INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT IK MAAK! Leerlijn Theater Thema Identiteit Groep 7 en 8 Maart 2016
Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Theater Thema Identiteit Groep 7 en 8 Maart 2016 Dit document wordt regelmatig geactualiseerd. Kijk voordat u ermee aan de slag gaat op www.cultuurschakel.nl/coh voor de nieuwste versie. Met deze informatie en de projectbeschrijving kunt u zelf uw lessen voorbereiden. Het project kan worden uitgevoerd in 68 lesuren van 45 minuten. 2
Inhoudsopgave 1. Korte beschrijving van het project 4 2. Leerinhouden 4 3. Leerdoelen 4 4. 21ste eeuwse competenties 5 5. Benodigdheden 5 6. Didactische werkvormen 5 7. Projectplanning 5 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school 6 9. Kunstenaar in de klas 6 10. Nederlandse taal in het project 6 11. Gerelateerde leergebieden 7 12. Bronnen 7 13. Tijdlijn 8 14. Beoordelen 8 15. Promotie 8 16. Van de Haagse collega s 8 17. Ouderbetrokkenheid 8 18. Bijlagen 8 3
1. Korte beschrijving van het project Bij de leerlingen neemt de behoefte aan zelfstandigheid, privacy, een eigen mening en verantwoordelijkheid hebben sterk toe. De leerling is zich steeds meer bewust van zichzelf en van maatschappelijke thema s die spelen in de wereld. Ze ontdekken dat veel vaardigheden en eigenschappen niet vastliggen maar ontwikkeld kunnen worden. Wie ben ik eigenlijk? Hoe ziet een ander mij? Hoe wil ik zijn? Theater kan een middel zijn om een verhaal te vertellen, op zoek naar antwoorden. De leerlingen onderzoeken in dit project verschillende middelen die gebruikt kunnen worden om een verhaal te vertellen zoals lichaamstaal, houding, kostuum en theatertechniek. Aan de hand van het kijken naar een theatervoorstelling of diverse filmpjes van voorstellingen onderzoeken de leerlingen de diverse elementen om een verhaal te vertellen en over te brengen aan een publiek. Daarna gaan de leerlingen zelf aan de slag met het maken van een concept voor hun eigen verhaal en presenteren ze dit. Het maken van een concept kan naar aanleiding van een gezamenlijk of zelf bedacht onderwerp/thema In de oriëntatie kan een brief van de directeur van het Nationaal Theater of het bezoek aan een theatervoorstelling aanleiding zijn voor het maken van een eigen concept. Bij deelopdracht 1 onderzoeken de leerlingen wat beeldtaal is en hoe beeldtaal werkt. Deelopdracht 2 bestaat uit diverse theateroefeningen over het effect van muziek, beeld en tekst bij een scene. Daarna volgt er een regieworkshop in het theater of in school, waarbij de leerlingen scenes presenteren aan elkaar. Tot slot wordt er in deelopdracht 3 gewerkt aan een eigen concept, scene en een presentatie van de eigen scene aan een publiek. 2. Leerinhouden Techniek, decor, muziek, spel, improvisatie, reflectie 3. Leerdoelen Kennisdoelen De leerling: kent een aantal eenvoudige theaterbegrippen zoals: script, regie, belichting, timing en verhaallijn en past deze toe; kent het begrip ensceneren en past dit toe met in acht neming van de theatrale middelen: spel, vormgeving, structuur en muzikaliteit; kent het belang van theater voor anderen en voor zichzelf. Vaardigheidsdoelen De leerling: maakt een theatraal product, met gebruikmaking van alle theatrale middelen: spel, vormgeving, structuur en muzikaliteit; werkt zelfstandig aan een spelopdracht; levert een substantiële bijdrage aan de inhoud en vorm van de eindpresentatie van groep 8; verzorgt een scene/voorstelling aan een groot publiek op een theaterpodium; kijkt met aandacht naar een presentatie van groepsgenoten en geeft objectieve feedback met gebruikmaking van vakspecifieke begrippen; formuleert een mening met gebruikmaking van vakspecifieke begrippen over eigen werk. geeft feedback over zijn spel en ontvangt feedback van andere leerlingen uit zijn groepje en past dit toe in zijn spel; kijkt met aandacht naar een professionele theatervoorstelling in een Haags theater of op locatie in de stad, en geeft zowel objectieve als subjectieve feedback met gebruikmaking van theatrale begrippen over betekenis en vorm; 4
ontmoet een in Den Haag werkende theaterprofessional (acteur, regisseur, technicus, kostuumontwerper, grimeur) en stelt zelf bedachte vragen over hun werk en het beroep en verwerkt dit in een verslag of presentatie. Leefwereld leerling: de leerling kan zich inleven in de diverse personages in zijn naaste omgeving. Professionele kunst: een bezoek aan het theater geeft kinderen de mogelijkheid om in aanraking te komen met acteurs. Maatschappelijke relevantie/context: het thema Identiteit speelt in op burgerschap. De leerling raakt betrokken bij de divers samengestelde maatschappij en realiseert zich daar onderdeel van te zijn. 4. 21 ste eeuwse competenties Samenwerken In diverse opdrachten, bijvoorbeeld bij Deelopdracht 2 Doen alsof Opdracht 2: Decor: hulp kunnen vragen, geven en ontvangen. Open en positieve houding voor andere ideeën, onderhandelen en afspraken maken, effectief communiceren. Creativiteit In diverse opdrachten, bijvoorbeeld bij Deelopdracht 2, Doen alsof Opdracht 1: filmmuziek: een onderzoekende en ondernemende houding, creatieve technieken kennen en hanteren. Kritisch denken In diverse opdrachten, bijvoorbeeld bij Deelopdracht 3 Dit vind ik: betekenisvolle vragen stellen en kritisch reflecteren op het eigen werkproces. 5. Benodigdheden Spellokaal Klaslokaal Digibord Pen en papier Introductie: Brief van een theaterdirecteur (in bijlage) Introductie: Document met reflectievragen (als achtergrondinformatie voor de leerkracht) Introductie: Bijlage, hoe te werken aan een concept (als achtergrondinformatie voor de leerkracht) Deelopdracht 2: Filmmuziek Deelopdracht 3: Bijlage Dialoog 6. Didactische werkvormen Informatie volgt binnenkort. 7. Projectplanning Introductieproject: Filosofisch gesprek: Deelopdracht 1: Deelopdracht 2: Deelopdracht 3: 30 45 min 30 45 min 2 x 45 min 3 x 45 min 2 x 45 min + presentatie 5
8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school De regieworkshop kan worden uitgevoerd in Theater Dakota/Theater aan het Spui of de Koninklijke schouwburg. De leerlingen krijgen een rondleiding backstage en doen de regieworkshop. De workshop kan ook plaats vinden op school. In diverse theater kunt u een voorstelling bezoeken als introductie op het project. U bent vrij om de inhoud van deze voorstelling zelf te kiezen. Bespreek wel in het theater dat u bezig bent met het thema identiteit. 9. Kunstenaar in de klas Een professionele theaterregisseur die de workshop kan geven of bij de workshop aanwezig is. 10. Nederlandse taal in het project Vaktaal Begrippenlijst Aangeven Absurdistisch toneel Accepteren Acte Bedrijf Amateurtoneel Artistiek leider Beschouwen Beweegreden Blokkeren Cabaret Changement Comedie Commedia dell arte Context Compositie Drama Dramatische handeling / handeling Dramaturg Eenakter Ensemble Ensceneren, enscenering, in scène zetten, miseenscène Episch theater Epiloog Grid Historiespel, stuk Hoftheater Grieks drama Inspiciënt Intensiteit Interactie Intermezzo Rolinterview Intonatie Karakter Kleinkunst Lijsttoneel Locatie Nederlandse taal Emotie en Gedrag Achterdochtig Alert Beduusd Behoedzaam Bekakt Beschaafd Furieus Goedgehumeurd Hyper Krampachtig Onderdanig Onhandig Onverstandig Parmantig Resoluut Solidair Tegendraads Uitbundig Vastberaden Veeleisend Vermoedelijk Verwaand Vlijtig Wantrouwig Wijsneuzig Zelfverzekerd Aangedaan Argeloos Arrogant Bedachtzaam Boosaardig Chaotisch Dominant Emotioneel Fanatiek Fier Frustrerend 6
Loge Meespeeltheater Metafoor Motief Motorisch moment Ontwikkeling, dramatische Open doekje Plot Praktikabel Productie Reageren Recenseren/ recensent/ recensie Regieconcept Repertoire Repertoiretoneel Scenario Schakelen Souffleur Sketch Spelimpuls Spelopbouw Status Subtekst Tegenspel/tegenspelen/tegenspeler Teksttoneel Timing Toneelbeeld Tryout Voetlicht Volgspot Vormgeven Zakelijke leiding Publiciteit Affiche Geremd Goedgelovig Hooghartig Impulsief Moedeloos Onbewust Ontroostbaar Ontzet Opstandig Optimistisch Pessimistisch Schuchter Sensitief Sluw Sociaal Teder Timide Twijfelachtig Verbouwereerd Volgzaam Waarderen Weemoedig Zelfbewust 11. Gerelateerde leergebieden Muziek, beeldende kunst, techniek, Nederlands, mediacultuur 12. Bronnen Beeld en geluidsmateriaal, stilstaand/bewegend afkomstig van culturele instellingen Den Haag, website, links, etc. Voor spelkaarten over emoties of personages ter inspiratie bij diverse opdrachten zie http://carolijn.leisink.nl/ Gebruik de brochure van CultuurSchakel als hulp bij het zoeken naar trailers van geschikte voorstellingen. 7
13. Tijdlijn Prehistorie 50 v. C 3000 v. C. 500 na C. 500 1000 1000 1500 1500 1600 1600 1700 1700 1800 1800 1900 1900 1950 1950 nu 14. Beoordelen Voor het beoordelen van de leerlingenprestaties kunt u gebruik maken van het beoordelingsformulier voor leerkracht en leerling. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerlingenprestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor leerlingen vanaf groep 5 of 6 is een zelfbeoordelingsformulier beschikbaar. U kunt zelf inschatten in hoeverre uw leerlingen in staat zijn het formulier te gebruiken. Voor het gebruiken van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. De formulieren en toelichting vindt u onder hoofdstuk 18. 15. Promotie Informatie volgt binnenkort. 16. Van de Haagse collega s Informatie volgt binnenkort. 17. Ouderbetrokkenheid Bijdrage ouders: Als toeschouwer bij presentatie en begeleider naar het theater. Ouders kunnen de leerlingen mee helpen in het onderzoek naar bruikbare rekwisieten. 18. Bijlagen Het beoordelingsformulier voor de leerkracht vindt u op pagina 9. Het beoordelingsmodel voor de leerling vindt u op pagina 10, gevolgd door de toelichting op het beoordelingsmodel op pagina 11. 8
Beoordelingsmodel In te vullen door de leerkracht Naam leerling:...................................... Groep:............ School:............................................ Datum:........... Discipline:......................................... Project:............................................ ++ + ± nvt 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat De samenhang tussen de verschillende fases in het creatief proces 0 0 0 0 0 2. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie De zeggingskracht van het werk en de wijze van presenteren. 0 0 0 0 0 3. Reflectie Zinvol mondeling/schriftelijk reflecteren op oriëntatie, onderzoek, resultaat en presentatie. 0 0 0 0 0 4. Attitude Concentratie, doorzettingsvermogen, inzet, nieuwsgierigheid en samenwerking. 0 0 0 0 0 5. Tops Het volgende is echt goed gegaan: 1............................................................................... 2............................................................................... 6. Tip Wat zou kunnen verbeteren: 1............................................................................... 9
Beoordelingsmodel In te vullen door de leerling Naam leerling:...................................... Groep:............ School:............................................ Datum:........... Discipline:........................................ Project:........................................... 1. Resultaat en Presentatie Hoe vind je het resultaat en hoe vind je je presentatie ervan? nvt Toelichting: Ik vind het resultaat..................., omdat.............................................. en de presentatie vind ik................., omdat.............................. 2 Onderzoeken Hoe heb jij onderzocht en in hoeverre is je dat gelukt? nvt Toelichting Ik heb gekozen voor :....................................................................... omdat,................................................................... 3. Reflectie Hoe waren je antwoorden op de reflectievragen? nvt 4. Werkhouding Hoe ging het werken aan je opdracht? nvt 5. Tops en Tips Wat ging erg goed en wat kan beter? Tops:............................................................................. Tips:............................................................................. 6. Extra Is er nog iets wat je wilt opmerken?.................................................................................. Wat betekenen de smileys? goed of uitstekend ruim voldoende voldoende nog geen voldoende 10
Toelichting op het beoordelingsmodel 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat Hier beoordeelt u de samenhang tussen de verschillende stappen uit het creatief proces. De leerling heeft zich met de groep georiënteerd op het project o.a. door deelname aan het filosofisch gesprek. De leerling heeft in totaal drie onderzoekjes uitgevoerd. De leerling heeft een product gemaakt of resultaat bereikt. 2. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie Hier beoordeelt u de zeggingskracht van het gemaakte product of het bereikte resultaat. De zeggingskracht wordt bepaald door de combinatie van de keuze en toepassing van de: 1. Betekenis: datgene wat het product uitdrukt. Dat wat het betekent: het verhaal / de voorstelling. Het gaat om de betekenis die de leerling wil uitdrukken maar ook om de betekenis die de beschouwer aan het beeld geeft. 2. Vorm: de vormgevingselementen die het resultaat bepalen, ruimte, kleur, textuur, compositie en vorm(soorten), herhaling, contrast, frasering, articulatie, etc. 3. Materiaal en techniek: het gebruik van de materialen, technieken, apparatuur, voorwerpen, attributen, belichting, geluid, kostuums, grime, decorstukken, instrumenten etc. 3. Reflectie Bij elke stap van het creatief proces komt reflectie aan bod. Dat kan in de vorm van vragen die de leerling mondeling beantwoordt, een gesprekje of een schriftelijk verslag. Ook de zelfbeoordeling van de leerling kunt u hierin meenemen. 4. Attitude Hier beoordeelt u de verschillende aspecten van de werkhouding van de leerling: de concentratie, het doorzettingsvermogen, de inzet, de nieuwsgierigheid en de mate van samenwerking. 5. Tops Er zijn altijd positieve opmerkingen te plaatsen. Noem er twee! 6. Tip Noteer hier een aandachts of verbeterpunt. Dat kan over alle bovenstaande beoordelingspunten gaan. 19. Disclaimer Niet van toepassing 11