Train uw Brein: Cognitieve Training als een behandeling voor depressie Marie-Anne Vanderhasselt Vanderhasselt, M.A., De Raedt, R., Namur, V., Lotufo, P.A., Bensenor, Vanderhasselt, M.A., De Raedt, R., Namur, V., Lotufo, P.A., Bensenor, I.M., Boggio, P.S., & Brunoni, A.R. (in press). Transcranial electric stimulation and neurocognitive training in clinically depressed patients: A pilot study of the effects on rumination. Progress in Neuro- Psychopharmacology & Biological Psychiatry.
Zelfreflectie Ruminatie Zelfreflectie Waarom reageer ik steeds op deze manier? (Watkins, 2008) Rumination a mental process of recursive self-focused thinking about one s own negative feelings and problems (Nolen-Hoeksema, Wisco, & Lyubomirsky, 2008; Mor &Winquist, 2002)
Ruminatie in depressie Een cruciaal cognitief-affectief proces in depressie (Nolen-Hoeksema, Wisco, & Lyubomirsky, 2008) Grote kwetsbaarheid voor depressie (Casacalenda, Perry, & Looper, 2002) Maladaptieve manier om met emoties om te gaan
Kunnen we controle uitoefenen over deze maladaptieve wederkerige gedachten??
Ruminatie en informatieprocessen Vanderhasselt et al., 2011; 2013 0,15 % signal change in right DLPFC 0,10 0,05 0,00-0,05-0,10-0,15-0,20 4 6 8 10 12 14 16 18 20 brooding score
Dorsolaterale prefrontale cortex (BA 9/46) Kuhn, Vanderhasselt et al., in press
Ruminatie: neurale correlaten Pizzagalli, Neuropsychopharmacology REVIEWS, 2011 Siegle et al., 2002
De Raedt & Koster, 2010, CABN
Neurogedragsmatige interventie behavioral methods, self-paced and tailored to the capacities of each individual, to target biological mechanisms believed to underlie a psychiatric disorder neurobehavioral therapy Siegle, Ghinassin, &Thase, 2007; Siegle et al., 2014 Prefrontale controle te verhogen, om emotionele reactiviteit te verlagen
Neurogedragsmatige interventie Model van cognitieve-rehabilitatie Target underlying brain mechanisms and related information processes, rather than specific depressive symptoms
Neurogedragsmatige interventie Attention Control Training (Wells, 2000) Paced Auditory Serial Addition Task (PASAT) (Gronwall, 1977) Gerelateerd aan activiteitin de DLPFC (Lazeron et al., 2003) Siegle, Ghinassin, &Thase, 2007; Siegle et al., 2014
Neurogedragsmatige interventie Klinisch depressieve patiënten (3sessies/week, twee weken): Add on interventie - Verminderen van ruminatie en depressieve symptomen -Verhogen van prefrontale activiteit en verlagen van amygdala activiteit Siegle, Ghinassin, &Thase, 2007; Siegle et al., 2013
Neurogedragsmatige interventie Een simpele computertaak?? Lokt frustratie en negatieve gedachten uit: emotionele reactiviteit en cognitieve controle Meer cognitieve controle aan de start van de studie (pupil dilatatie) (Siegle et al. 2013)
Onderzoeksvraag An increased engagement of the DLPFC during neurocognitive training (in order to correct the prefrontal-limbic deregulation) would be associated with a greater reduction in depressive symptoms and rumination in major depressed patients. De Raedt, Vanderhasselt, & Baeken, Manuscript under review
Transcranial direct current stimulation (tdcs)
Transcranial direct current stimulation (tdcs) tdcs van de prefrontal cortex heeft een invloed op: cognitievecontrole, zoalswerkgeheugen (e.g., Fregniet al., 2005) conflict monitoring (Vanderhasselt et al., 2013), state ruminatie (Vanderhasselt et al., 2013) depressieve symptomen (e.g., Brunoni et al., 2013) Mogelijk om te combineren met cognitieve training
Gerandomiseerde, dubbel blinde trial Unipolaire depressieve patiënten Add on treatment Pre testing Twee weken training Post testing 40 patienten, gerandomiseerd in twee groepen: -Sham (placebo) tdcs + CCT n = 14 -Actieve tdcs + CCT n = 19
Huidige studie: Cognitieve Controle Training (CCT) Paced Auditory Serial Addition Task (PASAT) Werkgeheugen training Twee weken 5 sessies/week, 15 minuten per sessie Siegle, Ghinassin, &Thase, 2007
Huidige studie: tdcs Actieve tdcs 2mA, 5x5 cm 2 electroden, anodaal linker DLPFC, cathodaal rechter DLPFC, 30 minuten/dag, 10 dagen 2mA Sham tdcs Zelfde als actieve, enkel 30 seconden stimulatie/dag Active 30s 2mA 0 ma Sham 0,5-1 min PASAT Time
Huidige studie: Hypothesen (1) Ruminatie zal verminderd zijn na de Cognitieve Controle Training (CCT) (2) Verhoogde cognitieve controle zal gerelateerd zijn aan die vermindering van ruminatie na de CCT (3) tdcs zal die vermindering in ruminatie na de CCT stimuleren
Huidige studie: Resultaten (1) Ruminatie zal verminderd zijn na de CCT (2) Verhoogde cognitieve controle zal gerelateerd zijn aan die vermindering van ruminatie (3) tdcs zal die vermindering in ruminatie stimuleren
Huidige studie: Resultaten ruminatie R U M I N A T I E F(1,31)=16.55, p<.001 tdcs Sham S C O R E PRE POST
Huidige studie: Resultaten (1) Ruminatie zal verminderd zijn na de CCT (2) Verhoogde cognitieve controle zal gerelateerd zijn aan die vermindering van ruminatie na de CCT (3) tdcs zal die vermindering in ruminatie stimuleren
Huidige studie: verbetering werkgeheugen Regression Coefficient Analysis (Lorch& Myers, 1990)
Huidige studie: verbetering werkgeheugen x vermindering ruminatie r=.40, p=.02
Huidige studie: Resultaten (1) Ruminatie zal verminderd zijn na de CCT (2) Verhoogde cognitieve controle zal gerelateerd zijn aan die vermindering van ruminatie (3) tdcs zal die vermindering in ruminatie stimuleren
Huidige studie: moderatie hypothese tdcs Fs<.05; ps>.83 Verbetering in cognitieve controle Vermindering in ruminatie
Huidige studie: overzicht resultaten (1)Voor alle depressieve patiënten was ruminatie verminderd na de cognitieve controle training Geen verschil de tussen tdcs en de sham groep (2) Positieve associatie tussen verandering cognitieve controle en verandering ruminatie (3) Geen additief effect van neuromodulatie
Huidige studie: overzicht resultaten (1)Voor alle depressieve patienten was ruminatie verminderd na de cognitieve controle training (2) Positieve associatie tussen verandering cognitieve controle en verandering ruminatie (3) Geen additief effect van neuromodulatie
Cognitieve Controle Training and ruminatie Neurocognitive training van werkgeheugen: meer controle over ruminatieve gedachten Rekening houden met dagelijkse verbetering van cognitieve controle DLPFC is betrokken bij de verbetering van cognitieve controle(lazeron et al., 2003)
Ruminatie: neurale correlaten Pizzagalli, Neuropsychopharmacology REVIEWS
Huidige studie: overzicht resultaten (1)Voor alle depressieve patienten was ruminatie verminderd na de cognitieve controle training (2) Positieve associatie tussen verandering cognitieve controle en verandering ruminatie (3) Geen additief effect van neuromodulatie
Geen moderatie van tdcs Electrode montage van tdcs??? Werden patiënten te goed in cognitieve controle na tdcs???
De Raedt & Koster, 2010, CABN
You gotta work at it!! Siegle et al, 2014 Frustratie en emotionele reactiviteit