Samenstelling: de heer Patrick Janssens, burgemeester; de heren Leo Delwaide, Marc Van Peel, mevrouw Chantal Pauwels, de heren Robert Voorhamme, Ludo Van Campenhout, Eric Antonis, Erwin Pairon, Tuur van Wallendael, Dirk Grootjans, Luc Bungeneers, schepenen; de heer Luc Tesseur, dienstdoende stadssecretaris; de heer Freddy Vandekerckhove, adjunct-stadssecretaris. Zitting van vrijdag 23 januari 2004. Iedereen aanwezig, behalve de heren Leo Delwaide, Tuur van Wallendael, schepenen; de heer Freddy Vandekerckhove, adjunct-stadssecretaris. Stedelijk Ontwikkelingsbedrijf A-Punt 3 Spoorbundel Luchtbal (Ekeren). Uitbreiding uitwijkbundel. Principieel akkoord. Concretisering beleidsrichtlijn (Jaarnummer) Overeenkomstig artikel 29 van de beleidsovereenkomst (31 oktober 2001) tussen NMBS en stad Antwerpen betreffende de ontwikkeling van het spoorwegemplacement Noord gaat het college principieel akkoord met de verplaatsing van de uitwijkbundel naar Luchtbal (Ekeren) en vraagt aan het Vlaamse Gewest te starten met de opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan dat de realisatie van deze uitwijkbundel juridisch mogelijk moet maken. Beleidsrichtlijn, bestuursakkoord 2001-2006, 16.1; Agendapunt, college, gewone zitting, 31/10/2001, jaarnummer 11719 Motivering Voorgeschiedenis Op 31 oktober 2001 keurde het college de beleidsovereenkomst tussen de stad Antwerpen/ANN en NMBS/EIS goed. Feiten en context Op 31 oktober 2001 keurde het college de beleidsovereenkomst tussen de stad Antwerpen/ANN en NMBS/EIS goed. Hierin is onder meer onder artikel 29 - Uitwijkbundels volgende voorwaarde opgenomen: Partijen streven een spoedige oplossing na voor de verplaatsing van de op het Spoorwegemplacement aanwezige uitwijkbundels naar de Luchtbal. De ligging van de nieuwe uitwijkbundels is schematisch aangeduid op het plan in bijlage 9. De STAD verbindt zich ertoe zich in te spannen om een spoedige verplaatsing te helpen realiseren. Hiertoe zal de NMBS aan de STAD vooraf, en uiterlijk op 28 februari 2002, een plan van eisen meedelen. Onmiddellijk na mededeling van dit plan van eisen, zal de STAD starten met de opmaak van een bijzonder plan van aanleg of een ruimtelijk uitvoeringsplan. Er zal worden gestreefd naar een goedkeuring van dit plan binnen de twee jaar na de mededeling van het plan van eisen door de NMBS aan de STAD. Pagina 1 van 5
De verplaatsing van de bedoelde uitwijkbundels dient te zijn gerealiseerd uiterlijk binnen de twee jaar nadat het plan uitvoerbaar is geworden. De kosten verbonden aan de voorbereiding en uitvoering van het plan en de voorziene verplaatsingswerken zijn uitsluitend ten laste van de NMBS. Partijen zullen alles in het werk stellen opdat de ontwikkeling van zone C desnoods gedeeltelijk kan worden aangevat in afwachting van de verplaatsing van de uitwijkbundels. Dit zal in een eerste fase in alle geval mogelijk zijn voor de gronden langs de Halenstraat en de Viséstraat. Op 28 oktober 2003 meldt de NMBS aan het college dat zij haar verplichting tot opmaak van een plan van eisen met betrekking tot het verplaatsen van de uitwijkbundels naar Luchtbal, conform artikel 29 uit de beleidsovereenkomst, is nagekomen. Echter werd de vooropgestelde datum van 28 februari 2002 voor het overmaken van het plan van eisen overschreden. Het toen voorliggende plan van aanpak was voor verschillende instanties van zowel stedelijk als gewestelijk niveau onvoldoende, zodat extra onderzoek nodig was: een onderzoek naar alternatieve locaties en opmaak van een milieuhaalbaarheidsstudie. De NMBS beschouwt de milieuhaalbaarheidsstudie (opgemaakt door Aeolus, eindrapport juni 2003), als bijlage bij deze brief, als laatste stap. In diezelfde brief vraagt de NMBS aan het stadsbestuur om eveneens haar verplichtingen uit de beleidsovereenkomst na te komen, zijnde te zorgen voor de opmaak van een bijzonder plan van aanleg of ruimtelijk uitvoeringsplan. Aangezien de opmaak van dit ruimtelijk uitvoeringsplan een gewestelijke bevoegdheid is, wordt de vraag gesteld of de stad als motor binnen dit planningsproces wil optreden en ervoor te zorgen dat de timing binnen het project voor de ontwikkeling van het spoorwegemplacement kan aangehouden worden. Op 9 januari verdaagde het college dit besluit. Argumentatie Over het artikel uit de beleidsovereenkomst tussen de stad Antwerpen/ANN en NMBS/EIS bestaat geen twijfel. Het stadsbestuur zal dan ook haar verplichting nakomen en met een schrijven aan de Vlaamse overheid vragen het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) voor de uitbreiding van de uitwijkbundel te Luchtbal (Ekeren), op te maken. Het stadsbestuur wil wel de aandacht vestigen op het volgende: 1 de draagkracht van de site Luchtbal (Ekeren) aangaande toekomstige natuurontwikkelingskansen en de waterhuishouding van de site zelf en omgeving, 2 de uitbreiding van de uitwijkbundel te Luchtbal in combinatie met een onderhoudsbundel/onderhoudsinstallatie, 3 de impact van de exploitatie van de onderhoudsinstallatie op de omgeving (geluidshinder, vrachtvervoer). 1 Natuurontwikkeling en waterhuishouding Op het gewestplan heeft deze site de bestemming parkgebied, maar op zich heeft deze site weinig natuurwaarde. Wel heeft ze door haar ligging, ten oosten van het natuurreservaat Oude Landen, wel een potentiële natuurwaarde. Diverse plannen zijn reeds opgemaakt: - herleggen van de Laarse Beek (afdeling natuur van de Vlaamse Gemeenschap), Pagina 2 van 5
- wateropvangbekken teneinde de wateroverlast in deze omgeving te verminderen (Provincie Antwerpen), - het stadsbosproject waar deze site wordt voorgesteld als een in te richten gebied voor natuurontwikkeling, recreatie en waterberging (Stad Antwerpen) - uitbreidingsgebied voor de Oude Landen, - park. In de aanzet van visie van het Strategisch Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (startnota Antwerpen Stroomlijnen november 2003, aanvaard door college op 5 december 2003) maakt deze site onderdeel uit van 1 van de 5 parken die als ecologische en recreatieve dragers van de stadantwerpenenomgevingzullenfunctioneren. Daarbij komt nog het feit dat de Oude Landen als compensatiegebied voor verlies aan groen en open ruimte voor de tweede spoorontsluiting (die eveneens door deze site zal lopen) is weerhouden. Indien ook de onderhoudsinstallatie wordt voorzien, is behoorlijke compensatie onmogelijk (de helft van de oppervlakte van de site). En tenslotte toont de milieuhaalbaarheidstoets onvoldoende aan dat de nieuwe onderhoudsbundel geen bijkomende problemen van wateroverlast zou veroorzaken. 2 Onderhoudsinstallatie/-bundel In de beleidsovereenkomst, art 29, wordt gesproken van een uitwijkbundel en niet van een onderhoudsinstallatie/-bundel. En in de milieuhaalbaarheidsstudie (opgemaakt door Aeolus, eindrapport juni 2003) wordt de noodzaak van een nieuwe onderhoudsinstallatie niet aangetoond. Alternatieven werden niet onderzocht. Volgens de NMBS is deze site ideaal omwille van de eigendomssituatie (99% in eigendom van NMBS), bereikbaarheid vanaf het HSL-spoor, aanwezigheid uitwijkbundel en nabij vormingsstation Noord (zwaar onderhoud). Ter verduidelijking: Onder een uitwijkbundel wordt het volgende verstaan: een uitwijkbundel bestaat uit extra parallelle wijksporen waarop s nachts alle treinen en op niet-piekuren de P(iekuur)-treinen geparkeerd worden. Het is dus de bedoeling de uitwijkbundel zo dicht mogelijk bij de grote stations te leggen, Antwerpen Centraal. In deze betekenis komt Luchtbal in aanmerking. Recentelijk redeneert de NMBS dat wanneer treinen/rijtuigen ergens op een uitwijkbundel staan deze net zo goed op die plaats onderhouden kunnen worden. Het gaat dan vooral over rijtuigen die op de uitwijkbundel een onderhoud en kleine reparaties krijgen, zoals het vervangen van remschijven, nazicht stroomafnemer, ledigen toiletten, nazicht verwarming, airconditioning,... Het verschil tussen een uitwijkbundel en een onderhoudsbundel vervaagt op deze manier. Een onderhoudsbundel op zich moet in principe niet dicht bij een station gelegen zijn. 3 Exploitatie van onderhoudsinstallatie en impact op de (woon)omgeving De exploitatie van een onderhoudsbundel veroorzaakt bijkomende hinder voor de omgeving. Volgens de milieuhaalbaarheidstoets zou de geluidshinder beperkt zijn, zeker in verhouding tot de bestaandeentebehoudenspoorlijn.impactopdeleefbaarheidvandewoonomgevingtennoorden van de installatie is niet onderzocht in deze studie. Nochtans is er een toename van verkeer (vrachtwagens en personenwagens) van en naar deze onderhoudsinstallatie te verwachten met negatieve effecten op de woonwijk te noorden van de site, waar de toegang is. Financiële gevolgen Dit besluit heeft in principe voor de stad geen financiële gevolgen. Pagina 3 van 5
Besluit Artikel 1 Het college gaat principieel akkoord met de uitbreiding van de uitwijkbundel te Luchtbal (Ekeren), conform de beleidsovereenkomst tussen stad en NMBS (artikel 29), maar niet in combinatie met de onderhoudsinstallatie. Artikel 2 Volgens de beleidsovereenkomst tussen stad en NMBS, artikel 29, richt het college de vraag naar de Vlaamse overheid om het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) op te starten. Artikel 3 Het college vestigt wel de aandacht op de natuurontwikkelingskansen, waterhuishoudingsproblematiek van de site en haar omgeving en de mogelijke negatieve effecten voor de aangrenzende woonwijken. Deze aspecten dienen verder onderzocht in het kader van de opmaak van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP). Artikel 4 Hetcollegegeeftopdrachtaan: Dienst Stedelijk ontwikkelingsbedrijf / beleid / ruimtelijke ontwikkeling Stedelijk ontwikkelingsbedrijf / beleid / ruimtelijke ontwikkeling Taak Vragen aan Vlaamse overheid voor opstarten van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) Opvolgen van de opmaak van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) door de Vlaamse overheid Artikel 5 Dit besluit heeft in principe voor de stad geen financiële gevolgen. Kopiëen: 22 exemplaren Aan: Aantal: Actie: Alle kabinetten 13 voor kennisname OB/SD/S 1 voor kennisname OB/SD/FI 1 voor kennisname FI 1 voor kennisname Pagina 4 van 5
OB/Planningscel 2 voor dossier spoor noord 1 voor dossier district Ekeren 1 voor kennisname OB/BEL/RO 2 voor gevolg Pagina 5 van 5