Programma 8 Onderwijs 8.4 Wat hebben we bereikt? 8.4.1 Onderwijshuisvesting; Primair en voortgezet (speciaal)onderwijs Doelstelling: Het zorg dragen voor kwalitatief goed en bereikbaar onderwijs. Op wettelijke basis is de gemeente verantwoordelijk voor de aanwezigheid van een voldoende aantal openbare scholen binnen de gemeente. De gemeente heeft een toezichthoudende functie op het in Spijkenisse verzelfstandigd openbaar onderwijs en geeft vanuit die functie haar goedkeuring aan begroting en jaarrekening. Indicatoren Het aantal scholen voor primair en voortgezet (speciaal) onderwijs per onderwijsgebied Voldoen aan de wettelijke zorgplicht. Een evenwichtige spreiding in de onderwijsgebieden en een gebalanceerd regioaanbod. Het aantal leegstaande lokalen in onderwijsgebouwen. De beschikbare huisvestingscapaciteit wordt, afgezet tegen de leerlingenpopulatie in Spijkenisse, effectief ingezet. Kwalitatief goede onderwijshuisvesting voor het geven van onderwijs, onder meer op basis van de NEN-2767 normering. De onderwijsgebouwen zijn schoon, heel en veilig en kennen een optimale levensduur. Flexibiliteit in het fysieke gebruik van onderwijsgebouwen, onder meer door het monitoren van op het gebruik van leegstaande lokalen. Gebouwen bewegen fysiek mee met toe- en afnemende leerlingaantallen. Realisatie Met beschikbare huisvestingscapaciteit wordt ruim voldaan aan zorgplicht en een evenwichtige spreiding. Uitwerking in uitvoeringsplan onderwijshuisvesting 2011-2026. 5 van de 42 gemeten onderwijsgebouwen behoeven de aandacht. Uitwerking in uitvoeringsplan onderwijshuisvesting 2011-2026. Het aantal multifunctionele onderwijsvoorzieningen en brede scholen. Voorzieningen en activiteiten worden waar mogelijk bij grootschalige vernieuwingen of nieuwbouw geclusterd. Toelichting Realisatie Brede school Groenewoud. Clustering activiteiten verder ontwikkeld als thema Lokale Educatieve Agenda, daarbij daarvoor aandacht in de uitwerking van het uitvoeringsplan onderwijshuisvesting 2011-2026. Op 8 september 2010 is het integraal huisvestingsplan primair onderwijs 2010 (IHP) vastgesteld. Vanwege de groeiende overcapaciteit in de onderwijshuisvesting in het primair onderwijs heeft het IHP tot doel om in overleg met de schoolbesturen te komen tot een realistisch huisvestingsplan voor de middellange termijn zowel kwantitatief als kwalitatief. In 2011 is samen met de schoolbesturen een start gemaakt met het opstellen van een het huisvestingsplan primair onderwijs Spijkenisse 2011-2026. Het verminderen van de huisvestingscapaciteit en kosten, zodat deze gaan aansluiten bij de leerlingaantallen, staat daarbij centraal. De nog resterende knelpunten betreffen de onderwijsgebieden het Centrum, Sterrenkwartier en Groenewoud. Omdat de schoolbesturen hierover geen overeenstemming konden bereiken, is de uitwerking hiervan doorgeschoven naar het eerste kwartaal 2012. De gemeente zal op verzoek van de schoolbesturen vanuit haar regierol leidend zijn voor het oplossingscenario. Gemeente Spijkenisse Jaarverslag 2011 45
Daar waar noodzakelijk is het reeds vastgestelde IHP leidend voor lopende operationele zaken op het gebied van onderwijshuisvesting. Een voorbeeld hiervan is het afstoten van de onderwijslocatie aan de Geraniumstraat door Prokind Scholengroep. Met de bouw van de basisschool in Maaswijk is in juni 2011 gestart. Het slaan van de eerste paal is vertraagd door een door omwonenden aangespannen juridische procedure. De oplevering staat vooralsnog gepland in april 2012. In dit gebouw zal de school de Maasoevers gehuisvest worden. In 2011 hebben ook de (ver)bouwwerkzaamheden in het kader van de subsidieregeling binnenklimaat scholen in het primair onderwijs plaatsgevonden. In totaal is in 96 lokalen het binnenklimaat en/of het energiegebruik beperkt. Voor 2011 zijn in totaal 50 aanvragen voor een voorziening in de onderwijshuisvesting ingediend. Hiervan zijn 41 aanvragen (gedeeltelijk) toegekend. Op 19 december 2011 is het programma en overzicht 2012 vastgesteld. Daarnaast zijn er in 2011 drie spoedaanvragen ingediend en toegekend. 8.4.2 Lokaal Onderwijsbeleid Doelstelling: Lokale educatieve agenda (LEA) In 2009 is met schoolbesturen een start gemaakt met de LEA. In 2010 is een werkdocument vastgesteld, waaraan de schoolbesturen primair onderwijs, SKS Alles Kids en de gemeente zich hebben gecommitteerd. De LEA is een instrument voor gemeente en schoolbesturen om gezamenlijke afspraken te maken en ambities vast te leggen over thema s op het terrein van onderwijs en jeugd. Het is geen doel maar een middel. De betrokkenen zien elkaar als partners binnen het beleidsnetwerk van de LEA die samenwerken en sluitende afspraken maken ten behoeve van het vergroten van de ontwikkelingskansen van de jeugd in Spijkenisse. Indicatoren 100% Voorschools aanbod voor doelgroepkinderen in de leeftijd van 2 jaar en 6 maanden en 4 jaar. Het aantal doelgroepkinderen in de leeftijd van 2 jaar en 6 maanden en 4 jaar dat deelneemt aan voorschoolse educatie (vve-monitor). Stijging van doelgroepbereik met 10% ten opzichte van 1 januari 2010. Aantal kinderen dat een schakelklas bezoekt. De gemeente faciliteert een aanbod van schakelklassen dat voldoet aan het aantal te plaatsen kinderen. Het rapporten en monitoren van het aantal meldingen van voortijdig schoolverlaten en de aantallen leerlingen die het onderwijs met een startkwalificatie verlaten. Het aantal begeleide (potentiële) voortijdig schoolverlaters. De gemeente voldoet aan haar wettelijke taken vanuit de RMC-wetgeving aangaande voortijdig schoolverlaten. Het aantal gegronde bezwaren/beroepen leerlingenvervoer. De gemeente voldoet aan haar wettelijke zorgplicht met betrekking tot Realisatie - De VVE-monitor heeft in 2011 niet plaatsgevonden in verband met de geplande VVEbestandsopname door de inspectie voor het onderwijs. In het schooljaar 2010/2011 heeft de gemeente 2 schakelklassen gefinancierd. In het schooljaar 2011/2012 2 schakelklassen, conform de behoefte. Gedurende het schooljaar hebben gemiddeld 30 kinderen een schakelklas bezocht. Het aantal voortijdig schoolverlaters (VSV) over 2009-2010 bedroeg 270 (=cijfers maart 2011). De definitieve cijfers 2010-2011 worden in maart 2012 door het ministerie van OCenW bekend gemaakt. Het aantal herplaatsingen in 2010-2011 vanuit Steunpunt Onderwijs ZHE bedroeg 313. In 2011 zijn er met toepassing van de verordening 355 leerlingen in aanmerking gekomen voor leerlingenvervoer. 46 Gemeente Spijkenisse Jaarverslag 2011
bereikbaar onderwijs op basis van de verordening Leerlingenvervoer gemeente Spijkenisse 2009. Toelichting Realisatie N.v.t. 8.5 Wat hebben we daarvoor gedaan? 8.5.1 Onderwijshuisvesting Het uitvoeringsplan onderwijshuisvesting 2011-2026 is in 2011 met de schoolbesturen primair verder uitgewerkt. Aangezien over de laatste drie onderwijsgebieden Centrum, Sterrenkwartier en Groenewoud geen consensus bestond tussen de schoolbesturen, is de vaststelling uitgesteld tot begin 2012. Het openbaar primair onderwijs heeft op 15 december 2011 de begroting 2012 ter goedkeuring aangeboden aan de gemeenteraad. De jaarrekening wordt jaarlijks in combinatie met de begroting in de gemeenteraad behandeld. Hierdoor is vertraging ontstaan in de afhandeling van de stukken. Het bestuursmodel binnen het openbaar voortgezet onderwijs was in 2011 niet meer in overeenstemming met het nieuwe wettelijke kader, waarin voor het onderwijs een scheiding van de bestuurlijke en toezichthoudende functie wordt voorgeschreven. Deze scheiding diende voor 1 augustus 2011 geoperationaliseerd te zijn en is op 22 juni 2011 door de gemeenteraad bekrachtigd. Hierdoor zijn de jaarrekening en begroting van het openbaar voortgezet onderwijs niet meer ter goedkeuring aan de raad voorgelegd. Er heeft een eerste verkenning in het kader van doordecentralisatie van huisvestingsmiddelen plaatsgevonden. Een eventuele doordecentralisatie van huisvestingsmiddelen vergt echter meer onderzoek naar de (financiële) gevolgen en een zorgvuldige afweging. In gezamenlijkheid met de schoolbesturen wordt dit verder uitgewerkt. 8.5.2 Lokaal Onderwijsbeleid De lokale educatieve agenda Naar aanleiding van de bezuiniging die hebben plaatsgevonden en nog gaan plaatsvinden op het lokaal onderwijsbeleid is op de Lokaal educatieve Agenda (LEA) samen met het onderwijs een start gemaakt met het creëren van een vraaggericht aanbod, ofwel de menukaart. De bezuiniging op het lokaal onderwijsbeleid wordt gerealiseerd door meer focus aan de brengen in het bestaande beleid, het verbinden van beleidsthema s van jeugd en onderwijs, maar ook door wederkerigheid. Dit is dan ook de reden dat in opdracht van de LEA een onderzoek is uitgevoerd naar de aansluiting van de Zorg Advies Teams op het Centrum voor Jeugd en Gezin. Dit in het kader van de verbetering van de aansluiting tussen zorg en onderwijs mede gezien in het licht van de ontwikkelingen met betrekking tot het passend onderwijs en de centra voor Jeugd & Gezin. De werkgroep heeft een advies uitgebracht waarin met name de rol van het Schoolmaatschappelijk werk verandert ten opzichte van de huidige situatie. Naar aanleiding van dit advies is aansluiting gezocht bij de regionale ontwikkelingen, hetgeen er in heeft geresulteerd dat er op basis van dit advies een pilot is gestart in de gemeente Bernisse. Gelet op de positieve ervaringen zal in 2012 een start worden gemaakt met de implementatie in Spijkenisse. Hiervoor wordt het eerste en tweede kwartaal van 2012 samen met alle betrokkenen een plan gemaakt. In 2011 is in afwachting en ter voorbereiding van de implementatie geïnvesteerd in de bovenschoolse ZAT-structuur van de samenwerkingsverbanden. Gemeente Spijkenisse Jaarverslag 2011 47
De ontwikkelingen wat betreft passend onderwijs en de regionale afspraken op Voorne-Putten over zorg en onderwijs maken duidelijk dat regionale samenwerking tussen gemeenten en schoolbesturen van groot belang is. Het thema zorg zal daarbij als uitgangspunt dienen. De gemeenten op Voorne-Putten en het onderwijs hebben uitgesproken dat zij een regionale educatieve agenda (REA) Voorne-Putten willen. In 2011 is gestart met de ontwikkeling van een REA. De regio heeft gemeente Spijkenisse als trekker van de REA voortgezet onderwijs benoemd. Naast de ontwikkelingen van een REA is in het derde kwartaal een start gemaakt met LEA, waarbij het streven is dat ook het MBO aansluit. De schoolbesturen hebben zich reeds positief uitgesproken over een LEA voortgezet onderwijs, hetgeen heeft geresulteerd in een de startnotitie Lokale educatieve agenda voortgezet onderwijs. Net zoals bij het primair onderwijs zullen bestuurlijke afspraken worden gemaakt en worden vastgelegd in een werkdocument. Naast het thema zorg en onderwijs (ZAT/CJG) zijn in overleg met de schoolbesturen onder meer de thema s voor-en vroegschoolse educatie (VVE), brede school, schakelklas De Kameleon op de LEA besproken. Dit heeft voor VVE in het kader van de doorgaande leerlijn onder meer geleid tot gezamenlijk afspraken over de overdracht van gegevens van kinderen van de voorscholen naar de vroegscholen. Bij het thema Brede school zijn naast de scholen ook SKS (kinderopvang/bso), Zadkine en de wijkgroep betrokken. Dit heeft geresulteerd in een pilot Brede Schoolcoördinator in het kader van combinatiefuncties in Spijkenisse. Een ander concreet resultaat van de samenwerking op de lokale educatieve agenda is het verkeersexamen 2011 dat heeft plaatsgevonden op het basis onderwijs. Gelet op alle ontwikkelingen met betrekking tot de LEA is in 2011 nog geen website operationeel. Onderwijsachterstandenbeleid Met vertraging is op 1 augustus 2010 de Wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie (OKE) in werking getreden. De bijbehorende bekostigingsregeling voor dit onderwijsachterstandenbeleid is echter pas op 1 januari 2011 in werking getreden. Hieraan is een nieuwe bekostigingssystematiek aan gekoppeld, die voor de gemeente Spijkenisse tot gevolg heeft dat de specifieke uitkering (geoormerkt geld te besteden aan onderwijsachterstandenbeleid) voor de periode 2011-2014 is vastgesteld op 594.989,-. In vergelijking met de voorgaande onderwijsachterstanden periode 2006-2010 betekent dit meer dan een halvering van de middelen. Vanwege de late bekendmaking vanuit het Rijk van hoogte van de uitkering is het ingezette beleid van 2006-2010 voortgezet en is in overleg met de partners gekeken hoe het beleid kan worden voortgezet met de beperkte middelen. Dit zal resulteren in een nieuw onderwijsachterstandenbeleid. De gemeente Spijkenisse heeft (naast 5 andere gemeenten) bij de minister OC&W bezwaar gemaakt tegen de vaststelling van de hoogte van specifieke uitkering. De minister heeft dit bezwaar ongegrond verklaard. Als enige gemeente is de gemeente Spijkenisse in beroep gegaan bij de rechtbank. De procedure is thans aanhangig. In 2011 is kinderdagverblijf Fleks gecertificeerd voor het VVE-programma startblokken van basisontwikkeling. Op alle kinderdagverblijven wordt thans gewerkt met het VVE-programma. De laatste drie kinderdagverblijven zullen in 2012 gecertificeerd worden. In 2011 is er geïnvesteerd in de borging van VVE op de kinderdagverblijven en het peuterspeelzaalwerk. Dit heeft geleid tot een bronnenboek, training (onder meer boekenpret) van de pedagogisch medewerkers en extra VVE-materiaal als handvat voor de pedagogisch medewerkers. De Inspectie voor het Onderwijs is in 2011 gestart met de VVE bestandsopname in Spijkenisse. Dit vloeit voort uit de Wet OKE. Het IvhO is door het Rijk aangewezen toezicht te houden op de kwaliteit van VVE in Nederland. De bestandsopname is een nul-meting. De eindrapportage zal pas eind 2012/begin 2013 beschikbaar zijn. In afwachting hiervan heeft geen VVE-monitor plaatsgevonden in 2011. In 2011 is de VVE-monitor 2009/2010 opgeleverd. Leerlingenvervoer Per 1 augustus is de overgangsregeling behorend bij de Verordening Leerlingenvervoer Spijkenisse 2009 geëindigd. Dit houdt in dat de kilometergrens van huis naar school is opgerekt van 2 naar 4 kilometer. Dit heeft er in geresulteerd dat 91 leerlingen (die voorheen wel in recht hadden op leerlingenvervoer) niet meer in aanmerking komen voor het leerlingenvervoer, hetgeen betekent dat daarvoor ook geen kosten meer zijn. Ondanks de verhoging van de kilometergrens per 1 augustus 2011 heeft er wel een overschrijding plaatsgevonden op het begrote budget. Zoals in de eerste bestuursrapportage uitgebreid is vermeld heeft dit twee oorzaken: 1. Toename van separaat vervoer van leerlingen; 48 Gemeente Spijkenisse Jaarverslag 2011
2. Spreiding van de locaties, waardoor de vervoersbeweging (afstand) is toegenomen. Naar aanleiding van de verhoging van de kilometergrens zijn er 9 bezwaren gekomen van ouders van leerlingen die naar aanleiding van de nieuwe kilometergrens niet meer in aanmerking komen voor leerlingenvervoer. Van deze bezwaren is er één bezwaar gelet op de gegeven omstandigheden gegrond verklaard. In het laatste kwartaal van 2011 heeft een beleidsevaluatie plaatsgevonden van het leerlingenvervoer, die wordt opgeleverd begin 2012. Deze zal dienen voor de verdere beleidsvorming. Leerplicht / voortijdig schoolverlaten. Spijkenisse voert vanaf januari 2012 de leerplichtadministratie uit voor de regiogemeenten op Voorne- Putten. In 2011 is hiervoor overleg gevoerd met de gemeenten, hetgeen geleid heeft tot een gemeenschappelijke regeling, die in oktober 2011 is vastgesteld. Het uiteindelijke doel van de samenwerking is een doorgroei naar een regionaal bureau leerplicht, waarbij Spijkenisse als centrumgemeente optreedt. Een gunstig neveneffect is dat er een beter inzicht zal zijn in het aantal voortijdig schoolverlaters, omdat er gewerkt gaat worden met één regionale leerlingenadministratie. 8.6 Effectiviteitmeting Onderwijshuisvesting Jaarlijks wordt het op de leerlingenprognoses gebaseerde formatieruimtebeslag middels een kwantitatief IHP opgesteld. Daarnaast worden de op basis van de verordening huisvesting onderwijs Spijkenisse ingediende aanvragen getoetst en vastgelegd in het programma en overzicht. Het formatieruimtebeslag is in het op overeenstemming gericht overleg met de schoolbesturen op 30 mei 2011 tijdig vastgesteld. Het programma en overzicht is op 28 november 2011 met het onderwijsveld vastgesteld. Lokaal Onderwijsbeleid Zie de toelichting bij 8.5 8.7 Wat heeft het gekost? Realisatie Begroting Realisatie Verschil 2010 2011 2011 Begr. / Rek. Lasten 13.897 16.192 15.911 V 282 Baten 2.186 3.933 3.871 N 62 Saldo Programma 11.711 12.259 12.040 V 219 Mutaties in Reserves -596-539 -537 N 2 Saldo na Bestemming 11.116 11.720 11.502 V 217 Gemeente Spijkenisse Jaarverslag 2011 49