Voeding en bewegen Hè? Vitamines? Andreas College, Pieter Groen Katwijk Pel van Hattum Gezondheidsbevorderaar GGD HM pvanhattum@ggdhm.nl
Programma Feiten en cijfers voeding Katwijk Gezond eten Tussendoortjes Feiten en cijfers bewegen Katwijk Gezond bewegen Gezond gedrag stimuleren
Cijfers bewegen en voeding Katwijk
Cijfers voeding Katwijk
Voeding
Voedingsnormen Dit geldt voor elke leeftijdsgroep: Ontbijten: Dagelijks ontbijten! Groentenorm: Minstens 4 opscheplepels groente (= 200 gram) Fruitnorm: 2 tot 4 stuks fruit per dag (= 200 gram)
Cijfers voeding Bron: TNO Monitor Convenant Gezond Gewicht 2013 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 4-11 jarige 12-17 jarige Ontbijtnorm Fruitnorm Groentenorm Niet gestimuleerd
Gezond eten Puberleeftijd= een cruciaal moment voor interventie! Als jongeren ouder worden slaan ze steeds vaker het ontbijt over en eten ze minder fruit Als jongeren naar de middelbare school gaan lijken ze meer te gaan snacken. Een goed moment om in te grijpen omdat het ongezonde eetgedrag voor een deel nog kan worden voorkomen.
Bron: Hungry Planet 2014 We eten wat voorhanden is Weekvoorraad gezin in Duitsland: veel en verpakt!
We eten wat voorhanden is Weekvoorraad gezin in Tsjaad; veel minder en niet verpakt Bron: Hungry Planet 2014
Voedingsrichtlijnen Ontbijten, lunchen en dineren: geen maaltijden overslaan Voldoende groenten en fruit Gevarieerd eten Water drinken ontbijt als een keizer lunch als een koning dineer als een zwerver
9-13 jarige 14-18 jaar Groenten Minimaal 3-4 opscheplepels Minimaal 4 opscheplepels (= 150-200 gr) (= 200 gr) Fruit 2 stuks 2 stuks Brood 4-5 sneetjes 6-7 sneetjes Peulvruchten, zilverliesrijst, volkorenpasta en aardappelen 100 gram peulvruchten 60 gram rijst 100 gram pasta 2-3 aardappelen Melk(producten) 600 ml 600 ml Kaas 1 plak (20 gr) 1 plak 100 gram peulvruchten 75 gram rijst 100 gram pasta 3-4 aardappelen Vlees, vis, kip, eieren, 80-100 gram 100-125 gr vleesvervangers Halvarine 20-25 gr (5 gr per boterham) 30-35 gr (5 gr per boterham) Bereidingsvetten 15 gr / 1 eetlepel 15 gr / 1 eetlepel Dranken Aantal kcal p. dag: 1 tot 1 ½ liter 1800-2300 1 tot 1 ½ liter 2000-2500
Tussendoortjes Tussendoortjes horen er bij. Maar vaak kiezen we voor ongezonde tussendoortjes zowel wat betreft eten als drinken 2 a 3 tussendoortjes op een dag is voldoende Maximaal aantal calorieën voor tussendoortjes op 1 dag: 9 tot 13 jaar: 300 kcal voor jongens 200 kcal voor meisjes (= 1 ½ blikje cola) 14 tot 18 jaar: 400 kcal voor jongens 300 kcal voor meisjes Dit geldt alleen voor jongeren die voldoende bewegen!
Waar kiezen jongeren voor: Frisdrank suikerklontjes kcal Capri sun (200 ml.) 5 77 Aquarius (330 ml.) 5 87 Blikje Redbull (250 ml.) 7 113 Blikje Cola (330 ml.) 9 139 AA-drink (500 ml.) 14 221 Jongeren drinken zich net zo zeer dik als dat ze zich dik eten: het gaat bij het drinken ongemerkt.
Waar kiezen jongeren voor: Eten Kilocalorieën Zakje chips (klein) 161 M&M s (klein zakje) 169 Magnum 300 Saucijzenbroodje 317 Big Mac 495
1 Evergreen (70 kcal) Volkoren boterham, dun belegd (150 kcal) 1 Rijstwafel naturel (24 kcal) snack a jacks zijn oranje 85 kcal Handje ongezouten gemengde noten (128 kcal) Noten verteren langzaam Mars (228 kcal) Gevulde koek (245 kcal) 1 plakje volkoren ontbijtkoek, (88 kcal) prijs! Appel (81 kcal) vezels verteren duurt langer Glas halfvolle melk (70 kcal) Flesje water (0 kcal) Komkommer (10 kcal) Snoeptomaatjes (10 kcal) Raketje (40 kcal) Dit zijn alleen snelle suikers Koekreep of Snelle Jelle (192 kcal) 1 Winegum (12 kcal) 2 Evergreens (140 kcal) Croissant (215 kcal) Patatje met mayo (628 kcal) Flesje AA (221 kcal) Chocolade ijs, groot (250 kcal) Handje gedroogd fruit (90 kcal) Chips klein (161 kcal)
Energiedrank Wat zijn energiedrankjes? Energiedranken: cafeïne, taurine en suiker Gebruik Risico s Wat is het verschil met sportdrankjes?
waar niet waar
Niet waar! Niet: bij het ontbijt of als ontbijt tijdens de lessen of de pauzes vlak voor het avondeten vlak voor het slapen gaan Wel: s middags na schooltijd Vroeg op de avond? overdag in het weekend
In een blikje Red Bull zitten meer dan 5 klontjes suiker. waar niet waar
Waar! Er zitten 7 klontjes suiker in. En 80 mg cafeïne (=1 kopje koffie) En 1000 mg taurine (= 13 kopjes koffie)
Risico s 1. Overgewicht en diabetes 2. Oppeppende stoffen: druk, rusteloos, gespannen en ongeconcentreerd gedrag 3. Slaapproblemen: moeilijk in slaap komen of slapeloosheid
Bewegen
Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Jongeren: elke dag 60 minuten matig intensief bewegen waarvan 2 keer per week gericht op de lichamelijke fitheid (= sport). Volwassenen: tenminste 5 dagen per week 30 minuten matig intensief bewegen. Zo veel als mogelijk beweegmomenten! Liever niet de hele dag stilzitten compenseren met een uur (of langdurig) sporten
Cijfers bewegen Katwijk
Cijfers bewegen Katwijk
Cijfers bewegen en inactiviteit Bron: TNO Monitor Convenant Gezond Gewicht 2013 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 4-11 jarige 12-17 jarige Inactief NNGB Fitnorm = bewegen = sporten Niet gestimuleerd ze geven zelf aan dat ze denken dan wel te gaan bewegen
Manieren om aan NNGB te voldoen Tuinieren = bewegen = weliswaar niet matig intensief bewegen maar wel goed voor je lijf!
Wat kunt u als ouder doen? U heeft invloed Geef concrete grenzen aan en maak afspraken over snoepen en snacken Zorg dat er altijd fruit en groenten is om te eten Eet zoveel als mogelijk gezamenlijk Zet bij de gezamenlijke maaltijden gezond eten op tafel Geef het goede voorbeeld Stimuleer om gezonde keuzes te maken Blijf praten: vraag wat hij/ zij zelf vindt van eet- en beweeggedrag Complimenteer uw kind: een succeservaring is erg belangrijk
Gezond gedrag stimuleren
Wat geven jongeren zelf aan De helft van alle jongeren weet wel dat zij minimaal een uur per dag moeten bewegen. De meeste jongeren zegt dat het hen (heel) goed zou lukken om meer te gaan bewegen (72%) of gezonder te eten (64%) als ze dit echt zouden willen. Bijna 1 op de 3 jongeren (32%) geeft aan dat de school bijdraagt aan het verminderen of voorkomen van overgewicht. Onder andere door een gezond assortiment in de kantine.
Invloed op eet- en beweeggedrag Te laat opstaan: geen tijd om te ontbijten en om brood te smeren voor de lunch. Gevolg: honger! Moeilijk nee kunnen zeggen Verleidingen kunnen weerstaan Warme maaltijd in het gedrang door bijbaantje of sport Normen en waarden van thuis Meedoen met de groep, erbij willen horen In tussenuur supermarkt of snackbar bezoeken
Goed om te weten In de pubertijd: Moet het controlecentrum (prefrontale cortex) van de hersenen nog ontwikkelen Vooral bezig met het hier en nu Vertonen impulsief en risicovolgedrag om te kijken wat wel en niet kan Worden vrienden steeds belangrijker Doet uw kind net of wat u zegt er niet toe doet maar wordt het wel degelijk meegenomen in de overweging Bent u toch het baken op een woelige zee
Tot slot Door gezond te eten en te bewegen: Kunnen jongeren zich beter concentreren en kunnen daardoor beter leren Voelen jongeren zich fitter Zijn jongeren weerbaarder: beter zelfbeeld en groter zelfvertrouwen
Einde Heeft u nieuws gehoord? Denkt u dat u dit kunt toepassen?
Vragen, opmerkingen of hulp? U kunt mij bellen 088 308 43 82 of mailen pvanhattum@ggdhm.nl U kunt met vragen of voor hulp ook terecht bij: De Zorgcoördinator van de school GGD-jeugdverpleegkundige 088-308 43 29 of secretariaat 088-308 33 47 Katelijne Ferman kferman@ggdhm.nl