Inspectie voor de Gezondheidszorg Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Tandartspraktijk R.G.E.J. Wijckmans in Ridderkerk voldoet niet aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg. Utrecht, mei 2014 M 1005450 20 14-106 1727
Tandartspraktijk R,G,E,J. Wijckmans in Ridderkerk voldoet niet aan de voorwaarden voor verantwoorde zorgi mei 2014 Inhoud 1 Inleiding 5 1.1 Aanleiding en belang 5 1.2 Onderzoeksdoel 5 1.3 Toetsingskader 5 1.4 Onderzoeksmethode 5 2 Conclusie 7 3 Handhaving 9 3.1 Maatregelen 9 4 Resultaten inspectiebezoek 11 4.1 Algemeen 11 4.2 Onclerzoeksthema 1: Infectiepreventie 11 4.3 Onderzoeksthema 2: Radiologie 12 4.4 Onderzoeksthema 3: Zorg 14 4.5 Onderzoeksthema 4: Organisatie 15 5 Beschouwing 17 Pagina 3 van 17
Tandartspraktijk R.G.E.J. Wijckmans In Ridderkerk voldoet niet aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg 1 mei 2014 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) bezocht de praktijk van tandarts R.G.E.J. Wijckmans (hierna: de zorgaanbieder) aan de Burgemeester de Zeeuwstraat 27a in Ridderkerk op 22 mei 2014. In dit rapport wordt eerst het kader uiteengezet waarin de inspectie het bezoek bracht. Vervolgens worden in de volgende hoofdstukken achtereenvolgens de conclusie, de handhaving (met daarin de te nemen maatregelen) en de resultaten beschreven. 1.1 Aanleiding en belang De inspectie heeft een melding van de brandweer Post Ridderkerk met betrekking tot u als zorgaanbieder ontvangen. In deze melding werd aangegeven dat er in de praktijk sprake was van een onhygiënische situatie. In aanvulling op de melding heeft de inspectie van de burgemeester van Ridderkerk het verzoek gekregen om in verband met deze situatie nader onderzoek te verrichten. De melding beschouwt de inspectie als signaal voor (mogelijk structurele) tekortkomingen in het leveren van verantwoorde zorg. Dit signaal was de aanleiding om in het belang van verantwoorde gezondheidszorg onderzoek te doen. In dit kader is er een algemeen inspectiebezoek gebracht aan de zorgaanbieder. 1.2 Onderzoeksdoel Doel van het inspectiebezoek was te beoordelen in hoeverre de zorgaanbieder voldoet aan relevante wet- en regelgeving, richtlijnen, (beroeps)normen en standaarden. Wanneer een zorgaanbieder hier aan voldoet beperkt dat risico s op onverantwoorde zorg. 1.3 Toetsingskader De inspectie hanteert als toetsingskader wet- en regelgeving, richtlijnen, (beroeps)normen en standaarden. De zorgaanbieder valt onder de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Deze wet bepaalt dat verantwoorde zorg van goed niveau, doeltreffend en doelmatig is. De zorg is afgestemd op de reële behoefte van de patiënt. Per onderzoeksthema zijn de relevante wet- en regelgeving en de richtlijnen benoemd. 1.4 Onderzoeksmethode Er is gebruik gemaakt van een bezoekinstrument dat gebaseerd is op relevante wet en regelgeving, richtlijnen, (beroeps)normen en standaarden. De volgende onderzoeksthema s werden op hoofdlijnen beoordeeld: Infectiepreventie. Tandheelkundige radiologie. Zorg. Organisatie. Om tot een oordeel te komen heeft de inspectie: Een gesprek gevoerd met de zorgaanbieder. Geanonimiseerde patiëntdossiers ingezien. Documenten ingezien. Een rondgang gemaakt door de praktijk. Het rapport wordt definitief vastgesteld nadat de zorgaanbieder de gelegenheid heeft gekregen om te reageren op feitelijke onjuistheden in de conceptrapportage. Pagina 5 van 17
Tandartspraktijk RG.E.). Wijckmans in Ridderkerk voldoet niet aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg 1 mei 2014 2 Conclusie Het totale risico voor de patiënt op onverantwoorde zorg is geschat op hoog tot zeer hoog gezien de geconstateerde tekortkomingen binnen alle vier de onderzoeksthema s, zoals weergegeven in onderstaande tabel. Een uitwerking van de bevindingen bij de verschillende onderzoeksthema s is opgenomen in het hoofdstuk Resultaten, Onderwerp Aanvaardbaar Matig tot hoog Hoog tot zeer risico risico hoog risico 1 Infectiepreventie 2 Radiologie 3 Zorg 4 Organisatie Toelichting 1 Op vijf van de vijf beoordeelde onderdelen binnen het thema Infectiepreventie zijn tekortkomingen geconstateerd. Dit betekent een grote kans op de overdracht van ziekteverwekkers. Een mogelijk gevolg is het ontstaan van (levensbedreigende) infectieziekten bij patiënten/medewerkers. 2 Op vier van de vier beoordeelde onderdelen binnen het thema Radiologie zijn tekortkomingen geconstateerd. Dit betekent een grote kans op niet gerechtvaardigde stralingsbelasting. Een mogelijk gevolg is een kans op schadelijke stratingseffecten bij patiënten en medewerkers op de lange termijn. 3 Op vier van de vijf beoordeelde onderdelen binnen het thema Zorg zijn tekortkomingen geconstateerd. Dit betekent een grote kans op kwalitatief onvoldoende zorg. Een mogelijk gevolg is het voortbestaan van mondziekten en/of het ontstaan van een tandheelkundige handicap bij patiënten. 4 Op zes van de zeven beoordeelde onderdelen binnen het thema Organisatie zijn tekortkomingen geconstateerd. Dit betekent een grote kans op onverantwoorde zorg. Pagina 7 van 17
Tandartspraktijk R.G.E.J. Wijckmans in Ridderkerk voldoet niet aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg 1 mei 2014 3 Handhaving 3.1 Maatregelen Voortkomend uit de geconstateerde risico s bij de onderzoeksthema s Infectiepreventie, Radiologie, Zorg en Organisatie heeft de inspectie besloten over te gaan tot het opleggen van een bevel krachtens artikel 87a van de Wet BIG. Pagina 9 van 17
Tandartapraktijk RG.E.). Wljckmans in Ridderkerk voldoet niet aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg 1 mei 2014 4 Resultaten inspectiebezoek 4.1 Algemeen Tandartspraktijk R.G.E.J. Wijckmans is ten tijde van het bezoek niet ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De heer R.G.E.J. Wijckmans is voor zover de inspectie kan vaststellen eigenaar van de praktijk. Naast de zorgaanbieder was nog een secretaresse werkzaam. Er waren drie behandelruimten, waarvan één niet gebruikt werd en tot voor kort diende als opslagruimte, een wachtruimte en een balie met ruimte voor reiniging, desinfectie en sterilisatie. Ten tijde van het inspectiebezoek was de praktijk tijdelijk gesloten en vonden geen patiëntbehandelingen plaats. Volgens de zorgaanbieder blijft de praktijk in verband met ziekte en vakantie gesloten tot 4 juni 2014. De inspectie baseert haar conclusie op 4 onderzoeksthema s waarbinnen verschillende onderdelen zijn beoordeeld. De 4 onderzoeksthema s zijn opgenomen in paragraaf 4.2 t/m 4.5. Bij de toelichting op de beoordeelde onderdelen zijn slechts de punten genoemd waarop afgeweken wordt van relevante wet- en regelgeving, richtlijnen, (beroeps)normen en standaarden. 4.2 Onderzoeksthema 1: Infectiepreventie Infectiepreventie in de Tandheelkundige Praktijk (WIP 2007) Landelijke richtlijn Preventie iatrogene Hepatitis B (RIVM 2007) Onderdeel Conform de norm Ja Nee 1 Persoonlijke hygiëne Ç 1 Niet beoordeeld 2 Infectiepreventie 2 Niet beoordeeld 3 Immunisatie x 4 Handhygiëne 4 X 5 Persoonlijke beschermingsmiddelen 5 Niet beoordeeld 6 Accidenteel bloedcontact 6 X 7 Reiniging, desinfectie en sterilisatie 7 8 Afvoer van afval 8 Niet beoordeeld 9 Veilig werken in de tandheelkundige praktijk 9 10 Chirurgische ingrepen 10 Niet beoordeeld Pagina 11 van 17
Tandartspraktijk R.G.E,J. Wljckmans voldoet niet aan de randvoorwaarden voor verantwoorde zorgt mei 2014 Toelichting: 3 Bewijzen van immunisatie voor hepatitis B of periodieke controle waren niet aanwezig. Er was geen beleid met betrekking tot de vaccinatiestatus van medewerkers voor hepatitis B, polio, rode hond en kin khoest en de registratie daarvan. 4 Niet alle waterkranen in de behandelkamers en/of ruimte voor reiniging, desinfectie en sterilisatie waren voorzien van handsfree bediening. Handsfree handalcoholdispensers waren niet aanwezig in de ruimte voor reiniging, desinfectie en sterilisatie en de behandelkamers. 6 Er was geen naaldencontainer aanwezig. Er werden geen stevige handschoenen gedragen bij het verwerken van gebruikt instrumentarium. Er waren geen afspraken gemaakt over de afhandeling van een accidenteel bloedcontact. 7 Er was geen stoom autoclaaf aanwezig die voldoet aan EN13060 normering. Op de laminaatzakjes was geen sticker aanwezig met daarop de sterilisatiedatum en de datum tot wanneer de steriliteit wordt gegarandeerd (max. 6 maanden). Periodiek onderhoud van de stoomsterilisator, de instrumentenwasmachine en de aanwezige Assistina s geschiedde niet aantoonbaar jaarlijks. De controle van de correcte werking van de stoomsterilisator geschiedde niet aantoonbaar conform de handleiding van de fabrikant. Uit de aanwezigheid van instrumentarium met roestplekken blijkt dat het drogingsproces na sterilisatie niet op de juiste wijze plaats vindt. Administratieve apparatuur in de spatzone werd niet huishoudelijk gereinigd of afgedekt. De niet-kritische ruimten werden niet wekelijks gereinigd. De semikritische en kritische ruimtes werden niet dagelijks gereinigd. Pedaalemmers en prullenbakken werden niet dagelijks geleegd. 9 De werkplekken waren niet opgeruimd. Er waren geen aparte ruimten voor behandeling, administratie en voor reiniging, desinfectie en sterilisatie. Er was geen juiste routing van vuil naar schoon. Er was geen scheiding tussen schoon en vuil in de ruimte voor reiniging, desinfectie en sterilisatie. Reiniging en desinfectie vonden niet plaats in het vuile gebied en inpakken en steriliseren vond niet plaats in het schone gebied. 4.3 Onderzoeksthema 2: Radiologie European guidelines on radiation protection in dental radiology; The safe use of radiographs in dental practice. Radiation Protection (Europese commissie, 2004) Kernenergiewet (KEW) Besluit Stralingsbescherming (BS) Richtlijn Tandheelkundige Radiologie (NMT- praktijkrichtlijn 2013) Pagina 12 van 17
Tandartspraktijk R.G.E.). Wljckmans in Ridderkerk voldoet niet aan de voorwaarden voor verantwoorde zorgi mei 2014 Onderdeel Conform de norm Ja Nee ALARA BS art. 58, 68 Richtlijn Tandheelkundige Radiologie 2 Deskundigheid BS art. 54 Wet BIG art. 36 lid 8 Rapport voor de Gezondheidsraad 1996/04, Deskundigheidseisen voor medische stralingstoepassingen Richtlijn Tandheelkundige Radiologie 3 KEW-dossier BS art. 6, 10, 11, 21, 22, 41, 42, 67, 73, 120 Richtlijn Tandheelkundige Radiologie 4 Veiligheidsvoorzieningen BS art. 18, 85 Richtlijn Tandheelkundige Radiologie X x X X Toelichting: Er waren op de röntgentoestellen voor solo s en bitewings geen tubussen met rechthoekige cone aanwezig. Er werd gebruik gemaakt van een analoog ontwikkelapparaat met onvoldoende afzuiging. 2 De zorgverlener die röntgenopnames indiceerde en beoordeelde of opdracht gaf tot het maken van röntgenopnamen beschikte niet aantoonbaar over een Stralingsdeskundigheidscertificaat 5 A/M. 3 Het KEW-dossier bevatte geen bewijs van melding of vergunning van alle röntgentoestellen bij Agentschap NL. Het KEW-dossier bevatte geen stralingsrisicoanalyse. Het KEW-dossier bevatte geen uitslagen van persoonsdosimetrie of een overzicht van organisatorische maatregelen die nodig bleken uit de stralingsrisicoanalyse. Het KEW-dossier bevatte geen documentatie van structureel periodiek onderhoud. Het KEW-dossier bevatte geen document met daarop aangegeven wie de verantwoordelijke stralingsdeskundige is. Het KEW-dossier bevatte geen verklaring van de leverancier dat het toestel aan de wettelijke eisen voldoet bij oplevering (acceptatietest). Het KEW-dossier bevatte geen overzicht van een jaarlijkse controle op de doeltreffendheid en het juiste gebruik van beveiligingsmiddelen en technieken. De inspectie constateerde dat van één van de röntgentoestellen de kunststofbehuizing kapot was. Er kon niet vastgesteld worden dat het toestel nog intrinsiek veilig was. Pagina 13 van 17
Tandartspraktijk RG.E.J. Wijckmans voidet niet aan de randvoorwaarden voor verantwoorde zorgt mei 2014 4 De toegang tot cie ruimten waar een röntgentoestel aanwezig was, was niet voorzien van een waarschuwingssignalering röntgenstraling. De röntgentoestehen waren (met uitzondering van het OPG-toestel) niet voorzien van een waarschuwingssignalering voor ioniserende straling. 4.4 Onderzoeksthema 3: Zorg Kwaliteitswet zorginstel lingen (Kwzi) Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg, artikel 40, lid 1 en 2 (Wet BIG) Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) Wet klachtrecht cliënten zorgsector (Wkzc) Onderdeel Conform de norm De richtlijnen betreffen een nadere invulling van Ja Nee wetgeving. In het basisonderzoek is de dossiervoering beoordeeld volgens de Praktijkrichtlijn Patiëntendossier (NMT 2006) 1 Anamnese (pag. 25 en note 1 en 2, pag. 28) X 2 Mondonderzoek (pag. 25) X 3 Röntgenonderzoek, diagnose en indicatiestelling (pag. 25) 4 Informed Consent (pag. 25 en note 3, pag. 28) X 5 Verrichtingen (pag. 26) Niet van toepassing 6 Leesbaarheid (pag. 26) Toelichting: Tijdens het dossieronderzoek werden, voor zover beschikbaar, de laatste drie behandeljaren beoordeeld in drie anonieme steekproefsgewijs opgevraagde dossiers. De opgenomen resultaten zijn constateringen die in veel gevallen in meer of alle van de drie dossiers voorkomen. De inspectie hanteert als uitgangspunt bij de beoordeling dat wat niet is opgenomen in het dossier ook niet is uitgevoerd. 1 Er was geen medische en tandheelkundige anamnese aanwezig. 2 De zorgbehoefte van de patiënt werd niet geregistreerd. Er was geen (bijgehouden) status praesens aanwezig. Er waren geen registraties van een screening/onderzoek van het parodontium aanwezig. Onderzoek naar zeifzorg was niet of nauwelijks vastgelegd. Registraties van advies, voorlichting/feedback en communicatie zelfzorg waren niet of slechts beperkt aanwezig. Er was geen registratie van de (huidige) controletermijn aanwezig. 3 Er was bij röntgenfoto s geen indicatie geregistreerd. Er waren bij röntgenfoto s geen bevindingen geregistreerd. Pagina 14 van 17
Tandartspraktijk R.G.EJ. Wijckmans In Ridderkerk voldoet niet aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg mei 2014 4 Er was geen behandelpian aanwezig bij ingrijpende verrichtingen met een beschrijving van de gediagnosticeerde klachten en afwijkingen en het te verwachten resultaat/behandeldoel. Er waren geen alternatieven voor behandeling opgenomen in het behandelplan of de begroting. 4.5 Onderzoeksthema 4: Organisatie Kwaliteitswet zorginstellingen (Kwzi) Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) Wet klachtrecht cliënten zorgsector (Wkcz) Klachtenrichtlijn Gezondheidszorg (Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO 2004) Onderdeel Conform de norm De richtlijnen betreffen een nadere invulling van 3a Nee wetgeving 1 Spoedgevallen/waarneming Praktijkrichtlijn Opvang tandheelkundige spoedgevallen buiten praktijkuren (NMT 2012). Gedragsregels voor Tandartsen (NMT 2012) 2 Algemene Informatie, website/praktijkbrochure Praktijkwijzer WGBO in de praktijk (NMT 2006) Gedragsregels voor Tandartsen 2.3 12 (NMT 2012) X X 3 Beveiliging dossier en privacy Praktijkwijzer WGBO in de praktijk (NMT 2006) Gedragsregels voor Tandartsen 2.3 13 (NMT 2012) 4 Huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode Tandheel kunde betreffende Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (NMT 2011) 5 Klachtenregeling en -jaarverslag Wet klachtrecht cliënten zorgsector (Wkcz) Klachtenrichtlijn Gezondheidszorg (Kwaliteitsi nstituut voor de Gezondheidszorg CBO 2004) X X 6 Voorraadbeheer Wet BIG artikel 40 Pagina 15 van 17
Tandartspraktijk R.G.EJ. Wijckmans voldoet niet aan de randvoorwaarden voor verantwoorde zorgl mei 2014 7 Kwaliteitsjaarverslag Kwaliteitswet zorginstellingen artikel 5 8 Kwaliteitscyclus Wet BIG artikel 40 Niet van toepassing X Toelichting: Het betreft een moment opname, een weergave van de bevindingen tijdens het bezoek en een beoordeling van de website in deze week. 1 Opvang voor spoedeisende klachten buiten de normale praktijkuren was niet aantoonbaar schriftelijk vastgelegd in een contract of dienstrooster. Er was geen adequate kennisgeving van de spoedgevallendienst aan patiënten op deur van de zorgaanbieder. Er was geen adequate kennisgeving van de spoedgevallendienst aan patiënten via de website van de zorgaanbieder. 2 De zorgaanbieder had geen website of praktijkbrochure. 4 De zorgaanbieder had geen beleid opgesteld voor de toepassing van de meldcode betreffende huiselijk geweld en kindermishandeling. 5 De zorgaanbieder had niet aantoonbaar een klachtenregeling conform de Wkcz. De patiënt had geen toegang tot de klachtenregeling zonder verplichte tussenkomst van de zorgaanbieder. De zorgaanbieder had geen klachtenjaarverslag over het afgelopen jaar. 6 Bij de zorgaanbieder waren middelen of tandheelkundige materialen aanwezig waarvan de expiratiedatum was verlopen. Er was geen beleid op het gebied van voorraadbeheer. 8 Er was geen sprake van intercollegiale toetsing. Er was geen sprake van externe visitatie door de beroepsgroep. Er was geen sprake van certificering, zoals bijv. HKZ, ISO etc. De zorgverleners waren niet geregistreerd in een kwaliteitsregister, zoals KRT, KRM etc. Er was geen kwaliteitsbeleid opgesteld. De zorgaanbieder beschikte niet over sluitende protocollen voor een eenduidige werkwijze conform de bestaande richtlijnen. Pagina 16 van 17
Tandartspraktijk R..G.E,J. Wijckmans in Ridderkerk voldoet niet aan de voorwaarden voor verantwoorde zorg 1 mei 2014 5 Beschouwing De zorgaanbieder gaf tijdens de mondelinge terugkoppeling van de bevindingen aan dat de focus en energie de laatste tijd niet heeft gelegen bij de praktijkvoering. Hij realiseert zich dat dit heeft geleid tot tekortkomingen op het gebied van de kwaliteit van de zorg. Hij wekt de indruk wel aan de wet- en regelgeving en de richtlijnen te willen voldoen. Hiervoor heeft hij contact gezocht met een adviseur van een leverancier. Er is nog geen concreet plan waarin staat welke tekortkomingen op welke termijn aangepakt worden. Pagina 17 van 17