11 de VRG-Alumnidag Recht in beweging vrijdag 12 maart 2004
Overzicht Familierecht 23 Recente ontwikkelingen inzake voorlopig bewind A. Maelfait, assistente K.U.Leuven en advocaat te Brussel Europees recht 49 Bevoegdheidsverdeling en Institutioneel evenwicht in de Europese grondwet K. Lenaerts, rechter in het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen en buitengewoon hoogleraar Europees recht aan de K.U.Leuven M. Desomer, assistente K.U.Leuven Internationaal recht 77 Recente ontwikkelingen inzake de Wereldhandelsorganisatie J. Wouters, hoogleraar K.U.Leuven B. De Meester, wetenschappelijk medewerker K.U.Leuven Recht en informatica 113 Elektronische communicatie en informatiemaatschappij D. Stevens, assistent K.U.Leuven en medewerker kabinet Minister Moerman & P. Valcke, assistente K.U.Leuven Recht en informatica 141 E-government F. Robben, Administrateur-generaal Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid Publiek Recht 167 Recente evoluties in de rechtspraak van het Arbitragehof A. Alen, buitengewoon hoogleraar K.U.Leuven, rechter in het Arbitragehof K. Muylle, assistent K.U.Leuven, referendaris in het Arbitragehof Strafrecht 269 De strafrechtelijke verantwoordelijkheid van rechtspersonen S. Van Dyck, assistente K.U.Leuven Medisch recht 297 Juridische aspecten bij klinische proeven H. Nys, gewoon hoogleraar K.U.Leuven Medisch recht 315 De impact van richtlijnen op de medische aansprakelijkheid S. Callens, deeltijds hoofddocent K.U.Leuven en advocaat te Brussel 5
Arbeidsrecht 341 Outsourcing en de overgang van onderneming in het licht van de recente rechtspraak van het Europese Hof van Justitie C. Engels, advocaat te Brussel Arbeidsrecht 371 E-werken en zijn juridische implicaties P. Ceysens, Vlaams Minister van Economie, Buitenlands beleid en E-Government Sociaal Zekerheidsrecht 399 Het sociaal statuut van de kunstenaars J. Van Langendonck, gewoon hoogleraar K.U.Leuven Y. Kherbache, medewerkster kabinet Minister Vandenbroucke Vennootschapsrecht 449 Nieuwe ontwikkelingen in vennootschaps-en verenigingsrecht: de wet van 2 mei 2002 inzake VZW s en de wet van 2 augustus 2002 inzake corporate governance K. Geens, buitengewoon hoogleraar K.U.Leuven M. Denef, medewerker Jan Ronse Instituut K.U.Leuven en advocaat te Leuven R. Tas, medewerker Jan Ronse Instituut K.U.Leuven en advocaat te Leuven Aansprakelijkheidsrecht 479 Recente ontwikkelingen betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen (Wet van 10 februari 2003) H. Vandenberghe, buitengewoon hoogleraar K.U.Leuven, senator Gerechtelijk recht 503 Nieuwigheden burgerlijk procesrecht P. Van Orshoven, gewoon hoogleraar K.U.Leuven Fiscaal Recht 521 Fiscale amnestie (tekst C. Vanderkerken) F. Vanistendael, gewoon hoogleraar K.U.Leuven en decaan 6
Inhoud Overzicht... 5 Woord vooraf... 21 R. Blanpain - R. Tas De hervorming van het voorlopig bewind over de goederen van een meerderjarige door de wet van 3 mei 2003... 23 A. MAELFAIT Inleiding... 25 I. Wilsverklaring tot aanwijzing van een voorlopige bewindvoerder... 26 1. Keuze door de betrokkene... 27 2. Keuze door de voorlopige bewindvoerder... 29 II. Aanwijzing van een voorlopige bewindvoerder... 29 1. Toepassingsgebied... 29 2. Keuze van de voorlopige bewindvoerder... 30 3. Procedure... 31 A. Bevoegdheid... 31 B. Tegensprekelijke procedure... 31 1. Algemeen... 31 2. Verzoekschrift op tegenspraak... 32 3. Geneeskundige verklaring... 33 4. Verloop van de rechtspleging... 33 C. Dossier... 34 D. Bekendmaking... 34 4. Waarborgen... 35 5. Rekening en verantwoording... 35 6. Bezoldiging van de voorlopige bewindvoerder... 35 7. Ontslag van de voorlopige bewindvoerder... 35 III. Vertrouwenspersoon... 36 1. Begrip... 36 2. Aanwijzing van de vertrouwenspersoon... 36 3. Ontslag van de vertrouwenspersoon... 36 IV. Stelsel van voorlopig bewind... 37 1. Algemeen... 37 2. Afscheiding van het bewindsvermogen... 38 3. Machtigingen... 38 A. Wijzigingen aan de lijst van de machtigingen... 38 1. Vertegenwoordiging in rechte... 38 2. Doorhaling van de hypothecaire inschrijving en van de overschrijving van een bevel tot uitvoerend beslag... 39 3. Aanvaarding van een nalatenschap onder voorrecht van boedelbeschrijving... 39 4. Hernieuwing van een handelshuurovereenkomst en sluiting van een huurovereenkomst voor meer dan negen jaar... 40 5. Aankoop van een onroerend goed... 40 6. Vervreemding van souvenirs en andere persoonlijke voorwerpen... 40 7
B. Wijzigingen aan de procedure... 40 4. Voortzetting van de handelszaak... 41 5. Verkoop van roerende en onroerende goederen... 41 6. Giften... 42 A. Schenking... 42 B. Testament... 44 C. Bekwaamheid tot ontvangen van de voorlopige bewindvoerder... 45 7. Huwelijkscontract... 45 V. Einde van het voorlopige bewind... 46 Besluit... 47 De Unie in de weegschaal: bevoegdheidsverdeling en institutioneel evenwicht in het Ontwerp-Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa... 49 K. LENAERTS - M. DESOMER Inleiding... 51 I. Hervormingsbeginselen die het debat over de verticale en horizontale bevoegdheidsverdeling in de Unie schragen... 52 1. Transparantie en rechtszekerheid... 52 2. Democratie... 56 3. Autonomie en flexibiliteit... 59 4. Subsidiariteit en proportionaliteit... 62 5. Efficiëntie en effectiviteit... 63 II. Analyse van de verticale en de horizontale bevoegdheidsverdeling in het Ontwerp-Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa... 64 1. De verticale bevoegdheidsverdeling in de Ontwerpgrondwet... 64 A. De beginselen van bevoegdheidstoedeling, subsidiariteit en proportionaliteit... 64 B. Voorrang van Unierecht boven het recht van de lidstaten... 65 C. Een typologie van Uniebevoegdheden... 66 D. De flexibiliteitsclausule... 69 2. De bevoegdheidsverdeling tussen de instellingen van de Unie... 69 A. Een gevoelige vermindering van het aantal besluitvormingsprocedures en rechtsinstrumenten van de Unie... 69 B. Het onderscheid tussen wetgevende en niet-wetgevende rechtsinstrumenten en besluitvormingsprocedures... 70 C. Delegatie van wetgeving aan de Commissie... 73 D. Bijzondere bepalingen... 75 Conclusie... 75 Het recht van de wereldhandelsorganisatie: een verkenning... 77 J. WOUTERS - B. DE MEESTER Inleiding... 79 I. Voorgeschiedenis: van GATT tot WTO... 80 II. Doelstellingen en basisbeginselen van de WTO... 85 A. Doelstellingen... 85 B. Basisbeginselen... 86 8
III. Overzicht van de belangrijkste WTO-akkoorden... 88 A. GATT... 88 B. GATS... 95 C. TRIPs... 97 IV. Institutioneel raamwerk... 100 A. Besluitvormingsorganen... 100 B. Geschillenbeslechtingsmechanisme... 103 C. De EG in de WTO... 106 D. België en Vlaanderen in de WTO... 109 V. Besluit... 111 Recente ontwikkelingen telecommunicatierecht... 113 D. STEVENS - P. VALCKE I. Achtergrond: overzicht en krachtlijnen van de Europese richtlijnen... 115 II. Omzetting in Belgisch recht... 118 1. Achtergrond... 119 2. Voorontwerp e-communicatie... 121 A. Structuur... 121 B. Toepassingsgebied... 122 C. Het betreden van de markt... 123 * Algemeen: voorafgaande kennisgeving voor netwerken en diensten... 123 * Uitzondering: individuele gebruiksrechten voor nummers en frequenties... 124 * Overige bepalingen in verband met het betreden van de markt... 125 * Evaluatie... 125 D. Marktregulering: SMP & verplichtingen... 126 E. De bescherming van de belangen van de maatschappij en de gebruikers... 127 * Universele dienst... 127 * Aanvullende diensten... 127 * Bescherming eindgebruikers... 128 F. Overige bepalingen... 128 3. BIPT-wet... 129 A. Algemene opmerkingen... 131 B. Onafhankelijkheid BIPT... 132 C. Samenwerking Raad voor de Mededinging... 134 D. Overige aspecten... 136 4. Wet rechtsmiddelen en geschillenbehandeling... 137 A. Geschillenbeslechting... 137 B. Rechtsmiddelen... 139 Slotbedenkingen... 139 E-government... 141 F. ROBBEN I. E-government: een structureel hervormingsproces... 143 II. Het beschouwen van informatie als een strategische productiefactor voor de werking van de overheid... 143 9
1. Informatiemodellering... 143 2. Eenmalige inzameling en hergebruik van informatie... 144 3. Beheer van informatie... 145 4. Elektronische uitwisseling van informatie... 146 5. Informatiebeveiliging... 146 III. Een gebruikersgerichte re-engineering van de bedrijfsprocessen en de uitbouw van waardeketens... 147 1. Algemeen... 147 2. Gevolgen voor de overheidswebsites... 147 3. De publicatie van webservices... 148 IV. Een interoperabiliteitsframework... 149 1. Technische standaarden... 149 2. Afspraken m.b.t. de functionele interoperabiliteit... 149 3. Unieke identificatiesleutels... 150 4. Een gedeeld, algemeen toegankelijk informatiemodel... 152 V. Een geïntegreerd informatieveiligheidsbeleid... 152 1. Uitgangspunten van een geïntegreerd informatieveiligheidsbeleid... 152 2. De verdere uitbouw overeenkomstig de ISO-norm 17799... 155 VI. Een aangepast juridisch kader... 155 1. Wettelijke vastlegging van de principes betreffende de omgang met informatie door de overheid... 155 2. Coherente begrippenapparaten... 157 3. Aangepaste ICT-regelgeving... 158 VII. Twee internationaal erkende Belgische best practices inzake E- government... 159 1. De procesherziening in de sociale sector... 159 2. De elektronische identiteitskaart... 163 A. Toelichting bij een aantal begrippen... 163 B. De elektronische identiteitskaart... 165 Recente evoluties in de rechtspraak van het arbitragehof... 167 A. ALEN - K. MUYLLE Inleiding... 169 I. De toetsing aan de bevoegdheidsverdeling tussen de Staat, de gemeenschappen en de gewesten... 170 1. Algemeen... 170 A. Het begrip "bevoegdheidverdelende regel"... 170 B. De economische en monetaire unie... 171 C. De "voorbehouden" aangelegenheden... 172 D. De "impliciete" bevoegdheden... 173 2. Technieken van bevoegdheidsverdeling... 174 A. De "parallelle" bevoegdheden... 174 B. De "concurrerende" bevoegdheden... 174 1. De "integrale of eigenlijke" concurrerende bevoegdheden... 174 2. De "beperkte of oneigenlijke" concurrerende bevoegdheden... 177 3. Bevoegdheden van de gemeenschappen... 179 A. Persoonsgebonden aangelegenheden... 179 10
1. Gezondheidsbeleid... 179 2. Bijstand aan personen... 179 a. Algemeen... 179 b. Jeugdbescherming... 182 B. Territoriale bevoegdheid... 185 4. Bevoegdheden van de gewesten... 186 A. Algemeen... 186 B. Vervoer... 187 C. Ondergeschikte besturen... 188 5. De complementaire bevoegdheden van de gemeenschappen en de gewesten... 189 A. De strafrechtelijke bevoegdheden... 189 B. De oprichting van eigen instellingen en diensten... 192 II. De toetsing aan rechten en vrijheden... 193 1. Algemeen... 193 A. Het recht op en de vrijheid van onderwijs (artikel 24 G.W.)... 193 B. Het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en nietdiscriminatie (de artikelen 10 en 11 G.W.)... 198 1. Toetsing aan andere bepalingen die specifieke toepassingen van het algemene gelijkheidsbeginsel zijn... 198 a. De gelijkheid van man en vrouw... 198 b. De vreemdelingen... 198 c. De gelijkheid voor de belastingen... 201 d. De eenvormige bevoegdheidsuitoefening van de gewesten t.o.v. de gemeenten... 203 2. Toepassingen van het gelijkheidsbeginsel in bepaalde rechtsfiguren... 204 a. Leemten in de wetgeving... 204 b. Wetgevende delegaties in door de Grondwet aan de wet voorbehouden aangelegenheden... 207 c. De terugwerkende kracht van wetgevende normen... 213 C. Alle andere rechten en vrijheden via het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie... 216 1. De rechten en vrijheden in de Grondwet... 216 2. De rechten en vrijheden in internationale verdragen... 218 3. De rechten en vrijheden die voortvloeien uit algemene rechtsbeginselen... 221 2. Voorbeelden van toetsing aan bepaalde grondrechten... 224 A. Het wettigheidsbeginsel in strafzaken... 224 B. De onschendbaarheid van de woning... 228 C. Het recht op toegang tot de bevoegde rechter (artikelen 144 en 145 G.W.)... 230 D. Het recht op een behoorlijke rechtsbedeling... 232 1. De rechterlijke onpartijdigheid... 232 2. De administratieve geldboeten... 233 E. De vrijheid van vereniging... 235 F. Politieke partijen... 236 G. Het actief en passief kiesrecht... 241 1. Een fundamenteel politiek recht in een representatieve democratie... 241 11
2. Het vertegenwoordigingsbeginsel... 241 3. De gelijktijdige kandidaatstelling... 242 4. Een kiesdrempel... 243 5. Een gewaarborgde vertegenwoordiging... 244 6. Kieskringen... 247 7. De zetelverdeling over de kieskringen... 249 H. De economische, sociale en culturele rechten (artikel 23 G.W.)... 250 3. Varia: andere toepassingen van het gelijkheidsbeginsel... 252 A. Verschillen tussen categorieën van werknemers... 252 B. De toegang tot de magistratuur... 254 C. Rechtsbescherming tegen het bestuur... 256 D. Aanvang van de beroepstermijn in het gerechtelijk procesrecht... 259 III. De wijzen waarop een zaak bij het Arbitragehof aanhangig kan worden gemaakt... 260 1. Beroepen tot vernietiging... 260 A. Het belang... 260 B. De vordering tot schorsing... 262 2. Prejudiciële vragen... 264 A. De bevoegdheidsafbakening tussen het Arbitragehof en de verwijzende rechter: het onderscheid tussen interpretatie en kwalificatie... 264 B. De mogelijkheid voor de rechter om prejudiciële vragen te stellen... 265 C. De gevolgen van een arrest gewezen op een prejudiciële vraag... 266 De strafrechtelijke verantwoordelijkheid van rechtspersonen: wie, wanneer, en wat met de natuurlijke persoon?... 269 S. VAN DYCK I. Wie is strafbaar: het toepassingsgebied van de Wet van 4 mei 1999... 273 1. De privaatrechtelijke rechtspersonen... 273 A. De strafrechtelijk verantwoordelijke vennootschappen... 274 B. De strafrechtelijke verantwoordelijke verenigingen... 279 2. De publiekrechtelijke rechtspersonen.... 281 II. Wanneer zijn rechtspersonen strafrechtelijk verantwoordelijk: de toerekeningsproblematiek... 284 III. Wat met de natuurlijke persoon: de decumul-regeling... 288 IV. Besluit: gekende en ongekende problemen - enkele oplossingen... 295 De belangrijkste ontwikkelingen in het medisch recht in 2003... 297 H. NYS Inleiding... 299 I. Euthanasie... 299 1. Euthanasie na een voorafgaande wilsverklaring... 299 A. Model van wilsverklaring... 299 1. Volstaat wilsonbekwaamheid?... 299 2. Is het model verplicht?... 300 12
B. Met de hand geschreven of getypt... 300 C. Te bevestigen binnen de vijf jaar... 300 D. Herziening (aanpassing) en intrekking... 301 E. Registratie en mededeling van de voorafgaande wilsverklaring... 301 2. Geen schorsing of vernietiging van de euthanasiewet door het Arbitragehof... 302 II. Rechten van de patiënt... 302 1. De ombudsfunctie... 302 A. De ombudsfunctie in ziekenhuizen... 302 B. De "residuaire" ombudsfunctie... 302 2. De federale commissie " rechten van de patiënt"... 303 A. Wegneming van organen, weefsels en cellen... 303 1. Weefsel- en celbanken... 303 2. Wegneming van organen, weefsels en cellen bij minderjarigen... 305 III. Wetenschappelijk onderzoek... 306 1. Wetenschappelijk onderzoek op de menselijke persoon... 306 2. Wetenschappelijk onderzoek met menselijke embryo's in vitro... 307 A.Verboden handelingen met embryo's... 307 B. Verbod embryo's aan te maken... 307 C. Onderzoek met embryo's in vitro... 308 D. Inwerkingtreding en bestaande embryo's in vitro... 309 IV. Autopsie bij een kind van minder dan 18 maanden... 310 1. Toepassingsgebied... 310 2. Geen bezwaar van de ouder(s)... 310 3. Informatie aan de ouders... 311 4. Uitvoering van de autopsie... 311 5. Vermelding van "wiegendood" in het overlijdenscertificaat... 311 V. Medische onderzoeken in arbeidsverhoudingen... 311 1. Voorwaarden waaronder medisch onderzoek is toegelaten... 311 2. Verboden medisch onderzoek... 312 Geselecteerde bibliografie... 312 De impact van zorgrichtlijnen op de medische aansprakelijkheid... 315 F. GODDEVRIENDT - S. CALLENS I. Inleiding... 317 1. Definitie en situering van richtlijnen voor kwaliteitsvolle zorg... 317 2. Voor-en nadelen van richtlijnen voor kwaliteitsvolle zorg: onbekend is onbemind?... 319 3. De juridische draagwijdte van zorgrichtlijnen... 320 II. De ontwikkeling van zorgrichtlijnen in buitenlandse zorgstelsels... 321 1. Het Duitse model... 321 A. De ontwikkeling van richtlijnen voor kwaliteitsvolle zorg door medische vakverenigingen en wetenschappelijke instellingen... 321 B. Richtlijnen voor kwaliteitsvolle zorg en het beleid van de Duitse rechter... 325 13
2. De ontwikkeling van zorgrichtlijnen in het Verenigd Koninkrijk: van "state of the art" naar "art of the state"?... 328 A. De ontwikkeling van zorgrichtlijnen als evenwichtsoefening tussen budget en kwaliteit... 328 B. Ontwikkelingen in de rechtspraak: van Bolam tot Bolitho... 330 III. De rol van richtlijnontwikkeling in de Belgische gezondheidszorg... 332 1. Beknopt overzicht van richtlijnontwikkeling in België... 332 A. De door de Orde der Geneesheren geformuleerde gedragsregels en kwaliteitsnormen... 332 B. Richtlijnontwikkeling door diverse wetenschappelijke beroepsverenigingen en vakverenigingen... 333 C. Richtlijnontwikkeling in het kader van de diverse federale adviesorganen voor kwaliteitsvolle zorg... 334 2. De rol van zorgrichtlijnen in de rechterlijke besluitvorming als maatstaf voor zorgvuldig medisch handelen... 336 Besluit... 339 Outsourcing en overgang van onderneming, het toepassingsgebied van de richtlijn 77/187 en de CAO nr. 32bis... 341 C. ENGELS Inleiding... 343 I. De wijziging van werkgever ten gevolge van een overgang krachtens overeenkomst van een onderneming, vestiging of een onderdeel ervan... 344 1. De wijziging van werkgever... 344 2. De wijziging van werkgever moet plaats vinden 'krachtens overeenkomst', of toch niet?... 345 A. De ruime interpretatie van het begrip overgang 'krachtens overeenkomst'... 345 B. Enkele toepassingsgevallen... 348 3. De wijziging van de werkgever moet het gevolg zijn van een overgang van de onderneming, vestiging of een onderdeel daarvan: de overgang als een going concern... 350 A. De begrippen onderneming en vestiging en het onderdeel daarvan... 350 B. De overdracht als een going concern... 354 Het belang van de factor human resources... 359 II. Private en openbare ondernemingen... 363 III. Territoriaal toepassingsgebied - territoriale werking... 366 Conclusie... 369 E-werken: juridisch doorgelicht... 371 P. CEYSENS I. Definitie... 373 II. Europa... 374 1. Europese Arbeidstijdrichtlijn 93/104/EG van 23 november 1993... 374 2. "Framework agreement on telework" van 16 juli 2002... 375 III. België... 375 14
1.Wettelijke bepalingen... 375 A. Wet betreffende de huisarbeid van 6 december 1996 die ingevoegd is in art. 119 van de Wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten (AOW)... 375 B. Wet van 4 augustus 1996 betreffende het Welzijn op het werk, Codex over Welzijn op het werk en Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB) van 11 februari 1946:... 383 C. Arbeidsongevallenwet 10 april 1971:... 385 D. Arbeidswet van 16 maart 1971... 386 E. Feestdagenwet van 4 januari 1974... 387 F. Wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der werknemers... 387 G. Arbeidsreglementenwet van 8 april 1965 tot instelling van de arbeidsreglementen... 387 H. Vertegenwoordiging in overlegorganen... 388 I. Controle op telecommunicatieprocessen van de werknemer... 388 2. KB's... 389 A. KB van 8 augustus 1980 betreffende het bijhouden van sociale documenten, tot uitvoering van KB nr.5 van 23 oktober 1978:... 389 B. KB nr.5 van 23 oktober 1978 betreffende het bijhouden van sociale documenten... 389 3. CAO's... 390 4. Andere afspraken... 390 IV. Satellietkantoren en e-werkcentra... 391 1. Satellietkantoren... 391 2. E-werkkantoren of e-werkcentra... 391 A. AOW van 3 juli 1978... 391 B. Arbeidswet van 16 maart 1971... 392 C. De Arbeidsreglementenwet van 8 april 1965... 392 D. De Welzijnswet en het ARAB... 393 E. Wetgeving inzake sociale documenten... 393 V. Stand van zaken op vlak van wegwerken wettelijke hinderpalen... 393 Literatuurlijst... 395 Het sociaal statuut van de kunstenaar. Of hoe artistieke vrijheid verzoenen met sociale zekerheid?... 399 Y. KHERBACHE I. Inleiding... 401 II. Probleemstelling... 401 III. Eerdere wetgevende initiatieven... 404 1. Het schouwspelartiestenstatuut: Artikel 3,2 van het K.B. van 28 november 1969... 404 A. Schouwspelartiesten als uitbreidingscategorie... 405 1. Doel van artikel 3, 2 RSZ-Uitvoeringsbesluit... 406 2. Kon een schouwspelartiest zich nog vestigen als zelfstandige?... 406 3. Wie is schouwspelartiest?... 406 4. Betaling van een loon... 407 15
5. De werkgever... 408 B. Praktische en juridische bezwaren... 409 C. De Europese dimensie... 410 IV. Hervormingsbeweging... 411 1. Golf van wetsvoorstellen... 411 2. Bespreking van de wetsvoorstellen in de parlementaire subcommissie sociale zaken... 412 V. Doorbraak in 2002: het nieuw sociaal statuut (hoofdstuk 11 Programmawet van 24 december 2002)... 413 1. Onderwerping aan de sociale zekerheid van de werknemers.... 413 A. Artikel 1bis RSZ-Wet... 413 B. Rechtstreekse onderwerping aan het werknemersregime in plaats van indirecte uitbreiding van het werknemersregime... 414 C. Volledige onderwerping... 414 D. Wettelijk vermoeden of juridische fictie?... 415 2. Toepassingsvoorwaarden gelijkstelling werknemerschap... 417 A. Leveren van artistieke prestaties en/of produceren van artistieke werken... 417 B. In opdracht van een natuurlijke persoon of rechtspersoon... 418 C. Tegen betaling van een loon... 419 1. Het loonbegrip in de RSZ-Wet... 419 a. Geld of in geld waardeerbaar voordeel... 420 b. Recht van de werknemer op de voordelen... 420 c. Ingevolge de dienstbetrekking... 420 d. Ten laste van de werkgever... 420 2. Het loonbegrip van het nieuw artikel 1bis 1 RSZ-Wet... 420 3. Aanduiding van de socialezekerheidswerkgever... 422 4. Tegenbewijs... 423 5. Uitsluitingen... 426 A. Mandatarissen... 426 B. Familiegebeurtenissen... 428 6. De gemengde commissie " Kunstenaars"... 429 A. Taken van de Commissie... 429 1. Informeren... 429 2. Adviseren... 429 3. Aflevering van een zelfstandigheidsverklaring... 430 a. Inspiratie uit Nederland... 430 b. Zelfstandigheidsverklaring voor kunstenaars... 431 c. Socio-economische indicatoren... 431 d. Geldigheidsduur van de zelfstandigheidsverklaring... 432 e. Hernieuwing van de aanvraag... 433 f. Betwistingen van beslissingen tot weigering of vervallenverklaring van de zelfstandigheidsverklaring... 434 B. Samenstelling van de Commissie... 434 C. Evaluatie van de werkzaamheden van de Commissie... 435 7. Maatregelen inzake de vermindering van de socialezekerheidsbijdragen... 435 A. Toepassingsgebied... 435 B. Gebruikte techniek... 436 8. Maatregelen inzake jaarlijkse vakantie... 436 16
9. Maatregelen inzake gezinsbijslag... 437 10. Invoering van een nieuwe vorm van toegelaten tijdelijke arbeid... 437 A. Definitie... 437 B. beperkte uitbreiding van toegelaten tijdelijke arbeid... 438 11 Sociale Bureaus voor de Kunstenaar (SBK's)... 441 A. Nieuw sociaal statuut toepasbaar maken... 441 B. Juridisch statuut SBK... 441 C. Gewestelijke regulering SBK's... 443 D. Regulering uitzendarbeid in Vlaanderen... 443 V. Besluit... 445 Recente ontwikkelingen van vennootschaps- en verenigingsrecht De wet van 2 mei 2002 inzake vzw's en stichtingen en de wet van 2 augustus 2002 inzake corporate governance... 449 K. GEENS - M. DENEF - R. TAS I. De Wet van 2 mei 2002 tot wijziging van de VZW-Wet van 27 juni 1921... 451 1. Van wetsontwerpen, wijzigende wetten en uitvoerende besluiten allerlei... 451 A. Wet van 27 juni 1921, ook ná 1 juli 2003... 451 B. Wijzigende wetten van 2 mei 2002, van 16 januari 2003 en van 22 december 2003... 451 C. Inwerkingtreding... 452 2. Van oude definities en nieuwe varianten... 452 A. Geen nieuwe omschrijving van de VZW... 452 B. De stichting: van openbaar nut naar private variant... 454 3. Van vernieuwde opschortingssanctie en afgeschafte homologatie... 455 4. het vennootschapsrecht: bron van inspiratie voor het V&Srecht... 456 A. Oprichting 'op zijn vennootschaps'... 456 B. VZW en stichting "in oprichting" en "in nietigheid"... 458 C. Bestuur en vertegenwoordiging... 458 1. Scheiding intern bestuur-externe vertegenwoordiging: het Prokura-systeem volgens de V&S-wet... 458 2. Bestuurders en vertegenwoordigers: van aantallen en van organen... 459 5. Rechtsbekwaamheid, inclusief het recht giften te ontvangen... 460 6. Transparantie en controle... 461 A. Bestaande controlemechanismen doorgedreven... 461 1. Bekendmakingsvereisten: verenigings- en stichtingsdossier en Belgisch Staatsblad... 461 2. Identificatieverplichtingen: hoedanigheid + adres... 462 B. Nieuwe controlemechanismen... 462 1. Uniforme boekhoudkundige regeling voor "kleine" en "grote" VZW's en stichtingen... 462 2. Controle door commissaris in "heel grote" VZW's en stichtingen... 463 17
3. Bekendmaking van de jaarrekening voor alle VZW's en stichtingen... 463 7. Vzw en stichting "geïnternationaliseerd"... 464 A. Centrum of zetel van werkzaamheden... 464 B. Internationale vereniging zonder winstoogmerk... 464 C. Afschaffing nationaliteitsvoorwaarde... 465 8. De minder opvallende reparaties... 465 A. Uitbreiding "minimum"-statuten... 466 B. Werkende, toegetreden en andere soorten leden... 466 C. Algemene vergadering... 467 D. Inbreng met recht op terugname en bestemming netto-actief na vereffening... 467 E. Gronden tot gerechtelijke ontbinding... 468 9. De private stichting en de certificering van aandelen... 468 II. De wet van 2 augustus 2002 inzake corporate governance... 470 1. Algemene vergadering in vennootschappen die geen publiek beroep op het spaarwezen hebben gedaan: schriftelijke besluitvorming... 471 2. Algemene vergadering in genoteerde vennootschappen... 472 3. Raad van bestuur: belangenconflict van de aandeelhouder in beursgenoteerde vennootschap... 473 4. Feitelijke bestuurders: nieuwe aansprakelijkheidsregeling bij failissement... 474 5. Raad van bestuur en directiecomité in de naamloze vennootschap... 475 6. De bestuurder-rechtspersoon... 476 7. De hervorming van de audit en dus het commissariaat... 477 De nieuwe aansprakelijkheidsregeling van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen... 479 Hugo VANDENBERGHE Inleiding... 481 I. Achtergrond en doelstellingen... 481 II. Toepassingsgebied... 484 1. Het begrip "openbare rechtspersoon"... 484 2. Het begrip "personeelsleden wiens statuut statutair geregeld is"... 486 3. Schade veroorzaakt door personeelsleden "bij de uitoefening van hun dienst"... 487 4. De burgerrechtelijke aansprakelijkheid... 488 II. De persoonlijke burgerrechtelijke aansprakelijkheid van statutaire personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen... 489 III. De aansprakelijkheid van openbare rechtspersonen voor schade door hun personeelsleden aan derden berokkend... 492 IV. Gedwongen of vrijwillige tussenkomst van de openbare rechtspersoon in het geding... 495 V. Verplicht aanbod tot minnelijke schikking... 496 VI. Aansprakelijkheid van de personeelsleden van het vrij onderwijs... 497 18
VII. Inhouding van schadevergoeding op loon van aansprakelijk personeelslid... 498 VIII. Voorrang van specifieke wettelijke of decretale regelen betreffende de aansprakelijkheid van en voor bijzondere categorieën personeelsleden van openbare rechtspersonen... 498 IX. De toepassing in de tijd van de Wet van 10 februari 2003... 499 Besluit... 500 Bibliografie... 501 Recente ontwikkelingen in het gerechtelijk recht... 503 P. VAN ORSHOVEN - B. ALLEMEERSCH - S. LUST - P. SCHOLLEN - K. WAGNER I. Het betalen, door de verliezende partij, van de advocaat van haar tegenpartij (Cass. 28 februari 2002)... 505 II. Deloyaal procesgedrag (Cass. 14 maart 2002)... 507 III. Hoger beroep tegen een "vonnis van bevoegdheid" (Cass. 13 februari 2003)... 512 IV. Het begrip "administratieve overheid" in artikel 14, 1, R.v.St.- wet (R.v.St. 4 juni 2003)... 515 Wetsontwerp houdende invoering van eenmalige bevrijdende aangifte Administratieve onderzoeks- en aangiftebevoegdheden na een eenmalige bevrijdende aangifte... 521 C. VANDERKERKEN I. Probleemstelling... 523 II. Draagwijdte van artikel 5... 523 III. De concrete uitwerking van artikel 5 blijkt een problematische aangelegenheid... 529 IV. Conclusie... 532 19
12 de VRG-Alumnidag Recht in beweging vrijdag 11 maart 2005
Overzicht Intellectuele Rechten 19 Belangrijkste ontwikkelingen inzake intellecutele rechten in de periode 2003-2005 F. Gotzen, buitengewoon hoogleraar K.U.Leuven Administratief Recht 37 Vlaams grondbeleid en beperking van het eigendomsrecht I. Martens, assistente K.U.Leuven Internationaal & Buitenlands Recht 57 Recente ontwikkelingen van het Europees asiel-en migrantenrecht K. Vanvoorden, assistente K.U.Leuven Het nieuwe Belgische IPR 81 T. Kruger, assistente K.U.Leuven Europees Economisch Recht 107 Interne markt: vrij verkeer J. Stuyck, buitengewoon hoogleraar K.U.Leuven Strafrecht 133 Het (voorstel van) basiswet betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden L. Dupont, gewoon hoogleraar K.U.Leuven Contractenrecht en bouwrecht 151 De architect in de 21ste eeuw: recente wetgevende, jurisprudentiële en deontologische ontwikkelingen K. Uytterhoeven, docent hogeschool voor wetenschap en kunst, dept. architectuur St. Lucas, advocaat balie Antwerpen en vrij medewerker centrum voor Bouwrecht K.U.Leuven Arbeidsrecht 181 De nationale Arbeidsraad, de plaats van het collectief onderhandelen in België P. Windey, Voorzitter Nationale arbeidsraad Milieurecht 187 Tien jaar bodemsaneringsdecreet: van ambtshalve sanering tot brownfieldontwikkeling B. Martens, advocaat balie Brussel Strafprocesrecht 213 Recente ontwikkelingen van strafprocesrecht H. Van Bavel, wetenschappelijk medewerker K.U.Leuven en advocaat balie Brussel 5
Verbintenissenrecht 245 De verhaalbaarheid van kosten van juridische en technische bijstand in het algemeen en van erelonen van advocaten en deskundigen in het bijzonder B. De Temmerman, houder van bijzondere doctoraatsbeurs FWO Medisch Recht 279 De wet van 7 mei 2004 inzake experimenten op de menselijke persoon H. Nys, gewoon hoogleraar K.U. Leuven Over patiënten, geneesmiddelen en artsen 301 S. Callens, deeltijds hoofddocent KU Leuven en advocaat te Brussel en V. Gauché, advocaat te Brussel 6
Inhoud Overzicht...5 Woord vooraf...17 Roger Blanpain - Robbie Tas Belangrijkste ontwikkelingen inzake intellectuele rechten in de periode 2003-2005...19 Frank GOTZEN I. De uitbreiding van de Europese Unie...21 II. Octrooirecht...21 III. Merkenrecht...22 IV. Auteursrecht...25 V. Databanken...27 1. Het begrip "databank"...27 2. Het auteursrecht op een databank...29 3. Producenten van databanken...30 VI. Tekeningen en modellen...34 Bijlagen...35 a. Recente arresten van het Hof van Justitie over Merkenrecht...35 b. Beknopte keuze uit recente literatuur...36 Vlaams grondbeleid en beperking van het eigendomsrecht...37 Ines MARTENS Inleiding...39 I. Instrumenten van grondbeleid en de instellingen belast met de uitvoering van het grondbeleid...40 II. Het eigendomsrecht en het grondbeleid...41 III. Erfdienstbaarheden van openbaar nut...42 1. Het begrip eigendomsbeperking en de soorten...42 2. Erfdienstbaarheden van openbaar nut...43 A. Definitie...43 B. Totstandkoming van erfdienstbaarheden van openbaar nut legaliteitsvereiste...45 C. Onderscheid met onteigening...45 D. Recht op vergoeding...46 1. Standpunt van de hoogste rechtscolleges...46 2. Standpunt van de lagere rechtscolleges...47 IV. Evolutie in de rechtspraak van het arbitragehof inzake beperking van het eigendomsrecht en onteigening...48 1. Onteigening en quasi-onteigening...48 2. Regeling van het gebruik van eigendom...52 3. Vereiste van algemeen belang...53 V. Grond- en pandenbank: een beperking van de eigendomsbeperkingen?...54 VI. Besluit...55 Bibliografie...55 7
Recente ontwikkelingen van het Europees asiel- en migrantenrecht...57 Kristien VANVOORDEN Inleiding...59 I. Wettelijke grondslag voor een Europees asiel- en migratiebeleid...59 1. Intergouvernementele samenwerking...59 A. Pre-Maastricht...59 B. Verdrag van Maastricht 1992...60 1. Unanimiteitsvereiste...61 2. Beperkt toezicht...61 2. Samenwerking op supranationaal niveau...62 A. Verdrag van Amsterdam 1997...62 1. Unanimiteitsvereiste en rol van het Europees Parlement...62 2. Rol van het Hof van Justitie...63 3. Uitzonderingspositie...64 B. Europese Grondwet 2004...64 II. Implementatie van het Verdrag van Amsterdam...65 1. Asiel...65 A. Eerste fase tot 1 mei 2004...66 1. Opvangrichtlijn...69 2. Asielkwalificatierichtlijn...70 B. Tweede fase wat na 1 mei 2004?...73 2. Vluchtelingen en ontheemden...74 A. Richtlijn Tijdelijke Bescherming...74 3. Immigratie...76 A. Gezinsherenigingsrichtlijn...76 B. Richtlijn Langdurig Ingezetenen...77 4. Rechten en voorwaarden volgens welke onderdanen van derde landen die legaal in een lidstaat verblijven, in andere lidstaten mogen verblijven...78 A. Richtlijn Langdurig Ingezetenen...78 IV. Conclusie...79 Het nieuwe Belgische IPR...81 Thalia KRUGER Inleiding...83 I. Structuur van het wetboek...84 II. Algemene tendensen...85 III. Inwerkingtreding en Overgangsregeling...86 IV. Algemene bepalingen over de internationale bevoegdheid...87 V. Algemene bepalingen over het conflictenrecht...89 VI. Algemene bepalingen inzake erkenning en uitvoerbaarverklaring...90 VII. Familierecht...92 1. Staat en bekwaamheid...92 2. Naam en voornaam...92 3. Het huwelijk en zijn gevolgen...93 4. Het huwelijksvermogen...94 5. De echtscheiding en de scheiding van tafel en bed...95 6. Relatie van samenleven...96 7. Afstamming...97 8
8. Adoptie...97 9. Onderhoudsgeld...98 VIII. Erfopvolging...99 IX. Zakenrecht...99 X. Overeenkomsten...101 XI. Onrechtmatige daad...103 XII. Rechtspersonen...104 XIII. Insolventie...105 XIV. Trusts...105 XV. Besluit...106 Interne markt: vrij verkeer...107 Jules STUYCK Inleiding...109 1. De doorwerking van de bepalingen inzake vrij verkeer...109 2. Vrij goederenverkeer...111 A. Exportbelemmeringen...111 B. Verkoopmodaliteiten...112 C. Productvoorschriften...113 4. Vrijheid van vestiging...114 A. De verdragsbepalingen...114 B. Vestigingsrecht van natuurlijke personen...115 C. Vrijheid van vestiging van vennootschappen...115 5. Vrijheid van dienstverlening...119 A. De verdragsbepalingen...119 B. Rechtspraak inzake vrije dienstverlening en sociale zekerheid...119 C. Verkoopmodaliteiten...120 6. Kapitaalverkeer...121 7. Vrij verkeer en grondrechten...123 II. Mededingingsregels voor ondernemingen...125 1. Inleiding...125 2. Verordening 1/2003...127 3. Enkele recente toepassingen van art. 81 en 82...128 III. Steunmaatregelen...130 IV. Overheidsopdrachten...131 De basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden: Krachtlijnen en basisbeginselen...133 Lieven DUPONT I. Algemene situering...135 II. Voorgeschiedenis...136 1. Van de Oriëntatienota (1996) tot het "Voorontwerp van beginselenwet" (1997)...136 2. Commissie Basiswet en Voorontwerp van Basiswet (1 november 1997-28 januari 2000)...137 3. Overdracht aan de Kamer: 5 juli 2000...137 9
4. Van Voorstel van Basiswet van 17 juli 2001 tot Voorstel van Resolutie van 13 maart 2003...138 5. Van Voorstel van Basiswet van 29 september 2003 tot de Wet van 12 januari 2005...139 III. Enkele beschouwingen van een bevoorrechte getuige over het parlementair besluitvormingsproces...139 IV. Toepassingsgebied van de basiswet...139 V. Inhoudsoverzicht...141 VI. Krachtlijnen...141 1. Rechtspositionele benadering...141 2. Penologisch concept...142 3. Onafhankelijk toezicht en beklagrecht...142 4. Faciliteren Gemeenschapsbevoegdheden...143 5. Samenhang interne en externe rechtspositieregeling...143 VII. Basisbeginselen...143 1. Legaliteitsbeginsel en draagwijdte van de vrijheidsbeneming...143 2. Schadebeperkingsbeginsel...144 3. Normaliseringsbeginsel...145 4. Respecterings- en responsabiliseringsbeginsel...146 5. Participatiebeginsel...146 VIII. Doelstellingen...147 IX. Individeel detentieplan...148 X. Besluit...149 Beknopte bibliografie...149 De architect in de 21 ste eeuw: recente wetgevende, jurisprudentiële en deontologische ontwikkelingen...151 Kristof UYTTERHOEVEN Inleiding...153 I. Het statuut en de deontologie van de architect...154 1. Het statuut van de architect...154 A. De vrijheid van vestiging van architecten...154 B. De wijzigingen aan de wet van 20 februari 1939 en aan de wet van 26 juni 1963...156 2. De deontologie...157 A. De invloed van het mededingingsrecht op de deontologie...157 1. De deontologische norm nr. 2...157 2. Artikel 30, tweede alinea Reglement van beroepsplichten...164 3. Invloed op andere artikels van het Reglement van beroepsplichten...165 B. De procedure in tuchtzaken...166 1. Het verzoek tot onttrekking...166 2. Artikel 6 E.V.R.M....167 C. De rechtsmiddelen...168 II. De architectenovereenkomst...169 1. De totstandkoming van de architectenovereenkomst...169 A. Het voorwerp van de architectenovereenkomst...169 10
B. De geldigheid van een architectenovereenkomst gesloten met een professionele architectenvennootschap...171 2. De ereloongeschillen...172 III. De aansprakelijkheid van de architect...173 1. Het onderscheid tussen de tienjarige aansprakelijkheid en de lichte verborgen gebreken...173 2. De strafrechtelijke aansprakelijkheid van de architect wegens stedenbouwkundige misdrijven...174 3. De aansprakelijkheid van de architect die zijn beroep uitoefent in het kader van een vennootschap...175 A. De persoonlijke aansprakelijkheid van de architect...175 B. De aansprakelijkheid van de vennootschap...177 Besluit...178 Beknopte bibliografie...178 De nationale arbeidsraad: een constante in het sociaal overleg...181 Paul WINDEY I. Rol van de Nationale Arbeidsraad (NA) in het belgisch overlegmodel...183 II. Kenmerken van de Nationale Arbeidsraad...183 III. Rol en functie van de Raad...183 IV. Een parallele vorm van democratische beslutvorming...184 V. Het belgisch overlegmodel: uit de tijd?...184 VI. De verhouding van de NA tot de ' interprofessionele akkoorden'...185 VII. De overheid als derde partner: een driehoeksverhouding...185 Tien jaar bodemsaneringsdecreet: van ambtshalve bodemsanering tot brownfieldontwikkeling en fondsvorming...187 Bob MARTENS Inleiding...189 I. De overdrachtregeling - saneringsplicht...189 1. De decretaal uitgetekende overdrachtmomenten...189 2. De decretaal voorziene uitzonderingen...191 3. De buiten het decreet voorziene uitzonderingen...192 Eerste voorbeeld: Recht van doorgang en andere erfdienstbaarheden...192 Tweede voorbeeld: De verkaveling van gronden...193 Derde voorbeeld: De verdeling van gronden uit medeeigendom...193 Vierde voorbeeld: De verkoop van de aandelen ("share-deal")...193 4. De procedure versnellers...193 Eerste voorbeeld: Toepassing van artikel 48 van het Bodemsaneringsdecreet...193 Tweede voorbeeld: bijzondere regels voor de overdracht van kavels van appartementsgebouwen...194 Derde voorbeeld: toepassing van de bepalingen van Hoofdstuk VIIter -- Site...194 5. Ontwikkelingen in de toepassing van artikel 10 van het decreet...195 11
II. A. Het wegwerken van de kwalificatie "saneringsplichtige"...195 B. De onschuldverklaring...195 6. Ontwikkelingen in de rechtspraak...196 A. Arrest van het Arbitragehof van 31 maart 2004...196 B. Procedures voor de Raad van State tot schorsing van de verplichting om een beschrijvend bodemonderzoek of bodemsaneringsproject op te maken...197 C. De verplichting om éénsluidend verklaarde afschriften van de beslissingen van OVAM toe te voegen in de beroepen overeenkomstig artikel 23 van het Vlarebo...198 D. Procedures houdende vernietiging van de overeenkomst wegens niet naleving van de verplichtingen vervat in het Bodemsaneringsdecreet en draagwijdte van de overdrachtdefinitie...198 De aansprakelijkheid...199 1. Wettelijke regeling...199 2. Evolutie in de toepassing...200 A. Het arrest VandeWalle vs Texaco...200 B. Diverse rechtspraak...202 C. Verzekerbaarheid van bodemverontreiniging...203 III. Aanpassingen bij de eigenlijke sanering...204 1. Het Achillesprotocol...204 2. Het grondverzet...205 IV. Brownfieldontwikkeling...206 1. Het Site Decreet wijziging van het bodemsaneringsdecreet...206 2. Het Subsidiebesluit voor sanering van vervuilde terreinen...207 V. Collectivering van de saneringsverplichting...207 1. De Fondsvorming in het kader van bodemsanering - algemeen...207 2. BOFAS...208 3. Fonds stookolietanks...208 VI. Nieuwe krachtlijnen voor een aanpassing van het bodemsaneringsbeleid...209 VII. Korte bibliografie...209 Recente ontwikkelingen van strafprocesrecht...213 Hans VAN BAVEL Deel 1. De wet van 6 januari 2003 betreffende de bijzondere opsporingsmethoden en enige onderzoeksmethoden na het arrest van het arbitragehof dd. 21 december 2004...215 I. De bijzondere opsporingsmethoden: observatie, infiltratie en informantenwerking...216 1. Algemene oorwaarden...216 2. Observatie...218 3. Infiltratie...220 4. Informantenwerking...222 II. Andere onderzoeksmethoden voorzien door de Wet van 6 januari 2003...224 1. Onderscheppen van post...224 12
2. Inwinnen van bankgegevens...225 3. Inkijkoperatie...225 4. Direct afluisteren van privé-communicatie- of telecommunicatie...227 Deel 2. Wet van 26 maart 2003 houdende oprichting van een centraal orgaan voor de inbeslagneming en de verbeurdverklaring...228 Deel 3. Het Europees aanhoudingsbevel...230 I. De actieve overdracht: het uitvaardigen van een Europees aanhoudingsbevel door Belgische overheden...231 II. De passieve overdracht: de behandeling van een buitenlands Europees aanhoudingsbevel door Belgische overheden...232 1. Verplichte weigeringsgronden...233 2. Facultatieve weigeringsgronden...233 3. Verdere procedure...234 A. Aanhouding en voorlopige hechtenis...234 B. Beslissing over de tenuitvoerlegging van het Europees aanhoudingsbevel...235 Deel 4. Sanctionering van onregelmatigheden bij de bewijsverkrijging...237 I. Op straffe van nietigheid voorgeschreven vormvoorwaarden...238 II. De betrouwbaarheid van het bewijs is aangetast...239 III. Het gebruik van het bewijselement is in strijd met het recht op een eerlijk proces...240 1. Gevolgen van de Antigoonrechtspraak voor de zuivering van nietigheden...241 2. In het buitenland op onrechtmatige wijze verkregen bewijs...242 De verhaalbaarheid van kosten van juridische en technische bijstand na het arrest van het Hof van Cassatie van 2 september 2004...245 Bart DE TEMMERMAN Inleiding...247 I. Het arrest van 2 september 2004...247 1. De feiten, het arrest...247 2. Een nieuwe oplossing...249 3. Een nieuwe oplossing op grond van een bestaande regel...250 II. Onzekerheid over de draagwijdte van de nieuwe oplossing...253 1. Het toepassingsgebied: niet alleen bij contractuele aansprakelijkheid (en wat bij toepassing van artikel 1153 B.W.?) maar ook bij buitencontractuele aansprakelijkheid en inzake onteigening?...253 2. De toepassingsvoorwaarde: het vereiste van "noodzakelijk gevolg". Volstaat conditio sine qua non?...258 3. De begroting van de schadevergoeding: concreet of ex aequo et bono?...265 4. Is de verhaalbaarheid van de kosten van juridische bijstand vatbaar voor een contractuele regeling?...268 13
III. Beperkingen en nadelen verbonden aan de grondslag van de verhaalbaarheid van kosten van juridische bijstand...271 1. Algemeen: de beperkte grondslag leent zich niet tot een veralgemeende toepassing van het principe van de verhaalbaarheid van kosten van juridische bijstand...271 2. Andere nadelen...274 IV. Enkele afsluitende kanttekeningen...275 De wet van 7 mei 2004 inzake experimenten op de menselijke persoon...279 Herman Nys Inleiding...281 I. Toepassingsgebied van de medische experimentenwet...281 II. Bescherming van deelnemers aan medische experimenten...283 1. Algemeen geldende beschermingsmaatregelen...283 A. Naleven van ethische en wetenschappelijke kwaliteitsvereisten...283 B. Wetenschappelijke aanvaardbaarheid...283 D. Toestemming van de deelnemer...284 E. Belang van de deelnemer stellen boven het belang van de wetenschap...284 F. Gunstig advies van een ethisch comité...285 G. Geen ministerieel bezwaar...291 H. Ministeriële toelating voor bepaalde proeven...291 I. Tussenkomst van een gekwalificeerd beroepsbeoefenaar...292 J. Verzekering en dekking van de aansprakelijkheid van onderzoeker en opdrachtgever...292 K. Gratis terbeschikkingstelling van het geneesmiddel...293 2. Bijzondere beschermingsmaatregelen...293 A. Minderjarigen...293 B. Toestemmingsonbekwame meerderjarigen...295 C. Personen van wie de toestemming niet kan worden verkregen wegens hoogdringendheid...297 Besluit...299 Over patiënten, geneesmiddelen en artsen...301 S. CALLENS - V. GAUCHÉ Inleiding...303 I. Patiënten en hun rechten...303 1. Vrije keuze van beroepsbeoefenaar...303 2. Recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard medisch dossier...304 II. Farmaceutische industrie...305 1. Definitie van het geneesmiddel...305 2. Registratie van geneesmiddelen...305 3. Het bepalen van de prijs en de mededinging...306 4. Terugbetaling van de geneesmiddelen...307 5. Postorderverkoop van geneesmiddelen en reclame via het internet...309 14
III. De ziekenhuisarts...310 15
13 de VRG-Alumnidag Recht in beweging vrijdag 10 maart 2006
Overzicht Woord vooraf... 21 Roger Blanpain, Voorzitter Robbie Tas, Secretaris Arbeidsrecht... 23 Het Generatiepact Belangrijkste nieuwigheden rond herstructurering van ondernemingen Arnout De Koster, Directeur Sociaal departement VBO Arbeidsrecht... 41 Arbeidsrecht ge(de-)blokkeerd: over rechterlijke tussenkomst bij staking Frank Hendrickx, Docent KULeuven, Hoofddocent UvTilburg Communicatierecht (2004-2006)... 53 Nieuw federaal en Vlaams kader voor telecommunicatie en omroep Peggy Valcke, docent K.U.Brussel, plaatsvervangend docent KULeuven en postdoctoraal onderzoeker FWO-Vlaanderen (ICRI-IBBT) David Stevens, wetenschappelijk medewerker K.U.Leuven (ICRI-IBBT) Crisiscommunicatie... 93 Crisiscommunicatie: reputatiebescherming van uw merk én bedrijfsimago Peter Frans Anthonissen, Gedelegeerd Bestuurder Anthonissen & Associates en Executive Professor Universiteit Antwerpen Management School Energierecht... 111 Recente evoluties in het federale energierecht Bram Delvaux, Voltijds wetenschappelijk medewerker IMER, KULeuven, Raadgever Energie Kabinet van de Viceminister-president, Fientje Moerman Europees Recht... 133 De gedecentraliseerde afdwinging van het communautaire mededingingsrecht: een voorlopige balans vanuit de praktijk Karel Bourgeois, Advocaat aan de balie te Brussel en deeltijds assistent aan de K.U.Leuven Familierecht en Jeugdrecht... 157 Recente ontwikkelingen inzake het vermogensbeheer door ouder(s), voogd en voorlopig bewindvoerder. Capita selecta Tim Wuyts, aspirant FWO-Vlaanderen 5
ICT-Recht... 181 Juridische vragen over elektronische post Jos Dumortier, K.U.Leuven ICRI-IBBT, Advocaat Lawfort Brussel Geert Somers, K.U.Leuven ICRI-IBBT, Advocaat Lawfort Brussel Insolventierecht... 199 Inzake Borgtocht & Faillissement Annick De Wilde, Vrijwillig wetenschappelijk medewerker, Instituut voor Insolventierecht, K.U. Leuven Internationaal Recht... 217 De rechter als hoeder van het internationaal recht: recente toepassingen van internationaal recht voor Belgische hoven en rechtbanken Jan Wouters, Gewoon hoogleraar, K.U.Leuven; Directeur, Instituut voor Internationaal Recht, K.U.Leuven; Of Counsel, Linklaters De Bandt, Brussel Maarten Vidal, Wetenschappelijk medewerker, Instituut voor Internationaal Recht, K.U.Leuven Medisch Recht... 237 Gezondheidsrechtelijke bedenkingen bij ziekenhuisinfecties Stefaan Callens, Centrum voor Medische Ethiek en Recht, K.U.Leuven; advocaat, Brussel De ontwikkelingen in het Medisch Recht in 2005... 251 Herman Nys, Gewoon hoogleraar K.U.Leuven Mensenrechten... 267 Toepassing van het EVRM door de Belgische Rechtbanken op het vlak van Burgerlijk Recht en Strafrecht Paul Bekaert, advocaat Strafrecht... 299 Naar een hervorming van de assisenprocedure? Raf Verstraeten, buitengewoon hoogleraar; advocaat Lore Gyselaers, wetenschappelijk medewerker Vennootschapsrecht... 321 Het Europees vennootschapsrecht bijna vijftig jaar later Koen Geens, Buitengewoon Hoogleraar KULeuven Verbintenissenrecht... 331 Recente ontwikkelingen van de leer der wilsgebreken, met aandacht voor toepassingen in koopcontracten Elke Swaenepoel, Instituut voor Verbintenissenrecht, K.U. Leuven 6
Verzekeringsrecht... 357 29bisWAM-wet: een onuitputtelijke bron van betwistingen: stand van zaken (2001-2005) An De Graeve, assistent K.U.Leuven 7
Inhoud Overzicht... 5 Woord vooraf... 21 Roger Blanpain - Robbie Tas Het Generatiepact... 23 Belangrijkste nieuwigheden rond herstructurering van ondernemingen... 23 Arnout DE KOSTER I. Een nieuw wettelijk kader voor herstructureringen... 26 1. De politieke ratio achter het hoofdstuk herstructurering... 26 2. De belangrijkste nieuwigheden inzake de herstructurering... 27 A. Het toepassingsgebied van de nieuwe regeling herstructurering en de noties herstructurerende onderneming en betrokken personeel... 27 1. Het toepassingsgebied algemeen... 27 2. De notie herstructurerend bedrijf... 28 3. Het personeel dat in aanmerking komt voor de telling van het aantal ontslagenen... 28 B. De eerste fase bij herstructureringen: verkorte termijnen voor afwikkeling van de informatie- en consultatieprocedure?... 28 C. De tweede fase: afsluiten van een herstructureringsplan... 29 1. Verplichte inhoud voorzien in het herstructureringsplan en noodzaak een goedkeuring te bekomen... 29 2. Minimaal te voorziene tewerkstellingsondersteuning: outplacement en tewerkstellingscel... 30 a. Outplacement... 30 b. De tewerkstellingscel... 30 1) Algemene rol... 30 2) Samenstelling tewerkstellingscel (art. 5 KB)... 31 3) Deelname aan een overkoepelende tewerkstellingscel (art. 35 Wet en art. 8 KB)... 31 4) Gelijkstelling met de oprichting van een tewerkstellingcel (art. 33 in fine Wet en art. 8 KB)... 31 5) Minimale bestaansduur (art. 7 KB)... 32 6) De inschrijvingsprocedure... 32 7) Instap en deelname aan de tewerkstellingscel: quasi verplichtend... 32 D. Inwerkingtreding... 34 II. De inhoudelijke wijzigingen in afscheidsregelingen voor oudere werknemers welke mechanismen zijn veranderd?... 34 1. Beperking in het gebruik van brugpensioen... 34 A. De lage leeftijden: niet verhoogd maar wel beperkt gewijzigd... 35 9