110_GPV1QU_20160921_VITHP_00_thuiswerk.qxp_ex 9/7/16 11:40 AM Page 110 Is thuiswerken iets voor jou? Steeds meer mensen werken een of meerdere dagen per week thuis. En dat is positief, want het kan heel wat voordelen bieden, zowel voor je gezin als voor de kwaliteit van je werk! door Cathy voor I&C 110 Vitaya
110_GPV1QU_20160921_VITHP_00_thuiswerk.qxp_ex 9/7/16 11:41 AM Page 111 GOED KOPEN & LEVEN Volgens Marianne De Geyter, loopbaancoach bij Werk met Zin, heeft thuiswerk meer voor- dan nadelen, op voorwaarde dat je het goed weet aan te pakken. Tijdwinst, verhoogde concentratie en productiviteit, minder ziekteverzuim, meer vertrouwen en motivatie. Het zijn maar enkele van de voordelen die thuiswerk biedt. Maar hoewel het de laatste jaren in de lift zit, is het nog geen vanzelfsprekende gewoonte bij veel bedrijven. Veel werkgevers zijn namelijk bang om de controle op hun werknemer te verliezen wanneer die een of meerdere dagen van thuis uit werkt. Vaak wordt het op een verdoken manier toegestaan. BEZINT EER GE BEGINT De vraag die je je eerst en vooral moet stellen wanneer jij aan thuiswerk denkt, is volgens de loopbaancoach: past het bij mij? Marianne De Geyter: Thuiswerk is niet voor elke functie weggelegd. Je moet een job hebben die je zelfstandig kan doen en waarbij je niet steeds afhankelijk bent van anderen om hem te kunnen uitvoeren. Werk je vooral in teamverband, dan is het geen optie. Maar wanneer je vaak alleen aan een bepaald project werkt, dan kan de huiselijke rust een pluspunt zijn. Daarnaast is niet iedereen geschikt om aan thuiswerk te doen. De combinatie van vrijheid en verantwoordelijkheid kan soms voor te veel druk zorgen. Ben je iemand die veel structuur en feedback nodig heeft, dan is het veel beter om in een omgeving met collega s te werken. Thuiswerk vergt namelijk toch een zekere discipline en zelfstandigheid. Bovendien kan je - zeker wanneer je meerdere dagen per week van thuis uit werkt - in een soort van sociaal isolement terechtkomen. Sommige mensen hebben nood aan een dagelijks praatje met collega s. De occasionele ontmoetingen bij de koffieautomaat zorgen er ook voor dat je op de hoogte blijft van het reilen en zeilen in de firma. Vooral zelfstandigen in een een- of tweemanszaak hebben het vaak moeilijk om een hele week alleen thuis te werken. Zij zoeken soms gedeelde kantoren op om het idee van collegialiteit te hebben. Dat verklaart trouwens deels het ontstaan van groepspraktijken bij artsen, therapeuten of coaches. Ook alleenstaanden zonder kinderen of van wie de kroost het huis uit is, kunnen soms last hebben van vervreemding of eenzaamheid wanneer ze thuiswerken. VERADEMING Ben je daarentegen erg gevoelig voor prikkels van buitenaf en snel afgeleid, dan kan thuiswerk wel een goede oplossing zijn voor jou, zeker wanneer je job uiterste concentratie vraagt. Een goede mix van thuis en op kantoor werken geeft dan doorgaans het meeste werkgeluk. En ook je gezinssituatie kan erbij gebaat zijn. Marianne De Geyter: Voor dertigers met jonge kinderen in het spitsuur van het leven kan het een verademing zijn om op een ochtend verlost te zijn van de hectische toestanden om de kinderen op tijd naar school te brengen en ook nog op een bepaald uur op kantoor te geraken. Thuiswerk zorgt dan voor een rustpunt in dat drukke leven. Ook in het kader van langer blijven werken, kan het een troef zijn. Want doorgaans werk je efficiënter en ben je gelukkiger met je werk als je het af en toe van thuis uit kan doen. Daarbij speelt de stress die het verkeer meebrengt een grote rol. Ook andere factoren maken er een win-winsituatie van voor zowel werknemer als werkgever. Zo kan een burn-out vaak voorkomen worden als je zelf inspraak hebt in wanneer en hoe je dingen doet. Of de terugkeer naar de job na een burn-out kan met gedeeltelijk thuiswerk vergemakkelijkt worden. Meteen voltijds op kantoor werken kan vlak na de herstelperiode nog te zwaar zijn. Vitaya 111
110_GPV1QU_20160921_VITHP_00_thuiswerk.qxp_ex 9/7/16 11:42 AM Page 112 In 2010 startte ons bedrijf met een proefproject rond thuis- en satellietwerk, om uit te zoeken hoe zowel de werknemers als de werkgever er baat bij konden hebben. Aanvankelijk dacht ik dat het niks voor mij was, zo alleen thuis zitten. In het begin ging ik daarom meestal satellietwerken in een werkwinkel in de buurt. Maar een treinstaking verplichtte me op een dag om thuis te blijven werken en zo ontdekte ik er toch de voordelen van. Toch vond ik het de eerste maanden niet evident. Ik wilde me bijvoorbeeld voor alles verantwoorden bij mijn baas en durfde het vaste uurrooster niet goed los te laten. Intussen durf ik wel flexibeler met mijn uren om te springen. Ik heb gemerkt dat ik op die manier veel meer kan presteren dan op dagen van negen tot vijf op kantoor. Op de dag dat ik thuiswerk - we hebben geen vaste dag, maar kunnen die zelf kiezen - moet alles opgeruimd zijn en mag er niemand in huis zijn. Ik werk dan in de eetkamer. Op mijn thuiswerkdag neem ik geen echte lunchpauze, maar ga ik s middags vaak een halfuur lopen als voorbereiding op een marathon. Een voordeel, want op de andere weekdagen moet ik die loopsessies s avonds laat inplannen. Bovendien merk ik dat ik daarna weer helemaal gefocust aan het werk kan. En ik heb intussen nog meer voordelen ontdekt. Op een thuiswerkdag kunnen mijn zoontjes van zes en acht iets langer slapen en zit ik samen met hen aan de ontbijttafel, iets wat op andere weekdagen niet kan. Omdat ik dan tot wel tweeënhalf uur reistijd uitspaar, kan ik ook dingen doen die normaal blijven liggen tot het weekend: tussendoor snel een boodschap doen, na schooltijd samen een ijsje eten of ergens op bezoek gaan. Mijn kinderen genieten echt van die dagen en dat heeft mij dan weer rustiger gemaakt. Het feit dat ik op die ene dag in de week goed kan doorwerken én toch nog tijd heb voor mijn gezin, geeft me voldoening, en dat straal ik af op mijn gezin. Meer thuiswerkdagen hoeven weliswaar niet op dit moment. Ik heb ook nood aan rechtstreeks contact met mijn collega s, al was het maar om snel even te overleggen of iets af te toetsen. Hoewel we over voldoende technische middelen beschikken om contact te houden op afstand, vind ik het face-to-faceaspect toch ook belangrijk, zeker tijdens de vele vergaderingen die deel uitmaken van mijn job. Maar ik besef dat ik in een luxepositie zit, want mijn zus werkt als medisch secretaresse aan een onthaal, en in die functie is thuiswerk onmogelijk. LIEVE is 38 jaar en werkt als expert en consulentencoach bij VDAB. Sinds 6 jaar doet ze dat gemiddeld 3 tot 4 dagen per maand van thuis uit. Ik vond thuiswerken niet evident 112 Vitaya
110_GPV1QU_20160921_VITHP_00_thuiswerk.qxp_ex 9/7/16 11:43 AM Page 113 Toen ik vierenhalf jaar geleden bij mijn huidige werkgever aan de slag ging, had het bedrijf net een fusie achter de rug. Twee vestigingen in Halle en Herentals verhuisden naar Mechelen. Om de langere reistijd van de werknemers te compenseren en om te besparen op kantoorruimte besloot het bedrijf dus om iedereen één dag per week thuis te laten werken. Ik had er nog geen ervaring mee, maar omdat ik naast mijn job ook nog studeer, was ik het wel al gewoon om me thuis aan mijn bureau te focussen. Als ik thuiswerk, mag ik mijn dagindeling zelf bepalen. Als ik bijvoorbeeld beslis om van 12u tot 20u te werken, moet ik dat wel vooraf laten weten, omdat ik ook tijdens het thuiswerk bereikbaar moet zijn. Maar als ochtendmens begin ik het liefst vroeg te werken. Ik probeer mijn thuiswerkdag op dezelfde manier te organiseren als wanneer ik op kantoor ben. Dat betekent: een koffiepauze tussendoor en minstens een uur middagpauze. Tijdens die pauze probeer ik altijd een wandeling te maken, al is het maar tien minuten een blokje om. Zo blijf ik de hele dag energiek. Al ga je als je in je eentje werkt automatisch meer in je werk op en ben je productiever en efficiënter. Op kantoor werk ik samen met mijn collega s aan een groot bureaueiland en op sommige dagen is het er erg druk. Zulke momenten vergen extra energie en concentratie. Dan vind ik mijn thuiswerkdag een verademing. Het gebeurt zelfs dat ik een extra dag van thuis uit werk als ik een project moet afwerken; mijn manager is daar erg flexibel in. Ook wanneer ze merkt dat ik een beetje overspannen raak, stelt ze vaak zelf voor om een dag niet naar kantoor te komen. JORI is 36 jaar en werkt als payrollspecialiste 1 dag per week thuis. Ik ben er gelukkiger door geworden Ik heb thuis een apart bureau, zodat ik niet afgeleid kan worden door bijvoorbeeld rommel in de woonkamer of bezoek als ik aan het werk ben. Nog een pluspunt is dat ik op woensdagmiddag mijn zoon van school kan halen. Voor mij heeft thuiswerk eigenlijk niets dan voordelen. Het enige minpuntje is misschien dat er niemand is om een praatje mee te slaan. In die zin is een dag per week voorlopig ook voldoende voor mij. Maar zo n dag doorbreekt de sleur en de stress, en ik vind dat het voor een betere levenskwaliteit zorgt. Omdat ik zelf mijn thuiswerkdag kan bepalen, kan ik die plannen in functie van de noden van mijn gezin. Mijn zoon Jarne heeft dyslexie en ik moet regelmatig naar zijn school om zijn prestaties te bespreken. Dat kan ik nu makkelijker regelen. We kunnen ook een ochtend in de week samen ontbijten en daar genieten we van. Ik kan zeggen dat ik door mijn thuiswerkdag gelukkiger geworden ben en kan het iedereen aanraden. Vitaya 113
110_GPV1QU_20160921_VITHP_00_thuiswerk.qxp_ex 9/7/16 11:45 AM Page 114 Gouden TIPSVOOR THUISWERK Doe aan job crafting: geef je job de vorm die bij je past. Je goed voelen in je werk is niet altijd gelijk aan een volledige ommezwaai. Enkele kleine ingrepen kunnen je vaak al gelukkiger maken binnen je huidige functie. Daarbij kan thuiswerk zeker een positieve rol spelen. Zorg voor een normaal dagritme: probeer je werkdag zo veel mogelijk in te delen zoals op kantoor. Bepaal het uur waarop je start en stopt, en probeer je eraan te houden. Het is niet omdat je thuiswerkt, dat je meer moet presteren. Na 20u nog werken is niet goed voor je spanningsboog. Op dat moment van de dag nog heel actief bezig zijn, is geen goed idee, omdat het de kans op een goede nachtrust verkleint. Maak goede afspraken: duidelijke afspraken met je baas sluiten misverstanden of wantrouwen uit. Vaak kampen thuiswerkers met een schuldgevoel dat hun het idee geeft onvoldoende te presteren. Mag ik tussendoor de was doen of een privételefoontje? is bijvoorbeeld iets wat je kan bezighouden. Bespreek met je overste wat kan. Een duidelijk omschreven takenpakket en doelstelling kunnen al veel twijfel wegnemen. Plug uit: we leven in een maatschappij waarin we bijna de klok rond ingeplugd zijn. Zet dus na je werkdag thuis de pc uit en sluit je werkplek af. Neem echte pauzes: heb je op kantoor een uur middagpauze, neem die dan thuis ook. Eet niet gauw een broodje aan je bureau, maar ga naar de keuken en geniet rustig van je lunch. Eten geeft aan je lichaam een signaal van rust. Werk je meerdere dagen per week thuis, zorg er dan voor dat je ook eens buitenshuis kan lunchen met vrienden of collega s. Zo verklein je de kans op sociaal isolement. Maak een echte werkplek: werken aan een salontafel of in de keuken kan voor te veel afleiding zorgen. Een aparte werkruimte of -hoek maakt het gemakkelijker om privé en werk te scheiden, en om de concentratie te behouden. Zeker wanneer er huisgenoten of huisdieren rondlopen. Hoe je werkplek eruitziet maakt niet zoveel uit, zolang je je er maar goed voelt. Verlies het contact met je bedrijf en collega s niet: door te veel dagen per week thuis te werken, kan je vervreemden van je collega s. Zoiets kan erg snel gaan. De kleine informele babbels tussendoor zijn niet alleen belangrijk voor het sociale aspect van je job, maar kunnen ook oplossingen bieden bij kleine probleempjes. Een mail of telefoontje met een collega tussendoor moet zeker kunnen. 114 Vitaya