Reflecties op (mini-)crises in Nederland Paul t Hart Universiteit Utrecht
Enkele observaties 1. Hoezo mini -crises? Geen correlatie tussen ernst en fuss. Wat klein is wordt va(a)k(er) groot gemaakt.
Enkele observaties 2. Crisismanagement is steeds dieper geinstitutionaliseerd/geprofessionaliseerd geraakt: is het ook in alle opzichten - beter geworden? Scenario s? Signalering? Sense-making? Slagvaardigheid? Schaling? Samenhang? Symboliek? Systeemverbetering?
Enkele observaties 3. Burgemeesters in branding: paradox of juist logisch? Blijft het daar wel bij na 3D s? Schaal, bestuurskracht& resilience als thema (met of zonder GRIPs ) - Dwang tot being there - Publieke, politiek-bestuurlijke, private CM rollen
Enkele observaties (2) 4. Tirannie van de veiligheidsutopie heeft geleid tot lange schaduwen in de politics of crisis. - Bestuurders (en gemeentesecretarissen?) vallen vaker over crises. - Straks vast ook wethouders. - Wanneer worden we ook nog een claimcultuur? - Wat betekent dat voor risicoperceptie en weging in regulering en toezicht?
Enkele observaties (2) 5. Van 2012-14 zien we landsbreed af en toe herhaling van crisisscenario s & herhaling van geimproviseerde reacties. - Wat zeggen cases als Shell Moerdijk over ons institutioneel leervermogen? - Preventie, preparatie, respons? - Single loop vs double loop?
Enkele observaties (2) 6. Crisismanagement doen we in NL primair voor de burger. Doen we het wel vaak en slim genoeg met de burger?
Hoe komt dat nu allemaal
Het 21e eeuwse décor voor CM: Turbulente netwerksamenleving Vervluchtiging van bindingen & identiteiten (Bauman) Vervaging van lands-, sector- en organisatiegrenzen (Castells) Verschilversterking via opleiding/kapitaal (Piketty; WRR) Versnelling van communicatie & innovatie (Gleick) Verkorting van tijdshorizons (Dror) Verplatting van gezagsverhoudingen (Freedman)
CM in overgangstijd Einde van een bestuurlijk paradigma? Het Nederlandse model: paternalistisch Verzuilde samenleving Pacificatiepolitiek Overlegbestuur: geduld Feitenpolitiek: expertise Vertrouwen als basis Institutioneel gezag: fundament en smeerolie Een dominant verhaal Primaat van de politiek Verzorgingsstaat Centraal tenzij
CM in overgangstijd Einde van een bestuurlijk paradigma? Het Nederlandse model: paternalistisch Nieuwste contouren: post-paternalistisch Verzuilde samenleving Pacificatiepolitiek Overlegbestuur: geduld Feitenpolitiek: expertise Vertrouwen als basis Institutioneel gezag: fundament en smeerolie Een dominant verhaal Primaat van de politiek Verzorgingsstaat Centraal tenzij Netwerksamenleving Profileringspolitiek Resultaatbestuur: haast Emotiepolitiek: beelden Verantwoording als noodzaak Performatief gezag: onder vergrootglas Strijd tussen frames Primaat van het vraagstuk Terugtredend / gulzig bestuur Decentraal waar mogelijk
Veranderende relationele contracten overheid-burgers Tijdperk/Type Paternalistisch: 20e eeuw Age of Tell Age of Sell Age of Consult Interactief: 21e eeuw Age of Engage Age of Empower Relatie overheid-burger Paternalistisch: 20e eeuw Regent Onderdaan Zender Ontvanger Raadpleger Input gever Interactief: 21e eeuw Partner Co-producent Facilitator Maker
Wat betekent die paradigmaverschuiving voor crisismanagement?
Good business voor de industrie.
Enkele speculaties I. Performatief crisis management wordt noodzaak: presteren en je prestaties presenteren II. De crisis komt naar je toe! Grenzenloze crises en de tragiek van het begrensde bestuur III. Lange of korte schaduwen? IIIa. Escalatiereflex: Twee logica s: crisisbeheersing en crisisexploitatie IIIb. Gewenning en fatalisme: van management van verwachtingen tot shit happens IV. Crisismanagement wordt slimmer naarmate het postpaternalistischer wordt in alle fasen
De grote CM leiderschapsopgave Disappointing people at a rate they can stand