de arbocoördinator en het management met betrekking tot arbozaken? 2. Zijn de overige medewerkers op de hoogte van het doel en de werkzaamheden van de arbocoördinator? 3. Hebt u voldoende kennis van arbozaken? 4. Zijn er afspraken over budget m.b.t. arbozaken? 5. Wordt u betrokken bij de planning van uw organisatie? 6. Zijn er binnen uw organisatie afspraken gemaakt met betrekking tot veiligheid, gezondheid en welzijn? 7. Is er binnen uw organisatie een beleid met betrekking tot veiligheid, gezondheid en welzijn? 8. Wordt u betrokken bij ontwerp, opbouw en inrichting van een productie? Creëren van draagvlak Definitie: Vlak waarop een last draagt Vleugel van het vliegtuig Groep die iets ondersteunt Aanpalende begrippen consensus, erkenning. 17
Thema's bij draagvlak: Helderheid over gezamenlijke doelen Wat willen we Welke prioriteit heeft het Worden doelen tijdig gesteld. Er is een hoge relatie tussen de betrokkenheid van de medewerker en de mate van veranderingsbereidheid 1. Helderheid over rollen, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden Vastgelegd? Consistent beleid? Belangen en bedreigingen De OR kan sturend zijn. 2. Helderheid over belangen en weerstanden Worden tegenstrijdige belangen. tijdig gesignaleerd? Met wie werk je en welke belangen hebben ze? De snelheid en het succes van veranderingen kan worden vergroot als de tegenwerkende factoren kunnen worden geïdentificeerd en weggenomen. 3. Zicht hebben op beïnvloedingsmogelijkheden Denken in oplossingen i.p.v. beperkingen Kwaliteit = kennis * acceptatie? 4. Zorgen voor inzicht in problematiek Wat kan er misgaan? Welke richtlijnen zijn er? 5. Helderheid over ad hoc situaties Wie beslist? Wat accepteren we? 18
Profiel Arbo-coördinator Leidinggevende (organisatorische) capaciteiten - Delegeren en coördineren van de Arbowerkgroep Praktisch inzicht - O.a. het inspelen op veranderende situaties in de omgeving Stressbestendig - De rust kunnen bewaren in drukke / hectische situaties - Vertrouwen opwekkend - Kunnen optreden als vertrouwenspersoon Analytisch denkvermogen - Zich aandienende problemen kunnen analyseren en van daaruit praktische oplossingen zoeken Goede communicatieve vaardigheden - O.a. voorzitten van de werkgroep vergaderingen Arbo-georiënteerd - Op de hoogte zijn en blijven van de Arbo-regelgeving Ervaring met zorgsystemen / strategisch denkkader Representativiteit 19
Organisatie typeringen GENERATIEF Veiligheid is een integraal onderdeel van onze bedrijfsvoering Toename Communicatie PROACTIEF Veiligheid is continue verbeterproces CALCULATIEF We hebben (Arbo)management systemen voor alle risico s REACTIEF Veiligheid is belangrijk, we nemen meteen actie na ieder ongeval Toename Vertrouwen Pathologisch Als we maar niet gepakt worden 20
Verslag door Aart Kraak, Hoofd Kenniscentrum ArboPodium Jan en Tibor begonnen hun workshop met het poneren van acht stellingen die direct helder maakten dat de arbocoördinator zich beweegt in een breed speelveld, maar ook in een spanningsveld: 1. Is er structureel overleg tussen de arbocoördinator en de directie? 2. Zijn de overige medewerkers bekend met de arbocoördinator en diens werkzaamheden? 3. Beschikt de arbocoördinator over voldoende kennis? 4. Zijn er afspraken over budget? 5. Wordt de arbocoördinator betrokken bij de planning van de organisatie? 6. Zijn er binnen het bedrijf afspraken over arbo? 7. Is er binnen de organisatie sprake van Arbobeleid? 8. Wordt de arbocoördinator betrokken bij ontwerp, opbouw en inrichting van een productie? Er ontstond een levendige discussie met de zaal, maar ook tussen deelnemers in de zaal onderling. Door te turven werd al snel duidelijk dat ondanks het feit dat er een gemêleerd gezelschap in de zaal zat, men in de praktijk vaak met dezelfde knelpunten wordt geconfronteerd. Het eerste onderwerp dat om die reden onder de loep werd genomen was: draagvlak. Men beaamde dat het financiële aspect minder nadrukkelijk als belemmering wordt ervaren als men er in slaagt het denkproces te veranderen, bewustwording te creëren. Het was bemoedigend om te constateren dat er al bij een flink aantal podiumbedrijven sprake is van draagvlak, hoewel we er nog lang niet zijn. Het financiële aspect blijft vaak een knelpunt; ook het vrijmaken van de arbocoördinator voor arbotaken is geen vanzelfsprekendheid. Een duidelijk knelpunt wordt ervaren bij het laatste punt van de stellingen: bij opbouw en inrichting is de arbocoördinator vaak betrokken, maar niet bij het ontwerp. Terwijl juist dan de risico s worden gecreëerd en voorkomen kunnen worden. Als je er in dat stadium als arbocoördinator niet bij bent, loop je vaak achter de feiten aan en ontstaat in veel gevallen een vervelende dialoog. Daar valt dus nog veel te verbeteren. Ook hier geldt overigens dat er gelukkig al diverse bedrijven zijn waar er wel vanaf het begin een arbocoördinator bij betrokken is. Een interessante discussie ontstond ook toen de positie van de arbocoördinator in de organisatie aan bod kwam: welke pet heeft hij op? Sommige aanwezigen gaven om die reden aan dat de functie van arbocoördinator niet bij een managementfunctie ondergebracht zou mogen worden. Enkele aanwezige arbocoördinatoren verkeren of verkeerden in die positie en hebben dat niet per definitie als nadelig ervaren. Integendeel: vanuit die positie kunnen ook bepaalde beslissingen makkelijker worden genomen. Los van het feit of het wenselijk is om deze structuur te kiezen was men het er wel over eens dat het vooral van belang is dat Arbobeleid en de rol van de arbocoördinator onderdeel moet zijn van de bedrijfsvoering. De plaats in de organisatie vond men dan minder relevant. Ten aanzien van het speelveld/spanningsveld waarin de arbocoördinator zich bevindt werd door Jan en Tibor helder geschetst met welke partijen/processen rekening gehouden dient te worden: o o o o o o Management: blijft eindverantwoordelijk, en dat wordt door de arbocoördinator wel eens vergeten Ontwerp: door mee te denken wordt voorkomen dat later in het proces ingegrepen moet worden Techniek: technici zijn uitstekend in staat (soms noodgedwongen) om te improviseren. Soms worden daardoor risico s genomen. Uitvoering: hun arbeidsomstandigheden hebben ze vaak niet zelf in de hand Omgeving: soms is het noodzakelijk met derden goede (soms contractuele) afspraken te maken Publiek: ondanks het feit dat zij er zelf voor kiezen om naar een voorstelling te gaan dient ook hun veiligheid in acht te worden genomen 21
Allemaal zaken waar de arbocoördinator een rol in heeft. Deze workshop maakte duidelijk dat het beleid van een organisatie in belangrijke mate bepaalt in hoeverre de arbocoördinator uit de verf komt. Een goede arbocoördinator is in staat dat beleid mede vorm te geven en te sturen. 22
2.> Contacten externe partijen door Marijcke Voorsluijs, TOT Technische Organisatie voor Theater CV Marijcke Voorsluijs Opleiding: Werkervaring: Drijfveer: TOT werkt momenteel voor: Organisatiepsychologie 10 jaar inspiciënt Liefde voor theater & theatermakers Stadsschouwburg Utrecht (planning, communicatie) Van Baasbank & Baggerman (tourneevoorbereiding) Paradise Regained (technische coördinatie) Interne technische organisatie Opdrachtgever: Voorbeelden van werkzaamheden: Stadsschouwburg Utrecht. - Opzet afdeling technische organisatie (kantoor voor de techniek, logistiek en planning rond voorstellingen, interne communicatie, standaard draaiboeken) - Model productie risico-inventarisatie, aanpassing RI&E Schouwburg - Verheldering arbeidsvoorwaarden (opstellen urenreglement) - Contractmodellen en algemene voorwaarden - Implementatie en applicatiebeheer van 3 planningspakketten - Computercursussen en softwaretrainingen - Managementinformatie, -adviezen en ondersteuning. Tourneevoorbereiding Opdrachtgever: Van Baasbank & Baggerman. Technische voorbereiding voor Nederlands/Belgische tournees van niet-nederlandse gezelschappen, waaronder: - La La La Human Steps (Canada) - STOMP (Engeland) - Joe (Canada) - Guang Dong Modern Dance Company (China) - Sémola Teatro (Spanje) - Batsheva Dance Company (Israel) - Les Deux Mondes (Canada) Technische coördinatie - Festival Paradise Regained, festival van 11 Oost-Europese theatervoorstellingen in 7 Nederlandse schouwburgen in november 2004. - Showcase van drie Nederlandse choreografieën in één programma, onderdeel van Festival RomaEuropa in Rome in november 2004. 23
Geschiedenis Opleidingen: 1984-1990 Sociale en organisatiepsychologie, Rijksuniversiteit Utrecht. 1987-1990 Theaterwetenschap, Rijksuniversiteit Utrecht. 1990-2000 Diverse cursussen op theatertechnisch gebied. 2000-2004 Trainingen in management en ondernemerschap, zoals timemanagement, projectmatig werken en onderhandelingsvaardigheden. 2002-2004 Specialistische cursussen op computergebied, zoals Advanced Excel, Access, Databases, SQL, HTML en Visual Basic. Werkervaring: Techniek / inspiciënt (licht- en hijstechniek) Voor tientallen opdrachtgevers, waaronder Dansgroep Krisztina de Châtel, Djazzex, Wadaiko Ichiro (Japan), RO theater, La La La Human Steps (Canada), Conny Janssen Danst, De Paardenkathedraal, Springdance, Stadsschouwburg Utrecht. Technische coördinatie Van tournees van onder anderen La Cuadra de Sevilla (Spanje), Maguy Marin (Frankrijk), Cloud Gate Dance Theatre (Taiwan), Muziektheater Transparant (België), Cie. Ea Sola (Vietnam), Cie. Marie Chouinard (Canada), Charleroi Danses (België), Les Ballets C de la B (België), Hush Hush Hush (België), Hotel Pro Forma (Denemarken), Cie. Michèle Anne de Mey (België), Akram Khan Dance Company (Engeland), Storm (Duitsland), Salia Nï Seydou (Burkina Faso). 24
Presentatie Marijcke Voorsluijs Externe contacten in overvloed o arbodienst o leveranciers o arbeidsinspectie o brandweer o brancheorganisaties o collega-gezelschappen o collega-theaters Gezelschap bezoekt theater o ieder z n eigen huiswerk o de één informeert de ander o afspraken over risico s, maatregelen en verantwoordelijkheden o arbo-coördinator schept kader 1 Huiswerk o RI&E o gebruiksvergunning o huishoudelijk reglement o ontruimingsplan o procedures voor (bedrijfs)ongevallenkennis 2 Uitwisseling o huisregels van het theater o technische gegevens van het theater o (informatievoorziening door de producent) o RI&E van het gezelschap o PRI&E van de voorstelling 3 Afspraken o verantwoordelijkheid o restrisico s o maatregelen: wie doet wat? o afspraken helder voor wie op de vloer staat 4 Arbo-coördinator o logische procedures o eenduidige afspraken o heldere communicatie o goede contacten binnen eigen organisatie o toezicht op naleving afspraken 25
Presentatie Marijcke Voorsluijs Fallen een praktijkvoorbeeld Een voorbeeld van: o onduidelijke technische informatie o tegenstrijdige informatie in de PRI&E o schouwburgen komen in actie o er komt een oplossing, maar het geheel verdient geen schoonheidsprijs! Fallen de technische lijst We need: o 1 dynamic rigging point upstage for acrobatic rope, dynamic load requirement 250 kg, must be separate from lighting grid as described in the attached drawing/ picture aerial image #1.jpg (we bring rigging material, acrobatic robe and chair) o 1 dynamic rigging point upstage for acrobatic rope and bungee cord, dynamic load requirement 130 kg, must be separate from lighting grid, we strongly prefer to use your back- wall working gallery and open dark back- wall or black back drop, as described in the attached picture aerial image #2.jpg (we bring basic rigging material and bungee cord) Fallen de foto s Fallen de PRI&E Fallen de schouwburgen o schouwburgen overleggen: doen we mee aan bungee jumping uit de trekken? o de een schrijft een brief: wij hijsen geen mensen maar doet het toch o de ander zegt: we hebben het wel gedaan, maar eigenlijk kan het niet o een derde: het viel erg mee, er wordt niet gehesen, hij klimt alleen omhoog Fallen de stunts o acteur klimt aan een touw omhoog o hij zit 20 minuten in de kap, op een plankje aan touwen, zonder valbeveiliging o hij laat zich langzaam zakken, al draaiend om het touw o hij klimt weer omhoog en blijft zitten o andere acteur doet abseil-act tegen de achterwand Fallen later in de tour o hijsmateriaal van de schouwburg o eindverantwoordelijkheid voor rigging bij de schouwburg, voor de stunt zelf bij de acteur o valbeveiliging voor de acteur in de kap o apart contract, in aanvulling op de PRI&E, waarin verantwoordelijkheden worden vastgelegd 26