Kalender 2016-2017 Deze kalender is gemaakt door: www.paperfactory.nl
Augustus maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 02 03 04 05 06 07 week 31 08 09 10 11 12 13 14 32 15 16 17 18 19 20 21 Studiedag team 33 22 23 24 25 26 27 28 Eerste schooldag voor klas 1 t/m 6 van 09.45-11.00 Eerste schooldag kleuters aanvang 8.30 34 29 30 31 Notities: 2016 35
September maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag week 01 02 03 04 35 05 06 07 08 09 10 11 werkmiddag team. Kinderen vrij vanaf 12.00 ouderavond klas 1 ouderavond klas 5/6 12 13 14 15 16 17 18 36 37 19 20 21 22 23 24 25 ouderavond klas 1/2 schoolfotograaf ouderavond klas 3/4 studiedag team. Kinderen vrij 38 26 27 28 29 30 Michaelsfeest onder schooltijd Notities: 2016 39
Oktober maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 02 week 39 03 04 05 06 07 08 09 40 10 11 12 13 14 15 16 41 17 18 19 20 21 22 23 Herfstvakantie Herfstvakantie Herfstvakantie Herfstvakantie Herfstvakantie 42 24 25 26 27 28 29 30 studiedag team. Kinderen Vrij Ouderavond klas 5/6 Notities: 2016 43
November maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 31 01 02 03 04 05 06 week 44 07 08 09 10 11 12 13 Algemene ouderavond St Maarten 18.15 19.45 45 14 15 16 17 18 19 20 studiedag team; kinderen Vrij 46 21 22 23 24 25 26 27 47 28 29 30 eerste advent onder schooltijd Notities: 2016 48
December maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 02 03 04 week 48 05 06 07 08 09 10 11 sinterklaas, 12.00 uit kinderen starten om 9.30 49 12 13 14 15 16 17 18 50 19 20 21 22 23 24 25 kerstspelopvoering om 18.30 kerstspelopvoering om 16.00 en 18.30 51 26 27 28 29 30 31 Kerstvakantie Kerstvakantie Kerstvakantie Kerstvakantie Notities: 2016 52
Januari maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 week 52 02 03 04 05 06 07 08 Kerstvakantie Kerstvakantie Kerstvakantie Kerstvakantie Kerstvakantie 1 09 10 11 12 13 14 15 studiedag team kinderen Vrij Drie koningen viering op school Drie koningen spel aanvang 19.30 2 16 17 18 19 20 21 22 ouderavond klas 1/2 3 23 24 25 26 27 28 29 4 Notities: 2017
Februari maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 02 03 04 05 week 5 werkmiddag team. Kinderen vrij vanaf 12.00 06 07 08 09 10 11 12 6 13 14 15 16 17 18 19 ouderavond klas 3/4 7 20 21 22 23 24 25 26 8 27 28 Voorjaarsvakantie Voorjaarsvakantie Notities: 2017 9
Maart maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 02 03 04 05 week 9 Voorjaarsvakantie Voorjaarsvakantie Voorjaarsvakantie 06 07 08 09 10 11 12 10 13 14 15 16 17 18 19 11 20 21 22 23 24 25 26 werkmiddag team. Kinderen zijn om 12.00 Vrij 12 27 28 29 30 31 ouderavond klas 5/6 Notities: 2017 13
April maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 02 week 13 03 04 05 06 07 08 09 Palmpasen Lente markt 14 10 11 12 13 14 15 16 paasviering goede vrijdag 15 17 18 19 20 21 22 23 2e paasdag studiedag team. Kinderen Vrij 16 24 25 26 27 28 29 30 Meivakantie Meivakantie Meivakantie Meivakantie Meivakantie Notities: 2017 17
Mei maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 02 03 04 05 06 07 Meivakantie Meivakantie Meivakantie Meivakantie Meivakantie week 18 08 09 10 11 12 13 14 ouderavond klas 3/4 19 15 16 17 18 19 20 21 ouderavond klas 1/2 20 22 23 24 25 26 27 28 hemelvaartweekend hemelvaartweekend 21 29 30 31 Notities: 2017 22
Juni maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 02 03 04 week 22 pinksterfeest 05 06 07 08 09 10 11 2e pinksterdag werkmiddag team. Kinderen vanaf 12.00 Vrij 12 13 14 15 16 17 18 23 24 19 20 21 22 23 24 25 Sint Jan 25 26 27 28 29 30 Notities: 2017 26
Juli maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag/zondag 01 02 week 26 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 Zomervakantie Zomervakantie Zomervakantie Zomervakantie laatste schooldag. Kinderen vanaf 11.00 vrij Zomervakantie 27 28 17 18 19 20 21 22 23 Zomervakantie Zomervakantie Zomervakantie Zomervakantie Zomervakantie 29 24 25 26 27 28 29 30 Zomervakantie Zomervakantie Zomervakantie Zomervakantie Zomervakantie Notities: 2017 30
schoolgids 2016-2017
Inhoudsopgave 1. Welkomstwoord 4 2. Missie en visie 5 2.1 Missie 5 2.2 Visie 5 2.3 Kenmerken van het onderwijs op de Leeuwenhartschool 5 3. Groepen en klassen 7 3.1 Baby Dreumesgroep 7 3.2 Peutergroep de Sterrekinderen 7 3.3 Leeuwenhartschool: de kleuterklas 8 3.4 Leeuwenhartschool: Klas 1 tot en met 6 9 3.5 Na schooltijd: BSO De Muzikant 10 4. De ontwikkeling van het kind in vogelvlucht 11 5. De inhoud van het onderwijs: leerstof als levensstof 12 5.1 Vertelstof: van lieve fee tot stoere Romein 12 5.2 Periodeonderwijs 14 5.3 Taal en rekenen 14 5.4 Overig onderwijs 16 5.4.1 Heemkunde of wereldverkenning 16 5.4.2 Aardrijkskunde 17 5.4.3 Geschiedenis 17 5.4.4 Biologie 17 5.4.5 Natuurkunde 17 5.4.6 Bewegingsonderwijs: euritmie en lichamelijke opvoeding. 17 5.4.7 Engels 17 5.4.8 Burgerschapsvorming 18 5.4.9 Sociale redzaamheid 18 5.4.10 Verkeer 18 5.5 Jaarfeesten 18 6. Resultaten en rapportage 20 6.1 Leerlingvolgsysteem 20 6.2 Toetsen en onderzoeken 20 6.2.1 Leervoorwaardenonderzoek 20 6.2.2 Tussentijdse toetsen, Cito-toetsen en de eindtoets 20 6.2.3 Differentiatie in het onderwijs 21 6.3 Rapportage aan de ouders 21 6.3.1 Ouderavonden 21 6.3.2 Ouderbezoek 22 6.3.3 Tien-minuten-gesprekken 22 6.3.4 Getuigschriften 22 6.4 Uitstroomgegevens 22 6.5 Naar het voortgezet onderwijs 22 6.6 Klassenpresentaties 22 7. De leerlingenzorg 23 7.1 De leerlingenzorg binnen de school 23 7.1.1 Kinderen met speciale onderwijs- en zorgbehoeften 23 7.2 Passend Onderwijs 23 7.3 Interne Begeleiding (IB) 23 7.4 Gemeentelijke schoolarts 23 8. Ouder en school 24 8.1 Betrokkenheid van ouders 24 8.2 Klassenouders 24 8.3 Algemene informatie over de school 24 8.3.1 Algemene ouderavonden 24 8.3.2 Podiumpresentatie 25 8.3.3 Open dag 25 8.3.4 Overige informatie 25 8.4 Bij wie kunnen ouders terecht met hun vragen? 25 2
9 Weekbericht, website en schoolkrant 26 9.1 Weekbericht 26 9.2 Website 26 9.3 Schoolkrant 26 10 Ouderactiviteiten in de school 27 10.1 Kerstspelen 27 10.2 Lief en leed 27 10.3 Jaarmarktencommissie 27 10.4. Medezeggenschapsraad 27 10.5 Seizoentafelgroep 27 10.6 Verkeerouders 27 10.7 Luizenprotocol 27 11. De organisatie van de school 28 11.1 College van leerkrachten 28 11.2 Vervanging bij ziekte 28 11.3 Begeleiding stagiaires 29 11.4 Schoolleiding, administratie en conciërge 29 11.5 Bestuur 29 11.6 Medezeggenschapsraad 30 12. Kwaliteitszorg 31 13. Praktische informatie 32 13.1 Aanmelden en aannemen van nieuwe leerlingen 32 13.2 Schooltijden 32 13.3 Vakanties en vrije dagen 32 13.4 Schoolregels en gedragscode 33 13.5 Eten en drinken 33 13.6 Uiterlijke verzorging en mobieltjes 33 13.7 Verjaardagen 33 13.8 Pleinregels 34 13.9 Schoolbenodigdheden 34 14 Ziekmeldingen en afmeldingen 35 14.1 Leerplicht en verlofaanvraag 35 14.2 Schoolreisjes 35 14.3 De verkeerssituatie 35 15. Financiën en verzekeringen 36 15.1 Ouderbijdrage 36 15.2 Vervoerskosten 36 15.3 Ongevallenverzekering/aansprakelijkheid 36 15.4 Kinderen in de auto 37 15.5 Onderwijsnummer 37 16. Veilig op school 38 16.1 Klachtenprocedure 38 16.2 Schoolcontactpersoon en vertrouwenspersoon 39 16.3 Aandachtsfunctionaris 39 16.4 Verwijderingsprocedure 39 17. Namen en adressen 40 17.1 Adresgegevens en bereikbaarheid 40 17.2 Andere onderwijsinstellingen 41 17.2.1 Verenigde Bijzondere Scholen (VBS) 41 17.2.2 Inspectie van het Basisonderwijs 41 18. Informatie over de Vrijeschoolbeweging 42 3
1. Welkomstwoord Voor u ligt de schoolgids van de Leeuwenhartschool. Een vrijeschool in Oud-Beijerland die deel uitmaakt van de stichting Samenwerkende Vrijescholen Zuid-Holland. Op de Leeuwenhartschool geven wij onderwijs volgens de vrijeschoolpedagogiek waar het leren middels Hoofd, Hart en Handen belangrijke kernwaarden zijn. Een schooldag is dan ook zo opgebouwd dat alle drie de onderdelen aan bod komen en kinderen zich als complete mensen kunnen ontwikkelen. Worden wie je bent is een belangrijk doel in de schoolloopbaan van de kinderen: het ontwikkelen van wie je in wezen bent, zodat je talenten zich ten volle kunnen ontplooien. Op de Leeuwenhartschool wordt geleerd voor het leven, we willen de leerlingen brengen tot het gewetensvol realiseren van hun vrijheid en verantwoordelijkheid. Anita Torenvlied Schoolleider Grondsteenspreuk van de Leeuwenhartschool Door wind en woelige wateren omringd: Land van vruchtbare kleigrond Draag deze school met kracht Door dimensies schijnende engelenwezens: Verlichtend en inspirerend Draag deze school met uw licht Door tijd en plaats verbonden mensen Moedig en liefdevol handelend Draag deze school met uw hart Geplaatst in het naambord op de gevel op 21 april 2011 4
2. Missie en visie 2.1 Missie Op onze vrijescholen leren de kinderen hetzelfde als op iedere andere basisschool en méér. De vrijescholen verzorgen hoogwaardig onderwijs gebaseerd op de antroposofie. Er wordt naar antwoorden gezocht op de ontwikkelingsvragen van elk individueel kind én de klas als groep. Kleuters en schoolkinderen hebben ieder hun eigen wereld waarin wij hen letterlijk en figuurlijk speelruimte bieden kennis en vaardigheden op te doen. We bieden een breed onderwijspakket dat uitgaat van een evenwicht tussen cognitieve, sociaal-emotionele en motorische vaardigheden. Zo kan ieder kind vol vertrouwen met de verworven kennis en de ontwikkelde vaardigheden naar het vervolgonderwijs doorstromen. 2.2 Visie De Vrije school biedt kwalitatief hoogwaardig onderwijs mét meerwaarde. Náást het behalen van de kwalitatieve reguliere einddoelen gesteld vanuit de overheid, geven wij de leerlingen extra waarden mee die van belang zijn om je blijvend te willen en kunnen ontwikkelen. Het kind wordt uitgedaagd zijn persoonlijkheid goed te ontplooien binnen een veilige omgeving. De vrijeschool blijft zich ontwikkelen om aansluiting te houden op de huidige en toekomstige maatschappij, in verbinding met de antroposofie als inspiratiebron en de daarmee verbonden inzichten en menselijke waarden. Van belang zijn aspecten als: kennis, kunst, creativiteit, beweging, balans EQ en IQ, zorg voor onze aarde en ontwikkeling van de krachten van het kind om te kunnen worden wie je bent. 2.3 Kenmerken van het onderwijs op de Leeuwenhartschool Mensbeeld Het antroposofisch mensbeeld vormt de achtergrond van het leerplan. De mens is niet alleen een fysiek, maar ook een geestelijk wezen met eigen motieven en talenten. Het onderwijs zoekt het unieke van ieder kind en sluit daarbij aan. Onderwijs is voor onze school niet het vullen van een vat, maar het ontsteken van een vuur. De lesstof is leerstof voor de ontwikkeling van het kind in al zijn facetten. Denken, voelen en handelen In ons onderwijs staat de integrale ontwikkeling van de kinderen centraal. Onder integrale ontwikkeling verstaan we een evenwichtige ontwikkeling van denken, voelen en handelen. Anders gezegd: van kennis, sociaal emotionele ontwikkeling en vaardigheden. Deze drie aspecten komen in de pedagogie aan bod en de leerkrachten geven hier in concrete situaties vorm aan. Spel, beweging, verschillende werkvormen, kunstzinnige activiteiten en verhalen uit de wereldliteratuur zijn enkele van de middelen die de leerkracht hiervoor inzet. Levensbeschouwing De school staat open voor alle kinderen, ongeacht hun religieuze richting of levensbeschouwing. Dat betekent dat de vrijheid van ouders om hun kinderen in de eigen richting of levensbeschouwing op te voeden, volledig wordt gerespecteerd. Onze school is aangesloten bij de Vereniging van Vrijescholen waarbij ruim negentig vrijescholen zijn aangesloten. Op de website www.vrijescholen.nl kunt u meer informatie vinden over het onderwijs. 5
Het gebouw De school is sinds 1989 gehuisvest in een ruime en lichte school met een groot speelplein. Daarvoor waren we op diverse locaties verspreid over het dorp gehuisvest. Naast de klaslokalen hebben we een handenarbeidlokaal en aparte ruimten voor leerlingenzorg (Interne Begeleiding), administratie en directie. Ook hebben we sinds dit schooljaar een bibliotheek met allemaal nieuwe boeken. Centraal in het gebouw ligt de grote zaal die we voor toneeluitvoeringen en ouderavonden gebruiken. Binnen het schoolgebouw zijn verder nog een peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang en een babydreumes groep gehuisvest.. Onze leerlingen De Leeuwenhartschool telt aan het begin van schooljaar 2016-2017 ongeveer 120 leerlingen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. Er zijn twee kleuterklassen en drie (combinatie)klassen: klas 1-2, klas 3-4, klas 5-6. 6
3. Groepen en klassen 3.1 Baby Dreumesgroep De Baby Dreumesgroep biedt uw kind, van 0 tot 3 jaar, de ruimte en de mogelijkheid om te spelen en te ontdekken binnen een structuur die het kleine kind veiligheid en vertrouwen biedt. De ochtend duurt van 09.00 tot 11.00 uur en verloopt volgens hetzelfde patroon. Bij binnenkomst begroet de leidster het kind en geeft het een hand. Na binnenkomst is er koffie/thee en sap, waarna er gezamenlijk gezongen en gespeeld wordt. Er worden klap-, ruiter-, kring- en handgebarenspelletjes gedaan. Wanneer de kinderen gaan spelen, bespreekt de leidster een onderwerp met de ouders. U kunt hierbij denken aan: geboorte, kleding, speelgoed, derde levensjaar, plaats in het gezin, inenten, medicijnen, voeding, leiden of begeleiden, radio, tv en computers. Na de pauze gaan de kinderen weer spelen en maakt de leidster samen met de ouders een knutsel passend bij het seizoen van dat moment. Ondertussen praten ouders en leidster over het hoe en waarom van het vieren van de jaarfeesten. Voor informatie en aanmelding kunt u contact opnemen met dreumesleidster Linda Pieterse via 06-24711970. 3.2 Peutergroep de Sterrekinderen Peutergroep de Sterrekinderen is onderdeel van stichting Spelenderwijs en heeft een lokaal bij ons in de school. Er wordt gewerkt vanuit de vrijeschoolpedagogie. Er zijn twee peutergroepen maandag/donderdag en dinsdag/vrijdag van 8.45 (inloop tot 9.00u)- 11.30 uur (uitloop tot 11.45) voor kinderen van ongeveer 2½ tot 4 jaar. De groepen bestaan uit maximaal 16 peuters en iedere groep heeft twee vaste leidsters. Voor informatie en aanmelding kunt u contact opnemen met Andrea van de Veerdonk via 0186-610616. Peuters hebben al een beginnend besef van de eigen persoonlijkheid. In de peuterklas leren ze spelenderwijs ontdekken hoe zij daarmee om kunnen gaan tijdens het vrije spel met andere kinderen en de leidsters. Ritme, rust en vrij spel staan centraal in de peutergroep. Tijdens het vrije spel kunnen de peuters zo veel mogelijk zelf kiezen wat ze doen, zodat er spontaan spel ontstaat. Dat vrije spel is belangrijk om de peuter zijn eigen fantasie te laten ontwikkelen. Het speelgoed bestaat onder andere uit houten blokken, wollen poppen, katoenen lappen, planken en kisten. Het ritme komt terug in de ochtend, in de week, maar ook in het jaar. In de ochtend wisselen rust en beweging elkaar af. Zingen, spelen en eten vinden op vaste momenten plaats. Een keer in de week wordt er samen met de kinderen brood gebakken of geschilderd. Door middel van een tafel met uitbeelding van de seizoenen beleven de peuters het ritme van het jaar. Iedere dag spelen de peuters buiten, zodat ze ieder jaargetijde aan den lijve kunnen ervaren. Jaarfeesten vieren we op een eenvoudige en aansprekende manier. 7
Als uw kind vier jaar wordt, kan het overstappen naar de kleuterklas. De leidster en de ouders begeleiden in nauw overleg de overstap naar het kleuteronderwijs. Het kind viert de overstap naar de kleuterklas met een feestelijk afscheid in de peutergroep. Contact met ouders Voor veel ouders is de dreumes- of peutergroep de eerste kennismaking met de vrijeschoolpedagogiek. Voordat uw kind de eerste dag naar de peutergroep gaat, vindt er een kennismakingsgesprek plaats tussen de leidster en de ouder(s) of verzorger(s). Gedurende het jaar zijn er voor de peutergroepen drie ouderavonden om jaarfeesten voor te bereiden en te spreken over de ontwikkeling van het kleine kind. Daarnaast is het altijd mogelijk om als ouder of verzorger zelf een gesprek met leidster aan te vragen. Aanmelding van uw kind voor de peutergroep de Sterrekinderen Als u uw kind wilt aanmelden voor de peutergroep, dan kunt u via Spelenderwijs, tel. 0186-616707 contact opnemen en een inschrijfformulier opvragen. Indien de groepen vol zijn, ontvangt u daarvan bericht en kan uw kind op de wachtlijst geplaatst worden. De wachtlijst werkt volgens volgorde van binnenkomst. Voor meer informatie www. peutergroepdesterrekinderen.nl Het lokaal De kleuterklas is huiselijk ingericht en geeft de kinderen een gevoel van warmte en geborgenheid. Het speelgoed is eenvoudig en van natuurlijk materiaal gemaakt. Er zijn houten kisten en blokken, lappen en huisjes met poppen. De eenvoud van het materiaal nodigt de kleuters uit, hun fantasie aan te spreken. Deze fantasie aanspreken legt een stevige basis voor beweeglijk en creatief denken in het volwassen leven. Hoe ziet een dag eruit? De ochtend is zo opgebouwd, dat er een gezonde afwisseling van activiteiten is. Zo is het effect van het vertellen van een verhaal dat de kinderen zich concentreren en tot rust komen. Andere activiteiten, zoals het vrije spelen hebben juist een expressief karakter. De afwisseling van concentratie en expressie versterkt de vitaliteit van het kind en legt een goede basis voor het latere leven. Duidelijkheid en zekerheid geven de kleuters houvast en vertrouwen. Daarom delen we de ochtenden zoveel mogelijk op dezelfde manier in. Ook zijn de dagen van de week voor de kinderen herkenbaar: er is bijvoorbeeld een 'schilder-dag' en een 'brood-bak-dag'. We stemmen onze bezigheden ook op de seizoenen af en ruimen veel plaats in voor de jaarfeesten Zo kunnen de kinderen het jaarritme beleven. 3.3 Leeuwenhartschool: de kleuterklas Waarom een kleuterklas? Omdat we trachten het onderwijs te laten aansluiten op de ontwikkelingsbehoeften van het kind, vinden we het pedagogisch onderscheid tussen kleuterklas en onderbouw belangrijk. Dat brengen we met de term kleuterklas en klas 1 t/m klas 6 tot uitdrukking. De kleuter leert ontzettend veel, maar mag dat op kleuterwijze doen en wordt derhalve niet expliciet als leerling benaderd. De Leeuwenhartschool heeft 2 kleuterklassen. De kleuterklas start om 08.30u en eindigt om 14.00 uur zoals alle andere klassen. In de klassen zitten kleuters van 4 tot 6 jaar bij elkaar. Zij blijven gedurende hun kleutertijd bij dezelfde leerkracht. De vierjarige wordt op een andere manier benaderd dan de zesjarige. Dat wil zeggen dat zesjarige oefent met zelfstandig werken en een grotere verantwoordelijkheid krijgt dan de vierjarige als het om de uitvoering van taken gaat. 8
Enige activiteiten die binnen de kleuterklas plaatsvinden zijn: Taal. Het accent ligt op luisteren en spreken. Voorts oefenen de oudste kleuters spelenderwijs met: woord- en letterklank. vanuit de nabootsing leren van versjes en gedichtjes. spelenderwijs rijmen. Rekenen. Door spel en activiteiten voorwaarden scheppen voor het rekenen en getalsbegrip ontwikkelen. De oudste kleuters: Kunnen tellen tot 20 Kennen de begrippen meer/minder/evenveel Kennen begrippen klein/groot Ze kunnen kleine hoeveelheden voorzien bv op een dobbelsteen. Vrij spel. Hierdoor stimuleren we niet alleen de lichamelijke en zintuiglijke ontwikkeling van de kleuters, maar oefenen ze ook sociaal gedrag en krijgt de fantasie de gelegenheid om tot bloei te komen. Deze fantasie is nodig om bijvoorbeeld in een latere leeftijdsfase probleemoplossend te kunnen denken. Bewegingsspel. Door dit spel ontwikkelen de kinderen hun grove en fijne motoriek. Muziek. Door te luisteren naar levende muziek en het zingen van de leerkracht en door zelf muziek te maken, ontwikkelt zich het muzikale vermogen van de kinderen. Euritmie. De kinderen verbinden zich met de klanken en met hun gevoel door op een verhaal of op muziek te bewegen. Bewegen op gesproken taal (sprookjes) en muziek staan centraal. Daarnaast leren de kinderen zichzelf en de ander ervaren in een groter geheel. Tekenen, schilderen, boetseren. Huishoudelijk werk. Samen bezig zijn met de verzorging van de klas. Overstap naar de eerste klas Als de kleuter overstapt naar de eerste klas is het kind schoolrijp. Schoolrijpheid hangt niet alleen af van de kalenderleeftijd van het kind, ook andere factoren spelen een rol, zoals de rijpheid op het gebied van de sociaal-emotionele-, de motorische- en de denkontwikkeling. Hier bij kun je denken aan het kunnen focussen, het doelgericht spelen, taakbesef, concentratie, het abstracte begripsvermogen en de lichamelijke ontwikkeling. Om goed te kunnen beoordelen of een kind schoolrijp is, is er nauw overleg tussen de leerkrachten, de Intern Begeleider van de school en de ouders. Ieder jaar is er op school ook een aparte ouderavond over het thema schoolrijpheid. Het is niet altijd vanzelfsprekend dat een kind van 6 automatisch doorgaat naar de eerste klas. In goed overleg wordt gekeken of uw kind daar werkelijk aan toe is. 3.4 Leeuwenhartschool: Klas 1 tot en met 6 De ontwikkeling van het kind in de basisschoolleeftijd vormt het uitgangspunt van het onderwijsaanbod. Voordat we in het volgende hoofdstuk nader ingaan op de lesstof, schetsen we de ontwikkeling van het kind in vogelvlucht. Klas 1 Als uw kind naar de eerste klas gaat, is de kleutergestalte met mollige handjes en kleuterbuik aan het verdwijnen. De tandenwisseling is al bezig of gaat beginnen, een nieuwe ontwikkelingsfase breekt aan. De eersteklasser wil leren, weten en kunnen. Echter nog niet in abstracte theorieën, maar in levende beelden. Een eersteklasser leert niet alleen met zijn hoofd, maar ook met zijn hart en handen. Voor de eersteklasser is iets pas waarachtig als hij het kan beleven en doen. Klas 2 Tweedeklassers maken een dynamische levensperiode door. De overstap van kleuter naar eersteklasser is afgesloten, maar de fantasie en beweeglijkheid zijn nog volop aanwezig. De tweedeklasser is zowel engel als bengel. Vol streken als de vos Reinaert, of even engelachtig als de heilige Franciscus. In de tweede klas is altijd iets te beleven! Klas 3 De derdeklasser is harmonisch en vaak sterk groepsgericht. Wel is duidelijk te merken dat het kind een levensperiode gaat afsluiten. De derdeklasser wordt zich bewust van wat er om hem heen gebeurt en vooral hoe er wordt gereageerd. Hij ziet en erkent de verschillen tussen hem en zijn klasgenoten. Vanzelfsprekende regels kunnen derdeklassers al goed hanteren. 9
Klas 4 Dan de vierde klas! De kinderen zijn nu 9 à 10 jaar. Op deze leeftijd verdwijnt de vanzelfsprekendheid waarmee het kind alles opneemt. Meester of juf is niet langer de natuurlijke autoriteit die alles weet en kan: Meester weet wel veel, maar heeft zo n rare neus, belachelijk gewoon. In de vierde klas ontstaat een breuk tussen het ik en de wereld. Het kind voelt zich teruggeworpen op zichzelf, is soms eenzaam en kan ook een sterk bewustzijn van de dood hebben. Het kind gaat twijfelen, vraagt zich bijvoorbeeld af of zijn ouders wel zijn echte ouders zijn. De vierdeklasser bekijkt zichzelf en de ander met een kritisch oog. Vanaf klas 4 wordt er huiswerk meegegeven. Klas 5 De scheiding tussen ik en de wereld heeft ook een positieve zijde. De eigen individualiteit wordt beter beleefbaar. Eerst aarzelend en schoksgewijs, maar gestaag groeit het vermogen de wereld nauwkeurig en objectief waar te nemen. De vijfde klas is vaak de meest harmonische klas van de basisschool. Een vijfde-klasser straalt zowel fysiek als geestelijk uit in evenwicht te zijn. Klas 6 De kinderen zijn ongeveer 12 jaar oud en staan aan het begin van de puberteit. Ze ruiken de vrijheid en het ware leven. Toch hecht een zesdeklasser nog sterk aan een volwassene die ze kunnen vertrouwen. Zijn veiligheid en zekerheid ontleent hij aan vertrouwde situaties en redelijke grenzen en regels. Het logisch redeneren en gelijk behalen wordt een interessante en spannende bezigheid. Hiermee legt de zesdeklasser de basis voor een zelfstandig oordeelsvermogen. De zesdeklassers bewegen zich tussen geborgenheid en ontdekking, begrenzing en vrijheid. Zeker in deze leeftijd moet de leerstof echte interesse opwekken. In hun zoektocht naar het wankel evenwicht, is het belangrijk dat de leerling door de leerkracht wordt gezien en begrepen. 3.5 Na schooltijd: BSO De Muzikant BSO De Muzikant is een kleinschalige naschoolse opvang in het schoolgebouw van de Leeuwenhartschool. De BSO biedt kinderen een rustige, veilige omgeving in een huiselijke sfeer. Na school staat sap en thee klaar om de kinderen te verwelkomen. Dit geeft hen een rustmoment, waarna zij de middag vol enthousiasme en plezier kunnen aangaan. Buitenspelen is een belangrijk onderdeel van ons aanbod. Buiten kunnen zij bijvoorbeeld hutten bouwen, skelteren of tafeltennissen. Binnen is fantasierijk speelgoed en zijn veel muziekinstrumenten, zoals piano, gitaar en djembe. Verder zijn er rustige plekken om bijvoorbeeld een boek te lezen "Spelend ontwikkelen - ontwikkelen is spelen". De Leeuwenhartschool werkt samen met BSO De Muzikant die voor de kinderen van de school de buitenschoolse opvang organiseert aansluitend op de lestijden van de school, van 14.00u tot 18.00u. In overleg is er ook mogelijkheid voor opvang vanaf 12.30 uur. Bso De Muzikant biedt naschoolse opvang vijf dagen per week, tijdens acht vakantieweken en op schoolvrije(studie)dagen voor kinderen in de leeftijd van vier jaar tot het einde van de basisschool. Bso De Muzikant voldoet aan alle eisen die vanuit de overheid gesteld worden: een jaarlijkse inspectie uitgevoerd door de GGD. Het rapport 2016 wijst uit dat de BSO voldoet aan alle voorwaarden. geregistreerd zijn bij de gemeente LRK voert een duidelijk pedagogisch beleid welke aansluit bij de visie van onze school de kinderen worden begeleid door professioneel opgeleide krachten alle medewerkers zijn in het bezit van een verklaring omtrent het gedrag onderhoudt goede contacten met de school en ouders heeft een oudercommissie, geschillencommissie en meldcode kindermishandeling voert jaarlijks de RIE-veiligheid/gezondheid uit Informatie over De Muzikant kunt u verkrijgen via de BSO zelf (tel. 06-12461815) of via de website: www.bsodemuzikant.nl 10
4. De ontwikkeling van het kind in vogelvlucht Groei naar volwassenheid: ontwikkelingsfasen Groei naar volwassenheid: ontwikkelingsfasen. De school begeleidt kinderen in hun groei naar volwassenheid. Deze groei kent drie hoofdfasen: de fase van 0 tot 7 jaar, de fase van 7 tot 14 jaar en de fase van 14 tot 21 jaar. Deze fasen brengen eigen ontwikkelingstaken mee voor het kind. De leerstof is hierop afgestemd. In de eerste periode van 0 tot 7 jaar staan de lichamelijke ontwikkeling, de groei en de motoriek van het kind centraal. Door veel te spelen en te bewegen, door een regelmatige dagindeling en een veilige en aansprekende omgeving, wordt het kind baas in eigen lichaam. In de leeftijd van 7 tot 14 jaar uiten de psychische kwaliteiten zich in de manier van denken en willen, maar ook in het gevoelsleven van het kind. De aanleg om origineel, creatief en probleemoplossend te denken is in vrijwel ieder kind aanwezig. Het is aan de ouders en de leerkrachten om dat vermogen te versterken en te verzorgen. Daarna, tot in de pubertijd, komen de psychische kwaliteiten meer op de voorgrond. Het kind beleeft zichzelf en de omgeving dan in hoge mate in zijn gevoelens. Daarom tracht de leerkracht met het onderwijs allereerst bij het gevoelsleven van het kind aan te sluiten. dat gebeurt als het kind voor iets warm kan lopen, er enthousiast door wordt. In deze fase ontwikkelt het kind de motivatie om lerend in het leven te staan. De derde fase begint met de puberteit en loopt tot aan de volwassenheid (ca. 14-21 jaar). Pas in deze leeftijdsfase staat de ontwikkeling van het denken van de leerling centraal. Aan het einde van de middelbare school heeft de leerling geleerd hoe hij zich een gezond, eigen oordeel over zaken kan vormen en kan hij zijn eigen weg gaan. Aan de zelfstandige en authentieke volwassene gaan dus drie leeftijdsfasen vooraf: die van de nabootsing van een goed mens, de fase waarin de leerling leiding krijgt van een geliefde autoriteit en de fase waarin hij leert zich een helder, eigen oordeel te vormen. 11
5. De inhoud van het onderwijs: leerstof als levensstof Uw zoon of dochter brengt ruim acht jaar door op de basisschool. De school is gedurende die acht jaar een plek waar het kind samenwerkt met anderen, zich ontwikkelt, vaardigheden en kennis verwerft en plezier maakt. Ouders en leerkrachten spelen in deze ontwikkeling een belangrijke rol. Voor u als ouder is het belangrijk om inzicht te hebben in bijvoorbeeld het leerplan van de school, de inhoud van de verschillende vakken, omgangsprotocol, beleid inzake dyslexie, aandacht voor leerlingen die extra zorg behoeven en schooluitjes. Onze school werkt vanuit een leerplan dat aan alle wettelijke vereisten voldoet en dat regelmatig wordt geëvalueerd en aangepast. Het volledige leerplan kunt u aanvragen bij de administratie van de school. Onderstaand treft u een korte schets aan van de opbouw van het lesprogramma van de kleuterklas t/m klas 6. We beginnen met een van de pijlers; de vertelstof. 5.1 Vertelstof: van lieve fee tot stoere Romein Vertelstof is de rode draad waarlangs de ontwikkeling van het kind verloopt en die verweven is in de schoolvakken. De verhalen zijn afgestemd op de ontwikkelingsfase waarin de leerlingen zich bevinden en boeien de leerlingen omdat ze zichzelf hierin herkennen. In de kleuterklassen wordt een verhaal, meestal een sprookje een aantal weken herhaald, zodat de kinderen de beelden tot leven kunnen wekken. In de sprookjes is het goed en het kwaad voelbaar en beleefbaar voor de kleuter, terwijl het toch een verhaal blijft. Sprookjes passen ook nog bij de eerste klas. Menselijke, sociale en geestelijke waarheden worden kleurrijk gebracht zonder oordeel. Het accent ligt op moed, doorzettingsvermogen en vertrouwen. De held gaat op pad, overwint tegenslag, vervult opgaven en bereikt zijn of haar doel. Zoals de held op weg gaat, zo betreedt de eersteklasser de grote school. In de tweede klas maken de kinderen kennis met fabels en heiligenlegenden. Fabels gaan over dieren, zoals bijvoorbeeld de raaf en de vos. Al deze dieren hebben een menselijke eigenschap; egoïsme, sluwheid, lef, angst, bescheidenheid of onzekerheid. De kinderen herkennen iets daarvan bij zichzelf of bij anderen. De legendes bevatten daden uit het leven van heiligen, zoals Franciscus van Assisi. Onze dierendag op 4 oktober komt voort uit de verhalen over deze heilige die met de dieren kon spreken. De verhalen over heiligen gaan ook over moed en angst, onzekerheid en vertrouwen, gevoelens die het kind zal herkennen. De derdeklassers horen de verhalen van het Oude Testament. De verhalen zijn niet kerkelijk, maar zuiver pedagogisch bedoeld. De verhalen over de schepping van de wereld en de gang van een volk op zoek naar een thuis, sluiten aan bij de vragen van de derdeklasser naar het waarom en de zin van de dingen. Van het Oude Testament stapt de inmiddels vierdeklasser naar de Noorse Mythologie. Verhalen uit de Edda vertellen over Noorse helden en goden, zoals Donar en Wodan, de naamgever van onze woensdag. De vertelstof loopt parallel met de beleving van de vierde-klasser: het achterlaten van een bekende wereld om een nieuwe binnen te gaan en daarbij te vertrouwen op eigen wilskracht. De verhalen van de strijd tussen de goden- en reuzenwereld zijn verhalen van het leven zelf, over list en bedrog, moed en strijd. Deze stoere verhalen versterken het ik van de leerlingen. De mythologie van de Grieken doet zijn intrede in de vijfde klas. De goden zijn ontmaskerd, de vijfde-klasser verbindt zich met het abstracte denken en richt zich meer op de fysieke wereld. De verantwoordelijkheid voor eigen daden, zo duidelijk in de Griekse sagen aanwezig, sluit hierop aan. De zesdeklasser vliegt uit zoals de Romeinen uitzwermden over Europa en overal hun sporen achterlieten. Geschiedkundige verhalen uit de Romeinse tijd en de daarop volgende Volksverhuizingen en de Middeleeuwen zijn de vertelstof voor de zesde klas naast Oosterse en Arabische verhalen. Deze sluiten aan op de belevingswereld van de twaalfjarige, die abstracties, logica en oorzaak-gevolg steeds bewuster gaat waarnemen. De vertelstof is verwerkt in het periodeonderwijs en de vaklessen, die hierna worden beschreven. 12
13
5.2 Periodeonderwijs Een schooldag begint met een aaneengesloten lesgedeelte van ruim anderhalf uur, de 'periode'. In de periode staat gedurende een aantal weken één vak centraal. Dat kan rekenen of taal zijn, maar ook een vak waardoor de leerlingen hun omgeving en de wijdere wereld beter leren kennen. In de praktijk staan die weken echt helemaal in het teken van dat vak. Hierdoor kan de leerkracht in die periode een goede opbouw van dat vak realiseren. Dit doet hij onder meer door de lesinhoud zo gevarieerd mogelijk aan te bieden. Er zijn klassikale oefeningen, groepsopdrachten en kleine toneelopvoeringen. Daarnaast biedt de periode de mogelijkheid de leerlingen individuele opdrachten te geven en kunnen ze de lesstof op verschillende manieren waaronder kunstzinnig verwerken. Op deze manier kan de opbouw goed en samenhangend tot stand komen en kunnen de leerlingen er geconcentreerd aan werken omdat ze hun aandacht niet hoeven te verdelen over (te) veel vakken. Ook valt er hierdoor voor de kinderen veel te beleven en kan ieder kind zijn eigen ingang tot de leerstof vinden. Na deze periode zakt de opgenomen stof in een andere bewustzijnslaag weg. Hierna wordt de lesstof in de oefenuren verder verwerkt totdat het kind de stof daadwerkelijk beheerst. Bij het aanleren van alle nieuwe vaardigheden zijn oefening, geduld en doorzettingsvermogen nodig. In de eerste drie klassen krijgen de kinderen periodes rekenen, taal en heemkunde/biologie. Vanaf klas 3/ 4 zijn krijgen ze ook aardrijkskunde en geschiedenis. In klas 5/6 komt het vak natuurkunde erbij. In het onderstaande overzicht staat het aantal weken periodes per klas en per schooljaar aangegeven. We zijn in het onderstaande overzicht van 39 hele lesweken uitgegaan. Naast het onderwijs van de klassenleerkracht, krijgt uw kind al vanaf de eerste klas lessen van vakleerkrachten. Deze lessen komen iedere week op dezelfde dag en tijd terug en vormen een vast onderdeel van de dag. Tot de vaklessen op onze school behoren o.a. rekenen en taal, Engels, schilderen, muziek, handwerken, handvaardigheid, gymnastiek en vormtekenen. 5.3 Taal en rekenen Naast het periodeonderwijs waarin verschillende thema s uitgebreid worden behandeld, wordt de lesstof geoefend en verder eigen gemaakt in de vaklessen. Dit geschiedt aan de hand van oefenmethodes.. Verantwoording van het aantal weken periodeonderwijs per jaar Er is een minimum voor het aantal weken per vak in het periodeonderwijs: a. Taal: klas 1 en 2 (groep 3 en 4) 16 weken klas 3 en 4 (groep 5 en 6) 16 weken klas 5 en 6 (groep 7 en 8) 10 weken b. Rekenen: klas 1 t/m 4 (groep 3 t/m 6) 13 weken klas 5 en 6 (groep 7 en 8) 10 weken c. Heemkunde: klas 1 en 2 (groep 3 en 4) 10 weken d. Aardrijkskunde: klas 3 t/m 6 (groep 5 t/m 8) 6 weken e. Geschiedenis: klas 5 en 6 (groep 7 en 8) 5 weken f. Biologie: klas 3 t/m 6 (groep 6 t/m 8) 4 weken g. Natuurkunde: klas 5 en 6 (groep 7 en 8) 4 weken Verantwoording van het aantal uren taal en rekenen per week a. Taal: klas 1 (groep 3) 7,75 uur klas 2 (groep 4) 7,92 uur klas 3 (groep 5) 7,33 uur klas 4 (groep 6) 8 uur klas 5 (groep 7) 6,5 uur (8,5 uur)* klas 6 (groep 8) 5,5 uur (8,0 uur)* * Vanaf klas 5 wordt er in de periodes, die niet direct taal als doel hebben voor een steeds groter deel ook eisen gesteld op het gebied van taal, bijvoorbeeld: (observatie)verslagen maken voor de vakken aardrijkskunde en natuurkunde. 14
Taalvaardigheid en spelling komen aan de orde bij werkstukken voor o.a. aardrijkskunde en geschiedenis. Gemiddeld komt dit neer op 2 tot 2,5 uur per week. Deze uren dienen bij de bovenstaande uren te worden geteld en zijn tussen haakjes weergegeven. b. Rekenen: klas 1 (groep 3) 4,25 uur klas 2 (groep 4) 4,25 uur klas 3 (groep 5) 5,5 uur klas 4 (groep 6) 5,5 uur klas 5 (groep 7) 5,5 uur klas 6 (groep 8) 6,5 uur Ook wordt er veel gerekend in de periode-uren, zeker naarmate de leerlingen in de hogere klassen komen. Taal In de eerste klas komen de letters voort uit de vertelstof. De koningsletter vloeit bijvoorbeeld voort uit het verhaal over de koning, waarvan op het schoolbord een tekening staat. Vanuit de gestalte van de koning ontstaat de letter k. Schrijven is nauw verbonden met het luisteren en spreken. De motorische vaardigheden die het kind nodig heeft voor het schrijven, oefent hij met het tekenen en vormtekenen. Lopen en spreken op ritme aan de hand van kinderversjes ondersteunen het proces. De kinderen lezen de letterbeelden eerst vanaf het schoolbord, dan vanuit hun eigen schrift en vervolgens uit boeken. De tweedeklassers ontwikkelen taalgevoeligheid en taalkennis aan de hand van toneelspel, versjes en ritmiek. Het schrijven sluit aan op wat de kinderen hebben gehoord en zelf gesproken. In het tweede jaar is er onder andere aandacht voor combinaties van klinkers. De kinderen oefenen in het vormgeven van letters en de verbindingen ertussen. Vormtekenen dient als voorbereiding op de overgang naar het aan elkaar schrijven in de derde klas. Vanuit de beelden van de vertelstof maken de derdeklassers kennis met de werkwoorden, de zelfstandige naamwoorden. Spellingregels en gebruik van leestekens krijgen betekenis en toepassing. Open en gesloten lettergrepen krijgen in het derde jaar eveneens aandacht. De taal krijgt nu kader en vorm. De leerlingen schrijven zelf verhaaltjes en versjes die aansluiten op de stof of voortvloeien uit de eigen beleving. Technisch en begrijpend lezen gaan voort. Samenhangend met de beelden uit de Edda, waarin toekomst, heden en verleden aan bod komen, leert de vierdeklasser de werkwoordtijden en vervoegingen. Gedichten, spraakoefeningen en rijm komen aan bod en dienen mede als oefening voor goed taalgebruik en sociale vaardigheden. De leerling schrijft opstellen en verhalen om in woorden uitdrukking te leren geven aan eigen belevenissen. Spelling van werkwoordsvormen en de samenhang tussen vormen, tijd en onderwerp, vormen de leerstof voor de vijfde klas. Aangevuld met de actieve en passieve vorm van het werkwoord, trappen van vergelijking en directe en indirecte rede, wordt de grammatica verdiept. Deze kennis past de vijfde-klasser toe in werkstukken die hij afwisselend met de hand schrijft of met de computer maakt. Het behandelen van uitdrukkingen en zegswijzen brengt dubbelzinnigheden in het taalgebruik aan het licht. De zesdeklasser oefent zich in het ontleden van zinnen, in het helder en duidelijk schrijven in verschillende stijlen en vormen, waaronder ook brieven, en in het discussiëren en luisteren als sociale vaardigheid. Hiermee grijpt de taal terug op de redevoeringen in de Romeinse tijd. Begrijpend lezen en technisch lezen worden uitgebreid geoefend. Voor de taallessen wordt ook gebruik gemaakt van de methodiek Zo leren kinderen lezen en spelen van José Schraven, de methode Staal en Nieuwsbegrip. 15
Rekenen De eersteklassers leren rekenen vanuit het doen. Tellen met kastanjes, kralen en ballen en met handen en voeten door middel van klappen en stampen. De eerste tafels van vermenigvuldigen oefenen de leerlingen door middel van ritmisch lopen om vervolgens de stof te verwerken in het periodeschrift; optellen, aftrekken, delen en vermenigvuldigen. In de tweede klas passen de leerlingen deze vier hoofdbewerkingen op talloze wijzen toe om goed thuis te raken in de wereld van de getallen. In deze klas wordt een begin gemaakt met het automatiseren van de tafels van vermenigvuldiging en worden getallen tot 100 verdeeld in groepen. De tafels van 1 t/m 12 dient de derdeklasser te beheersen. In de derde klas rekenen de leerlingen aan de hand van situaties uit het dagelijks leven, zoals kassabonnen en prijzen van producten. De vierdeklasser begeeft zich in de wereld van de breuken en bekwaamt zich in het vermenigvuldigen met twee cijfers. Daarnaast blijft hij oefenen met grotere getallen en het hoofdrekenen, dat in het vijfde jaar wordt uitgebreid naar wegen en meten. Het metrieke stelsel doet zijn intrede: omtrek, oppervlakte en inhoud. Tevens leert de vijfde klasser breuken vermenigvuldigen en delen. 5.4 Overig onderwijs 5.4.1 Heemkunde of wereldverkenning Heemkunde legt de basis voor de latere aardrijkskunde, biologie en geschiedenis. In de eerste klas is heemkunde erop gericht belangstelling te wekken voor de natuur, voor planten en voor dieren. Het gaat hierbij om de directe omgeving waarin de leerlingen wonen en leven. Ook in de tweede klas stimuleert heemkunde de kinderen tot een bewustere en fantasievolle verbinding met de eigen omgeving. In de derde klas is er meer gerichte aandacht voor de omgeving en hoe deze is ontstaan. Er komen nieuwe elementen bij, bijvoorbeeld de relatie tussen mineralen, planten, dieren en mensen en hoe deze elkaar nodig hebben. In klas 3/4 gaat heemkunde over in aardrijkskunde, biologie en geschiedenis en heeft dan vooral betrekking op de eigen woonomgeving. De leerling maakt kennis met de historische, culturele, sociale en economische ontwikkelingen van de stad/het dorp. Verder leert de vierdeklasser zijn eigen plaats in de wereld te vinden en te bepalen met behulp van de windrichtingen, het kompas en het tekenen van eenvoudige kaarten. De zesde klas beoefent het rekenen naar aanleiding van praktische situaties: breuken en procenten in bankzaken, verhoudingen op schaal zoals landkaarten, en de basiswetten van de meetkunde, zodat de geheimen van cirkels, drie- en veelhoeken zich laten ontrafelen. Voor de rekenlessen wordt ook gebruik gemaakt van de methode Rekenzeker. 16
5.4.2 Aardrijkskunde Vanuit de eigen woonplaats verkennen de kinderen van klas 3/4 Nederland: dijkaanleg, kanalisatie en polders komen aan bod, naast topografische kennis van steden, wegen, kanalen en spoorlijnen. In klas 5/6 volgen de leerlingen (figuurlijk) een van de grote rivieren van oorsprong tot monding. Ook een product wordt van grondstof tot eindproduct gevolgd. De leerlingen leren gedetailleerde kaarten en tekeningen maken. De leerlingen van klas 5/6 gaan aan het werk met klimaten en leefomgevingen, gebergten en gesteenten. De topografische kennis breidt zich uit naar andere werelddelen. 5.4.3 Geschiedenis De vroege culturen tot en met de Griekse cultuur komen in de klas 5/6 aan bod. De kinderen uit klas 5/6 verdiepen zich in de opkomst en ondergang van Rome, de volksverhuizingen en de Middeleeuwen. Denkt u bijvoorbeeld aan Karel de Grote, de kruistochten en de pracht en praal van de islamitische rijken.. 5.4.4 Biologie Bij het vak biologie gaat het om de samenhang van mens en zijn omgeving. Zo hebben de kinderen uit klas 3/4 een dierkundeperiode: wat verbindt de mens met de dieren en de dieren met de mens? De leerlingen werken dit thema onder andere uit in tekst, teken- en boetseerwerk. In de klas 5/6 wordt plantkunde aangeboden als inzicht in de samenhang en totaliteit van het plantenrijk. Biologie krijgt tot slot vorm in het onderzoeken van de dode minerale natuur in samenhang met plant, dier en mens. 5.4.6 Bewegingsonderwijs: euritmie en lichamelijke opvoeding. Euritmie is een kunstvorm waarbij gesproken woord en muziek door gebaren en bewegingen zichtbaar worden gemaakt. Hoewel euritmie in eerste instantie een kunst is, speelt het esthetische aspect op de school een ondergeschikte rol. Euritmie sterkt de wilskracht van het kind, het bevordert de emotionele ontwikkeling en het sociale gedrag. Het versterkt het bewustzijn van de ledematen, waardoor er een basis ontstaat voor innerlijke beweeglijkheid en concentratie. Wekelijks worden er lessen lichamelijke opvoeding verzorgd. 5.4.7 Engels Al vanaf de kleuterklas wordt er spelenderwijs kennis gemaakt met de Engelse taal. Er worden liedjes, versjes en Engelse spelletjes gedaan. In de hogere klassen wordt de Engelse les zo ingericht dat de lesstof aansluit op de jaarthema s. Eenvoudige grammaticale regels worden aangeleerd en toegepast. Voorts wordt er gewerkt aan taalvaardigheid en Engelse vocabulaire. 5.4.5 Natuurkunde De natuurkundeperiode in de klas 5/6 begint bij fenomenen uit het leven. Het zelf waarnemen en beschrijven van verschijnselen met betrekking tot geluid, licht, warmte, elektriciteit en magnetisme zijn belangrijk. Wat is er te zien, te ruiken, te voelen en te beleven? De leerlingen oefenen hun zintuigen en leren wetmatigheden kennen. 17
5.4.8 Burgerschapsvorming De leerkrachten maken gebruik van verhalen uit uiteenlopende tijden en culturen, die tezamen een bedding vormen voor het toekomstig burgerschap van de kinderen. Het individuele burgerschap wordt verstevigd en ontwikkeld. Middels deze verhalen wordt een vertaalslag gemaakt naar de huidige samenleving. Het participerend burgerschap wordt hierdoor aangesproken. Vanaf klas 5/6 wordt een begin gemaakt met het kritischsociaalburgerschap. 5.4.9 Sociale redzaamheid Wij vinden het belangrijk dat kinderen de volgende vaardigheden gedurende hun loopbaan ontwikkelen: weerbaar zijn contacten kunnen leggen en handhaven kunnen functioneren binnen een groep hulp kunnen vragen en kunnen bieden kunnen omgaan met eigen gevoelens en rekening kunnen houden met gevoelens van anderen verantwoordelijkheid kunnen dragen voor eigen en andermans spullen kunnen omgaan met regels kritisch om kunnen gaan met invloeden van "buiten" In het schooljaar 2016-2017 gaat het team door met het inzetten van de regenboogmethodiek. De regenboogmethodiek is een methode voor sociale vaardigheid en burgerschapsvorming die is ontwikkeld door de Begeleidingsdienst voor Vrijescholen gebaseerd op de elders veel toegepaste Kanjertraining - en die zeer goed aansluit op het vrijeschoolonderwijs. Over verdere implementatie van deze methode in het onderwijs worden ouders t.z.t. geïnformeerd. 5.5 Jaarfeesten De jaarfeesten zoals het Michaëlsfeest, Sint-Maarten, Advent, Sinterklaas, Kerstmis, Driekoningen, Palmpasen, de meiboomviering met Pinksteren en het Sint Jansfeest, zijn vaste momenten in het schooljaar. Zowel de leerkrachten en leerlingen als ouders nemen deel in de organisatie en de viering van deze feesten. Iedere klas viert het feest in overeenstemming met de leeftijdsfase van de betreffende klas. IIn de natuur zien we de seizoenswisselingen. In de lente lopen de bomen en struiken uit, en rond mei zien we een bloesempracht. In de zomer zijn er de lome warme dagen, de lange vakantie, de uitstapjes en de picknicks. In de herfst vindt het oogsten plaats en verkleurt het blad. 5.4.10 Verkeer De verkeerslessen worden op regelmatige basis aangeboden. We gebruiken daar de lesmethode van Veilig Verkeer Nederland voor. In klas 5 en 6 leggen de leerlingen het theoretische en praktische verkeersexamen af. De leerkrachten worden bij de praktische verkeerslessen ondersteund door verkeersouders, zie punt 10.6. 18
In de winter heeft de natuur zich teruggetrokken en ligt de aarde er vrij kleurloos bij. Vaak is het koud en soms ligt er zelfs ijs of sneeuw. Net zoals de natuur haar groeikrachten achtereenvolgens in- en uitademt, doen wij dat ook. In de zomer trekken we er graag op uit en zoeken we ons vertier vooral buiten. In de winter maken we het juist binnenshuis gezellig. We zetten een kerstboom neer, steken kaarsen aan en nodigen vrienden en verwanten voor onze feesten uit. Door in het jaarritme feesten te vieren, krijgt het kind meer grip op de tijd en beleeft het de natuur intenser. De jaarfeesten komen immers ieder jaar terug. De jaarfeesten worden in de klas intensief voorbereid en vaak vertellen leraren verhalen om bepaalde gevoelens bij de kinderen te versterken. Afhankelijk van jaargetijde en jaarfeest zijn dit bijvoorbeeld gevoelens van eerbied, vreugde of moed. Bij de voorbereiding van het feest en op de feestdag zelf krijgen de leraren veel steun van de klassenouders. Voor data van de verschillende jaarfeesten kunt u de jaarkalender raadplegen. 19
6. Resultaten en rapportage 6.1 Leerlingvolgsysteem De school heeft een leerlingvolgsysteem. De leerkracht legt de ontwikkelingen van de kinderen vast in een digitaal leerlingvolgsysteem Volglijn vanaf het moment dat kinderen bij ons op school komen. De intern begeleider beheert de papieren dossiers en bewaart deze in een afgesloten kast. Daarnaast gebruiken we voor de leerlingenadministratie het landelijke volgsysteem Parnassys. 6.2 Toetsen en onderzoeken 6.2.1 Leervoorwaardenonderzoek De overgang van kleuter naar eersteklasser is afhankelijk van de algehele ontwikkeling van het kind. Een leervoorwaarden-onderzoek geeft een goed inzicht in de schoolrijpheid van de oudste kleuters. De leerkrachten van de kleuterklassen dragen de leerlingen uitgebreid over aan de leerkracht van klas 1/2. Enkele, speciaal voor kleuters ontworpen toetsen van het cito leerlingvolgsysteem kunnen deel uitmaken van het leervoorwaarden onderzoek van oudste kleuters. 6.2.2 Tussentijdse toetsen, Cito-toetsen en de eindtoets Tussentijdse toetsen en Cito-toetsen Tussentijdse toetsen en Cito-toetsen Twee keer per jaar worden de cognitieve vorderingen van de kinderen getoetst. Dit gebeurt door middel van de Cito-toetsen. De overige ontwikkelingen gedurende het schooljaar leggen we vast in ons leerlingvolgsysteem Volglijn. Indien nodig worden handelingsplannen geschreven om kinderen gericht te helpen de leerresultaten te verbeteren. Mochten de resultaten aanleiding geven om een kind op een andere manier te begeleiden, dan stellen we de ouders hier natuurlijk van op de hoogte. Dit alles gebeurt in samenwerking met de intern begeleider. Eindtoets In de zesde klas wordt de centrale eindtoets, de IEP toets genaamd, gemaakt. Dit gebeurt in april. Ouders worden hierover vooraf geïnformeerd en worden van de uitkomst op de hoogte gebracht. De leerkracht brengt voorafgaande aan de eindtoets in februari advies uit over het vervolgtraject van de leerling. Dit advies kan op basis van de uitslag van de IEPtoets in mei nog worden bijgesteld. 20