Disclosure belangen spreker Zwangerschapsdiabetes en zwangeren met type 2 diabetes in 20 minuten Dr Harold de Valk, internist-endocrinoloog UMC Utrecht (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen relevante omarmingen Bedrijfsnamen Kennisgebieden The happy decision 1. Preconceptionele voorbereiding 2. Glucose-evaluatie 3. Waarom krijg je GDM 4. Hoe komen we achter de diagnose GDM? 5. Hoe behandelen we het? 6. Na de bevalling 7. Tweede ronde met type 2 diabetes Definitie Definitie zwangerschapsdiabetes (gestatonal diabetes (GDM)) Elke vorm van koolhydraat-intolerantie die voor het eerst gedetecteerd wordt in deze zwangerschap, onafhankelijk of deze verdwijnt na de bevalling of niet Gezondheidsraad: Foliumzuur 0.5 mg/dag Calcium/Vitamine D 1
Pathofysiologie GDM Om welke zwangerschapsuitkomsten gaat het? DM1 DM2 GDM Congenitale afw. + + (+) Pre-eclampsie + + (+) 2 Preterme bevalling + + (+) Sectio Cæsarea +++ ++ + Macrosomie +++ +++ ++ Neon. hypoglycemie +++ ++ + Perinatale mortaliteit + + (+) Screening & diagnostiek Screening (geen tekenen van de ziekte) Bij wie? Welke test? Tekenen van de ziekte Diagnostiek (tekenen van ziekte) Foetale tekenen Foetale groeiversnelling Polyhyramnion Maternale tekenen Zwangerschapsdiabetes NVOG-richtlijn GDM in de voorgeschiedenis BMI>30 Eerder kind >p95/4500 gr Eerder onverklaarde IUVD Eerste graads familielid DM Ethnische groepen Fertiliteitsproblemen (PCO) Stemvraag 1 In welk land is de prevalentie van diabetes het hoogst? A: China B: Argentinie C: Italie D: Verenigde Staten E: Egypte F: Nederland G: Belgie HAPO-studie 2
STEMVRAAG 2 Hoe hoog is de frequentie van GDM in Nederland? 1% 2% 5% 10% 20% 30% Niet te zeggen Begeleiding van de vrouw (en partner) met GDM Wat is de therapie? 1. Uitleg 2. Empathie 3. ZMBG 4. Voedingsadvies (culinair adviseur) 5. Lichaamsbeweging 6. Glucose-verlagende medicatie 1. Insuline? 2. Metformine? 3. SU-preparaat (glibenclamide)? 7. Empathie Kortwerkende insulines Langwerkende insulines Analoog kortwerkend Aspart: Registratie Veilig in een gerandomiseerde studie Humalog: Geen formele registratie Veilig in observationele studies Apidra: Geen registratie Humaan kortwerkend: We nemen aan: humaan = wij zelf Geen formele registratie Analoog langwerkend: Levemir: Formele registratie Lantus: Geen formele registratie (wel in bijsluiter) Veilig in observationele studies Humaan langwekend: Insulatard/Humuline/Isohuman We nemen aan: humaan = wij zelf Geen formele registratie Therapie zwangerschapsdiabetes Metformine Ongelimiteerde passage over de placenta Andere effecten (anti-angiogenetisch, antiapoptotisch, anti-inflammatoir) Afwijkingen in de gametogenese? Off-label SU Alleen glibenclamide Beperkte passage over de placenta Extra neonatale hypoglycemie? Off-label Meta-analyse Oral glucose orale lowering glucose-verlagende drugs in GDM middelen Parameter SU vs Insuline Metformine vs Insuline Maternale gewichtstoename (kg) +0.5 (NS) -1.24 (0.03) Geboortegwicht (gr) +109 (0.0003) -31.4 (NS) Macrosomie (%) 2.62 (0.0004) 0.96 (NS) LGA (%; OR) 1.87 (0.17) 0.96 (NS) Totale neonatal hypo (%; OR) 2.04 (0.002) 0.78 (0.06) Ernstige neonatale hypo (%: OR) 5.31 (0.13) 0.62 (0.02) AD bij bevalling (weeks) 0.05 (NS) -0.16 (0.03) Premature bevalling (%; OR) 0.87 (NS) 1.50 (0.03) Balsells BMJ 2015 3
Hoe overleven we het groeiend aantal patienten en de groeiende werkbelasting Hoe overleven we het groeiend aantal patienten en de groeiende werkbelasting NDF Zorgstandaard Addendum zwangerschap Na de bevalling Na de bevalling Eerste 5 jaar: elkaar een nuchtere glucose Bloeddruk Gewicht (Lipiden) Daarna elke 3 jaar Kim et al; Diabetes Care 200225: 1862-8 Zorgstandaard Addendum Zwangerschap NHG standaard At risk groepen voor een periconceptionele glucose-stoornis Eerdere GDM Fertiliteitsprobeemen Om andere redenen/omstandigheden aan het licht gekomen Gewone type 2 diabetes STEMVRAAG 3 Hoe hoog is de herhalingskans op GDM na een vorige zwangerschap met GDM? A: 25% B: 50% C: 75% D: 100% 4
At risk groepen voor een periconceptionele glucose-stoornis Wrap up Bij risico-vrouwen Screening bij 12 weken ogtt bij 16 weken Indien positief: behandelen als type 2 diabetes Indien negatief: ogtt bij 24 weken Type 2 diabetes & look alikes Behandelen als type 1 diabetes Tweede/derde lijn Insuline regimen Complicatiescreening Klinische bevalling Screening bij 12 weken zwangerschap Aspecten van diagnose en betekenis zwangerschapsdiabetes Behandeling met insuline Behandeling met orale glucose-verlagende middelen Organisatorische opgave Advies lange termijns follow up moeder PCOS Vroege GDM en type 2 diabetes in zwangerschap is type 1 diabetes 5