Inhoud. 1 Inleiding. Markt of overheid. 1 wat is economie? 11 Productiefactoren 11 Schaarste en welvaart 12 2

Transcriptie

1 Inhoud 1 Inleiding 1 wat is economie? 11 Productiefactoren 11 Schaarste en welvaart 12 2 modellen 12 2 Markt of overheid 1 de vraag 14 Prijzen en gevraagde hoeveelheid 14 D De vraagfunctie 14 D Verschuiving vraagcurve 15 Prijselasticiteit van de vraag 15 Kruiselingse prijselasticiteit van de vraag 17 Inkomen en vraag 18 2 bedrijven 19 Soorten bedrijven 19 D Bedrijfstak en bedrijfskolom 20 D Rechtsvorm 21 D Concerns 22 D Balans en resultatenrekening 22 Kosten 23 Doelstellingen van bedrijven 24 3 de markt 25 Prijsvorming 25 De rol van concurrentie 26 Maximale winst 26

2 6 inhoud 4 overige marktvormen 28 Monopolie 28 D Maximale winst bij monopolie 29 Oligopolie 30 D Prijsdiscriminatie en prijsdifferentiatie 31 Monopolistische concurrentie 32 De marketingmix 32 5 overheidsingrijpen in markten 33 Externe effecten 33 Ingrijpen in marktgedrag 34 D Mededingingsbeleid 34 D Consumentenbeleid 35 D Prijsbeleid 35 Overheidsproductie 36 6 overheidsfinanciën 38 De collectieve lasten 38 D Soorten belastingen 38 D Rijksbegroting 39 D Belastingbeginselen 39 D De inkomstenbelasting 40 D Kostprijsverhogende belastingen 42 Financieringstekort en staatsschuld 43 7 economische orde 44 Marktmechanisme 44 D Nadelen marktmechanisme 45 Budgetmechanisme 46 De economische orde van Nederland 47 D Poldermodel 48 3 Productie, bestedingen en groei 1 productie 49 Productiecapaciteit 49 D Investeren en afschrijven 49 Productieproces 50

3 inhoud 7 D Arbeidsverdeling 51 Toegevoegde waarde 51 D Toegevoegde waarde en binnenlands product 52 D Formele en informele economie 52 Productie = inkomen 53 D Nationaal en binnenlands product 53 D Factorkosten en marktprijzen 54 2 bestedingen 55 Particuliere consumptie 55 Particuliere investeringen 56 Overheidsbestedingen 56 Export en import 57 Effectieve vraag 58 Economische kringloop 58 D Het verband tussen de sectoren 60 Inkomensevenwicht 60 Analyse van het inkomensevenwicht 61 D Vraagmodel met gezinnen en bedrijven 61 D Effect vraagverandering 63 D De multiplier 64 D Vraagmodel van een open economie met overheid 64 3 economische groei 66 Economische groei op lange termijn 66 D Arbeid 67 D Kapitaal 67 D Feitelijke groei en potentiële groei 67 D Capaciteitseffect en inkomenseffect van investeringen 68 D De rol van de besparingen 68 D Knelpuntfactor 68 Conjunctuur 69 D De conjunctuurcyclus 69 D Conjunctuurindicatoren 70 4 economisch beleid 71 Duurzame economische groei 71 Soorten beleid 72

4 8 inhoud 4 Werk, inkomen en sociale zekerheid 1 de arbeidsmarkt 73 Het aanbod van arbeid 73 De vraag naar arbeid 74 Werkloosheid 75 D Verborgen werkloosheid 76 D Soorten werkloosheid 77 Loonvorming 77 D Sociale partners 78 D CAO 78 D Centraal akkoord 79 D Loonruimte 79 D Onderhandelingsfactoren 79 2 overheid en arbeidsmarkt 80 Conjunctuur- en structuurbeleid 81 D Conjunctuurbeleid bij onderbesteding 81 D Conjunctuurbeleid bij overbesteding 82 D Problemen conjunctuurbeleid 82 D Beleid bij kwantitatieve structuurwerkloosheid 82 D Beleid bij kwalitatieve structuurwerkloosheid 83 3 inkomensverdeling 83 Begrippen inkomensverdeling 83 D Categoriale inkomensverdeling 83 D Personele inkomensverdeling 84 Koopkrachtontwikkeling 85 Functie inkomensverschillen 86 4 sociale zekerheid 87 Het stelsel van sociale zekerheid 87 D Werknemersverzekeringen 88 D Volksverzekeringen 88 De financiering van de sociale zekerheid 88 Economische effecten van de sociale zekerheid 89 D Collectieve lasten en de concurrentiepositie van bedrijven 89 D Actieven en inactieven 90

5 5 Geld en inflatie inhoud 9 1 geld 91 Functies van geld 91 Aanbod van geld 93 D Financiële instellingen 93 D Maatschappelijke geldhoeveelheid 93 Geldschepping 94 D Geldschepping door algemene banken 94 D Liquiditeiten 95 2 inflatie 96 Het meten van inflatie 96 Oorzaken van inflatie 97 Gevolgen van inflatie 97 3 monetair beleid 99 Geldmarkt en kapitaalmarkt 99 D Effecten 101 De Europese Centrale Bank 101 D Monetair toezicht Internationale economische betrekkingen 1 internationale handel 103 Redenen voor internationale handel 103 D Absolute en relatieve kostenverschillen 103 D Globalisering 104 Vrijhandel en protectie de betalingsbalans 107 De opbouw en de betekenis van de betalingsbalans 107 D De opbouw van de betalingsbalans 107

6 10 inhoud D De lopende rekening 108 D De vermogensoverdrachtenrekening 108 D De financiële rekening 109 D De betekenis van de betalingsbalans 109 Betalingsbalans en beleid 110 D Ruilvoet internationale economische samenwerking 111 Economische integratie 111 De Europese Unie 112 D Mededingingsbeleid EU 112 D Sociaal-economisch beleid 113 D Besluitvorming 113 Mondiale economische samenwerking wisselkoersen 115 Wisselkoers en concurrentiepositie 115 Wisselkoersstelsels 116 D Zwevende wisselkoersen 116 D Vaste wisselkoersen 117 D Voordelen van zwevende wisselkoersen 117 D Voordelen van vaste wisselkoersen 118 EMU en euro 118 D Stabiliteits- en Groeipact 119 D Voor- en nadelen van de EMU 119 Begrippenlijst