Fornsn zorgn ook wr voor mr filproblmn Gschidnis van d stad Analys A En (fictiv) middluws cathdraal D zr onglijk social structuur wordt door stadsbwonrs aanvaard als vanzlfsprknd, want door God ggvn. Strft ovrtrft gboort d stad; door prmannt stroom van bwonrs van ht plattland blijft d stad ghandhaafd. Arbid is grgulrd door d gildn; strng productirgls rmmn snll tchnisch vrniuwgn. D vodslvoorzing van d stdlg hangt af van d rural omgvg n van trnational graanimport. Bij conomisch criss ontstaan vodsltkortn n pidmiën; mnigmaal gvolgd door kortstondig social onlustn. Tgn ht d van d middluwn: mdr macht traditionl lit: opkomst stadsburgrij. Philipswijk Edhovn 1934, n god voorbld van vstigg naast d dustri Tonam mobilitit (niuw spoor- n watrwgn) n niuw tchnisch wrkwijzn makn dustriël fabricag moglijk. Industriël producti fabrikn gaat tn kost van thuisarbid: strkr concntrati van d producti. Strk groi van d stdn. Door n truglopnd blang van d agrarisch functi van ht plattland ontstaat n migratistroom vanuit agrarisch gmnschappn richtg stad. D hirop volgnd bvolkgsxplosi lokt bouwgolvn uit, rvoluti-bouw lidt tot vl slcht wongn. Door tonmnd sociaal-conomisch onglijkhid ontstaan social n politik spanngn. D lit n d hogr middnklass vrruiln ht oud stadscntrum tonmnd mat voor btr niuwbouw aan d stadsrand. Moizaam n kl stapjs wordt ht stmrcht uitgbrid. Londn tn tijd van d Industriël Rvoluti (illustrati uit 1872) Oud Middluws stadskaart Ontwikklg van ht bgrip stad (Europs stad) Post-dustriël stad (Vrog-)Industriël stad Middluws stad Griks burcht / stadstaat D Acropolis van Athn omstrks d 5 uw voor Christus D stad vormt d (nig) stad bnn kl konkrijkjs. Op n latr momnt wordn kl stadstatn gvormd. Mr bij lkaar wonnd nit-born kan ht plattland nit opbrngn. D onglijkhid tussn d stadslit (adl, magistratn of rligiuz lidrs) n gwon stdlgn is zr strk. D hlft van d stadsbvolkg bstaat uit slavn n andr onvrijn. Ook vrouwn hbbn gn politik vlod. Als d vodslvoorzing tkort schit door misoogstn wordn d rijkn gacht d armn t hulp t schitn. Wongkwalitit n -voorraad, tzamn mt brikbaarhid pr auto of mt ht opnbaar vrvor als motif om n stad t gaan wonn, prvalrn als vstiggsmotif bovn lokaal aanwzig wrkglgnhid. D middnklass, mt haar aanzinlijk consumptiv ruimt, bridt zich uit. D arbidrsklass transformrt afzondrlijk groprgn van wrknmrs. Hogr oplidgsnivaus n n grotr komn sturn d dividualisrg. Ht social vangnt, uitvloisl van d vrzorggsstaat, wrkt matig tot zwak bij margaln n bnnkomrs uit mditrran n voormalig gkolonisrd gbidn. Tognomn mobilitit n ldrs-wrkn makn van d stdlg n soort buitnstdlg. D formatisamnlvg mt haar global rikwijdt lidt tot vrandrgn d bdg mt d woonstad. Stdn probrn door niuw- n hoogbouw ht cntrum opniuw d hogr middnklass trug t haln. Op lokaal nivau is ht stmrcht uitgbrid tot allochtonn mt woonduur.
Analys Gschidnis van d stad A
Gschidnis van 5 n bgonnn 1 8) 99 Niuw-V ati oc oud luc n d htv r w u k i n van Schiphol b 4 tor d( 3 rs tswou w ou :G p nn 2 D bvolkg groit van ruim 98.000 wonrs 1990 tot ruim 140.000 2008. krijgt d opdracht n aantal Vx-locatis t ontwikkln om d tognomn wongbhoft d omliggnd stdlijk gbidn op t vangn. D Vx-locatis wijkn af van d hirvoor ontwikkld groikrnwijkn door hun strkr nadruk op d (dur n middldur) koopsctor. Ook d ontwikklg van d Vx-wijkn lidt tot d stroom van niuw, jong n wlvarnd gznn d gmnt. Vrdr tonam mobilitit (o.a. autobzit) zorgt voor n nog grotr uitbridg van d daglijks lfomgvg van d wonrs. Bg 2000: aanlg van d 5 start- n landgsbaan op Schiphol van Schipho l: d oi Gr Analys B D bvolkg groit van ongvr 60.000 wonrs 1970 tot ruim 98.000 wonrs 1990. Vanaf ht bg van d jarn 70 wordn d rst grootschalig woonwijkn ontwikkld om aan d tonmnd vraag van wongn zowl uit als uit d omliggnd gbidn t voldon. D niuw grootschalig wijkn lidn tot n strk stroom van niuw bwonrs: ovrwgnd jong gznn mt kdrn. D vrschilln tussn d traditionl plattlandsbwonrs d historisch krnn rondom d rgvaart n d niuw wonrs d niuwbouwwijkn zijn nog stds aanwzig, maar wordn stds mdr strk. Vanaf ht bg van d jarn 80 krijgt d status van groikrngmnt n wordn d rst grootschalig groikrnwijkn gbouwd. D bouw van dz niuw wijkn lidt, opniuw, tot n strk stroom van niuw, vlal jong, wonrs. Door tognomn mobilitit strkt d lfomgvg van d wonrs zich stds vrdr uit ovr d rgio. Vrdr uitbridg n groi van Schiphol, tonmnd aandacht voor vroorzaakt gluidsovrlast. 1 Uitbridg wongaraal 1. Vooroorlogs uitbridg (1945 n rdr) 2. Naoorlogs uitbridg (1946 1969) 3. Erst grootschalig wijkn (1970 1979) 4. Groikrnwijkn (1980 1997) 5. Vx-wijkn (1998 n latr) Sch iph ol En V x -l s om alig wijk tsch n: Gr a Ho of d do 0) 197 ogs wongbou oorl w ch (bouw b r Vis go nn : rp n Va n Hmm dn Va n st raa Lijn t( Ontwikklg van bo uw ar nj gi b n 5 0) Van ontstaan tot Twd Wrldoorlog (1852 1945) Jarn 50 n 60 Jarn 70 n 80 1990 hdn Sch iph ol do v ho rp 1928 pl or ang s d Rgvaar t: B ad 1931 n d D bvolkg groit van ongvr 35.000 wonrs 1945 tot ongvr 60.000 1970. In d jarn 50 wordn d bstaand krnn (mt nam Hoofddorp, Niuw-Vnnp, Badhovdorp n Zwannburg) uitgbrid mt klschalig niuwbouwprojctn om d lokal wongbhoft t voorzin. wordt bwust bhoudn als agrarisch gmnt tr vrzorgg van d omliggnd stdlijk gbidn. Tot ht d van d jarn 50 ondrschidt d plattlandsbvolkg van zich duidlijk van d mr stdlijk bvolkg d omliggnd gbidn. Vanaf d jarn 60 vdt d groi van ht wongaraal stds vakr planmatig plaats. wordt tonmnd mat n uitwijkplaats voor stdlgn di n uitwg zokn uit d (vrvalln) grootstdlijk bnnstad n (md voor hun gz) op zok zijn naar rust, ruimt n gron. Buitn wonn, maar d nabijhid van d cntral stad is d wns. Ht traditionl vrschil tussn stdlgn n plattlandrs wordt klr door stroom van niuw bwonrs. Vrdr uitbridg n groi van Schiphol Wonn Na o vo Eén van d r s an t 0 oo gr n trks 197 Drooglggg van ht 1852. D bvolkg groit van ruim 3.000 wonrs 1855 tot bijna 35.000 wonrs 1945. D bvolkg concntrrt zich d dorpskrnn rondom d rgvaart. D dorpn Niuw-Vnnp (ton: Vnnprdorp) n Hoofddorp (ton: Kruisdorp) wordn planmatig gsticht. Mt hun cntral lggg krijgn z n vrzorggsfuncti voor d rst van d gmnt. Ht gbid buitn d dorpskrnn hft voornamlijk n agrarisch funcit. Ht pas droogglgd gbid zorgt voor zwar lfomstandighdn waarbij ziktn n andr ongmakkn hun tol isn ondr d bvolkg. Ed jarn 20: oprichtg van d Konklijk Luchtvaartmaatschappij voor Ndrland n d Koloniën N.V. (KLM) n start van d burgrluchtvaart op Schiphol. Mdio jarn 30: grootschalig uitbridg van Schiphol, aanlg van mrdr vrhard landgsbann.
Analys Gschidnis van B
Imprssi van d stdlijkhid van C Bouwn mt d rug naar d omgvg (Lissrbrok) En glidlijk ovrgang van stad naar land (Toolnburg) Ovrgang tussn stad n land Analys D wrld aan j votn n kosmopolitisch omgvg (Schiphol) Comfortabl wonn mt auto voor dur (Gtswoud) Aard van stdlijkhid Landlijk, rustig wonn (Abbns) Gbodn n vrbodn d opnbar ruimt ondr: Fruittun bovn: Floriand Unsco-monumnt Gnidijk mt zichtlijn naar Buknhorst (Graan voor Visch) Gmaal bij Cruquius Voorschriftn gbruik opnbar ruimt Karaktristik (historisch lmntn) Monofunctionl dtailhandlslocati (Cruquius-Plaza) Functimngg dorps omgvg (Abbns) Wijds agrarisch landschap Functimngg vs. functischidg Btknisrijk (smi)opnbar ruimt (Volkstutjs Cruquius) Btknis van opnbar ruimt Btknisarm opnbar ruimt (Vijfhuizn Stllghof)
Analys Imprssi van d stdlijkhid van C