Handboek Handelingsgerichte Procesdiagnostiek (HGPD) Schooljaar 2012/2013
Handelingsgerichte Procesdiagnostiek (HGPD) Binnen Stichting Op Kop is sinds enkele jaren op alle basisscholen het handelingsgericht werken (HGW) ingevoerd. Vanaf schooljaar 2012/2013 zal in aansluiting op deze werkwijze op alle scholen handelingsgerichte procesdiagnostiek worden ingezet. De intern begeleider kan in afstemming met leerkracht en ouders besluiten om een leerling aan te melden voor een HGPD-gesprek samen met de orthopedagoog. Bij dit overleg zijn de ouders, leerkracht, intern begeleider en orthopedagoog aanwezig. In sommige situaties kan ook de leerling gevraagd worden om kort aan te sluiten bij het overleg. Er wordt een analyse gemaakt van de kindkenmerken, de onderwijsleersituatie en de situatie buiten school. Binnen deze gebieden wordt gekeken naar de protectieve en belemmerende factoren. Ook wordt er gekeken naar de momenten waarop het probleem niet of minder aan de orde is. Middels oplossingsgerichte gesprekstechnieken wordt gezocht naar kansen en mogelijkheden om de ontwikkeling van het kind optimaal te stimuleren. Er worden tot slot handelingsafspraken gemaakt die in de komende periode uitgevoerd zullen worden. Binnen dit gezamenlijke zoekproces hebben alle partijen inbreng vanuit hun eigen rol en wordt er gezocht naar de meest effectieve aanpak om de leerling zo optimaal mogelijk te begeleiden. Uitgangspunten en werkwijzen HGW/HGPD (Pameijer, Van Beukering & De Lange, 2011). 1. De onderwijsbehoeften van leerlingen staan centraal; 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking; 3. De leerkracht doet ertoe; 4. Positieve aspecten zijn van groot belang; 5. We werken constructief samen; 6. Ons handelen is doelgericht; 7. De werkwijze is systematisch, in stappen en transparant. Werkwijze: 1. De leerkracht signaleert een probleem. Deze zorgen omtrent een leerling worden besproken met de ouders en de intern begeleider. Wanneer deze zorgen blijven bestaan kan in gezamenlijk overleg besloten worden om de leerling aan te melden voor HGPD. 2. De ouders tekenen een toestemmingsverklaring dat de orthopedagoog betrokken wordt bij de zorg omtrent de leerling. 3. De leerkracht beschrijft in het HGPD-formulier wat er tot nu toe met ouders besproken is, welke gezamenlijke hulpvragen er zijn en welke acties er al ondernomen zijn. Dit formulier levert de leerkracht in bij de intern begeleider. 4. De intern begeleider ontvangt alle formulieren van de leerlingen die aangemeld zijn voor de HGPD. Deze worden door haar gecontroleerd op volledigheid en juistheid. Vervolgens stelt de intern begeleider een agenda op voor de HPGD en stuurt deze en alle HGPD-formulieren uiterlijk een week voorafgaand aan de HGPD naar de orthopedagoog. De intern begeleider draagt er tevens zorg voor dat alle ouders van de aangemelde leerlingen een uitnodiging voor het gesprek en het HGPD-formulier van hun eigen kind een week van tevoren toegestuurd krijgen. 5. Voor de gesprekken wordt doorgaans een half uur tot drie kwartier per leerling ingepland. Daarnaast kan er tijd ingepland worden voor overige vragen (denk aan: ontwikkelingsperspectieven, groepsplannen, zorgen op groeps- en/of schoolniveau). De orthopedagoog zal vier keer per jaar gedurende vier uur aanwezig zijn op alle scholen. 6. Tijdens een HGPD-gesprek zijn de ouders, leerkracht, intern begeleider en orthopedagoog aanwezig. Er wordt een analyse gemaakt van de kindkenmerken, de onderwijsleersituatie en de situatie buiten school. Hierbij wordt er gekeken of er reeds Handelingsgerichte procesdiagnostiek Stichting Op Kop 2
voldoende gegevens beschikbaar zijn om de leerling optimaal in de klas te begeleiden of nadere diagnostiek gewenst is. Tijdens de HGPD zullen hier afspraken over worden gemaakt. 7. Na afloop van het gesprek vult de leerkracht het HGPD-formulier verder in (aanvullende informatie en afspraken) en stuurt deze naar de intern begeleider. 8. De intern begeleider controleert de formulieren op volledigheid en stuurt deze formulieren vervolgens naar de orthopedagoog. De orthopedagoog controleert de formulieren en vult deze eventueel nog aan. Het volledige HGPD-formulier wordt door de intern begeleider naar de ouders gestuurd. Een kopie van het formulier wordt bewaard in het leerlingdossier. Op het jaaroverzicht houdt de intern begeleider bij welke leerlingen aangemeld zijn voor de HGPD en welke afspraken er zijn gemaakt. Dit formulier wordt ook aan de orthopedagoog opgestuurd. 9. Bij de eerst volgende HGPD-gesprekken wordt de leerling wederom ingebracht. Een leerling wordt in ieder geval 2x ingebracht (eerste aanmelding en evaluatie/afronding). De leerkracht past het HGPD-formulier aan en stuurt deze naar de intern begeleider. 10. De intern begeleider controleert de formulieren en stuurt uiterlijk een week voorafgaand aan de gesprekken de HGPD-formulieren en de agenda voor de HPGD naar de orthopedagoog. Tevens draagt de intern begeleider er zorg voor dat de ouders van de aangemelde leerlingen een uitnodiging voor het gesprek en het HGPD-formulier van hun kind ontvangen. 11. Tijdens de vervolggesprekken wordt geanalyseerd hoe de leerling zich heeft ontwikkeld en of de aanpak effect heeft gehad in de afgelopen periode. Ook kunnen eventuele onderzoeksgegevens besproken worden (observatie, diagnostische gegevens). Wanneer er geen hulpvraag meer is, kan gezamenlijk besloten worden om het HGPD-traject af te sluiten. Handelingsgerichte procesdiagnostiek Stichting Op Kop 3
Schema Handelingsgerichte procesdiagnostiek (HGPD) Handelingsgerichte procesdiagnostiek Stichting Op Kop 4
Toestemmingsformulier Handelingsgerichte Procesdiagnostiek Ondergetekende, Ouder(s)/verzorger(s) van Naam kind Geboortedatum Straat en nummer Postcode en woonplaats Basisschool heeft kennisgenomen van de werkwijze van de handelingsgerichte procesdiagnostiek (HPGD) en geeft toestemming voor het aanmelden van zijn/haar kind voor een HGPD-consultatie op de basisschool. Hij/zij geeft tevens toestemming voor het verstrekken en uitwisselen van informatie over hun kind aan de schoolpsycholoog van Stichting Op Kop. Plaats, datum: Handtekening vader: Handtekening moeder: Indien van toepassing Handtekening voogd : Heeft u er aan gedacht dat dit formulier ondertekend dient te worden door BEIDE ouders, behalve als er maar één ouder is die het ouderlijk gezag uitoefent over het aangemelde kind. In dit geval graag een kopie van de rechterlijke uitspraak toevoegen. Handelingsgerichte procesdiagnostiek Stichting Op Kop 5
Handelingsgerichte procesdiagnostiek (HGPD) Naam leerling Geboortedatum Groep Leerkracht Naam aanvrager Datum eerste aanvraag Datum vervolgaanvraag Verkenning van de vraag: Korte situatiebeschrijving - Beschrijf het probleem zo concreet mogelijk. - Geef aan wanneer, waar en hoe vaak zich het probleem voordoet. - Als er meerdere problemen spelen, breng dan een volgorde van belangrijkheid aan. Hoe ernstig ervaar je het probleem? 10 = ideale situatie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Waarover ben je tevreden wat deze leerling betreft? - Wat gaat wel goed? - Wanneer gaat het wel goed? Hulpvragen en welke verwachtingen zijn er? - Wat is het doel van het overleg? Wat is er al ondernomen en met welk resultaat? - Hoe is tot nu toe geprobeerd met het probleem om te gaan? - Welke aanpak werkte wel en welke niet? Zijn er mogelijke verklaringen te vinden voor het probleem? (denk aan: thuissituatie / dossier / ontwikkelingsperspectief) Waar liggen naar jouw idee nog mogelijkheden voor hulp? Handelingsgerichte procesdiagnostiek Stichting Op Kop 6
Mening van ouders - Wat zien de ouders als probleem en wat gaat juist goed volgens hen? - Hoe denken zij dat dit komt? - Hebben zij eigen oplossingen of tips voor de leerkracht? - Hebben zij nog aanvullende verwachtingen, doelen of vragen? Zo ja, welke? Mening van het kind - Wat ziet het kind als probleem en hoe denkt het kind dat dit komt? - Heeft het kind eigen oplossingen? Overlegdatum Aanwezig Aanvullende informatie Handelingsafspraken Actie Wie Datum Evaluatiemoment Handelingsgerichte procesdiagnostiek Stichting Op Kop 7
Planning HGPD Orthopedagogen: Marjolein Meinen Aukje Wouda Handelingsgerichte procesdiagnostiek Stichting Op Kop 8
Jaaroverzicht HGPD gesprekken Schooljaar: 2012-2013 Basisschool: Intern begeleider: Naam leerling Groep Datum Aanmeldingsreden Afspraken Afgesloten op: