AGENDAPUNT vr burgemeester en wethuders Nummer: Datum vergadering: 25-06-2013 Onderwerp: Meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling Cnceptbesluit: Het cllege stelt de meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling vast Het cllege geeft de afdeling MO de pdracht m de meldcde te implementeren Samenvatting: Op 1 juli 2013 treedt de Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling in werking. De gemeente Steenwijkerland dient een meldcde (handelingsprtcl) vast te stellen. De meldcde gaat gelden vr medewerkers in dienst van de gemeente, die uit hfde van hun functie, signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling kunnen ntvangen. Bijlagen: Meldcde Bestuurlijk traject: Cllege 25-06-2013 Raadscmmissie 03-09-2013 Raad t.k.n. Overlegd met: Jrine Bruwer, Jan ter Hrst, STAF MO, Marielle Perik en Henk Schuitemaker, P&O Cmmunicatie: Zijn dit besluit en de achterliggende stukken penbaar? ja - Persbericht Prgramma: Steenwijkerland leeft Parafen: Medewerker Jessy Cijntje paraaf Afdeling MO Afdelingsmanager Cncernstaf Secretaris S.S. Weistra paraaf paraaf paraaf Prtefeuillehuder weth. Bxum paraaf Besluit B&W: Cnfrm Het cllege stelt de meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling vast Het cllege geeft de afdeling MO de pdracht m de meldcde te implementeren
Cllegeadvies: 2
Inleiding De Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling treedt p 1 juli 2013 in werking. De wet zal gaan gelden vr rganisaties en zelfstandige berepsbeefenaren in de sectren gezndheidszrg, nderwijs, kinderpvang, maatschappelijke ndersteuning, jeugdzrg en justitie. Vr de gemeente Steenwijkerland geldt de wet vr medewerkers in dienst van de gemeente, die uit hfde van hun functie, signalen van kindermishandeling en huiselijk geweld zuden kunnen ntvangen. Waarm een meldcde? Het is sms meilijk te berdelen f er echt sprake is van geweld. We hren vaak verhalen ver het nderbuik gevel van medewerkers van de gemeente en de twijfel die er heerst. De meldcde is bedeld m deze twijfel weg te nemen. De meldcde geeft handvatten m p basis van feitelijkheden te handelen. Iedere stap wrdt uitgewerkt. Dat betekent dat er niet ver één nacht ijs wrdt gegaan in geval van melding. De vermedens en verwegingen wrden gedeeld met een aandachtsfunctinaris en geven de mgelijkheid m achteraf te verantwrden waarm wel f niet is geacteerd p bepaalde signalen. Definitie huiselijk geweld en kindermishandeling Huiselijk geweld is geweld dat dr iemand uit de huiselijke f familie kring van het slachtffer wrdt gepleegd. Hiernder vallen lichamelijk geweld, psychisch geweld, seksueel geweld, schending van rechten en financiële uitbuiting. Het kan gaan m kindermishandeling, partner geweld, uderenmishandeling en eergerelateerd geweld. Kindermishandeling is elke vrm van vr een minderjarige bedreigende f gewelddadige interactie van fysieke, psychische f seksuele aard, die uder f andere persnen ten pzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid f nvrijheid staat, actief f passief pdringen, waardr ernstige schade wrdt berkkend f dreigt te wrden berkkend aan de minderjarige in de vrm van fysiek f psychisch letsel. Iedere rganisatie zijn eigen meldcde Op het mment dat de wet ingaat is de gemeente wettelijk verplicht een handelingsprtcl huiselijk geweld en kindermishandeling te hebben en ernaar te handelen. Veel rganisaties in nze regi hebben inmiddels z n handelingsprtcl waarin de vijf stappen van de wet zijn verwerkt. Dit geldt (ng) niet vr de gemeente Steenwijkerland. Met dit cllegebesluit vldet de gemeente Steenwijkerland aan de wettelijke verplichting. Vr wie geldt de meldcde? De meldcde geldt vr medewerkers in dienst van de gemeente die vanuit hun functie (direct) cntact hebben met gezinnen en vlwassenen. Om de implementatie reëel te huden wrdt u geadviseerd m invering te beperken tt medewerkers van de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling. Cncreet gaat het dan m leerplichtambtenaren en de WMO cnsulenten. De sprtfunctinarissen zijn niet in dienst van de gemeente, Sprtservice Overijssel zal haar eigen meldcde vr haar medewerkers maken. De meldcde Eerder bespraken we dat het handelingsprtcl uitgaat van vijf stappen. Opgemerkt dient te wrden dat de medewerker altijd verantwrdelijk is vr het gesprek met de inwner/uders/gezin. De rl van de aandachtsfunctinaris is ndersteunend van aard. 3
Stap 1: Breng de signalen in kaart, z feitelijk mgelijk Stap 2: Bespreek de signalen met een deskundige cllega (aandachtsfunctinaris) Stap 3: Bespreek de signalen met de inwner/uders/gezin Stap 4: Maak een inschatting van de risic s Stap 5: Beslis: rganiseer (z ndig) lkaal hulp f de een melding bij het AMK (Algemeen meldpunt kindermishandeling) f SHG (Steunpunt huiselijk geweld) Verantwrdelijkheden: De medewerker is verantwrdelijk vr het herkennen van signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling, het kennen van de stappen van de meldcde, het uitveren van het plan van aanpak en zrgvuldige verslaglegging; De aandachtsfunctinaris is verantwrdelijk vr deskundig advies en ndersteuning van de medewerker. De aandachtsfunctinaris heeft een cachende rl t.a.v. de medewerker en cördineert de uitver van het stappenplan, inclusief een plan van aanpak en heeft aandacht vr registratie. De leidinggevende is verantwrdelijk vr implementatie, gebruik en brging van de meldcde. Peridieke agendering is daar nderdeel van. De leidinggevende van de aandachtsfunctinaris faciliteert vldende tijd vr deze werkzaamheden en biedt desgewenst schling aan. Ok zijn de leidinggevenden verantwrdelijk vr een desgewenst schlingsaanbd vr signalerende medewerkers. De beleidsmedewerker M, belast met het beleid rndm huiselijk geweld is verantwrdelijk vr adequate advisering van het management ten aanzien van rapprtages en de registratie van signalen en het vervlg (aantallen). De gemeente Steenwijkerland is verantwrdelijk vr het scheppen van randvrwaarden vr een veilig werk- en meldklimaat: Cmmunicatie ver het gebruik van de meldcde; Deskundigheidsbevrdering pdat de berepskrachten vldende kennis en vaardigheden ntwikkelen en p peil huden vr het signaleren van huiselijk geweld en kindermishandeling en het zetten van de stappen van de meldcde; Aanwezigheid van vldende aandachtsfunctinarissen die de berepskrachten ndersteunen bij het signaleren en de verige stappen van de meldcde; Aansluiting van de meldcde p de bestaande werkprcessen; Peridieke evaluatie en ptimalisering van de tepassing van de meldcde; Ondersteuning van berepskrachten indien die dr inwners in f buiten rechte wrden aangesprken p de wijze waarp zij de meldcde tepassen; dit betreft m.n. een samenspel tussen medewerker, aandachtsfunctinaris en leidinggevende, ter bescherming van de eerste en nder regie van de laatste. Cmmunicatie Het cmmunicatieplan rnd de inver van de meldcde kent de vlgende stappen: Intern: Extern: Infrmatie aan alle betrkken leidinggevenden Bespreking dr de managers in de betrkken teamverleggen; Algemene tekst + prtcl p intranet; De signalenkaart huiselijk geweld p intranet Nieuwsbericht p Intranet met verwijzing naar de betreffende pagina; Berichtgeving p de internetsite; 4
Persbericht; Op de hmepage wrdt een zinsnede pgenmen ver het werken met de meldcde; Op de hmepage wrdt k verwezen naar de pagina waar de signalenkaart huiselijk geweld staat vermeld p de internetsite; Er kmt een flder ver de meldcde, vr meegeven en meenemen (wachtkamer) Aandachtsfunctinaris Na gedkeuring van het prtcl dient de aandachtsfunctinaris aangewezen te wrden. Deze functinaris beantwrdt aan het vlgende prfiel: kennis van de prblematiek van huiselijk geweld en kindermishandeling; kennis van (de nuances van) de verschillende 'rllen' in de prblematiek: slachtffer, pleger, getuige, mstander, signaleerder kennis van het aanbd van de partijen in de prblematiek: AMK, SHG, RvdK, plitie, BJz ervaring in het begeleiden van prfessinals in de pvlging van signalen kunnen hanteren van een stapsgewijze aanpak het ten beheve van de medewerker bieden van een cachend evenwicht tussen stimulans en veiligheid Taken van de aandachtsfunctinaris: verleg met medewerkers aangaande signalen huiselijk geweld f kindermishandeling het samen met de medewerker drlpen van het stappenplan van de meldcde, cnfrm het prtcl Verwachte tijdsinvestering is 1 tt 2 uur per week. Kwaliteitsbeleid De mate van schling die medewerkers hebben genten wrdt in kaart gebracht, p basis waarvan wrdt bepaald wat er ng ndig is. Het verdient aanbeveling in elk geval de aandachtsfunctinaris schling aan te bieden. Bij inwerkprgramma's wrdt de tepassing van de meldcde meegenmen. Dit prtcl wrdt tweejaarlijks geëvalueerd. Advies P&O Daar waar het gaat m veiligheid van het persneel zal ng het een en ander uitgewerkt wrden, het gaat hier m: waar vinden de gesprekken plaats, wanneer een medewerker de betreffende bewner met meedelen dat hij/zij een melding gaat den? Is deze ruimte vldende beveiligd? (de afdelingsmanager IO stelt p dit mment een nderzek in naar de ruimte in het gemeentehuis) Velt de medewerker zich wel bekwaam m dergelijke gesprekken te veren f durft deze het niet? Is de medewerker wel veilig buiten het gemeentehuis? Een aantal van hen wnt in de gemeente Steenwijkerland. Wij kunnen aansluiten bij de regeling agressie en geweld. Maar in dit geval dient er meer te gebeuren. De medewerkers zullen in ieder geval schling krijgen, maar k ndersteuning p het bedrijfsmaatschappelijk vlak. Hulp rganiseren en effecten vlgen Hierbij zal aan het vlgende aandacht meten wrden geschnken: De medewerker met beslissen f er verder hulp ndig is f dat hij /zij het zelf afkan. Stel dat hij/zij de situatie achteraf niet ged ingeschat heeft, dat er wel geweld wrdt gepleegd en er dus wel hulp ndig was! Dit legt veel druk p de medewerker. 5
Financiële telichting De ksten van schling zullen wrden gedekt uit het pleidingsbudget van de afdeling MO. De flder wrdt betaald uit middelen bestemd vr infrmatie en advies (prestatieveld 3 WMO). Beide budgetten bieden vldende ruimte m deze ksten te dekken. 6
Bijlage 1 Prtcl Vr de tepassing van de Meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling Gemeente Steenwijkerland Ndsituaties Bij signalen die wijzen p acuut en zdanig ernstig geweld dat cliënt f gezinslid daartegen nmiddellijk met wrden beschermd, wrdt direct cntact gezcht met het Advies en Meldpunt Kindermishandeling f het Steunpunt Huiselijk Geweld (in het vervlg respectievelijk AMK en SHG). Kmt men daar, p grnd van de signalen, tt het rdeel dat nmiddellijke actie is gebden, dan wrdt in hetzelfde gesprek melding gedaan, zdat p krte termijn de ndzakelijke acties in gang kunnen wrden gezet. In ndsituaties kan k cntact wrden gezcht met de Raad vr de Kinderbescherming f met de crisisdienst van Bureau jeugdzrg en/f aan de plitie wrden gevraagd hulp te bieden. Achteraf wrden aandachtsfunctinaris en leidinggevende geïnfrmeerd. Stappenplan bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling De meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling is in essentie het drlpen van dit stappenplan. De vlgrde van de stappen kan situatieafhankelijk zijn. Te allen tijde wrdt een aandachtsfunctinaris gecnsulteerd. De aandachtsfunctinaris blijft k bij de vlgende stappen betrkken en ndersteunt daarmee de medewerker tijdens het gehele prces. Eventuele meningsverschillen tussen medewerker en aandachtsfunctinaris wrden vrgelegd aan de leidinggevende van de medewerker. Stap 1: in kaart brengen van de signalen De signalen die een vermeden van huiselijk geweld f kindermishandeling bevestigen f ntkrachten wrden in kaart gebracht en vastgelegd. De signalen wrden z feitelijk mgelijk beschreven. Waar k hypthesen en vernderstellingen wrden vastgelegd, wrdt uitdrukkelijk vermeld dat het gaat m een hypthese f vernderstelling. Indien een hypthese f vernderstelling later wrdt bevestigd f ntkracht, wrdt hiervan een vervlgaantekening gemaakt. Bij infrmatie van derden wrdt altijd de brn vermeld. Diagnses wrden alleen vastgelegd als ze zijn gesteld dr een bevegde berepskracht. Ok de cntacten ver de signalen wrden vastgelegd, evenals de stappen die wrden gezet en de besluiten die wrden genmen. Deze vastlegging / registratie vindt plaats in het cliëntdssier. Indien aanwezig wrdt gebruik gemaakt van het vigerende risictaxatie instrument. Waar de gemeentelijke medewerker zelf geen cntact heeft met de kinderen van een inwner, kunnen signalen ver de situatie waarin deze kinderen zich mgelijk bevinden tch wrden vastgelegd, als de testand van de inwner daar aanleiding te geeft. Signalen huiselijk geweld f kindermishandeling gepleegd dr een berepskracht, wrden gemeld bij de leidinggevende, directie f vertruwenspersn van de gemeente Steenwijkerland. In deze gevallen is dit stappenplan niet van tepassing (huiselijk geweld f kindermishandeling gepleegd dr een berepskracht valt buiten de meldcde en is een zaak vr de inspectie). Stap 2: cllegiale cnsultatie (lees: cnsultatie van de aandachtsfunctinaris) en z ndig raadplegen van het Advies en Meldpunt Kindermishandeling f het Steunpunt Huiselijk Geweld 7
De signalen wrden besprken met de aandachtsfunctinaris. Op basis van deze cnsultatie kan advies wrden gevraagd aan het SHG f AMK. De resultaten van deze bespreking kunnen verschillen: het stappenplan wrdt verder gevlgd; medewerker en aandachtsfunctinaris cncluderen dat de signalen in te geringe mate een vermeden van huiselijk geweld en/f kindermishandeling rechtvaardigen; hiermee stpt het prces; medewerker en aandachtsfunctinaris besluiten tt een annieme melding. SHG / AMK registreren deze melding; eventuele actie wrdt pas ndernmen bij herhaalde meldingen aangaande dezelfde persnen. Stap 3: gesprek met de inwner De signalen wrden besprken met de inwner. Medewerker en aandachtsfunctinaris bereiden dit gesprek vr. Desgewenst wrden k het AMK f SHG geraadpleegd. Indien medewerkers zich niet cmpetent velen een dergelijk gesprek met de cliënt te veren, bespreken zij met de aandachtsfunctinaris p welke wijze zij daarin kunnen wrden ndersteund. Onderdeel van de vrbereiding is te allen tijde een inschatting van veiligheid en het afspreken waar het gesprek zal plaatsvinden en wie daarbij aanwezig zullen zijn. Het gesprek wrdt langs de vlgende lijn geverd: 1. de inwner wrdt het del van het gesprek uitgelegd; 2. vastgestelde feiten en gedane waarnemingen wrden beschreven; 3. de inwner wrdt uitgendigd hierp een reactie te geven; 4. pas na deze reactie kmt de medewerker z ndig en z mgelijk met een interpretatie van feiten en waarnemingen. N.B.: het den van een melding znder dat de signalen zijn besprken met de inwner is alleen mgelijk als: 1. de veiligheid van de inwner, van de medewerker, f die van een ander in het geding is; 2. als er gede redenen bestaan m te vernderstellen dat de inwner dr dit gesprek het cntact zal verbreken. Verlp en resultaten van dit gesprek wrden vastgelegd in een gespreksverslag en tegevegd aan het meldingsfrmulier. Stap 4: Weging van de aard en de ernst van het huiselijk geweld f de kindermishandeling Op basis van de signalen, van het ingewnnen advies en van het gesprek met de inwner wrdt het risic p huiselijk geweld f kindermishandeling gewgen. Eveneens gewgen wrden de aard en de ernst van het huiselijk geweld f de kindermishandeling. Het resultaat van de weging wrdt vermeld in de rapprtage. Stap 5: Beslissen: zelf hulp rganiseren f melden Hulp rganiseren en effecten vlgen Indien de medewerker, p basis van de afweging in stap 4, van mening is de inwner en zijn/haar gezin redelijkerwijs vldende tegen het risic van huiselijk geweld f kindermishandeling te kunnen beschermen, wrdt geen melding gedaan, maar wrden de vlgende stappen gezet: ndzakelijke hulp wrdt gerganiseerd; de effecten van deze hulp wrden gevlgd; bij signalen dat het huiselijk geweld f de kindermishandeling niet stpt f pnieuw begint, wrdt alsng een melding gedaan. 8
Melden en bespreken met de inwner Indien de medewerker meent nvldende in staat te zijn de inwner vldende te beschermen tegen het risic p huiselijk geweld f kindermishandeling, f eraan twijfelt vldende bescherming te kunnen bieden, wrden de vlgende stappen drlpen: de medewerker meldt het vermeden bij het AMK f SHG bij de melding sluit de medewerker zveel mgelijk aan bij feiten en gebeurtenissen en geeft duidelijk aan welke infrmatie (k) van anderen afkmstig is met AMK f SHG wrdt verlegd wat de medewerker na de melding en binnen de grenzen van haar/zijn gebruikelijke werkzaamheden, ng zelf kan den m de inwner en zijn gezinsleden tegen het risic p huiselijk geweld f p kindermishandeling te beschermen De melding dient vraf met de inwner te wrden besprken. Waar de inwner een jngere is wrdt bij jngeren tt 12 jaar alleen met de uders gesprken. Bij jngeren tussen 12 en 16 jaar zijn zwel jngere als uders aanwezig. Jngeren vanaf 16 jaar dienen testemming te geven m k met de uders te spreken. Het gesprek wrdt dr de aandachtsfunctinaris en de medewerker vrbereid en langs de vlgende lijn geverd: 1. de medewerker legt de inwner uit waarm zij/hij een melding gaat den en wat het del daarvan is; 2. de medewerker vraagt de inwner uitdrukkelijk m een reactie; 3. in geval van bezwaren van de inwner verlegt de medewerker met de inwner p welke wijze aan deze bezwaren tegemet kan wrden gekmen; 4. als dat niet mgelijk is, weegt de medewerker de bezwaren af tegen de ndzaak m inwner f zijn gezinslid te beschermen tegen het geweld f de kindermishandeling. De medewerker betrekt in deze afweging de aard en ernst van het geweld en de ndzaak m inwner f zijn gezinslid dr het den van een melding daartegen te beschermen; 5. de medewerker det een melding indien naar haar/zijn rdeel de bescherming van inwner f zijn gezinslid de drslag met geven. Van cntact met de inwner ver de melding kan wrden afgezien: als de veiligheid van de inwner, die van de medewerker f die van een ander in het geding is; als de medewerker gede redenen heeft m te vernderstellen dat de inwner daardr het cntact met de medewerker zal verbreken. Bij het den van een melding wrdt de leidinggevende te allen tijde p de hgte gesteld. Besluitvrming en daaruit vrtvleiende stappen en resultaten wrden vastgelegd in de rapprtage. 9
Frmulier Melding Huiselijk (vermedens van) geweld en kindermishandeling Stappen Stap 0 Stap 1 In kaart brengen van signalen Uitleg Randvrwaarden binnen de functie van de medewerker Stap 1 1. Wat zijn de cncrete signalen? 2. Waardr is de zrg ntstaan? 3. Wrdt de zrg dr anderen gedeeld? 4. Zijn er in het verleden signalen rndm deze inwner/kind/gezin geweest? Stap 2 Cllegiale cnsultatie Stap 3 Gesprek met de inwner Stap 4 Weging van de aard en de ernst van het huiselijk geweld f de kindermishandeling Stap 5 Beslissen: melden f drverwijzen Stap 2 1. De medewerker cnsulteert de aandachtsfunctinaris 2. Op advies van de aandachtsfunctinaris kan het AMK f SHG gebeld wrden vr advies 3. Als na de cnsultatie blijkt dat er nvldende signalen zijn die een melding rechtvaardigen dan stpt het prces. Stap 3 1. De medewerker vert het gesprek met de inwner/gezin/uders 2. Het gesprek wrdt vlgens de vlgende lijn geverd: -de inwner wrdt het del van het gesprek uitgelegd -vastgestelde feiten en gedane waarnemingen wrden beschreven; -de inwner wrdt uitgendigd hierp te reageren; Stap 4 Op basis van signalen, ingewnnen advies en het gesprek met de inwner wrdt het risic p huiselijk geweld f kindermishandeling gewgen. Stap 5 Indien de medewerker, p basis van vrgaande stappen van mening is dat de inwner/zijn gezin redelijkerwijs vldende te beschermen is tegen het risic van huiselijk geweld f kindermishandeling wrdt geen melding bij SHG f AMK gedaan maar: -Verwijst de medewerker in het geval van kinderen en gezinnen dr naar het CJG -Verwijst de medewerker in geval van vlwassenen dr naar het Algemeen maatschappelijk werk. 10
11