Informatiebrochure voor ouders DE PLUSBUS In deze brochure vindt u algemene & praktische informatie over de plusklas De Plusbus. De Plusbus is onderdeel van Stichting Palludara.
Inhoud Hoogbegaafd, nou en?... 3 Plusklas De Plusbus... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Een greep uit het aanbod... 6 De Plusbus in de praktijk... 8 Tot slot... 9 2
Inleiding. Op dit moment ligt er een heel traject van signaleren en diagnosticeren achter u en uw kind. En dan is het zo ver: uw kind kan worden aangemeld voor de Plusbus. Om weer te geven wat dat inhoudt hebben wij deze brochure over de Plusbus samengesteld. U vindt hierin algemene informatie over hoogbegaafdheid en specifieke informatie over het functioneren van een plusklas. Hoogbegaafd, nou en? Er is geen algemeen geldende definitie van hoogbegaafdheid. Maar in de praktijk is de factor intelligentie van groot belang. Intelligentie kan gemeten worden in een intelligentietest. Hoogbegaafde leerlingen beschikken over een IQ van 130 of hoger. Ongeveer 2,3 % van de bevolking is hoogbegaafd. Dat houdt in dat er gemiddeld in elke klas een of twee hoogbegaafde leerlingen zitten. In onderstaand schema is de verdeling overzichtelijk weergegeven. Onderzoek heeft aangetoond dat er geen vanzelfsprekend verband bestaat tussen een hoog IQ en uitzonderlijke prestaties; een hoog IQ is dus geen garantie voor hoogbegaafdheid. Ook een hoog niveau van creatief denken, een groot doorzettingsvermogen en een hoge mate van taakgerichtheid spelen een rol. Hoogbegaafde kinderen zijn origineel en vindingrijk in het oplossen van problemen en kunnen zelfstandig problemen en vraagstukken aanpakken. Ze zijn vaak zeer gemotiveerd om een andere oplossing te bedenken dan de gebruikelijke. 3
Daarnaast zijn omgevingsfactoren van doorslaggevend belang bij het al dan niet tot ontwikkeling komen van hoogbegaafdheid. Het triadisch model van Renzulli en Mönks laat zien dat het gezin, de school en de leeftijdsgenoten (=peers) een grote rol spelen. Wie niet uitgedaagd wordt om zich te ontwikkelen, om tot bijzondere prestaties te komen, zal de drang om door te zetten op den duur verliezen. Op school kunnen moeilijkheden ontstaan doordat het kind de reguliere lesstof begrijpt en weinig behoefte heeft aan herhaling. Omdat de lesstof niet voldoet aan de interesses van het kind wordt deze als saai ervaren. Hoogbegaafde kinderen hebben dus niet genoeg aan de reguliere stof op school. Omdat ze dingen vaak al vanzelf kunnen is het lastig om een goede werkhouding te ontwikkelen. En omdat ze weinig moeite hoeven te doen om de lesstof te begrijpen, ontwikkelen ze weinig of geen leer- en studievaardigheden. Doordat ze te weinig gemotiveerd zijn of er te gemakkelijk over gaan denken, kunnen ze zelfs onder het niveau van de groep gaan presteren en soms zelfs gedragsproblemen gaan vertonen. Daarom: onderwijs op maat voor hoogbegaafde kinderen. Het leerstofaanbod moet zo zijn dat de leerling voldoende wordt uitgedaagd om te kunnen leren en te leren leren. Dat kan door binnen de eigen groep de leerstof aan te passen door te compacten: de stof wordt beperkt tot de essenties. De tijd die hierdoor vrijkomt kan worden gebruikt voor verrijking: het aanbieden van extra verrijkende en verdiepende leerstof met een verplichtend karakter, er worden eisen gesteld aan de leerling. 4
Plusklas De Plusbus. De Plusbus is een plusklas, een verrijkingsgroep waar hoogbegaafde leerlingen samen gebracht worden met de bedoeling hen bij hun mogelijkheden passende doelen te laten realiseren op cognitief (kennis), sociaal en creatief gebied. Het grootste pluspunt van een plusklas is het onder gelijken zijn. Het gevoel van herkenning en bevestiging krijgen van hun manier van leren en informatieverwerking is van wezenlijk belang voor deze kinderen. De snelheid van werken ligt hoog, ze hebben de ruimte om de diepte in te gaan. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om in de plusklas langer en dieper met een thema bezig te zijn en zo niet alleen tegemoet te komen aan de behoefte van deze leerlingen, maar hen ook te laten wennen aan het nastreven van diepgang en hen te trainen in het benutten van hun doorzettingsvermogen (Janson, 2009). De hoofddoelen van een plusklas zijn: het kind op zijn niveau uitdagen en stimuleren door het juiste cognitieve leermateriaal aan te bieden en het kind leren het eigen leerproces aan te sturen (leren om op een goede manier te leren). Ook wordt vaak veel aandacht besteed aan sociale en emotionele vaardigheden: samenwerken, luisteren naar elkaar, zich kunnen inleven in anderen, herkennen en hanteren van eigen gevoelens of omgaan met de eigen begaafdheid. Wanneer dat het geval is, zijn de vakinhouden eerder middel dan doel. De verrijking is meestal gericht op verdieping en creërend denken. Snappen hoe leren gaat en daarop kunnen reflecteren zijn voor hoogbegaafde leerlingen essentieel. De uitgangspunten voor het werken in de plusgroep kunnen dan worden omschreven als: leren leren, leren plannen en leren leven. Ter verduidelijking: de volgende doelen kunnen worden genoemd. Doelstellingen plusgroep: 1. Leren hoe te leren 2. Leren van leergerichte kennis 3. Kritisch en creatief denken 4. Keuzes maken en beslissingen nemen 5. Activiteiten plannen 6. Zichzelf evalueren en testen 7. Plannen van het doorgeven van inhoud, proces en product 8. Ontwerpen van nieuwe projecten om te blijven leren 9. Samenwerken en overleggen 10. Filosoferen (BRON: WWW>OBS-PALET.NL) 5
Een greep uit het aanbod. In de Plusbus worden verschillende soorten vakken aangeboden. Dit zijn onder andere vakken die we ook in het reguliere lesstofaanbod behandelen, in de Plusbus bekijken we deze vakken echter op een andere wijze en gaan we hier breder en dieper op in. Een voorbeeld hiervan is een sommetje met slagroom : Een vuurtoren is 60 meter hoger dan een derde van zijn eigen hoogte. Hoe hoog is die vuurtoren? Opgaven als deze vragen een ander denk proces waarmee problemen opgelost kunnen worden. Bij het vak taal gaan we onder andere aan de slag met vreemde talen zoals Spaans of Italiaans, hiervoor hebben we materiaal inclusief cd s zodat er ook aandacht besteed wordt aan de uitspraak. Door middel van het uitnodigen van gasten proberen we het geleerde toe te passen in de praktijk. Ook kijken we op een andere manier naar onze eigen taal, bijvoorbeeld d.m.v. het werken met cryptogrammen en anagrammen zoals hieronder. Ook stimuleren we de kinderen tot het hogere vragen stellen. Hierdoor leren ze zichtzelf aan om op een andere manier naar de onderwerpen te kijken waar ze meer over willen weten en zelf onderzoeksvragen te bedenken. We gebruiken hiervoor de Taxonomie van Bloom. 6
We laten vakgebieden als o.a. aardrijkskunde, natuur en geschiedenis door middel van projecten aan de orde komen. Op deze manier komt ons leerstofaanbod niet in de knel met het reguliere aanbod. Hieronder ziet u een voorbeeld van een geschiedenis-opdracht (uit de serie Presenteren is leren ) waarbij het einddoel een presentatie is. Er wordt hierbij een grote mate van zelfstandigheid van de kinderen verwacht. Doordat het proces stap voor stap wordt beschreven is dit ook mogelijk. Filosoferen met kinderen is een belangrijk onderdeel van het lesprogramma van de Plusbus. Hoogbegaafde kinderen kijken vaak op een zeer specifieke manier naar onderwerpen, laten hun gedachten hierover gaan en willen deze gedachten delen met anderen. Doordat deze manier van denken vaak totaal anders is, vinden ze geen aansluiting bij andere kinderen en ontwikkelt deze manier van denken zich dus niet optimaal. In de plusklas bespreken we tal van onderwerpen met elkaar. Hieronder vindt u een voorbeeld van een filosofieles voor jonge kinderen uit het boek Klein maar dapper van Berrie Heesen. 7
Naast de genoemde activiteiten proberen we uiteraard in te spelen op de actualiteiten en de interessegebieden van de kinderen. 8
De Plusbus in de praktijk De Plusbus-lessen vinden plaats op dinsdag en donderdag. Dinsdag van 9.00 tot 11.30 uur: groep 3,4,5 Donderdag van 9.00 tot 11.30 uur: groep 6 en 7 Donderdag van 13.30 tot 15.00 uur: groep 8 Ouders zijn verantwoordelijk voor het halen en brengen van hun kind. Adres en telefoonnummer Simon Havingaschool (locatie Plusbus): Griend 20 8604 AS Sneek Tel.: 0515-416387 e-mail: deplusbus@simonhavingaschool.nl Leerkrachten: Rudy van der Noord: plusbus-leerkracht op dinsdag Nina Tearney : plusbus-leerkracht op donderdag Data die uitvallen: Donderdag 17 mei (Hemelvaartsdag) Donderdag 14 juni 2012 Dinsdag 17 juli 2012 Donderdag 19 juli 2012 Alle andere dagen wordt uw kind altijd in de Plusbus verwacht, ook als uw kind daardoor een leuke activiteit van de eigen school mist. De enige uitzonderingen hierop zijn schoolreisje en schoolkamp. U ontvangt van ons een telefoonboom. Mocht het zo zijn dat door ziekte de Plusbus-lessen niet door kunnen gaan, dan wordt u daarvan telefonisch op de hoogte gesteld. 9
Voortgangsgesprekken: Twee keer per jaar zijn er voortgangsgesprekken. De voortgangsgesprekken voor dit jaar vinden plaats in week 23 (4 t/m 8 juni), u ontvangt hiervoor een uitnodiging. Tot slot We hopen dat u door het lezen van deze informatiebrochure een duidelijk beeld hebt gekregen van de Plusbus. We rekenen op een goede samenwerking en zeggen tegen de kinderen die bij de halte staan STAP MAAR IN! 10