> Raadsvoorstel / Opiniërend

> Raadsvoorstel / Opiniërend Raadsvergadering van: 3 maart 2011 Onderwerp: Datum: 18 februari 2011 Gewijzigde begroting 2011 Intergemeentelijke Sociale Dienst Doel: Een zienswijze geven op de gewijzigde begroting 2011 van de Intergemeentelijke Sociale Dienst Aa en Hunze, Assen en Tynaarlo (ISD). Algemene toelichting: U krijgt met dit raadsvoorstel de gewijzigde begroting 2011 van de ISD voorgelegd, die het Algemeen Bestuur van de ISD op 16 december 2010 heeft vastgesteld. Volgens artikel 35 lid 5 van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen hoort u ook een zienswijze te geven op besluiten tot wijzigingen van de begroting van een gemeenschappelijke regeling. VANAF JUNI 2010 ZIJN DE VOLGENDE BESLUITEN GENOMEN EN INFORMATIE VERSTREKT - U heeft op 1 juli 2010 kennisgenomen van de ontwerpbegroting 2011 ISD. U werd toen geïnformeerd dat de ontwerpbegroting van de ISD in de gemeentelijke begroting wordt verwerkt met uitzondering van de posten: uitkeringskosten, het Meedoenbeleid en de bedrijfsvoering. Het verschil tussen de begroting van de gemeente en de ISD bedroeg daarmee 5,1 mln. De reden voor de gemeente om de genoemde posten op een andere wijze te verwerken was dat uw raad en ons college in het jaar 2010 nog keuzes gingen maken op basis van het nieuwe collegeprogramma (o.a. Meedoenbeleid) en de bezuinigingsmaatregelen, die toen nog werden voorbereid. - U bent ook op de informatieavond over de aanpak en stand van zaken bezuinigingen over het verschil tussen de begroting van de gemeente en de ISD geïnformeerd. - Op 11 november 2010 heeft u de gemeentelijke begroting 2011 vastgesteld, waarin het verschil tussen de begroting van de gemeente en de ISD als risico is benoemd in de programmabegroting (p.81) en als toelichting in de productramingen (p.71). Daarnaast heeft u besloten om niet te bezuinigen op de regelingen vanuit het Meedoenbeleid met uitzondering van de meedoenpremies. - Op 18 november 2010 hebben wij u in de Najaarsnota geïnformeerd dat het Rijk in augustus 2010 besloten heeft om het macrobudget 2010 voor uitkeringskosten te verlagen, omdat de stijging van de werkloosheid achterblijft ten opzichte van de prognoses. - Op 16 december 2010 heeft u een besluit genomen over het Meedoenbeleid 2011-2014. HERVORMING SOCIALE ZEKERHEID CONFORM REGEERAKKOORD Op 6 december 2010 is de Tweede Kamer geïnformeerd over het kabinetsvoornemen de WWB/WIJ, Wajong en de Wsw te hervormen en decentraal uit te laten voeren door de gemeenten (regeling "Werken naar vermogen"). De afspraken uit het Regeerakkoord en de daarbij behorende forse rijksbezuinigingen zijn leidend bij de uitwerking van de regeling. Het Kabinet hanteert op het gebied van de WWB/WIJ onder andere de volgende uitgangspunten: - maatregelen voor de aanpak van de economische crisis worden afgebouwd nu de bedrijvigheid zich herstelt; - op het reïntegratiebudget van gemeenten en uitkeringsinstituut UWV wordt in 2012 190 mln. bezuinigd; - in de bijstand komt een plicht tot tegenprestatie naar vermogen. Het streven is erop gericht de regeling "Werken naar vermogen" vanaf 1 januari 2012 in te voeren. Eind februari 2011 zal de Staatssecretaris een nadere uitwerking naar de Tweede Kamer sturen. Op dit moment vinden de gesprekken tussen de gemeente en het ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid plaats om uitstel van de nieuwe wet te realiseren en om invloed te krijgen op de vormgeving, verantwoordelijkheden en beleidsvrijheid. TOELICHTING WIJZIGINGEN BEGROTING 2011 ISD Wijzigingen in de begroting 2011 van de ISD zijn met name noodzakelijk vanwege de volgende redenen: - de klantenaantallen voor het Inkomensdeel zijn ten opzichte van de ontwerpbegroting 2011 ISD naar beneden bijgesteld, waardoor de uitkeringskosten ook afnemen; - de rijksbijdrage voor het Inkomensdeel is naar beneden bijgesteld; - de aantallen van het Meedoenbeleid zijn naar beneden bijgesteld en - de kosten van de bedrijfsvoering zijn naar beneden bijgesteld. Pagina 1 van 5

De aanpassingen in de gewijzigde begroting 2011 ISD leiden ertoe dat het verschil met de gemeentelijke begroting 2011 is teruggebracht met bijna 1 mln., namelijk van 5,1 mln. naar 4,16 mln. Inkomensdeel: klantaantallen en uitkeringskosten De afgelopen periode zijn er verschillende voorspellingen (o.a. door het Centraal Plan Bureau) gegeven over de ontwikkeling van de werkloosheid in Nederland. Deze bleken niet even betrouwbaar. Hierdoor heeft de ISD ervoor gekozen om de prognose van het klantenaantal voor december 2010 als uitgangspunt te nemen voor het klantenaantal van het Inkomensdeel in de gewijzigde begroting 2011. Dit klantenaantal (Assen 1.853) is lager dan de raming van het Centraal Plan Bureau (Assen 1.990), die de ISD voor de ontwerpbegroting 2011 ISD gebruikte. Het blijft echter duidelijk dat de economische recessie nog steeds van invloed is op de werkloosheidscijfers. Er is een groei in de klantenaantallen waar te nemen in de jaarrekening 2009, begroting 2010 en de gewijzigde begroting 2011 van 6% van 2009 naar 2010 en 11% van 2010 naar 2011. In de gemeentelijke begroting 2011 is er echter uitgegaan van een toename van het klantenaantal WWB van 6%. Dit percentage is niet te vergelijken met de bovenstaande percentages, omdat het klantenaantal in de gewijzigde begroting 2011 ISD betrekking heeft op het klantenaantal van meerdere regelingen. Inkomensdeel: rijksbijdrage Aan de andere kant is het te merken dat het Rijk al bezuinigingsmaatregelen uitvoert. Het gevolg is dat het budget voor het Inkomensdeel in de gewijzigde begroting 2011 fors lager is dan de raming in de ontwerpbegroting 2011, namelijk 20 mln. versus 23 mln. De ISD heeft voor de gewijzigde begroting 2011 gebruik gemaakt van de voorlopige budgetten 2011, die het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in oktober heeft afgegeven. In de ontwerpbegroting 2011 is gebruik gemaakt van het op dat moment bekende macrobudget 2011 en een stijging van de uitkeringen met 1,5% per jaar. De gemeente kent een eigen risico dat gekoppeld is aan de rijksbijdrage van 10%. Het bedrag voor het eigen risico neemt door de afname van de rijksbijdrage ook af van 2,3 mln. naar 2 mln. Gemeenten kunnen voor de kosten die hoger uitvallen dan het eigen risico compensatie bij het Rijk aanvragen (IAU). Assen heeft op basis van de gewijzigde begroting 2011 ISD nog geen recht op een compensatie, omdat de geschatte kosten nog net binnen het eigen risico vallen. Dit kan nog veranderen, wanneer het voorlopige budget van het Rijk halverwege het jaar wijzigt of het klantenaantal Inkomensdeel meer toeneemt dan verwacht. Gevolgen Meedoenbeleid "Ik wil actief Meedoen" is het speerpunt van de ISD en de gemeente. ISD is in staat geweest om effectief uitvoering te geven aan dit beleid. Meer en meer mensen maken gebruik van de meedoenregelingen. Vanaf 2011 wordt er ingezet op het verstrekken van de premie in natura. U heeft besloten om het Meedoenbeleid ook in de periode 2011 tot en met 2014 zoveel mogelijk in stand te houden. Hierdoor worden alle verruimingen van de langdurigheidstoeslag, bijzondere bijstand, regeling voor gebruiksgoederen en de collectieve ziektekostenverzekering in de komende periode voortgezet. In de gewijzigde begroting 2011 heeft de ISD het klantenaantal van de meedoenpremie 65+ en jongeren tot 21 jaar die chronisch ziek of gehandicapt zijn, naar beneden bijgesteld van 2.000 naar 400. De reden is dat de kosten en aantallen van het Meedoenbeleid in de gewijzigde begroting 2011 ISD in tegenstelling tot de ontwerpbegroting 2011 gebaseerd zijn op de actuele cijfers van 2010. De aantallen in de ontwerpbegroting 2011 ISD waren gebaseerd op het gerealiseerde aantal verstrekkingen in 2009. Het aantal verstrekkingen in 2009 waren fors hoger, omdat in dat jaar de vermogenstoets en de uitsluiting van inwoners in een inrichting voor een meedoenpremie niet van toepassing was. Daarnaast is er in 2009 een inhaalslag gemaakt. In 2009 was het mogelijk om aanvragen voor 2008 in te dienen. Door de groeiende bekendheid van de premie is daar veel gebruik van gemaakt. Het aantal verstrekkingen was in 2010 lager dan in 2009, waardoor de aantallen en de kosten in de gewijzigde begroting 2011 ISD ten opzichte van de ontwerpbegroting afnemen. Pagina 2 van 5

Bedrijfsvoering Het klantenaantal is de basis voor de formatie van de ISD. De afname van het klantenaantal Inkomensdeel ten opzichte van de ontwerpbegroting 2011 leidt ertoe dat het aantal formatieplaatsen ook afneemt. Daarnaast zijn de overige bedrijfsvoeringskosten naar beneden bijgesteld door het laten vervallen van de ICT-investeringen op het gebied van integrale samenwerking binnen Werkplein Baanzicht. Naast deze bijstelling heeft het bestuur van de ISD besloten om een taakstelling op de bedrijfsvoering van 10% voor vier jaar in de gewijzigde begroting te verwerken. Dat betekent 2,5% per jaar ( 250.000). Voor Assen gaat het om een bedrag van 190.000 per jaar. Conclusie De ISD heeft de kosten in de gewijzigde begroting 2011 ten opzichte van de ontwerpbegroting naar beneden kunnen bijstellen. Daartegenover staat echter ook een afnemend budget van het Rijk. Kort samengevat ziet de financiele bijstelling er als volgt uit: ISD 2011 ISD 2011 Onderdelen begroting Ontwerpbegroting Gewijzigde begroting Verschil Inkomensdeel Kosten 23.890.000 23.461.000-429.000 Meedoenbeleid Kosten 3.104.000 2.477.000-627.000 Bedrijfsvoeringskosten 7.835.000 7.369.000-466.000 Inkomensdeel Rijksbijdrage 23.132.000 20.541.000-2.591.000 De aanpassingen in aantallen zijn als volgt: ISD 2011 ISD 2011 Aantallen Ontwerpbegroting Gewijzigde begroting Inkomensdeel: Uitkeringsgerechtigden* 1.990 1.853 Meedoenbeleid: kinderen 1.800 1.925 Meedoenbeleid: ouderen e.a. 2.000 400 Bedrijfsvoering: fte 129,73 124,22 * In 2011 gaat het om andere klantenaantallen dan in de begroting 2010 van de ISD. De ISD heeft vanaf 2011 de klantenaantallen van de verschillende uitkeringsregelingen voor het eerst samengevoegd vanwege de invoering van de wet BUIG. Het gaat in 2011 nu om de aantallen voor de WWB, WIJ, IOAZ, IOAW, WWIK (toelichting afkortingen; zie einde raadsvoorstel) in plaats van alleen de aantallen van de WWB, zoals in de begroting 2010 van de ISD. De ISD verwacht met de gewijzigde begroting alle uitkeringsgerechtigden en inwoners met een laag inkomen de voorzieningen te kunnen bieden, waarop zij recht hebben. De uitdaging voor uw raad en ons college is om de voortgang van de activiteiten en de kosten nauwlettend te volgen, zodat geen inwoner tussen wal en schip raakt. Ondertussen blijven wij alle verbonden partijen, waaronder de ISD, stimuleren om voorzieningen nog effectiever en efficiënter aan deze inwoners te bieden. STANDPUNT COLLEGE GEWIJZIGDE BEGROTING 2011 Wij verwachten dat de ISD met de gewijzigde begroting alle uitkeringsgerechtigden en inwoners met een laag inkomen de voorzieningen kunnen bieden, waarop zij recht hebben. Wij keuren de gewijzigde begroting 2011 van de ISD daarom goed, maar met uitzondering van de post "Kindervakantieweken". De reden om deze post niet goed te keuren is dat u op 16 december 2010 heeft besloten om geen aparte vergoeding voor jeugdvakantieweken te verstrekken, maar deze binnen de meedoenpremie voor kinderen aan te bieden. Hiermee is er ook geen apart budget voor deze post in 2011 beschikbaar gesteld. Pagina 3 van 5

Financiële toelichting: Toelichting afwijking gewijzigde begroting 2011 ISD ten opzichte van de gemeentebegroting 2011 Ondanks de bijstelling in de gewijzigde begroting 2011 ISD blijft er een verschil tussen de begroting 2011 van de gemeente en de ISD staan. Dit verschil wordt nu 4,16 mln. en is als volgt opgebouwd: ISD 2011 Gemeente 2011 Verschil Onderdelen begroting Gewijzigde begroting begroting N/V* Inkomensdeel kosten 23.461.000 23.455.000-6.000 N Meedoenbeleid kosten 2.577.000 1.913.550-663.450 N Bedrijfsvoeringskosten 7.369.000 6.169.018-1.199.982 N Inkomensdeel rijksbijdrage 20.541.000 23.132.000-2.591.000 N Overig 300.000 V Totaal verschil -4.160.432 N * nadeel of voordeel ten opzichte van de gemeentebegroting 2011 Toelichting posten. - Inkomensdeel : het verschil is met name ontstaan door een afnemende rijksbijdrage. - Meedoen : het verschil is met name ontstaan, omdat het budget voor het Meedoenbeleid niet voldoende is om de kosten van de bijzondere bijstand en de langdurigheidstoeslag te bekostigen. Daarnaast is nog onterecht 100.000 voor de post "jeugdvakantieweken" in de gewijzigde begroting van de ISD opgenomen. Deze post is onterecht opgenomen, omdat u op 16 december 2010 heeft besloten geen aparte vergoeding voor jeugdvakantieweken te verstrekken, maar deze binnen de meedoenpremie voor kinderen aan te bieden. Hierdoor is er ook geen apart budget voor deze post in de gemeentebegroting 2011 beschikbaar gesteld. - Bedrijfsvoering : het verschil is ontstaan omdat er in de gemeentelijke begroting een bedrag voor bedrijfsvoering is opgenomen op basis van een lagere klantenaantal. Tevens is in de gemeentelijke begroting 2011 de bezuiniging van 3% in 2011 en 114.000 vanuit de Voorjaarsnota 2009 meegenomen. Dekking Het bedrag van 4,16 mln. blijft een risico voor de gemeenten, waarvan de ontwikkeling nog onzeker is. Uit ervaring met de begroting 2010 is gebleken dat de prognose van de ISD grillig is vanwege de economische recessie. Het uiteindelijke verschil zullen wij presenteren via een apart voorstel, omdat: - er dan meer duidelijkheid is over de maatregelen van het Rijk over de regeling "Werken naar vermogen"; - er dan actuele cijfers over 2011 van de ISD beschikbaar zijn, waardoor er een veel realistischer prognose van de uiteindelijke extra gemeentelijke bijdrage kan worden gegeven; - de bijstelling van de rijksbijdrage door het Rijk bekend is; - het dan ook duidelijk wordt of de gemeente alsnog een compensatie (IAU) van het Rijk kan aanvragen; - het dan ook duidelijk wordt of inspanningen van de ISD om nog efficiënter en effectiever te werken een extra financieel resultaat op de bedrijfsvoering kunnen opleveren. Ondanks de landelijke ontwikkelingen hechten wij er belang aan dat de opgelegde taakstelling van 3% (oplopend tot 7% vanaf 2012) door alle partijen, waaronder de ISD, wordt uitgevoerd. Het risico is dat de taakstelling achterhaald wordt door de mogelijke forse rijksbezuinigingen op het programma Werk en Inkomen. Om ons hierop voor te bereiden stellen wij een Taskforce Werk en Inkomen in om de financiële tegenvallers bij onder andere de ISD en Alescon de komende tijd nauwlettend te volgen. Daarnaast bereiden wij ons voor op de ingrijpende omvorming van het Sociale Zekerheidsstelsel. Wij komen dan ook met een apart voorstel voor de volgende zaken: - een maatregelenpakket met mogelijke dekkings- en bezuinigingsmaatregelen om de ontwikkelingen op te vangen; Pagina 4 van 5

- een verkenning op de rijksmaatregelen. > Vervolgblad Raadsvoorstel / Opiniërend Lijst met afkortingen: SZW : Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Wajong : Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening voor jonggehandicapten. WWB : Wet Werk en Bijstand. WIJ : Wet investeren in jongeren. BUIG : Wet Bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten. IOAZ : Inkomensvoorziening voor Oudere en Gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Gewezen Zelfstandigen. IOAW : Inkomensvoorziening voor Oudere en Gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werkloze Werknemers. WWIK : Wet werk en inkomen kunstenaars. IAU : Incidentele Aanvulling Uitkering Wet Werk en Bijstand. Communicatie: Uw zienswijze wordt schriftelijk kenbaar gemaakt aan het Dagelijks Bestuur van de ISD. Bijlagen voor raadsleden: Gewijzigde begroting 2011 ISD. Besluitvorming: De raad van de gemeente Assen stelt de volgende wijze van afhandeling vast: Voor kennisgeving aannemen Voor advies in handen stellen van het college Ter afdoening in handen stellen van het college Ter afdoening in handen stellen van de griffier Betrekken bij opiniërend of besluitvormend blok van een volgende raadsvergadering Anders, namelijk: Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 3 maart 2011. Pagina 5 van 5