Waarom Complementair Geld? Hasselt Bernard Lietaer bernard@lietaer.com 1
De laatste wezens die water begrijpen zijn de vissen... Zo zijn mensen tegenover geld
Geld s Blinde Vlek Patriarchaal Matrifocaal Gemeentschappen Patriarchaal Monopolie van competitief Geld, met rente => Industriele Revolutie Maar: Booms & Bust cycli Concentratie van Rijkdom Vernietigd gemeenschap(niet compatiebel met geschenk ekonomie) Matrifocaal Duaal Geld Systeem Competifief voor uitwisselen met vreemde mensen Cooperatief voor uitwisselen binnen gemeenschap Promoveerd: Eeuwenlange economische stabiliteit Welzijn van onderklassen Bouwd gemeenschap (compatible met geschenk economie)
Ideologische Polarizatie 1848-1990 Marx-Engels Marxist- Leninist Klassiek (Smith, Mills ) Oostenrijkers (Hayek, von Mises) Communisme Capitalisme Trotskyist Maoist Keynes Keynesians Neo-liberal (Friedman, Chicago ) Wat gemeenzaam is, versterkt de blinde vlek
Dé Vraag Bezuinigen en nieuwe belastingen als antwoord op de megatrends? 5
Waar zijn wij nu? Systemische Oorzaak Strukturele Oplossing Voorbeelden Conclusie Plan 6
Teken van een structureel probleem Tussen 1970 en 2010, IMF stelt vast: 145 bank crashes 204 monetaire crises 72 sovereign debt crises 425 totaal in 40 jaar!
Duurzaamheid in Complexe Netwerken Efficientie en Veerkracht zijn beiden noodzakelijk voor duurzaamheid, en hangen af van 2 structurele factoren: diversiteit en interconnectiviteit.
Balans in Natuurlijke Netwerken Resilience Efficiency
(In)Balans in Ons Financieel Netwerk Efficientie Veerkracht
High Diversity High Interconnectivity
Low Diversity (Monoculture) Low Interconnectivity www.egs.mmu.ac.uk My.Opera.com
Complexe Netwerken Structurele factoren hangen alleen af van structuur, niet van wat in het netwerk circuleert: biomassa in een ecosysteem, electronen in electrische netwerken, Inlichtingen in immuun systemen, geld in een economie
Duurzaamheid van Natuurlijke Eco-Systemen Duurzaamheid 100 % Optimum Meer Efficentie Meer Veerkracht 0% Diversiteit & Interconnectie 14
Duurzaamheid van Natuurlijke Eco-Systemen Duurzaamheid 100 % Naar Crash (niet genoeg Veerkracht) Optimum Naar Stagnatie (niet genoeg efficientie) Meer Efficentie Meer Veerkracht 0% Diversiteit & Interconnectie 15
Duurzaamheid van Natuurlijke Eco-Systemen Duurzaamheid Venster van Leefbaarheid 100 % Naar Crash (niet genoeg Veerkracht) Optimum Naar Stagnatie (niet genoeg efficientie) Meer Efficentie Meer Veerkracht 0% Diversiteit & Interconnectie 16
Herstelling van natuurlijk ecosysteem Duurzaamheid Venster van Leefbaarheid 100 % Naar Crash (niet genoeg Veerkracht) Optimum Meer Efficentie Meer Veerkracht 0% Diversiteit & Interconnectie 17
Toepassing aan Monetair Systeem Duurzaamheid Venster van Leefbaarheid 100 % Naar Crash (niet genoeg Veerkracht) Tegenwoordige Situatie van ons Gedsysteem Optimum Meer Efficentie Meer Veerkracht 0% Diversiteit & Interconnectie 18
Toepassing aan Monetair Systeem Duurzaamheid Venster van Leefbaarheid 100 % Naar Crash (niet genoeg Veerkracht) Tegenwoordige Situatie van ons Geldsysteem Optimum Meer Efficentie Meer Veerkracht Ruilhandel 0% Diversiteit & Interconnectie 19
Toepassing aan Monetair Systeem Duurzaamheid Venster van Leefbaarheid 100 % Terug Naar monopolie Optimum Meer Efficentie Meer Veerkracht Ruilhandel 0% Diversiteit & Interconnectie 20
De Crisis van Vandaag Systemische Oorzaak Strukturele Oplossing Voorbeelden Conclusie Plan 21
Denk nooit, nooit, buiten de Box! 22
Complementaire Munten Geld is een overeenkomst binnen een gemeenschap om een gestandardiseerd iets te gebruiken als ruilmiddel. Complementaire munten : munten, anders dan de euro, die er parallel mee omlopen en, om zelfgekozen doelen beter vervullen. Verbinden onvervulde noden met onderbenutte activa 23
Complementaire Munt Paying Interest on Everything onderbenutte activa onvervulde noden «Normale» Economie
Toepassing aan Monetair Systeem Duurzaamheid Venster van Leefbaarheid 100 % Effekt van Komplementaire Munten Tegenwoordige Situatie van ons Geldsysteem Optimum Naar Stagnatie (niet genoeg efficientie) Meer Efficentie Meer Veerkracht 0% Diversiteit & Interconnectie 25
Aantal Komplementaire Geldsystemen met Social Doeleinden 6000 5000 Argentina Elsewhere Japan 4000 Other Europe Italy 3000 Other Europe Germany + Austria France 2000 1000 Germany + Austria Benelux UK Benelux UK Australia New Zealand USA + Canada USA + Canada 0 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 2000 2001 2002 2003 2004 2005 26
De Crisis van Vandaag Systemische Oorzaak Strukturele Oplossing Voorbeelden Conclusie Plan 27
Torekes www.torekes.be
Resultaten Eerste keer dat de stad Gent meer vrijwilligers had dan wat zij wisten ermee te doen
Andere voorbeelden van bestaande sociale munten E portemonnee Munt die milieusparend gedrag beloont Fureai kippu Zorgmunt voor ruil in zorgverlening 33
Fureai Kippu in Japan 460 operationele systemen in Japan.
Zorgcirkels: Fureia Kippu Senioren worden door anderen geholpen voor nu niet terugbetaalde diensten. Eerste toepassing in Europa: St Gallen, Zwitserland 35
Regiogeld in Duitsland
Complementaire Munten voor KMOs 39
Wir WIR systeem in Zwitserland gestart in1934 1 WIR = 1 Zwitserse Frank, zonder interest 65,000 bedrijven zijn lid in Zwitserland WIR-Bank = cooperative duale muntbank (www.wir-bank.ch) Prof. Stodder studie heeft bewezen dat WIR systeem het geheim is van de stabiliteit van de Zwitserse economie, door zijn spontaan anticyclisch effect. 40
RES In Belgie Operationeel sinds 1995 Grootse B2B systeem in EU 6.000 KMOs, meest in Vlaanderen 100.000 gebruikers Doeleinde 2017: 25.000 KMOs 250.000 gebruikers www.res.be 41
De Crisis van Vandaag Systemische Oorzaak Strukturele Oplossing Voorbeelden Conclusie Plan 42
Een Keus Monetair Status Quo Of Information Age Geld gebruiken 43
Bedankt! 44
Opvolgen www.lietaer.com Money and Sustainability: the Missing Link (Triarchy Press Mei 2012) Geld en Duurzaamheid: de Missing Link (Van Arkel November 2012) Halte a la Toute-Puissance des Banques (Odile Jacob November 2012) Au Cœur de la Monnaie (Yves Michel, 2011) 45
46
Waar zijn wij nu? Systemische Oorzaak Strukturele Oplossing Voorbeelden Conclusie Plan 47
Vier megatrends 2000-2020 (extrakt uit Het Geld van de Toekomst 1999) Monetaire instabiliteit Klimaatverandering Vergrijzing 2005 2020 Informatierevolutie 48
Vier megatrends 2000-2020 (extrakt uit Het Geld van de Toekomst 1999) Geldvragen? Van waar komt het nodige geld? Vergrijzing Monetaire instabiliteit Wat kunnen wij doen met een systemische bankcrisis? Klimaatverandering Strijd tussen kort-termijn financiele druk en nood voor lang-termijn beslissingen? Van waar komen de nodige Werkgelegenheden? Informatierevolutie 49
Het wereldwijde financiële systeem is in... 50
51
Verhandelbaar Bedrijfskrediet (Commercial Credit Circuit C3) Probleem: Werkloosheid verminderen door Brugfinanciering voor KMO s. Leveranciers eisen betaling in bv. 30 dagen Maar grotere klanten betalen op 90 dagen => cash flow wordt overlevingsprobleem => belangrijke bron van werkloosheid Oplossing: Verzekerde facturen worden gebruikt als betalingsmiddel via C3 netwerk Operationeel in Zuid Amerika 52
C3 Verzekering Bank Euros Uitwisseling naar Euros Producenten C3 Network Diensten Overheid 53