Bodegraven-Reeuwijk - çouda - Waddinxveen Aan: de raad van de gemeente Gouda Datum: Onderwerp: 29 juni 2015 rekenkamerbrief revitalisering generiek toezicht Geachte leden van de raad, Aanleiding voor onderzoek revitalisering generiek toezicht Op 1 oktober 2012 is de nieuwe Wet revitalisering generiek toezicht in werking getreden. Met de inwerkingtreding van deze wet is een groot aantal toezichtbepalingen in diverse wetten (specifiek toezicht) vervallen. Daarvoor in de plaats is een meer generieke aanpak van het interbestuurlijk toezicht gekomen. Een belangrijke rol is daarmee weggelegd voor de gemeenteraad - om via horizontaal toezicht - zicht te houden op de uitoefening van medebewindstaken door het college. De Groene Hart Rekenkamer wilde peilen hoe het staat met de stand van zaken op dit terrein en de rolopvatting van de gemeenteraad in het kader van horizontaal toezicht en brengt daarom deze rekenkamerbrief uit. Hiervoor is nagegaan hoe er in 2013 en - voor zover aanwezig - 2014 - verantwoording is afgelegd. De vera ntwoordingscyclus Zowel Rijk als provincie hebben taken die onder het regime van de Wet revitalisering generiek toezicht vallen. De provincie Zuid-Holland heeft bestuursovereenkomsten gesloten met alle Zuid- Hollandse gemeenten over dit nieuwe toezicht. De gemeenten moeten door middel van het jaarverslag informatie aan de provincie verschaffen over de stand van zaken met betrekking tot de volgende wettelijke domeinen: financiën, ruimtelijke ordening, huisvesting verblijfsgerechtigden, omgevingsrecht, veiligheid, en archief- en informatiebeheer. Dit resulteert in een zogeheten "Staat van de gemeente" als onderdeel van de jaarstukken. Voor Gouda is deze informatie zowel over 2013 als over 2014 beschikbaar gesteld. De informatie geeft voor beide jaren geen aanleiding voor nadere opmerkingen van de zijde van de gemeenteraad. Naast deze cyclus geldt dat voor de wettelijke tal<en waar de provincie geen rol speelt, er via www.waarstaatjegemeente.nl informatie kan worden aangeleverd en gepubliceerd onder "toezichtinformatie". Hiervoor zijn landelijk indicatoren ontwikkeld. Dit betreft de volgende terreinen:
waterwet woningwet wet veiligheidsregio's monumentenwet wet kinderopvang Onderwijs (leerlingenvervoer, onderwijshuisvesting, leerplicht) Drank- en horecawet paspoortwet Wet basisregistraties personen Wet publieke gezondheid Participatiewet Jeugdwet Wmo Geconstateerd kan worden dat deze informatie niet is toegevoegd aan de eigen jaarcyclus, zoals dat met de provinciale indicatoren wel is gebeurd. Daarnaast lijkt de aanwezige informatie die op www.waarstaatjegemeente.nl is ingevuld onvolledig. In het kader van toezichtinformatie zijn rapporten over Wet Idnderopvang en de Drank- en horecawet beschikbaar (naast de archiefwet die via het provinciale toezichtskader is meegenomen). Bij nadere bestudering blijkt het rapport over drank- en horecawet geen ingevulde gegevens te bevatten. Conclusie Op basis van de in de jaarstukken opgenomen informatie heeft de gemeenteraad geen aanleiding om een actievere rol te vervullen in het kader van horizontaal toezicht. Geconstateerd kan worden dat deze indicatoren echter slechts een deel van de benodigde horizontale verantwoording omvatten. De gegevens zijn onvolledig beschikbaar èn maken alleen voor wat betreft provinciale taken deel uit van de eigen gemeentelijke verantwoordingscyclus. Aanbeveling Het college opdracht geven de informatievoorziening op het terrein van horizontale verantwoording in de jaarcyclus aan te vullen met indicatoren voor niet-provinciale taken. Met vriendelijke groet, De GroOt Rekenkamer, I'< ( ÿ... ÿot' o,'-----,4..;.-",, Lex 9aff\.xEfjndhoven, Hanneke van Lindert & Nils Nijdam
Groene Hart Rekenkamer T.a.v. de leden van de Groene Hart Rekenkamer directie/afdeling telefoon dir/concernstaf 0182-588525 contactpersoon R. Hoelasie uw kenmerk onderwerp Reactie op Rekenkamerbrief Wet revitalisering generiek toezicht gouda 3 september 2015 ons kenmerk 972666 verzonden 0 8 SEP. 2815 Geachte leden van de Groene Hart Rekenkamer, Onlangs heeft u in het kader van technische en bestuurlijke hoor- en wederhoor procedure het conceptvoorstel aan de gemeenteraad van Gouda betreffende de Wet revitalisering generiek toezicht aan ons verzonden. Deze brief bevat onze reactie op het conceptvoorstel, waarbij wordt opgemerkt dat in dit deel vooral wordt ingegaan op bestuurlijke aspecten. Technische aspecten met betrekking tot de daadwerkelijke invulling van de wijze waarop aan de gemeenteraad rekenschap wordt gegeven van de uitvoering van de diverse regelingen zijn in een bijlage opgenomen. Wij hebben waardering voor het feit dat u gericht op zoek gaat naar mogelijkheden om de toezichtrol van de gemeenteraad te versterken. Ten aanzien van provinciale taken constateert u terecht dat via een bestuursovereenkomst afspraken zijn gemaakt voor de aanlevering van verantwoordingsinformatie via de jaarstukken. Wij zijn verheugd dat de verantwoordingsinformatie alsook de wijze van ontsluiting geen aanleiding geeft voor opmerkingen. Ten aanzien van niet-provinciale taken constateert u dat deze geen deel uitmaakt van de jaarstukken. U geeft als aanbeveling om de verantwoordingsinformatie van in totaal dertien regelingen deel te laten uitmaken van de jaarstukken. Wij vinden deze ontwikkeling niet opportuun, en wel om de volgende redenen. De Wet revitalisering generiek toezicht heeft als doel de toezichtbureaucratie en de daarmee samenhangende bestuurlijke drukte te doen afnemen. Uw voorstel om verantwoordingsinformatie van dertien regelingen op te nemen in de jaarstukken verdraagt zich niet met dit streven. Bovendien is bij een aantal regelingen sprake van een zogenaamde uitvoeringsvervlechting: situaties waarbij een hogere bestuurslaag een eigen wettelijke operationele verantwoordelijkheid heeft en daarbij volledig is aangewezen op een decentrale uitvoeringsorganisatie. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de Wet veiligheidsregio's en de Paspoortwet. De verschillende bestuurslagen moeten erop (kunnen) vertrouwen dat de taken op het niveau waar deze zijn belegd, adequaat worden opgepakt en dat de horizontale verantwoording op orde is. Daar hoort ook bij dat het verticale toezicht beperkt is en sober en terughoudend wordt ingevuld. De principes van nabijheid, Bijlagen: gemeente gouda Postbus 1086, 2800 BB Gouda telefoon 14 0182 e-mail.qemeente@.qouda.nl webs te www.qouda.nl [ %ÿÿÿÿ MIX Papier van verantwoordo herkomst FSCÿ C007048
enkelvoudigheid, samenwerking, selectiviteit en proportionaliteit moeten leidend zijn bij het toepassen van interbestuurlijk toezicht. Uit ons eigen onderzoek naar de wijze waarop verantwoording is geregeld ten aanzien van de regelingen die u noemt, blijkt dat bij nagenoeg alle regelingen verantwoordingsinformatie wordt opgehaald en onder de aandacht wordt gebracht van de gemeenteraad (zie hiervoor de bijlage). In die zin handelt het college conform de bedoeling van de wetgever. Wij zijn van mening dat met de huidige werkwijze de toezichthoudende taak van de gemeenteraad voldoende tot zijn recht komt. Het alternatief is dat verantwoordingsinformatie in een bijlage van de jaarstukken wordt opgenomen en mogelijk niet die aandacht krijgt, die het behoeft. U constateert tenslotte dat verantwoordingsinformatie niet volledig wordt ingevuld op het platform www.waarstaatie,qemeente.nl. Deze constatering is juist. We merken op dat het opnemen van verantwoordingsinformatie op het platform niet dwingend wordt voorgeschreven, en omdat ook overigens, zoals ook vorenstaand is aangegeven, de noodzaak daartoe niet bestaat. Gegeven het bovenstaande, in het bijzonder de doelstelling van de wet om de verantwoordingslast te verminderen en de toereikendheid van het huidige verantwoording- en toezichtregime, adviseren wij u dringend om af te zien het voorstel in huidige vorm door te geleiden naar de gemeenteraad. Voor zover mogelijk en beschikbaar hebben wij de wijze waarop ten aanzien van de uitvoering van de diverse regelingen aan de raad verantwoording wordt afgelegd, in onderstaande bijlage weergegeven. De ontbrekende verantwoording hebben wij als pro memorie (informatie volgt) benoemd en zal u afzonderlijk binnen afzienbare termijn worden toegezonden. Wij vertrouwen erop u hiermee voorlopig voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, burgemeester en wethoudersyanÿóûÿa, ÿ'ÿ.-r-ÿÿlie-î.ÿcretaris' --" Curgemeester' I Drs. L.A.M. Bakker ÿ.m. nÿ '7 pagina 2
Bijlage Nr. Wet/regeling Verantwoording 1 Waterwet Informatie volgt. 2 Woningwet Informatie volgt. 3 Wet Veiligheidsregio's De basis voor crisisbeheersing/de Veiligheidsregio is de Wet Veiligheidsregio's. Die heeft een Dagelijks bestuur, bestaande uit een aantal burgemeesters van deelnemende gemeenten en een Algemeen bestuur, bestaande uit alle burgemeesters van deelnemende gemeenten. In het DB worden besluiten voorbereid waarna het AB de besluiten worden genomen. Het DB/AB wordt ondersteund door de Veiligheidsregio Hollands- Midden. De gemeenteraad is een paar keer aan zet. 1 keer per jaar wordt de programmabegroting Veiligheidsregio en de meerjaren raming besproken in de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten. De gemeenteraden kunnen op de programmabegroting een zienswijze indienen. Daarnaast kunnen gemeenteraden 4 jaarlijks een zienswijze geven over het regionaal risicoprofiel (conform de Wet veiligheidsregio's). In dit profiel staat een inventarisatie van de in de veiligheidsregio aanwezige risico's en hoe erop wordt voorbereidt. De zienswijzen van de gemeenteraden (waarin als aanvulling op de reeds door de Veiligheidsregio ingevulde risico's en ook nadruk gelegd kan worden op lokale risico's) vormen weer een basis voor het Regionaal beleidsplan dat ook vierjaarlijks door de Veiligheidsregio wordt vastgesteld, na vaststelling in de gemeenteraden. 4 Monumentenwet De Monumentenwet is onderdeel van de Omgevingswet en wordt uitgevoerd door het ODMH. 5 Wet kinderopvang Toezichtinformatie in rapportvorm beschikbaar op www.waarstaatje.qemeente.nl Onderwijs Leerlingenvervoer Spelregels in verordening (raadsbevoegdheid). Onderwijshuisvesting Informatie volgt. Leerplicht Aan het ministerie van OCW leveren we op basis van de wettelijke verplichting. Artikel 25, lid 2 van de Leerplichtwet 1969 gegevens aan over het schoolverzuim van het afgelopen schooljaar. Deze cijfers komen ook terug in het jaarlijks op basis van artikel 25 lid 1 op te stellen jaarverslag. Dit jaarverslag wordt voor 1 oktober aangeboden aan de raad en bevat gegevens over het in het laatst afgesloten school- of cursusjaar in de gemeente gevoerde beleid inzake de handhaving van de leerplicht en de kwalificatieplicht en de resultaten daarvan. pagina 3
7 Drank- en horecawet Toezichtinformatie in rapportvorm beschikbaar op www.waarstaaqe.qemeente.nl Paspoortwet Ten aanzien van de Paspoortwet en de wet BRP leggen wij jaarlijks verantwoording af in de vorm van een verplichte zelfevaluatie. Het gaat dan over hoe we de processen rondom paspoorten (e.d.) en de BRP geregeld hebben. Ook wordt gekeken naar de kwaliteit van de data in de BRP. Die evaluatie wordt gedaan in opdracht van het ministerie van BZK en aangeleverd door afdeling Services. 9 Wet basisregistratie personen Zie Paspoortwet. Op de site van Rijksdienst voor identiteitsgegevens wordt apart een zelfevaluatie ingevuld. Voor 1 oktober moeten deze 'definitief' gemaakt worden. Na het definitief maken worden automatisch managementrapportages met de resultaten uit de zelfevaluaties gegenereerd. Deze managementrapportages met de resultaten worden ter vaststelling aan het college van BenW aangeboden door de beveiligingsfunctionaris BRP / waardedocumenten van de gemeente Gouda. Het college van BenW zendt het uittreksel van de resultaten van de BRP onderzoek vóór 1 november van ieder jaar aan de toezichthouder: de minister van BZK en aan het CBP. De burgemeester ondertekent het uittreksel met de resultaten uit de zelfevaluatie Paspoorten en NIK en verzendt deze vóór 1 november ieder jaar (alleen) naar de minister van BZK. In 2014 werd de managementrapportage nog meegezonden. In 2015 hoeven alleen de uittreksels te worden verstuurd. Gebruikelijk is dat BenW de gemeenteraad jaarlijks in algemene zin en op de gebruikelijke wijze informeert over de resultaten. 10 Wet publieke gezondheid De verantwoording is geregeld in een gemeenschappelijke regeling c.q. verbonden partij, waarbij de wethouder Jeugd DB- en AB-lid is. De verantwoording verloopt Via het vragen van een zienswijze aan de gemeenteraden bij een begroting of een begrotingswijziging. De jaarrekeningen worden ter informatie aan de gemeenteraad verstrekt. Een verbonden partij zoals de RDOG valt onder provinciaal toezicht. 11 Participatiewet De verantwoording (wat en hoe) voor zowel de Participatie, Wmo (en ook Jeugd) zijn onderdeel van de 'monitor gebruik sociaal domein'. Deze verschijnt per kwartaal en is primair bedoeld voor het college maar gaat ter informatie ook naar de gemeenteraad. Dit wordt de gebruiksmonitor genoemd en bevat de indicatoren die door de verantwoordelijken zijn opgesteld. Specifiek voor de gemeenteraad is de 'monitor beleidsdoelstellingen sociaal domein' bedoeld. Hiermee wordt de raad geïnformeerd over de realisatie van de pagina 4
12 Jeugdwet Zie Participatiewet. 13 WMO Zie Participatiewet. beleidsdoelstellingen uit de Kadernota 'Iedereen doet mee' en tegen welke prijs. Verschijnt bij de twee ijkmomenten en de jaarrekening. Ook deze monitor is gebaseerd op vastgestelde indicatoren (er zijn uiteraard grote overeenkomsten tussen de gebruiksmonitor en de beleidsmonitor). pagina 5
..ÿ,j /, Bodegraven-Reeuwijk - &ouda - Waddinxveen Aan: De gemeenteraad van Gouda Burgemeester Jamesplein 1 2803 PG Gouda Aangeboden via de griffie directie/afdeling Contactpersoon Anne-Marie Douma telefoon gouda 0182-589152 10 september 2015 UW kenmerk Onderwerp Rekenkamerbrief revitalisering generiek toezicht ons kenmerk GH 2015.003 Verzonden 14 september 2015 Geachte raadsleden, We zijn verheugd dat het college inhoudelijk per regeling gereageerd heeft op 3 september 2015. Het college wijst erop dat de wetswijziging als doel heeft de toezichtlast te verminderen. Dat is correct en deze vindt plaats doordat de organisatie in plaats van allerlei rijksinspecties zich kan richten op de gemeenteraad. Als Groene Hart Rekenkamer wijzen we er echter wel op dat de gemeenteraad in staat moet zijn deze toezichthoudende rol op basis van beschikbare informatie uit te oefenen. Kortom, het is aan de raad een finaal oordeel te vellen of de raad zich op deze wijze voldoende geïnformeerd voelt over die aspecten die van belang zijn voor zijn toezichthoudende rol in het kader van medebewindstaken. Wij wijzen in dat kader op twee aspecten; - Het overzicht van het college bevat nog enkele lege plekken. Voor de wel ingevulde plekken valt op dat in tegenstelling tot de provinciale taken er geen handzaam overzicht is voor de gemeenteraad. In het kader van deze quick scan heeft de Groene Hart Rekenkamer niet verder onderzocht of de in het overzicht aangereikte bronnen toereikende informatie bevatten voor het uitoefenen van de toezichthoudende taak van de gemeenteraad. Metjÿr'ieÿelij ke groet, Lex vÿn Eijndhoven, voorzitter Groene Hart rekenkamercommissie