PROVINCIAAL ONDERWIJS VLAANDEREN

PROVINCIAAL ONDERWIJS VLAANDEREN LEERPLAN ONDERWIJS VOOR SOCIALE PROMOTIE BANK, BEURS EN FINANCIEN HOKTSP Copyright Provinciaal Onderwijs Vlaanderen BBF/04/HOKTSP/M/G

2 1. Structuurschema Categorie economisch - Opleiding bank- beurs en financiën - EcHOKTSP (gemeenschappelijk deel) 32890 A Algemene bedrijfskennis 755 B Kredieten 756 C Sparen en beleggen 757 D Verzekeringen 758 E Binnen - en buitenlands betalingsverkeer 759 F Projectwerk 760 A1 Macro-economie 40 lt - TV 4887 B1 Kredietverlening aan particlieren 40 lt - TV 4893 C1 Financiële algebra 40 lt - TV 4896 D1 Inleiding tot het verzekeringswezen 40 lt - TV 4900 E1 Binnenlands betalingsverkeer 40 lt - TV 4905 F1 Projectwerk 4908 80 lt - TV A2 Algemeen boekhouden 60 lt - TV 4888 B2 Financiële en balansanalyse 60 lt - TV 4894 C2 Roerende waarden 80 lt - TV 4897 D2 Verzekeringsrecht 40 lt - TV 4901 E2 Buitenlands betlaingsverkeer en documenten bij buitenlandse handel 60 lt - TV 4906 A3 Burgerlijk- en handelsrecht 40 lt - TV 4889 B3 Kredietverlening aan bedrijven en zekerhedeneconomie 80 lt - TV 4895 C3 Financiële economie 40 lt - TV 4898 D3 De levensverzekering 40 lt - TV 4902 E3 Betalings- en financieringstechnieken buitenlandse handel 60 lt - TV 4907 A4 Sociale wetgeving 40 lt - TV 4890 C4 Fiscaliteit 40 lt - TV 4899 D4 Aansprakelijkheidsverzekeringen 40 lt - TV 4903 gooedgekeurd op 31 mei 2002 namens de Vlaamse minsiter bevoegd voor onderwijs de gemachtigde ambtenaar A5 Zakelijke communicatie 40 lt - TV 4891 D5 Zaakverzekering en bijstandsverzekering 60 lt - TV 4904

3 A6 Bedrijfseconomische informatieverwerking 40 lt - TV 4892 Patrick Weckesser adjunct van de directeur Deelcertificaat Algemene bedrijfskennis Deelcertificaat Kredieten Deelcertificaat Sparen en beleggen Deelcertificaat Verzekeringen Deelcertificaat Binnen- en buitenlands betalingsverkeer Deelcertificaat Projectwerk Categorie economisch - Opleiding bank- beurs en financiën - EcHOKTSP (opties) o o o o G Optie financieel management 761 H Optie adviseur sparen en beleggen 762 I Optie adviseur verzekeringen 763 J Optie export management 764 G1 Communicatieve en persoonlijke vaardigheden 60 lt - TV 4909 H1 Opties 40 lt - TV 4913 I1 Transport- en bedrijfsverzekeringen 80 lt - TV 4917 J1 Internationaal recht 60 lt - TV 4920 G2 Basis 4910 investeringsanalyse, consolidatietechnieken en bedrijfsopvolging 60 lt - TV H2 Beleggingsadvies en portefeuillebeheer 80 lt - TV 4914 I2 Specifieke levensverzekeringscontracten 60 lt - TV 4918 J2 Risico-indekking politieke en commerciële risco's 60 lt - TV 4921 gooedgekeurd op 31

4 G3 Beleggingsadvies en portefeuillebeheer 60 lt - TV 4911 H3 Beleggigsfondsen van A tot Z 80 lt - TV 4915 I3 = H4 = J5 Advies en verkoop 40 lt - TV 4919 J3 MLT-financiering en-exportsteun op MLT 40 lt - TV 4922 mei 2002 namens de Vlaamse minsiter bevoegd voor onderwijs de gemachtigde ambtenaar G4 Commerciële uitdieping van de buitenlandse handel 40 lt - TV 4912 H4 = I3 = J5 Advies en verkoop 40 lt - TV 4916 J4 Speciale betalings-technieken en de wissel-reglementering 40 lt - TV 4923 J5 = H4 = I3 Advies en verkoop 40 lt - TV 4924 Patrick Weckesser adjunct van de directeur Deelcertificaat Optie financieel management Deelcertificaat Optie adviseur sparen & beleggen Deelcertificaat Optie adviseur verzekeringen Deelcertificaat Optie export management Diploma Bank, beurs en financiën - optie financieel management : A+B+C+D+E+F+G 1360 lt Diploma Bank, beurs en financiën - optieadviseur sparen en beleggen : A+B+C+D+E+F+H 1340 lt Diploma Bank, beurs en financiën - optie fadviseur verzekeringen : A+B+C+D+E+F+I 1280 lt Diploma Bank, beurs en financiën - optie export managementt : A+B+C+D+E+F+J 1340 lt

2. Inleiding en situering Dit leerplan is tot stand gekomen door de krachten van verschillende centra te bundelen. Ervaring leert dat zo n bundeling efficiënter werkt en de productiviteit ruimschoots verhoogt. Door dit werk gezamenlijk aan te pakken, zijn we er niet alleen in geslaagd om een gemeenschappelijk product af te leveren, maar bovendien hebben onze samenkomsten gezorgd voor een stroom van informatie-uitwisseling tussen de collega s van de verschillende centra. Jarenlange leservaring heeft zo zijn beslag gekregen in dit leerplan. 5

3. Beginsituatie 1. Om toegelaten te worden tot de opleiding moet de cursist ingeschreven zijn alvorens 1/3 van de lestijden van een module gegeven zijn. 2. Van de cursisten die de opleiding aanvatten wordt verwacht dat ze kunnen omgaan met een computer en basiskennis hebben van een officepakket. 3. moet bovendien houder zijn van één van de hiernavolgende studiebewijzen : a. diploma van secundair onderwijs; b. diploma van een aanvullend secundair beroepsonderwijs c. een getuigschrift of diploma van hogere secundaire technische leergangen; d. een buitenlands diploma of getuigschrift dat op grond van gelijkwaardigheid met het niveau hoger secundair onderwijs gelijkwaardig verklaard kan worden. 4. Indien de cursist niet voldoet aan de diplomavereisten kan de cursist de opleiding aanvatten na het afleggen van een toelatingsproef slechts indien de cursist 21 jaar wordt in het jaar waarin de cursist de cursus aanvat. 5. Cursisten die de opleiding aanvatten kunnen starten in modules die geen voorafgaande kennis vereisen. 6. Cursisten kunnen vervolgmodules aanvatten indien ze met succes verplicht voorafgaande modules afgewerkt hebben of indien ze door een vrijstellingsproef bewezen hebben aan de doelstellingen van verplicht voorafgaande modules te voldoen. 6

4. Doelgroepen In de eerste plaats is de opleiding bedoeld voor de mensen die tewerkgesteld zijn of willen worden in de financiële sector. Door de branchevervaging die zich sinds de jaren 80 steeds verder doorzet in deze sector, worden de verzekeringen, het bankieren en het beleggen als een globale dienstverlening naar de cliënt toe beschouwd. Al de producten van de verschillende deelmarkten worden meer en meer in dezelfde groep (fusiegolf) aangeboden. Hierdoor zijn deze werknemers in de financiële sector meer en meer verplicht voldoende gespecialiseerde kennis te hebben over de drie deelmarkten en hun werking door en door te beheersen. Zij moeten zich minder bezig houden met zuiver uitvoerende taken maar meer en meer adviseren en begeleiden ze hun klanten. Vandaar dat een aantal van deze werknemers (zoals zelfstandige kantoorhouders maar ook bedienden) door het volgen van deze opleiding hopen voldoende gespecialiseerde kennis te verwerven om hun taak in de toekomst te kunnen blijven uitvoeren. Bovendien worden door het nijpende tekort aan voldoende gespecialiseerd personeel op de arbeidsmarkt mensen aangetrokken die alleen maar beschikken over een algemeen secundair diploma of die eventueel hoger onderwijs gericht op een volledig ander beroepsprofiel hebben gevolgd. Om op termijn te kunnen blijven functioneren worden zij aangemaand een opleiding gericht op de financiële sector te volgen. Deze cursisten wensen hun gespecialiseerde kennis over de financiële sector verder uit te bouwen en uit te diepen.. Een tweede belangrijke groep cursisten zijn zij die dit volgen als een tweede kans onderwijs. (Dus onderwijs voor sociale promotie) Het zijn cursisten die na het beëindigen van hun secundaire studies om uiteenlopende redenen hoger onderwijs hebben moeten staken of niet konden starten in het hoger onderwijs. Hierdoor hebben deze mensen soms met een vrije hoge intelligentie de kans gemist om in de sector tewerkgesteld te worden. Zij kunnen dan via deze opleiding hun promotiekansen of hun tewerkstellingskansen binnen de financiële sector sterk verhogen. Vooral deze groep is enorm dankbaar dat hen via OSP deze kans geboden wordt om hoger op de sociale ladder te komen. Deze groep cursisten moet meestal ook nog een grondige basis meekrijgen van de financiële sector en moeten een aantal fundamentele basisprincipes van boekhouden, juridische wereld en de financiële sector eigen gemaakt worden. 7

5. Algemene doelstelling Alle cursisten die de opleiding Bank, Beurs en Financiën hebben gevolgd, moeten over deze kennis en vaardigheden beschikken die hen in staat stellen met de grootst mogelijke professionaliteit zelfstandig te functioneren als medewerker binnen een bank- en verzekeringskantoor, bij een zelfstandige verzekeraar, bij een thesauriebeheerder of beleggingsadviseur. Daarnaast moeten alle cursisten in staat zijn de diverse aspecten binnen de financiële functie van een bedrijf uit te voeren en te ondersteunen; algemene bedrijfskennis, binnen- en buitenlands betalingsverkeer, verzekeringen, kredieten en beleggingen. Daarenboven moeten de cursisten die de optie Adviseur Sparen en Beleggen hebben gevolgd, over de gespecialiseerde vakkennis en specifieke vaardigheden beschikken om als specialist de hem toevertrouwde verantwoordelijkheden binnen dit vakdomein te op te nemen en in te vullen. Daarenboven moeten de cursisten die de optie Adviseur Verzekeringen hebben gevolgd, over de gespecialiseerde vakkennis en specifieke vaardigheden beschikken om als specialist de hem toevertrouwde verantwoordelijkheden binnen dit vakdomein op te nemen en in te vullen. Daarenboven moeten de cursisten die de optie Exportmanagement hebben gevolgd, over de gespecialiseerde vakkennis en specifieke vaardigheden beschikken om als specialist de hem toevertrouwde verantwoordelijkheden binnen dit vakdomein op te nemen en in te vullen. Daarenboven moeten de cursisten die de optie Financieel Management hebben gevolgd, over de gespecialiseerde vakkennis en vaardigheden beschikken om als leidinggevende of als coördinerende persoon de hem opgedragen verantwoordelijkheden op financieel vlak te dragen en de vooropgestelde doelstellingen te realiseren. 8

6. Specifieke leerinhouden en doelstellingen en algemene methodologische wenken 1. Specifieke doelstellingen: deze worden per module toegelicht 2. Algemene methodologische wenken. Meer dan tot nu toe wordt het belangrijk gevonden de competentie te ontwikkelen om zelfstandig te leren uit boeken, artikels en papers, meer dan het leren via presentaties van docenten. Het ontwikkelen van methodische manieren van probleem oplossen en het leren van communicatieve vaardigheden krijgen ook feitelijk meer aandacht en inzet in het onderwijs. Vakinhoudelijke onderwerpen zijn belangrijk maar worden eerder gezien als gereedschap om te gebruiken in productieve taken, waarbij de vorm en inhoud van die taken sterk afhankelijk is van het vakgebied en de latere beroepsperspectieven. Er treedt een verschuiving op van doceren naar leren. In het ontwerp van dit leerplan wordt meer het leerproces van de cursist als uitgangspunt genomen voor de opzet van het studieprogramma en de indeling van de studieactiviteiten. De rol en taak van de docent verandert meer en meer in de richting van de coach van het leerproces, in plaats van degene die vakinhoud aanreikt. Reflectie op het leren vanuit eigen ervaring in opdrachten, problemen en projecten worden als zeer belangrijk gezien. 9

A. Algemene bedrijfskennis A.1. Macro Economie, TV (40 lt) A.2. Algemeen boekhouden, TV (60 lt) A.3. Burgerlijk- en handelsrecht, TV (40 lt) A.4. Sociale wetgeving, TV (40 lt) A.5. Zakelijke communicatie, TV (40 lt) A.6. Bedrijfseconomische informatieverwerking, TV (40 lt) 10

Module: A1 Macro-economie Lestijden: 40 lestijden Vereiste voorkennis : Het volgen van een eerdere eenheid is niet vereist Algemene doelstellingen : kent de basisbegrippen van macro-economie. kan het ondernemingsgebeuren in een globaal economisch kader plaatsen en kan deelnemen aan economische en matschappelijke discussies en de inhoud transponeren naar zijn eigen werkomgeving. Minimale leerinhouden heeft na afloop van de eenheid een inzicht in: Totale vraag, totaal aanbod, marktevenwicht, multiplicator, accelerator Werkgelegenheid, werkloosheid, loonkostenproblematiek, Vraageconomie, aanbodeconomie, Laffer, België als kleine open economie: wereldeconomie, internationale handel, protectionisme, betalingsbalans, beleid in een open economie, De conjunctuurcyclus en de samenhang met rente, inflatie, investeringsklimaat en beleggingsklimaat. 11

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken kan een omschrijving geven van het begrip economie en de doelstelling van de economische wetenschap, waaronder als centraal thema het belang van het begrip welvaart welzijn voor iedereen. kan de verschillende spelers in het economisch gebeuren situeren en hun rol definiëren (voornamelijk deze van de ondernemingen ) kan de economische terminologie (zoals macro- micro- en meso-economie) definiëren Basisbegrippen in de economie Behoefte Schaarste Ceteris paribus clausule Nationaal Product Nationaal Inkomen Economische groei Tewerkstelling De productiefactoren Welvaart Welzijn Economie als wetenschap en als beleidsinstrument Actoren in de economische activiteit en hun rol : en kopen een handboek aan waarin aandacht besteed wordt aan de basisprincipes, definities, schema s en opgaven. Tijdens de lessen is het de bedoeling dat elke cursist artikels aanbrengt ter aanvulling van het handboek met actualiteit. Concreet zoekt de cursist per deelgebied in de economie naar specifieke studiedomeinen, problematieken, maatregelen, en een vergelijking laten zoeken met de huidige politieke strekkingen in ons land Kan de transacties tussen de huishoudingen toelichten Kan de betekenis van de nationale rekeningen uitleggen Kan de evolutie van de Belgische economie interpreteren Kan de macro-economisch consumptie en spaarfunctie opstellen evenals de Gezinnen Consumeren/Sparen Bedrijven Produceren/ Investeren De overheid Het buitenland Hoogte van het nationaal inkomen Oefeningen worden door de cursist onder begeleiding gemaakt 12

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken investeringsfunctie Kan wijzigingen in het evenwichtsinkomen interpreteren Kan de investeringsmultiplicator en de accelerator toelichten Kan de link leggen tussen de hoogte van het nationaal inkomen en de tewerkstelling Kan de soorten en oorzaken van werkloosheid bespreken Kan de evolutie van de werkloosheid interpreteren Kan de bestrijding van de werkloosheid uitleggen moet kunnen vertellen hoe het geld ontstaan is. moet de determinanten van vraag en aanbod van geld kunnen verklaren kent het inflatieverschijnsel kan de inflatie berekenen en de oorzaken aanbrengen kan de gevolgen en de bestrijding van inflatie verklaren Geldwezen moet een algemeen inzicht krijgen in de factoren die het geldverkeer beïnvloeden Het ontstaan, de rol en de kenmerken van het geld (giraal geld, fiduciair geld, ) Geldschepping en geldvernietiging Vraag en aanbod van geld HET AANBOD VAN GELD De rol van de commerciële banken in de geldcreatie De kasreservecoëfficiënt De rol van de monetaire autoriteiten in de geldschepping Schuldvorderingen op het buitenland Schuldvorderingen op de binnenlandse privésector Schuldvorderingen op de overheid en krijgen nota s en vullen zelf aan op basis van de mondelinge uiteenzetting. Artikels vullen deze lessen aan. Via internet zoeken de cursisten cijfermateriaal op ivm de geldhoeveelheid, inflatie, 13

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken De rol van de Staat in de geldschepping DE VRAAG NAAR GELD De transactievraag naar geld de vergelijking van Fisher De speculatieve vraag naar geld De voorzorgsvraag naar geld Inflatieverschijnsel Kan moet de begrippen wisselkoers, termijnkoers, opties op vreemde valuta kunnen verklaren Kan de determinanten van de wisselkoers verklaren moet de indeling van de BB kunnen weergeven kan evenwichtsherstellende maatregelen van de BB verklaren Begrip Oorzaken Gevolgen Bestrijding De inflatie over de periode 1995 2001 De inflatie berekenen Het mechanisme van internationale betalingen DE WISSELMARKTEN EN DE BETALINGSBALANS Begrippen : wisselmarkt, wisselkoers, termijnkoers De rol van de commerciële banken De prijsvorming op de wisselmarkt Determinanten van de wisselkoers Het prijsniveau in binnen-buitenland De intrestvoeten in binnen-buitenland Speculatieve elementen De consumentenvoorkeuren in binnen-buitenland De productiviteit in binnen- en buitenland Wisselkoerssystemen Vaste wisselkoerssystemen Naast het maken van oefeningen wordt er samen met de cursisten gezocht naar actuele voorbeelden, waar de besproken theorie kan worden toegepast. 14

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Vlottende wisselkoerssystemen Historiek van wisselkoersmechanismen De betalingsbalans De lopende rekening De kapitaalrekening Bewegingen in de officiële reserves Evenwichtsherstel van de betalingsbalans Devaluatie van de munt Managed floating Deflatoir monetair beleid Handels-en kapitaalcontroles Kan een betekenis en een beschrijving geven van het Belgisch handelsverkeer Kan de werking van het systeem van vrij internationaal handelsverkeer toelichten Kan de handelspolitiek bespreken Kan het begrip conjunctuur uitleggen Kan de gebruikte terminologie inzake conjunctuurcyclus hanteren Kan een verklaring formuleren voor de bewegingen van de conjunctuur Kan de determinanten en de voor- en nadelen van de economische groei schetsen Kan de doelstellingen van de economische politiek verklaren Kan de vormen van economische politiek toelichten Macro-economische politiek Monetaire - en fiscale politiek Inkomens - en prijspolitiek en werken een opgave samen met de docent uit. Deze thema s worden ook gekoppeld aan de actualiteit. Er wordt samen met de cursisten naar actuele voorbeelden gezocht.waar de besproken theorie kan worden op toegepast 15

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Kan de overheidsfinanciën interpreteren 16

Module: A2 Algemeen boekhouden Lestijden: 60 lestijden Vereiste voorkennis : Het volgen van een eerdere eenheid is niet vereist. Algemene doelstellingen : kent de basisprincipes en basisbegrippen van het algemeen dubbel boekhouden. kan de geziene principes toepassen en kan de samenhang en logica van boekhoudkundige gegevens begrijpen. Minimale leerinhouden heeft na afloop van de eenheid een inzicht in: Grondbeginselen van het dubbel boekhouden (balans en resultatenrekening) Studie van de voornaamste verrichtingen / boekingen, m.a.w. eigen vermogen en resultaat, beschikbaar, handelsgoederen en BTW, vorderingen en schulden, vastliggend. Centralisatie en de belangrijkste boekhoudkundige methoden. Vennootschapsboekhouden Oprichting Wijzigen van kapitaal Resultaatverdeling Ontbinding Afsluiten boekhouding eindejaar 17

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken kan de gebruikte vaktermen omschrijven en interpreteren kent de juridische aspecten van de boekhouding kent de basisbegrippen en technieken van het dubbel boekhouden en kan de boekingsregels toepassen kan werken in grootboek en journaal kan een balans en een proef- en saldibalans opstellen kan commerciële en financiële verrichtingen boeken, gebruik makende van het MAR kent de centralisatie van verrichtingen kent de balansrubrieken, alsook de rubrieken van de resultatenrekening kan enkele eindejaarsverrichtingen boeken kan de opgaven nauwgezet analyseren en oplossen kan verzorgd werk afleveren Systeem van het dubbel boekhouden: basisbegrippen en technieken balans grootboek en journaal boekingsregels rekeningenstelsel inventaris proef- en saldibalans Registratie van commerciële en financiële verrichtingen aankoop en verkoop creditnota kortingen transacties in vreemde valuta voorraden wissels Centralisatiemethode principe nut toepassing Studie van enkele balans- en resultatenrekeningen studie van de activa studie van de passiva studie van de kosten studie van de opbrengsten Gebruik van een cursus of een boek is aangewezen. Gebruik van het MAR is noodzakelijk. Via een onderwijsleergesprek worden de basisprincipes van het dubbel boekhouden besproken. Theoretische basiskennis wordt best schematisch verduidelijkt naar de cursist. Tijdens de les worden voldoende oefeningen gemaakt, zodat de studenten zich de basisprincipes van het dubbel boekhouden kunnen eigen maken. Oefeningen gebeuren individueel en in groep en worden nadien klassikaal besproken. Het gebruik van een rekenmachine is aangewezen. Als didactische hulpmiddelen worden bord, krijt, cursus, rekenmachine en slides gebruikt. Een actief klassengesprek rond interpretatie van boekhoudkundige gegevens vormt een meerwaarde voor de cursus. De eindejaarsverrichtingen (basisbegrippen) Vennootschapsboekhouden (basisbegrippen) 18

Module: A3 Burgerlijk- en handelsrecht Lestijden: 40 lestijden Vereiste voorkennis : Het volgen van een eerdere eenheid is niet vereist. Algemene doelstellingen : kent de werking van de rechtbanken en hun bevoegdheden. kent de rechten en de plichten van zowel gehuwden als samenwonenden. kent de verschillende scenario s van echtscheiding en de gevolgen. kan de verdeling van de goederen binnen het huwelijk uitleggen. kan eenvoudige erfregelingen oplossen. kan de belangrijkste koop- en huurovereenkomsten uitleggen. kent de werkwijze die gevolgd moet worden bij faillissementen. kent de belangrijkste vennootschapsvormen, kan deze onderling vergelijken en de keuze voor de ene of andere vennootschapsvormen maken. Minimale leerinhouden heeft na afloop van de eenheid een inzicht in: Personenrecht Recht van natuurlijke personen (rechten en plichten van gehuwden en van samenwonenden, het statuut van goederen en eigendommen, huwelijkscontracten, echtscheidingsproblematiek en scheidingsformules, erfrecht en successie) Zakelijk recht Contracten (huren of kopen: wettelijke bepalingen, vergelijkende basis, huurcontracten, verkoopovereenkomsten) Faillissementen Vennootschapsrecht Elementaire begrippen (kenmerken, oprichting, omzetting, fusie en splitsing, inbreng, duur en vereffening) Kapitaalvennootschappen (NV en CVA) Personenvennootschappen (VOF, GCV en BVBA) Coöperatieve vennootschappen De verschillende rechtbanken 19

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken 20

Module: A4 Sociale wetgeving Lestijden: 40 lestijden Vereiste voorkennis : Het volgen van een eerdere eenheid is niet vereist. Algemene doelstellingen : kent specifieke begrippen van de sociale wetgeving. kan de sociale situatie van personen of bedrijven analyseren en interpreteren. Minimale leerinhouden heeft na afloop van de eenheid een inzicht in: - Situering van het arbeidsrecht t.a.v. burgerlijk en handelsrecht - De arbeidsovereenkomst Bepaling en afbakening t.a.v. aannemingsovereenkomst Kenmerken en geldigheidsvereisten Soorten Rechten en plichten der contractanten Ontstaan en einde - Het arbeidscontract voor arbeiders en bedienden Ontstaan, onderbreking en einde - Contract voor handelsvertegenwoordiging, handelsagent, dealer en gerant - Het arbeidscontract en arbeidsreglement - Het arbeidscontract en het faillissement, concordaat - De af te sluiten verzekering bij het arbeidscontract - Het arbeidsongeval en de beroepsziekte - De verjaring, de arbeidsrechtbank, de dading, het delcrederebeding en het concurrentiebeding 21

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken kent de soorten individuele arbeidsovereenkomsten, heeft noties van CAO s en overlegorganen tussen werkgevers en werknemers, kan de voornaamste elementen uit het individuele arbeidsrecht verklaren (proefbeding, schorsingsgronden, einde), kent de loonberekeningen, het begrip loon en een samenvatting van de wet op de bescherming van het loon (loon in natura, beslag, overdracht en delegatie van loon), kent de vrije en verplichte verzekeringen inzake personeel, kan de structuur van de sociale zekerheid werknemers en zelfstandigen weergeven, krijgt inzicht in de diverse sectoren van de sociale zekerheid aan de hand van cijfermateriaal, kan op het einde van de cursus praktische casussen en oefeningen oplossen. 1. Algemene beginselen : grondbeginselen, kenmerken, totstandkoming van het arbeidsen sociaal zekerheidsrecht 2. Individueel Arbeidsrecht : de arbeidsovereenkomst Afsluiten van de arbeidsovereenkomst (omschrijving en duur van de overeenkomst, soorten, beeindiging) Uitvoering van de arbeidsovereenkomst (proefbeding, verplichtingen en aansprakelijkheid) Schorsing van de arbeidsovereenkomst (algemene begrippen, ziekte en ongeval, kort verzuim, arbeidsongeval, zwangerschap en bevalling, jaarlijkse vakantie) Einde van de arbeidsovereenkomst (oorzaken, opzegging, schadevergoeding voor contractbreuk, ontslag ten onrechte, ontslag wegens zwaarwichtige redenen, bijzondere bescherming tegen ontslag, sluiting van ondernemingen, collectief ontslag) Arbeidsovereenkomst voor handelsvertegenwoordigers (loon, concurrentiebeding, delcrederebeding, uitwinningsvergoeding) 3. Collectief Arbeidsrecht De collectieve arbeidsbetrekkingen op nationaal niveau (nationalearbeidsraad, paritair comité, collectieve overeenkomsten, vakbonden, werkgeversorganisaties) Hoorcolleges geactiveerd door uitwerking van toepassingen en berekeningen, analyse wetgeving, artikels tijdschriften en kranten (oa Trends, Bizz, FET). Praktische cases Interactieve gesprekken met de studenten aan de hand van studiemateriaal en cases. Door het bijwonen en actief volgen van de colleges verwerft de student de basiskennis waarbij het aangewezen is dat de student daartoe een cursus of handboek ter beschikking wordt gesteld, die aangevuld kan worden met persoonlijke notities uit de colleges. Tijdens de cursus wordt ook verwezen naar interessante en relevante, maar niet verplichte lectuur en internetsites. Door het doornemen van deze lectuur kan de student de basiskennis toetsen en aanvullen, gebruik makend van contracten, loonfiches, documenten (C4, ) 22

De collectieve arbeidsbetrekkingen in de onderneming ( vakbondsdelegatie, comité voor preventie en bescherming ; ondernemingsraad, sociale verkiezingen) 4. Arbeidsreglementering: arbeidsduur, bescherming van het loon, beslag, overdracht van loon, loondelegatie) 5. Sociale zekerheid: Algemeenheden (inhoudingen op het loon, patronale bijdragen, RSZ aangiften, structuur sociale zekerheid) Sociale zekerheid loontrekkenden: bespreking diverse sectoren Sociaal statuut zelfstandigen: bespreking diverse sectoren 6. procedure: verjaring, arbeidsgerechten, dading. 23

Module: A.5 Zakelijke communicatie Lestijden: 40 lestijden Vereiste voorkennis : : Het volgen van een eerdere eenheid is niet vereist. Algemene doelstellingen : kan zowel mondeling als schriftelijk in correct Nederlands vlot communiceren met cliënteel, medewerkers en oversten. Minimale leerinhouden heeft na afloop van de eenheid een inzicht in: - Oefeningen in het begrijpen van gedetailleerde lezingen en teksten. - Oefeningen in het meedelen van complexe informatie, zowel geschreven als mondeling, waarbij een volkomen duidelijke verwoording van gedachten in een onberispelijke taal geëist wordt. - Uitspraakoefeningen (afzonderlijke spraakklanken, klemtoon en intonatie) - Spelling (voorstelling van de spraakklanken, aaneenschrijving en afbreking, woord- en leestekens) - Woordenschat (bestrijding provincialismen en barbarismen, problematiek van de vaktaal, studie van de vergadertaal) - Spraakkunst (moeilijkheden bij zinsbouw en woordsoorten) 24

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Opdrachtanalyse: kan de communicatie efficiënt plannen o thema en centrale vraag o doel en doelgroep o communicatievorm en randvoorwaarden Tekstanalyse: kan informatieve en betogende lezingen en teksten analyseren, samenvatten en kritisch o de structuur van teksten met behulp van vragenschema s (ev. mind map) becommentariëren o de structuur van de alinea o de argumentatiestructuur van een betoog met behulp van het model van Toulmin Brieven en mededelingen: kan in een vlotte, lezergerichte stijl informatieve en persuasieve brieven en (e-mail)berichten schrijven met een strategisch gekozen briefstructuur o de structuur van brieven met goed of neutraal nieuws, slecht nieuws (o.a. de klachtenbrief) en persuasieve (commerciële) brieven (o.a. de verkoopbrief) Speciale aandacht voor spelling, woordgebruik en o de kenmerken van een vlotte, lezergerichte zinsbouw briefstijl o ev. de BIN-normen voor brieven Professionele tweegesprekken: kan klantvriendelijke telefoon- en baliegesprekken en efficiënte werkgesprekken o de principes van klantvriendelijk en efficiënt telefoneren voeren, en daarbij de gepaste gesprekstechnieken o actief luisteren toepassen o de basistechnieken gespreksvoering o klachtenbehandeling en omgaan met lastige klanten o basisbeginselen van het verkoopgesprek Presentatietechnieken: kan een informatieve of persuasieve mondelinge o openings- en afsluitingstechnieken presentatie houden o goede innerlijke en uiterlijke structuur o o stem- en taalgebruik lichaamstaal (oogcontact, houding en gebaren) Speciale aandacht voor uitspraak, klemtoon en intonatie 25

o o gepast gebruik van visuele hulpmiddelen (ev. PowerPoint) goed gebruik van een spreekschema kan efficiënt vergaderen en notuleren Vergaderen en notuleren: o de structuur en de kenmerken van de verschillende types vergaderingen o de taken van de voorzitter, de deelnemers en de notulist voor, tijdens en na de vergadering o de functies en de kenmerken van de verschillende soorten notulen kan correct Nederlands hanteren Correct Nederlands: o uitspraak o spelling o woordgebruik o zinsbouw Remediëring van de tekorten die worden vastgesteld na screening via een instaptoets 26

Module: A6 Bedrijfseconomische informatieverwerking Lestijden: 40 lestijden Vereiste voorkennis : Het volgen van een eerdere eenheid is niet vereist Algemene doelstellingen : kent meest courante softwarepakketten binnen de kantooromgeving. kan deze pakketten gebruiken met het oog op prospectie, beheer van cliëntengegevens en dataverwerking betreffende financiële en verzekeringsgegevens. Minimale leerinhouden heeft na afloop van de eenheid een inzicht in: Windows: Kennismaking met Windows Bestandsbeheer Computerbeheer Gegevens uitwisselen tussen verschillende programma s Word: Alle basisfuncties van de balken in het eerste venster Excel: Het verwerken van cijfergegevens, het maken van grafieken, draaitabellen en draaigrafieken 27

Doelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Kan de basistechnieken onder Windows uitvoeren Kan bestanden en mappen aanmaken, knippen, kopiëren, plakken en wissen Kan problemen inzake computerbeheer identificeren Kan gegevens uitwisselen tussen verschillende programma s Kan toepassingen oplossen onder Windows Kan de basisfuncties van Word uitvoeren Kan toepassingen oplossen in Word Basistechnieken van Windows Bestandsbeheer Computerbeheer Gegevens uitwisselen tussen verschillende programma s Basisfuncties van Word De basistechnieken van Windows worden het best aangeleerd via leergesprek op basis van lesbestanden op de computer. Daarna worden geleide en individuele oefeningen op de computer gemaakt. De basisfuncties van Word worden het best aangeleerd via leergesprek op basis van lesbestanden op de computer. Daarna worden geleide en individuele oefeningen op de computer gemaakt. Kan de basishandelingen van Excel uitvoeren Kan werken met relatieve, absolute en gemengde adressen Kan eenvoudige functies opbouwen Kan grafieken maken Basisfuncties van Excel Relatieve, absolute en gemengde adressen Eenvoudige functies Grafieken De basishandelingen van Excel worden het best aangeleerd via leergesprek op basis van lesbestanden op de computer. Daarna worden geleide en individuele oefeningen op de computer gemaakt. 28