Lokale kwaliteit Maart/april 2015

Resultaten peiling Panel Lokale kwaliteit Maart/april 2015 Van 24 maart tot en met 6 april kon het Panel een peiling invullen over de kwaliteit van hun leefomgeving. Ruim 1.750 van de ongeveer 6.500 uitgenodigde mensen hebben de vragenlijst ingevuld en daarmee komt de respons op 28 procent. De gemeente wil graag met inwoners in gesprek over hun leefomgeving. Als eerste is aan de panelleden gevraagd, wat voor hen bepalend is voor de kwaliteit van de leefomgeving. De resultaten hiervan zijn gebruikt als input voor gesprekken. De vragenlijst was opgebouwd rond de volgende thema s: schoon veilig sociaal zorg en ondersteuning jeugd en onderwijs vrije tijd De gehanteerde vragenlijst is opgesteld door onderzoeksbureau Het Verwey-Jonker Instituut. Zij hebben dit onderzoek landelijk uitgevoerd in opdracht van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Voor zover mogelijk zijn de resultaten van het Panel op dezelfde manier verwerkt, zodat deze met elkaar vergeleken kunnen worden. Dit was echter niet overal mogelijk. Het Verwey-Jonker Instituut had namelijk per thema zeven aspecten voorgelegd en voor zijn er soms aspecten toegevoegd of weggelaten, zodat de totaalscore per thema niet vergelijkbaar is. De resultaten worden per thema besproken. Waar mogelijk zijn de resultaten van het Panel naast de resultaten van het landelijke onderzoek gepresenteerd, zodat een vergelijking mogelijk is. 1 kennispunttwente.nl

SCHOON Hieronder staan voor het thema Schoon de verschillende aspecten die voorgelegd zijn aan de panelleden. De panelleden konden per aspect aangeven hoe belangrijk ze het betreffende aspect vinden, van 1 (heel onbelangrijk) tot 5 (heel belangrijk). Per aspect is een gemiddelde berekend. Aan de hand van deze gemiddelden zijn de aspecten op volgorde van belangrijkheid gezet. ërs kennen gemiddeld het grootste belang toe aan een goede afvalinzameling. Ook de afwezigheid van rommel op straat en schone lucht worden belangrijk gevonden. Het minst belangrijk vinden de panelleden de hoeveelheid onkruid op straten en paden en de aandacht voor duurzaamheid. Bij beide aspecten geeft een groot deel van het panel een 3 (neutraal=middelste score). Als we kijken naar de resultaten van het landelijke onderzoek, dan zien we dat schone lucht daar de hoogste score krijgt (4,39); dit is gelijk aan de score van het Panel. In wordt onder andere meer waarde gehecht aan een goede afvalinzameling en afwezigheid van rommel op straat dan landelijk. wordt iets meer waarde gehecht aan aandacht voor duurzaamheid. Figuur 1. Belang dat burgers toekennen aan aspecten van een schone leefomgeving (1=heel onbelangrijk tot 5=heel belangrijk) Goede afvalinzameling 4,36 4,52 Afwezigheid rommel op straat 4,40 4,34 Schone lucht 4,39 4,39 Afwezigheid hondenpoep 4,35 4,26 Goed onderhoud paden, pleintjes en parken 4,21 4,22 Afwezigheid bekladde muren of gebouwen Aandacht voor duurzaamheid (zoals bij energie, afvalinzameling en bouwen) Weinig onkruid op straten en paden 3,64 3,97 3,92 3,95 4,13 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 4,4 4,6 Vervolgens is gevraagd om een top-3 te benoemen. Dezelfde aspecten zijn voorgelegd aan de panelleden en zij konden aangeven welke drie zij het belangrijkste vinden voor een schone leefomgeving. Het verschil met de gemiddelde scores is dat burgers bij de top-3 gedwongen zijn om prioriteiten te stellen. Burgers kunnen verschillende aspecten belangrijk vinden, maar welke aspecten wijzen ze aan als ze echt moeten kiezen? Hier komt een soortgelijke verdeling uit, alleen schone lucht zakt nu iets naar beneden. Bij het belang dat mensen eraan hechten, stond schone lucht op een derde plek, nu is de schone lucht gedaald naar plaats 5. 2 kennispunttwente.nl

Figuur 2. Meest geprioriteerde aspecten van een schone leefomgeving (in % van de respondenten) Goede afvalinzameling Afwezigheid rommel op straat 67% 66% Afwezigheid hondenpoep Goed onderhoud paden, pleintjes en parken Schone lucht 39% 37% 44% Afwezigheid bekladde muren of gebouwen Aandacht voor duurzaamheid (zoals bij energie, afvalinzameling en bouwen) Weinig onkruid op straten en paden 9% 19% 16% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Wie houden burgers verantwoordelijk voor een schone leefomgeving? Op basis van de gemiddelde score op alle aspecten, wordt de meeste verantwoordelijkheid toegekend aan de gemeente. De gemeente krijgt op een schaal van 1 tot 5 een verantwoordelijkheidsscore van 4,16, burgers 3,79 en andere partijen (bijvoorbeeld bedrijven, politie, woningcorporaties) 3,76. zien we een vergelijkbaar beeld, maar de exacte scores zijn niet vergelijkbaar, omdat er in gerekend is met een gemiddelde over 8 aspecten en landelijk met 7 aspecten. Figuur 3. Gemiddelde schaalscores van toegekende verantwoordelijkheid voor schone leefomgeving (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Gemeente 4,16 Burgers 3,79 Andere partijen 3,76 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 Dit beeld van wie verantwoordelijk is voor een schone leefomgeving wordt genuanceerd als we naar de afzonderlijke aspecten van een schone leefomgeving kijken. Voor de afwezigheid van hondenpoep en rommel op straat zien burgers vooral zichzelf als verantwoordelijk. Voor de andere aspecten wordt de gemeente wel als meest verantwoordelijke aangewezen, maar ook andere partijen hebben een rol, bijvoorbeeld bij schone lucht. zien we een vergelijkbaar beeld voor de verschillende aspecten. 3 kennispunttwente.nl

Figuur 4. Toegekende verantwoordelijkheid voor aspecten van een schone leefomgeving (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Goede afvalinzameling (N=1.182) Afwezigheid rommel op straat (N=1.151) Afwezigheid hondenpoep (N=779) Goed onderhoud paden, pleintjes en parken (N=689) Schone lucht (N=650) Afwezigheid bekladde muren of gebouwen (N=326) Aandacht voor duurzaamheid (zoals bij energie, afvalinzameling en bouwen) (N=280) Weinig onkruid op straten en paden (N=164) 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 Gemeente Burgers Andere partijen 4 kennispunttwente.nl

VEILIG Welke aspecten zijn belangrijk voor een veilige leefomgeving? Geen criminaliteit wordt daarbij het belangrijkste gevonden (4,61), gevolgd door geen overlast op straat, plein of buurt, verkeersveiligheid met een score van 4,41. De aanwezigheid van politie en toezichthouders en cameratoezicht op straten, pleinen en overige plekken in de openbare ruimte wordt het minst belangrijk gevonden. Doordat in een aantal aspecten zijn samengevoegd, kan hier geen vergelijking van gemaakt worden. kennen ze iets meer belang toe aan verlichting in de openbare ruimte dan in. De andere aspecten verschillen weinig. Figuur 5. Belang dat burgers toekennen aan aspecten van een veilige leefomgeving (1=heel onbelangrijk tot 5=heel belangrijk) Geen criminaliteit 4,54 4,61 Geen overlast op straat, plein of buurt, verkeersveiligheid 4,41 Bereikbaar meldpunt voor onveiligheid en overlast Verlichting in de openbare ruimte Aanwezigheid politie en toezichthouders, cameratoezicht op straten, pleinen en overige plekken in de openbare ruimte 3,89 4,09 4,07 4,04 4,17 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 4,4 4,6 4,8 Aan welke aspecten geven burgers prioriteit als het gaat om een veilige leefomgeving? Geen overlast en verkeersveiligheid staat bovenaan de top-3: 85 procent van de panelleden vinden dit belangrijk, direct gevolgd door de afwezigheid van criminaliteit. Een bereikbaar meldpunt voor onveiligheid en overlast staat onderaan, dit heeft geen prioriteit voor de panelleden. Figuur 6. Meest geprioriteerde aspecten van een veilige leefomgeving (in % van de respondenten) Geen overlast op straat, plein of buurt, verkeersveiligheid 85% Geen criminaliteit 83% Aanwezigheid politie en toezichthouders, cameratoezicht op straten, pleinen en overige plekken in de openbare ruimte Verlichting in de openbare ruimte 44% 48% Bereikbaar meldpunt voor onveiligheid en overlast 27% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 5 kennispunttwente.nl

De gemeente wordt het meest verantwoordelijk gehouden voor een veilige leefomgeving, gevolgd door andere partijen. Op ruime afstand volgen burgers zelf. zien we een vergelijkbaar beeld, maar de exacte scores zijn niet vergelijkbaar, omdat er in gerekend is met een gemiddelde over 5 aspecten en landelijk met 7 aspecten. Figuur 7. Gemiddelde schaalscores van toegekende verantwoordelijkheid voor veilige leefomgeving (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Gemeente 4,20 Andere partijen 4,17 Burgers 3,27 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 Wie er verantwoordelijk is voor de verschillende aspecten verschilt. De bovenste twee aspecten (geen overlast/verkeersveiligheid en geen criminaliteit) worden vooral gezien als gedeelde verantwoordelijkheid; hier spelen burgers zelf ook een rol. Bij de andere drie aspecten voelen burgers zich minder verantwoordelijk en wordt vooral naar gemeente en andere partijen gekeken. zien we een vergelijkbaar beeld voor de verschillende aspecten. Figuur 8. Toegekende verantwoordelijkheid voor aspecten van een veilige leefomgeving (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Geen overlast op straat, plein of buurt, verkeersveiligheid (N=1.494) Geen criminaliteit (N=1.451) Aanwezigheid politie en toezichthouders, cameratoezicht op straten, pleinen en overige plekken in de openbare ruimte (N=847) Verlichting in de openbare ruimte (N=770) Bereikbaar meldpunt voor onveiligheid en overlast (N=480) 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 Gemeente Burgers Andere partijen 6 kennispunttwente.nl

SOCIAAL De sociale leefomgeving heeft te maken met de kwaliteit van het samenleven. Aan welke aspecten hechten burgers de meeste waarde als het hierom gaat? Vooral de afwezigheid van discriminatie wordt belangrijk gevonden (4,04), maar er wordt ook veel belang gehecht aan buren die elkaar helpen als dat nodig is (4,03). De aanwezigheid van ontmoetingsplekken voor buurtbewoners scoort laag, een 2,98. Bij de bovenste aspecten zien we weinig verschil met de gemiddelde landelijke score. Bij de onderste 3 aspecten is het verschil iets groter. In wordt iets meer waarde gehecht aan weinig verhuizingen in de buurt. wordt vooral meer waarde gehecht aan bewoners die actief zijn als vrijwilliger in de buurt en de aanwezigheid van ontmoetingsplekken voor buurtbewoners. Figuur 9. Belang dat burgers toekennen aan de aspecten van een sociale leefomgeving (1=heel onbelangrijk tot 5=heel belangrijk) Afwezigheid discriminatie op grond van bijv afkomst, geloof of seksuele geaardheid Buren helpen elkaar als dat nodig is Aanwezigheid winkels in de buurt 3,86 4,04 4,05 4,03 4,03 Bevolkingssamenstelling van de buurt (u kunt denken aan opleiding, leefstijl, afkomst, leeftijd) Bewoners zijn actief als vrijwilliger in de buurt Aanwezigheid ontmoetingsplekken voor buurtbewoners Buurtbewoners kennen elkaar Aanwezigheid bedrijven in de stad Weinig verhuizingen in de buurt 2,98 3,27 3,19 3,16 3,23 3,31 3,42 3,40 3,38 3,75 3,78 2,8 3,0 3,2 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 Als mensen vervolgens een top-3 aan mogen geven, komen de buren die elkaar helpen bovenaan te staan; 69 procent van de panelleden heeft dit aspect van een sociale leefomgeving in zijn top-3 staan. Ook het feit dat buurtbewoners elkaar kennen, wordt belangrijk gevonden. De afwezigheid van discriminatie sluit de top-3. Ook hier komt de aanwezigheid van ontmoetingsplekken voor buurtbewoners op de laatste plaats, maar ook de aanwezigheid van bedrijven in de stad wordt maar door 6 procent van de panelleden in de top-3 gezet. Bij de vraag hoeveel belang ze aan dit aspect toekennen, stond de aanwezigheid van bedrijven in de middenmoot. 7 kennispunttwente.nl

Figuur 10. Meest geprioriteerde aspecten van een sociale leefomgeving (in % van de respondenten) Buren helpen elkaar als dat nodig is 69% Buurtbewoners kennen elkaar Afwezigheid discriminatie 53% 59% Aanwezigheid winkels in de buurt 45% Bevolkingssamenstelling van de buurt 31% Weinig verhuizingen in de buurt 11% Bewoners zijn actief als vrijwilliger in de buurt 7% Aanwezigheid bedrijven in de stad Aanwezigheid ontmoetingsplekken voor buurtbewoners 6% 5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Burgers zien zichzelf als meest verantwoordelijk voor een sociale leefomgeving: een gemiddelde score van 3,82. De gemeente volgt op afstand met een gemiddelde score van 3,27 en de andere partijen zijn het minst verantwoordelijk voor een sociale leefomgeving volgens de panelleden. wordt iets meer verantwoordelijkheid toegekend aan andere partijen dan aan de gemeente, maar dit verschil kan ook komen, doordat in 9 aspecten aan de panelleden zijn voorgelegd en landelijk maar 7. Figuur 11. Gemiddelde schaalscores van toegekende verantwoordelijkheid voor sociale leefomgeving (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Burgers 3,82 Gemeente 3,27 Andere partijen 3,11 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 Bij vijf van de negen aspecten vinden de panelleden dat ze zelf het meest verantwoordelijk zijn: buren helpen elkaar en kennen elkaar, er wordt niet gediscrimineerd, er zijn weinig verhuizingen in de buurt en bewoners zijn actief als vrijwilliger in de buurt. Bij de overige aspecten wordt naar de gemeente gekeken als verantwoordelijke, maar ook andere partijen spelen een belangrijke rol. is de toegekende verantwoordelijkheid voor deze aspecten ongeveer hetzelfde als in. 8 kennispunttwente.nl

Figuur 12. Toegekende verantwoordelijkheid voor aspecten van een sociale leefomgeving (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Buren helpen elkaar als dat nodig is (N=1.204) Buurtbewoners kennen elkaar (N=1.040) Afwezigheid discriminatie (N=935) Aanwezigheid winkels in de buurt (N=785) Bevolkingssamenstelling van de buurt (N=537) Weinig verhuizingen in de buurt (N=198) Bewoners zijn actief als vrijwilliger in de buurt (N=123) Aanwezigheid bedrijven in de stad (N=110) Aanwezigheid ontmoetingsplekken voor buurtbewoners (N=96) 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 Gemeente Burgers Andere partijen 9 kennispunttwente.nl

ZORG EN ONDERSTEUNING Hoeveel belang hechten burgers aan verschillende aspecten op het gebied van zorg en ondersteuning? Het belangrijkst vinden ze thuiszorg die aansluit op de vraag van de cliënt (4,43). Ook een goed en snel bereikbaar ziekenhuis (4,41) en zelf de zorg kunnen kiezen die men wil en die bij de persoon past (4,40) zijn belangrijk voor de panelleden. Zorg van familie, vrienden en/of buren bij ziekte of beperking (mantelzorg) scoort relatief laag (3,79). Als we het belang dat de panelleden in toekennen aan de verschillende aspecten vergelijken met het landelijke belang, dan zien we wel verschillen. Vooral bij de laatste twee aspecten is het verschil zichtbaar. wordt meer belang toegekend aan ondersteuning en begeleiding van mantelzorgers, en aan zorg van familie, vrienden en/of buren bij ziekte of beperking (mantelzorg) dan in. Figuur 13. Belang dat burgers toekennen aan de aspecten van zorg en ondersteuning (1=heel onbelangrijk tot 5=heel belangrijk) Thuiszorg die aansluit op de vraag van de cliënt Goed en snel bereikbaar ziekenhuis Zelf de zorg kunnen kiezen die ik wil en die bij mij past Voorzieningen voor mensen met een beperking (denk aan rolstoelen, huishoudelijke hulp) Zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen Ondersteuning en begeleiding van mantelzorgers Zorg van familie, vrienden en/of buren bij ziekte of beperking (mantelzorg) 3,79 3,91 3,91 4,03 4,43 4,4 4,41 4,45 4,40 4,36 4,26 4,33 4,18 4,15 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 4,4 4,6 In de top-3 van meest geprioriteerde aspecten staat zelf de zorg kunnen kiezen die ik wil en die bij mij past bovenaan; dit aspect is door driekwart van de panelleden genoemd. Ook thuiszorg die aansluit op de vraag van de cliënt is vaak genoemd: 62 procent van de panelleden heeft dit in de top-3 gezet. De ondersteuning en begeleiding van mantelzorgers is door slechts een op de tien panelleden genoemd. staat thuiszorg die aansluit op de vraag van de cliënt bovenaan de top-3, gevolgd door zelf de zorg kunnen kiezen die ik wil en die bij mij past. Een goed en snel bereikbaar ziekenhuis en voorzieningen voor mensen met een beperking staan landelijk vaker in de top-3 dan in, net als ondersteuning en begeleiding van mantelzorgers. 10 kennispunttwente.nl

Figuur 14. Meest geprioriteerde aspecten van zorg en ondersteuning (in % van de respondenten) Zelf de zorg kunnen kiezen die ik wil en die bij mij past 59% 74% Thuiszorg die aansluit op de vraag van de cliënt 62% 64% Zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen 43% 45% Goed en snel bereikbaar ziekenhuis Voorzieningen voor mensen met een beperking Zorg van familie, vrienden en/of buren bij ziekte of beperking (mantelzorg) Ondersteuning en begeleiding van mantelzorgers 9% 31% 27% 21% 16% 43% 51% 45% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% De gemeente wordt in als meest verantwoordelijke aangewezen voor zorg en ondersteuning, gevolgd door andere partijen. Burgers kennen zichzelf de minste verantwoordelijkheid toe. Als we naar de gemiddelde schaalscores van de landelijke enquête kijken, zien we dat daar vooral andere partijen als verantwoordelijke worden gezien en de gemeente pas op de tweede plek. Figuur 15. Gemiddelde schaalscores van toegekende verantwoordelijkheid voor zorg en ondersteuning (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Gemeente Andere partijen 3,67 4,07 3,99 4,16 Burgers 3,07 3,09 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 De gemiddelde schaalscore van toegekende verantwoordelijkheid zien we ook terug bij de afzonderlijke aspecten. Bij bijna alle aspecten wordt in de gemeente als meest verantwoordelijke aangewezen. Alleen bij de zorg voor familie, vrienden en/of buren vinden de panelleden dat ze zelf de meeste verantwoordelijkheid hebben. Bij de landelijke resultaten zien we inderdaad dat bij de meeste aspecten andere partijen als meest verantwoordelijk worden aangemerkt. Ook daar geldt, dat bij zorg van familie, vrienden en/of buren vooral burgers zelf verantwoordelijk zijn. 11 kennispunttwente.nl

Figuur 16. Toegekende verantwoordelijkheid voor aspecten van zorg en ondersteuning (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Zelf de zorg kunnen kiezen die ik wil en die bij mij past (N=1.298) Thuiszorg die aansluit op de vraag van de cliënt (N=1.096) Zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen (N=759) Goed en snel bereikbaar ziekenhuis (N=752) Voorzieningen voor mensen met een beperking (N=539) Zorg van familie, vrienden en/of buren bij ziekte of beperking (N=477)) Ondersteuning en begeleiding van mantelzorgers (N=164) 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 Gemeente Burgers Andere partijen 12 kennispunttwente.nl

JEUGD EN ONDERWIJS Ook op het gebied van jeugd en onderwijs zijn verschillende aspecten voorgelegd. Hoe kijken burgers hier tegenaan? Het meeste belang wordt toegekend aan goed onderwijs, ook voor leerlingen met leerachterstand of voorsprong. Het ontbreken van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten is ook een belangrijk aspect. Het minste belang kennen de panelleden toe aan de ondersteuning aan ouders met opvoedvragen. Ook het taalonderwijs voor peuters met een taalachterstand wordt door de panelleden niet heel belangrijk gevonden. zien we dat er vooral meer belang wordt toegekend aan ondersteuning aan ouders met opvoedvragen. Ook een gevarieerd aanbod van vrijetijdsvoorzieningen voor kinderen en jongeren scoort landelijk gemiddeld iets hoger dan in. Figuur 17. Belang dat burgers toekennen aan de aspecten van jeugd en onderwijs (1=heel onbelangrijk tot 5=heel belangrijk) Goed onderwijs, ook voor leerlingen met leerachterstand of voorsprong 4,39 4,34 Geen schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten Aantrekkelijke speel- en ontmoetingsplekken voor kinderen en jongeren Gevarieerd aanbod van vrijetijdsvoorzieningen voor kinderen en jongeren (zoals verenigingen/clubs) Goede kinderopvang (peuterspeelzaal, kinderdagverblijven, voor-, tussen-, naschoolse opvang) Taalonderwijs voor peuters met taalachterstand Ondersteuning aan ouders met opvoedvragen 3,71 3,97 3,93 3,83 3,83 3,85 4,15 4,17 4,05 4,07 3,99 4,06 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 4,4 4,6 Vervolgens konden de panelleden een top-3 aangeven. Ook hier staat goed onderwijs op nummer 1; 84 procent van de panelleden heeft dit aspect in de top-3 gezet. De andere aspecten volgen op afstand. Aantrekkelijke speel- en ontmoetingsplekken en een gevarieerd aanbod van vrijetijdsvoorzieningen staan op plaats 2 en 3. Onderaan staat het taalonderwijs voor peuters met een taalachterstand. zien we een vergelijkbaar beeld. Wel staat een gevarieerd aanbod van vrijetijdsvoorzieningen voor kinderen en jongeren landelijk vaker in de top-3 dan in. Bij de andere aspecten zijn de verschillen niet groot. 13 kennispunttwente.nl

Figuur 18. Meest geprioriteerde aspecten van jeugd en onderwijs (in % van de respondenten) Goed onderwijs, ook voor leerlingen met leerachterstand of voorsprong Aantrekkelijke speel- en ontmoetingsplekken voor kinderen en jongeren Gevarieerd aanbod van vrijetijdsvoorzieningen voor kinderen en jongeren 45% 47% 42% 56% 84% 80% Goede kinderopvang Geen schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten 37% 38% 36% 38% Ondersteuning aan ouders met opvoedvragen Taalonderwijs voor peuters met taalachterstand 13% 16% 26% 26% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Bij het thema jeugd en onderwijs wordt de gemeente ook als meest verantwoordelijk gezien (4,25). Andere partijen volgen op afstand met een gemiddelde schaalscore van 3,68 en burgers zijn het minst verantwoordelijk voor jeugd en onderwijs volgens de panelleden. zien we vooral een hogere gemiddelde schaalscore voor andere partijen: in is dit 3,68, landelijk 4,08. Figuur 19. Gemiddelde schaalscores van toegekende verantwoordelijkheid voor jeugd en onderwijs (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Gemeente Andere partijen 3,68 4,08 4,25 4,26 Burgers 3,16 3,17 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 Deze toegekende verantwoordelijkheid zien we ook bij de verschillende aspecten terug. De gemeente heeft volgens de panelleden bij alle aspecten de meeste verantwoordelijkheid, meestal gevolgd door andere partijen. Alleen bij de afwezigheid van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten vinden de panelleden dat burgers meer verantwoordelijkheid hebben dan andere partijen, maar nog steeds is de gemeente het meest verantwoordelijk. zien we een soortgelijke verdeling van de verantwoordelijkheid. Alleen bij het schoolverzuim en schoolverlaten wordt vooral naar andere partijen gekeken; de gemeente heeft hier bij de landelijke enquête de minste verantwoordelijkheid. 14 kennispunttwente.nl

Figuur 20. Toegekende verantwoordelijkheid voor aspecten van jeugd en onderwijs (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Goed onderwijs, ook voor leerlingen met leerachterstand of voorsprong (N=1.473) Aantrekkelijke speel- en ontmoetingsplekken voor kinderen en jongeren (N=797) Gevarieerd aanbod van vrijetijdsvoorzieningen voor kinderen en jongeren (N=730) Goede kinderopvang (N=654) Geen schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten (N=626) Ondersteuning aan ouders met opvoedvragen (N=448) Taalonderwijs voor peuters met taalachterstand (N=232) 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 Gemeente Burgers Andere partijen 15 kennispunttwente.nl

VRIJE TIJD Het laatste thema was vrije tijd. Ook daar zijn verschillende aspecten voorgelegd. Veruit het meeste belang hechten de panelleden aan parken en groenvoorzieningen; deze scoren een 4,13. Culturele voorzieningen, gelegenheid tot sporten en een gevarieerd winkelaanbod volgen op afstand. Het minste belang kennen de panelleden toe aan festivals en evenementen (3,28) en een gevarieerd horeca-aanbod (3,32). Bij de resultaten van de landelijke enquête zien we over het algemeen dat de mensen een groter belang toekennen aan de verschillende aspecten van het thema vrije tijd dan de leden van het Panel. Alleen de culturele voorzieningen zijn voor de mensen in iets belangrijker dan landelijk; alle andere aspecten scoren landelijk hoger. Figuur 21. Belang dat burgers toekennen aan de aspecten van vrije tijd (1=heel onbelangrijk tot 5=heel belangrijk) Parken en groenvoorzieningen Culturele voorzieningen (zoals musea, theaters, bioscopen, bibliotheken) Gelegenheid tot sporten Gevarieerd winkelaanbod Actief verenigingsleven Gevarieerd horeca-aanbod Festivals en evenementen 3,44 3,61 3,32 3,53 3,28 3,31 4,13 4,16 3,87 3,82 3,85 4,01 3,84 3,96 3,0 3,2 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 4,4 Driekwart van de panelleden heeft parken en groenvoorzieningen in de top-3 gezet. Culturele voorzieningen wordt door ruim de helft genoemd en een gevarieerd winkelaanbod door bijna de helft. Ook hier staan festivals en evenementen onderaan de lijst. Als we de resultaten van vergelijken met de landelijke resultaten, zien we ook verschillen. staan een gevarieerd winkelaanbod, gelegenheid tot sporten en een actief verenigingsleven vaker in de top-3 dan in. In staan parken en groenvoorzieningen en culturele voorzieningen juist iets vaker in de top-3. 16 kennispunttwente.nl

Figuur 22. Meest geprioriteerde aspecten van vrije tijd (in % van de respondenten) Parken en groenvoorzieningen Culturele voorzieningen (zoals musea, theaters, bioscopen, bibliotheken) Gevarieerd winkelaanbod Gelegenheid tot sporten Gevarieerd horeca-aanbod Actief verenigingsleven Festivals en evenementen 21% 22% 19% 26% 15% 17% 57% 52% 49% 61% 47% 52% 74% 69% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% De gemeente wordt het meest verantwoordelijk gehouden voor de verschillende aspecten rondom vrije tijd; de panelleden kennen de gemeente gemiddeld een 4,24 toe. Andere partijen volgen op afstand met een gemiddelde schaalscore van 3,72 en de panelleden kennen zichzelf de minste verantwoordelijkheid toe met een gemiddelde schaalscore van 2,94. zien we dezelfde verdeling, maar is de gemiddelde schaalscore overal net iets hoger. Figuur 23. Gemiddelde schaalscores van toegekende verantwoordelijkheid voor vrije tijd (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Gemeente 4,24 4,28 Andere partijen 3,72 3,85 Burgers 2,94 2,98 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 Een vergelijkbaar beeld van toegekende verantwoordelijkheid zien we bij de afzonderlijke aspecten. Bij de meeste aspecten wordt de meeste verantwoordelijkheid toegekend aan de gemeente met op afstand de andere partijen. Bij een gevarieerd horeca-aanbod zijn andere partijen bijna even verantwoordelijk als de gemeente. Enige uitzondering is een actief verenigingsleven: hiervoor zijn de burgers zelf het meest verantwoordelijk. wordt de gemeente ook bij de meeste aspecten als meest verantwoordelijke gezien. Net als in zijn burgers het meest verantwoordelijk voor een actief verenigingsleven, maar bij een gevarieerd horeca-aanbod worden landelijk de andere partijen als meest verantwoordelijk gezien. 17 kennispunttwente.nl

Figuur 24. Toegekende verantwoordelijkheid voor aspecten van vrije tijd (1=helemaal niet verantwoordelijk tot 5=volledig verantwoordelijk) Parken en groenvoorzieningen (N=1.299) Culturele voorzieningen (N=1.000) Gevarieerd winkelaanbod (N=853) Gelegenheid tot sporten (N=830) Gevarieerd horeca-aanbod (N=367) Actief verenigingsleven (N=335) Festivals en evenementen (N=259) 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 Gemeente Burgers Andere partijen 18 kennispunttwente.nl