Ontwikkeling van Antisociaal Gedrag - Invloed van een Preventieve Interventie - Pol van Lier Afdeling Ontwikkelingspsychologie vrije Universiteit amsterdam
Overzicht Presentatie 1. Ontwikkeling van antisociaal gedrag - theorie 2. Taakspel 3. Resultaten onderzoek Theorie Mechanismen van verandering
In samenwerking met Alfons Crijnen, Frank Verhulst & Patricia Vuijk Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis Ria van der Sar Centrum Educatieve Dienstverlening Rotterdam Frank Vitaro & Brigitte Wanner Université de Montréal, Canada
- Ontwikkeling van Antisociaal gedrag - Theorie
Antisociaal gedrag tijdens de basisschool - Kind - Serie van vroege negatieve ervaringen: prenataal kleutertijd kindertijd slechte schoolse vaardigheden agressief gedrag weinig taakgericht afwijkend gedrag
Antisociaal gedrag tijdens de basisschool - Leerkracht & Kind - corrigeren negatief gedrag conflict interactie straffen afwijzen/schorsen
Antisociaal gedrag tijdens de basisschool - Kind & Leeftijdsgenootjes - Kind: agressief / dwingend pesten selectie deviante vrienden Deviante kinderen Leeftijdsgenoten afwijzen Normatieve kinderen
- Taakspel - Universele klassikale preventieve interventie
Taakspel Doel: Komen tot een voorspelbaar, positief en veilig klassenklimaat Structureren Positief gedrag Positieve interactie
Taakspelinterventie Positief geformuleerde gedragsregels Regels gevisualiseerd Teams Kaarten Beloningen Drie fases
Een rondje langs leerkrachten: regels in de klas je mag niet praten je mag niet schreeuwen door de klas je mag elkaar niet storen je mag niet naar de wc tijdens instructie je mag niet zomaar door de klas lopen je mag niet wippen op de stoel je mag niet aan de spullen van anderen komen
Taakspelinterventie Positief geformuleerde gedragsregels Regels gevisualiseerd Teams Kaarten Beloningen Drie fases
Taakspelregel Je bent stil
Taakspelregel Je let op
Taakspelinterventie Positief geformuleerde gedragsregels Regels gevisualiseerd Teams Kaarten Beloningen Drie fases
Taakspel kaarten
Taakspelinterventie Positief geformuleerde gedragsregels Regels gevisualiseerd Teams Kaarten Beloningen Drie fases
Ontwikkeling van Antisociaal gedrag Invloed van een preventieve interventie
Onderzoeksgroep School 13 Basisscholen (Rotterdam en Amsterdam) 31 Klassen Kind N = 666 (90%) Gem. leeftijd bij aanvang = 6.9 jaar Geslacht: 51% jongens Etniciteit: 69% Nederlands, 10% Turks, 9% Marokkaans
Taakspelinterventie: : Design Randomiseren Voor metingen L 1 Groep 3 1998/1999
Taakspelinterventie: : Design Randomiseren Voor metingen Controle L 1 Groep 3 1998/1999 Groep 4 1999/2000 Groep 5 2000/2001
Taakspelinterventie: : Design Randomiseren Voor metingen Controle Taakspel L 1 L 2 L 3 Groep 3 1998/1999 Groep 4 1999/2000 Groep 5 2000/2001
Taakspelinterventie: : Design Randomiseren Voor metingen Controle Taakspel Follow up L 1 L 2 L 3 L 4 zr 1 Groep 3 Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003
Hoe gemeten Nominaties van Antisociaal gedrag Indicatie van vrienden Rejection score Zelfrapportages van pesten/psychopathologie
Onderzoeksvragen Ontwikkelingspaden antisociaal gedrag Antisociale vrienden Relatie leeftijdsgenootjes Pesten en psychopathologie Controle vs. Taakspel
Ontwikkelingspaden antisociaal gedrag: controlegroep Antisociaal gedrag 3 2.5 2 1.5 1 Hoog (10%, 96% jongens) Matig (52%, 64% jongens) 0.5 Laag (38%, 31% jongens) 0 7 8 9 10
Antisociaal gedrag: Taakspel Antisociaal gedrag 3 2.5 2 1.5 1 Hoog (10%) Matig (52%) Controle Taakspel ES: 1.2 0.5 Laag (38%) 0 7 8 9 10
Vrienden: controle 1.2 Antisociaal gedrag vrienden 1 0.8 0.6 0.4 0.2 Hoog Matig Laag 0 7 8 9 10
Vrienden: Taakspel Vrienden: Taakspel 1.2 0.8 0.6 0.4 0.2 1 Hoog TS Controle Taakspel ES: 1.1 Hoog controle Matig Taakspel Matig controle Antisociaal gedrag vrienden Laag (controle / TS) 0 7 8 9 10
Rejection: : controlegroep 1.2 Rejection 1 0.8 0.6 Laag Matig 0.4 0.2 Hoog 0 7 8 9 10
Hoog Antisociaal (groep 6): Controle vs. Taakspel 100 80 60 40 20 0 ES =.84 ES = 1.2 ES = 1.1 75 40 Rejection Cont. TS 1.6 1.4 1.2 1 0.8 0.6 0.4 0.2 0 Rel. pesten Pesten vr. Cont. TS
Hoog Antisociaal (groep 7): Controle vs. Taakspel 14 ES =.68 ES =.63 12 10 8 6 4 Cont. TS 2 0 Agressief gedrag Externalizeren
Matig Antisociaal: Controle vs. Taakspel 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 ES =.31 ES =.42 ES =.25 11 Cont. TS 5 Rel. pesten Fysiek Rel. pesten pesten (slachtoffer) Groep 6 Groep 7 10 9 8 7 6 Cont. TS
Laag Antisociaal: Controle vs. Taakspel 10 ES =.39 ES =.30 6 9 5 8 7 Cont. TS 4 3 2 Cont. TS 6 1 5 Fysiek pesten (slachtoffer) 0 Angstig / Depressief Groep 6 Groep 7
Conclusie Normale Ontwikkeling Hoog antisociale kinderen steeds antisocialer Dit gaat samen met: Contact met in toenemende mate deviante vrienden Complete afwijzing van niet deviante leeftijdsgenoten geen contact meer met normaal ontwikkelende kinderen
Conclusie Taakspel Reductie in antisociaal gedrag Valt samen met Contact met normatieve kinderen Verbetering in acceptatie door leeftijdsgenoten Andere effecten Taakspel: afname pesten (daders / slachtoffers) afname agressief gedrag afname in angstige / depressieve klachten M.a.w.: een verbetering van het klassenklimaat!
Take home message Creëren ren van een positief en veilig klassenklimaat resulteert in verbeteringen bij kinderen met verschillende niveaus van risico Mechanisme van verandering: Belang van normatieve leeftijdsgenoten Positieve interactie