Gezamenlijke Aanpak Laaggeletterdheid in West-Brabant Voortgangsbericht De WVS-groep en de bibliotheken in de regio West-Brabant namen afgelopen jaar het initiatief om gezamenlijk educatie-trajecten te verzorgen voor laaggeletterde volwassenen. In dit bericht wordt de voortgang geschetst van deze gezamenlijke aanpak. Ondertekening intentieverklaring West-Brabant Het voornaamste doel van de aanpak is het verbeteren van de taalvaardigheid en het omgaan met de computer. Deze vaardigheden zijn nodig voor een goede beroepsuitoefening, duurzame arbeidsparticipatie en sociale zelfstandigheid. Op 10 september 2013, in de Week van de Alfabetisering, werd een intentieverklaring ondertekend door: Bibliotheken in West-Brabant: de Nieuw Veste (Breda), Markiezaat (Bergen op Zoom), VANnU (Roosendaal) en Bibliotheek Zundert-Rucphen; WVS-groep (Sociale werkvoorziening); UWV; Cubiss; Naar verwachting sluit de ATEA-groep uit Breda zich in 2014 ook aan. De intentieverklaring sluit aan op het een convenant Gewoon Doen dat eerder door de gemeenten werd opgesteld met als doel als 26.000 laaggeletterden in de regio te stimuleren tot het volgen van taal- en computercursussen. De Lions Club in Roosendaal stelde 17 laptop computers beschikbaar. Tevens is er een nauwe samenwerking met het Kellebeek College. WVS-groep - Stapsgewijze aanpak Na een succesvolle en enthousiaste start op 10 september 2013 zijn de partijen gezamenlijk aan de slag gegaan. Daarnaast zijn alle organisaties ook intern aan de slag gegaan om het project concreet vorm te geven. Vanuit WVS-groep is er overleg gevoerd met een aantal andere samenwerkende partijen waarbij dit onderwerp mogelijk interessant is. Denk hierbij aan de Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord- Brabant en de Stichting Dag- en Woonvoorziening. Binnen WVS-groep is bewust gekozen voor een hele gerichte en kleinschalige aanpak. Zo kon het gehele proces gedegen worden opgezet en gemonitord. De centrale coördinatie vindt plaats vanuit de afdeling opleidingen. SW-medewerkers met onvoldoende basisvaardigheden op het gebied van taal zijn benaderd door hun
trajectbegeleiders. De trajectbegeleiders kunnen hiervan een goede inschatting maken. De ondersteuning is onderdeel van het individuele ontwikkeltraject van de SW-medewerkers. Het draagt namelijk bij aan de algehele zelfredzaamheid van onze medewerkers. De deelname aan het traject wordt gezien als een formele opleiding, die gedeeltelijk onder werktijd wordt gevolgd. In januari 2014 is de eerste groep medewerkers gestart bij de bibliotheek in Roosendaal. De groep werd begeleid door medewerkers van de bibliotheek en de trajectbegeleider. In maart 2014 is de tweede groep gestart in de bibliotheek van Bergen op Zoom/Halsteren. De volgende stap is het overleg tussen WVS-groep en de bibliotheek in Rucphen. Door de stapsgewijze aanpak blijft het traject overzichtelijk en worden er stelstelmatig groepen benaderd en begeleid. De medewerkers zijn enthousiast over het traject. De samenwerking en afstemming tussen de functionarissen van de WVS-groep, de medewerkers van de bibliotheken en vrijwilligers verloopt prima, efficiënt en kostenbewust. De samenwerking wordt daarom voortgezet en uitgebreid. Contactpersoon: Angela Mous, Manager arbeidsontwikkeling en Hoofd Arbodienst/A&O-deskundige Bibliotheek VANnU - Taalcursus Nederlands door vrijwilligers Met ingang van 10 februari 2014 organiseert Bibliotheek VANnU Roosendaal samen met lokale instanties een cursus Nederlandse taal, genaamd Taal op de werkvloer. Zorginstelling SDW en sociale werkvoorziening WVS zijn twee van de betrokkenen. Zij melden mensen met een taalachterstand aan die immigrant en/of zwakbegaafd zijn. Wesley Lit en Vera van der Klaauw zetten zich in voor deze doelgroep en begeleiden vrijwillig de taalcursus. Ze werken samen met drie collega s uit diverse takken van het bedrijfsleven (Frans van Heijnsbergen, Dick Moleveld en Wim Willems). Door de gevarieerde achtergrond vullen de begeleiders elkaar optimaal aan en zijn ze in staat om het beste uit iedere cursist naar boven te halen. Met de WVS vindt een maandelijkse terugkoppeling plaats tijdens een werkbezoek van een contactpersoon aan de taallessen. Contactpersoon: Anneke Oonickx, Bibliotheek VANnU, Roosendaal Door te werken in kleine groepen is persoonlijke begeleiding mogelijk. Het mooie is dat er totaal geen onderlinge concurrentie is. (Vera van der Klauw). Iedereen ervaart de werksfeer dan ook als motiverend. Dit komt doordat een goede balans tussen werkdruk en prestatie wordt nagestreefd. (Wesley Lit) UWV - Pilot Laaggeletterdheid door UWV-trainees Vanuit het UWV werken twee trainees aan de pilot voor laaggeletterdheid. Dit zijn Manuel Bosmans en Lindy Oudenhuijsen. De bedoeling van deze pilot is dat de doelgroep laaggeletterden wegwijs wordt met de werkmap en werk.nl. Dit gebeurt door middel van het geven van workshops in de bibliotheken Roosendaal, Rucphen, Bergen op Zoom en Breda. Door de workshop op verschillende locaties aan te bieden wordt de drempel om mee te doen verlaagd.
Aangezien de doelgroep moeilijk te bereiken is, gelooft het UWV dat het cruciaal is om samen te werken met verschillende instanties. Door middel van doorverwijzen en het juiste promotiemateriaal komt de doelgroep bij de juiste instanties terecht. Voor de pilot wordt er promotiemateriaal ontwikkeld door studenten Communicatie van Avans Hogeschool Breda. De studenten maken flyers en posters voor de doelgroep en voor diverse instanties die de doelgroep doorverwijzen. Eventueel ontwerpen zij een commercial voor regionale televisie zenders. Voor de pilot wil het UWV meer vrijwilligers werven. Hiervoor hebben zij contact met de opleiding Maatschappelijk werk en dienstverlening van Avans Hogeschool Breda. Er wordt een vacature uitgezet voor studenten, zo kunnen zij vrijwilligerswerk doen bij de bibliotheken. Verder geven de adviseurs van het UWV Werkbedrijf Breda en de werknemers en vrijwilligers bij de bibliotheken voorlichting in het herkennen van laaggeletterdheid. In samenwerking met het ROC West- Brabant en de bibliotheken wordt er een workshop georganiseerd voor de werknemers. Zo worden zij zich bewust van de doelgroep en kunnen zij mensen op de juiste manier doorverwijzen. Contactpersoon: Meri van Aalburg, UWV Bibliotheek Nieuwe Veste voortrekkersrol bij pilots De vier bibliotheken in West-Brabant (Bibliotheek VANnU, Bibliotheek Markiezaat, Bibliotheek Zundert-Rucphen en Bibliotheek Nieuwe Veste, Breda) treden op als verbindende schakel om samen met andere partijen te werven bij de aanpak van laaggeletterdheid. Bibliotheek Nieuwe Veste heeft een voortrekkersrol vanwege de vele activiteiten die zij al jarenlang organiseert op het gebied van laaggeletterdheid. Projectleider is Lianne Knobel, specialist mens en maatschappij bij de Nieuwe Veste. Op 10 september 2013 is vastgelegd dat de bibliotheken in West Brabant 4 pilot activiteiten organiseren. De bestaande activiteiten vanuit Bibliotheek Breda zijn hiervoor als basis genomen. Daarbij is voldoende ruimte voor eigen initiatieven van de partners, om zo elkaar te inspireren en te motiveren. Het delen van kennis, netwerken en ideeën zijn belangrijke pijlers in deze samenwerking. Wat is er tot nu toe gebeurd: PILOT activiteit 1 Cursussen digitale vaardigheden (Klik & Tik en sociale media) Binnen de vier bibliotheken zijn cursussen opgestart om mensen te leren omgaan met computers en internet. Deze cursussen zijn laagdrempelig, gratis en worden afgesloten met een certificaat. Bibliotheek Zundert-Ruchpen: 64 cursisten Bibliotheek VANnU Roosendaal : 31 cursisten Bibliotheek Markizaat Bergen op zoom: 18 cursisten Bibliotheek Breda: 77 cursisten PILOT activiteit 2 Taal-oefengroepen voor werknemers in de Sociale Werkvoorziening, en/of voor mensen met een verstandelijke beperking. Deze cursussen zijn laagdrempelig, gratis en worden afgesloten met een certificaat. Bibliotheek Zundert-Ruchpen: : starten later
Bibliotheek VANnU Roosendaal : 9 Bibliotheek Markizaat Bergen op zoom : start in april 2014 Bibliotheek Breda : 12 Taal-oefengroepen voor anderstaligen. Bibliotheek Zundert-Ruchpen: : starten later Bibliotheek VANnU Roosendaal : starten later Bibliotheek Markizaat Bergen op zoom : starten in april 2014 Bibliotheek Breda : 52 PILOT activiteit 3 UWV workshops werk.nl voor laagopgeleiden en laaggeletterden. Gestart in april 2014 in de vier bovenstaande bibliotheken. De bedoeling is om laagopgeleiden te ondersteunen met inloggen en aanmaken van de werkmap bij het UWV. Iedereen die via het UWV of bij de gemeente een uitkering heeft en/of een baan zoekt heeft hiermee te maken Week van de Alfabetisering 2014 Naast bovenstaande activiteiten zijn we ook gestart met de voorbereidingen voor de Week van Alfabetisering, die start op 8 september 2014. Hierover volgt later verdere berichtgeving Contactpersoon: Lianne Knobel, Bibliotheek Nieuwe Veste, Breda De bibliotheek heeft een belangrijke rol als het gaat om taalvaardigheid en een leven lang leren. Vanwege de bezuinigingen worden buurthuizen gesloten en vervalt voor een groot deel het aanbod van de volwasseneducatie bij het ROC. Dat betekent dat we creatief moeten zijn in onze oplossingen. In Breda kunnen mensen bij ons in de bibliotheek terecht. En de behoefte is groot, dat zie je aan het hoge aantal inschrijvingen. Voor ons als bibliotheek is dat een uitdaging, maar het geeft ook veel voldoening. Je draagt wezenlijk bij aan de zelfontwikkeling en de zelfredzaamheid van mensen. (Lianne Knobel, projectleider Bibliotheek Nieuwe Veste) Cubiss De bibliotheken worden ondersteund door Petra van Oosterhout en Thomas Bersee van Cubiss. Zij hebben zitting in zowel de stuurgroep als de werkgroep. In de stuurgroep wordt de voortgang van het project bewaakt en gaat het over het beleid en de strategie. Voorzitter van de stuurgroep is Suus de Jong, directeur van de bibliotheek Rucphen- Zundert. De werkgroep die voorgezeten wordt door projectleider Lianne Knobel is belast met de concrete uitvoering van activiteiten. Op het ogenblik wordt er gewerkt aan een zogeheten overdrachtsdocument. Daarin wordt de projectorganisatie, het projectverloop, de ervaringen en de resultaten beschreven. Dit overdrachtsdocument is als hulpmiddel bestemd voor andere bibliotheken en organisaties, die een soortgelijk samenwerkingsproject willen gaan opzetten. In de komende Week van de Alfabetisering wordt het overdrachtsdocument gepresenteerd. De aanpak van laaggeletterdheid vergt een gezamenlijke inspanning. De gedachte is de bibliotheek als verbindende schakel in het netwerk van samenwerkingspartners. Hier in West-Brabant krijgt dat concreet gestalte en je ziet nu al dat het zijn vruchten begint af te werpen! (Thomas Bersee, Cubiss)
Toekomst De samenwerking in West-Brabant zal zoals het er nu voor staat ook in 2015 worden voortgezet. Er is zelfs de wens om het samenwerkingsverband met nog meer partijen te uit breiden. Het zou mooi zijn als we kunnen komen tot een Bondgenootschap Geletterdheid, waarin alle relevante partijen in West-Brabant participeren. Op die manier kunnen we gezamenlijk echt een vuist maken in de strijd tegen de laaggeletterdheid. (projectleider Lianne Knobel, Bibliotheek Nieuwe Veste)