gemeente Eindhoven Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Raadsnummer o8.rz689.ooi Inboeknummer Beslisdatum B&W Dossiernummer Raadsvoorstel inzake het Beleidsplan archeologie zoo8-zozo Inleiding Vanaf 1999 kent de gemeente Eindhoven een structurele voorziening voor archeologisch onderzoek. Het archeologisch beleidsplan, door uw raad vastgesteld in 1999 vormt nog steeds de basis voorde uitvoering van het archeologisch onderzoek. Sinds 2000 bestaat er samenwerking op het gebied van archeologie met de gemeente Helmond op basis van een dienstverleningsovereenkomst. Vanaf die tijd is er een groot aantal archeologische onderzoeken uitgevoerd. Cultuurhistorie raakt steeds beter verankerd in het gemeentelijk beleid. In het verleden is onder meer "Vitaa I Verleden" door uw raad vastgesteld (24 september 2001) en wordt nog steeds gerefereerd aan de "De Koers van cultuurhistorie" uit 2002. "Vitaal Verleden" pleit voor een geintegreerde aandacht van cultuurhistorie in het ruimtelijk beleid en werkt dit vooral voor monumentenzorg uit. "De Koers van cultuurhistorie" vraagt aandacht voor de maatschappelijke geschiedenis (waaronder het ontstaan) van de stad. Met het voorgestelde archeologiebeleid dragen wij bij aan de uitgangspunten van beide nota s. Nieuwe ontwikkelingen in het (landelijke) archeologiebeleid: vanaf 1 september 2007 is de Wet op de archeologische monumentenzorg (Wamz) van kracht. Daarmee is de Monumentenwet 1988 gewijzigd voor wat betreft de archeologie. Belangrijkste uitgangspunten zijn: o gemeenten hebben op grond van deze wet meer verantwoordelijkheid op het gebied van de archeologische monumentenzorg. Dat betekent ook dat het beleid met betrekking tot de archeologische monumentenzorg helder moet zijn voor eenieder die er mee te maken krijgt; o het archeologiebeleid moet worden ingebed in de ruimtelijke ordening. I-liermee implementeert Nederland de uitgangspunten van het Verdrag van Ma Ita; vooruitlopend op de nieuwe wet is de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA) ingevoerd. De KNA beschrijft archeologische werkprocessen en stelt eisen aan de kwaliteit van de uitvoering van archeologisch onderzoek. De werkwijzen
van bureau Archeologie dienen op grond van de KNA te worden aangescherpt en geformaliseerd. Het is dus van belang de uitgangspunten voor een gemeentelijk archeologiebeleid opnieuw af te wegen en vast te leggen. In samenwerking met de gemeente Helmond is een nieuw beleidsplan geschreven, dat de basis voor de uitvoering van het archeologisch beleid in beide gemeenten vormt. Belangrijke uitgangspunten van het beleidsplan zijn het voortzetten en versterken van de bestaande autonome positie op het gebied van archeologie. Dit betekent dat archeologische waarden serieus worden meegewogen in besluiten over ruimtelijke ontwikkeling en dat wij een bureau Archeologie in stand willen houden dat naast de wettelijke taken ook archeologisch onderzoek uitvoert en aandacht heeft voor het creeren van maatschappelijk draagvlak Deze uitgangspunten passen binnen het kader van de nieuwe wet- en regelgeving en sluiten aan bij het huidige beleid van de gemeente Eindhoven. Het beleidsplan vormt de basis voor een voortzetting van de samenwerking met de gemeente Helmond. De bestaande dienstverleningsovereenkomst is niet toegerust op de nieuwe wet- en regelgeving, wij willen de samenwerking voor de periode 2008-2012 vastleggen in een overeenkomst op basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen. Daarmee wordt voldaan aan de eis die de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) stelt aan een gezamenlijke opgravingsvergunning. Doelstelling Met het voeren van een helder archeologiebeleid voldoet de gemeente aan haar wettelijke taak. Archeologische waarden maken een geintegreerd onderdeel uit van Raadsprogramma 8.7 Ruimtelijke Kwaliteit: Archeologie speelt een rol in de kaders die voor strategische gebieden in de stad zijn opgesteld. Van structuurvisie en bestemmingsplannen tot aan het verlenen van een vergunning worden archeologische waarden als onderdeel van de cultuurhistorie meegewogen in de besluitvorming. De resultaten van archeologisch onderzoek dragen bij aan Raadsprogramma 4.5 Culturele basisinfrastructuur, waar binnen het beleid op het gebied van cultuurhistorie onder meer gestreefd wordt naar het zichtbaar maken van de ontstaansgeschiedenis van de stad en ontwikkelingen in de middeleeuwen. Voorstel 1 In te stemmen met de volgende onderdelen uit het Beleidsplan archeologie 2008-201 2: a de cultuurhistorische waardenkaart te wijzigen door in de gebieden met een archeologische waarde en/of -verwachting onderscheid aan te brengen tussen: beschermde archeologische monumenten;
gebieden met een archeologische waarde; iii gebieden met hoge archeologische verwachting; iv gebieden met middelhoge archeologische verwachting; v gebieden met lage archeologische verwachting of geen archeologische waa rde; b archeologisch onderzoek waarbij de gemeente Eindhoven opdrachtgever is uit te laten voeren onder bevoegdheid van het bureau Archeologie; c aanvullende taken op het gebied van de inzet van vrijwilligers uit te blijven voeren; d aanvullende taken met betrekking tot bevordering maatschappelijk draagvlak uit te blijven voeren; 2 in te stemmen met het voortzetten van de samenwerking met de gemeente Helmond voor de periode van 1 november 2008 tot 1 november 2012 op basis van een samenwerkingsovereenkomst op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen. Argumenten 7.1 Het beleidsplan vormt de basis voor de uitvoering van het beleid op het gebied van archeologie voorde periode 2008-2012. Als gevolg van nieuwe wet- en regelgeving za I er, meer dan in het verleden, sprake zijn van archeologisch onderzoek, voorafgaand aan een ruimtelijke ingreep. Bovendien worden aan de werkwijze hogere eisen gesteld. Met het nieuwe beleidsplan worden bestaande werkwijzen waar nodig aangepast, geformaliseerd en ingepast in procedures voor ruimtelijke ordening. De belangrijkste keuzes in het beleidsplan zijn. 1 de cultuurhistorische waardenkaart te wijzigen door in de gebieden met een archeologische waarde en/of-verwachting onderscheid aan te brengen tussen: a beschermde archeologische monumenten; b gebieden met een archeologische waarde; c gebieden met een hoge archeologische verwachting; d gebieden met een middelhoge archeologische verwachting; e gebieden met een lage archeologische verwachting of zonder archeologische waarde. Wij volgen hiermee richtlijnen van de Provincie Noord-Brabant en algemeen aanvaarde uitgangspunten in de wereld van de archeologie. Doordeze waarden op te nemen in bestemmingsplannen en -voorschriften is het mogelijk gericht de verplichting van behoud van archeologische waarden of archeologisch onderzoek op te leggen; 2 archeologisch onderzoek waarbij de gemeente Eindhoven opdrachtgever is uit te laten voeren onder bevoegdheid van het bureau Archeologie. Hierdoor is er meer grip op inhoud, kwaliteit, planning en kosten van het archeologisch onderzoek;
3 aanvullende taken op het gebied van de inzet van vrijwilligers uit te blijven voeren; 4 aanvullende taken met betrekking tot bevordering maatschappelijk draagvlak uit te blijven voeren. 2. 7 Samenwerking bevordert een effici ente werkwijze. Door de uitvoering gezamenlijk met de gemeente Helmond op te pakken denken wij ook in de toekomst efficienter te kunnen werken. Inhoudelijke kennis kan worden uitgewisseld en een belangrijk deel van de overhead (huisvesting, depot) wordt gedeeld. Dit bespaart kosten. Het beleidsplan is in nauw overleg met de gemeente Helmond tot stand gekomen. Deze gemeente heeft aangegeven ook in de uitvoering van het beleidsplan samen te willen werken en zal dit door haar gemeenteraad laten bekrachtigen. De RACM stelt als voorwaarde voor het behouden van een gezamenlijke opgravingsvergunning dat een overeenkomst tussen beide gemeenten op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen wordt afgesloten. Kanttekeningen 7. ( Uitvoering vanhet voorliggende beleidsplanisafhankelijkvanextra middelenuit de Ka demo ta 2009-2072 en cofi nanci eri ng door de gemeente Helmond. Over de Kadernota wordt op 28 oktober 2008 door uw raad een besluit genomen. De gemeenteraad van Helmond zal eveneens in oktober een besluit nemen over het Beleidsplan archeologie en de financiering van het aandeel van Helmond daarin. Nadat besluitvorming heeft plaatsgevonden zal een dossier met betrekking tot de nadere uitwerking van de uitvoering van het beleidsplan worden voorgelegd. Kosten Voor de uitvoering van het archeologiebeleid is een budget van 6 543.000,ÃćâĆňâĂİ nodig. Deze kosten zijn te verdelen in: structurele kosten voor de uitvoering van wettelijke taken en aanvullend gemeentelijk archeologiebeleid op het gebied van wetenschap, communicatie, educatie en inzet van vrijwilligers Tot deze kosten worden formatie (zowel van het bureau Archeologie als van medewerkers van de sector Vergunningen, Toezicht en Handhaving) en huisvesting gerekend; incidentele kosten voor de uitvoering van opgravingen. Deze kosten worden in principe geheel verhaald op de projectbeg rotting van de desbetreffende ruimtelijke ontwikkeling; compensatie. Bij strikte toepassing van het veroorzakerprincipe kunnen zich situaties voordoen die politiek of maatschappelijk onwenselijkzijn. Uit oogpunt van het maatschappelijk belang van het archeologisch onderzoeken solidariteit met de
initiatiefnemer van een ruimtelijke ingreep wil de gemeente in specifieke gevallen tegemoetkomen in de kosten van het archeologisch onderzoek. Op deze wijze wordt voorkomen dat een archeologisch onderzoek in gevaar komt of dat een bouwproject vertraging oploopt. De wijze waarop deze compensatie gestalte krijgt wordt nader uitgewerkt, mede in relatie tot de nieuwe Grondexploitatiewet. De dekking van deze kosten is als volgt opgebouwd: bestaande middelen gemeente Eindhoven 6 262.000,ÃćâĆňâĂİ bijdrage gemeente Helmond 6 161.000,ÃćâĆňâĂİ claim Kadernota 2009-2012 < 120.000,ÃćâĆňâĂİ De bestaande middelen en een bijdrage van de gemeente Helmond zijn tot nu toe ingezet voor de uitvoering van een archeologiebeleid dat inhoudelijk op hoofdlijnen overeenstemt met het voorgestelde beleid. De nieuwe wet en Kwaliteitsnorm Nederlands Archeologie stellen echter zwaardere eisen aan professionaliteit en afstemming met de ruimtelijke ordening. Dit betekent dat de kosten toenemen Daarom is in de Kadernota 2009-2012 een aanvullend bedrag opgenomen. Met de gemeente Helmond is overeenstemming bereikt dat de kosten behorend bij de wettelijke taken in een verhouding Eindhoven 609o- Helmond 409b worden verdeeld. Daarbij is gekeken naar aard en omvang van de beide gemeenten en ervaring uit het verleden. Communicatie Het beleidsplan is in samenwerking met vertegenwoordigers van de gemeente Helmond tot stand gekomen. Het conceptbeleidsplan is voorgelegd aan de monumentencommissie. De opmerkingen van deze commissie hadden vooral betrekking op de verankering van archeologie binnen het bestaande beleid en het proces om tot een goede en onafhankelijke afweging van de archeologische waarden te komen. In het beleidsplan hebben wij daar aandacht aan gegeven. In de uitvoering zal steeds afstemming met de trajecten op het gebied van de ruimtelijke ordening gerealiseerd worden. Het conceptbeleidsplan is gepresenteerd aan betrokken organisaties. Hun reacties zullen worden meegenomen in de uitvoering van het beleidsplan. Planning en uitvoering De bestaande werkwijze van het bureau Archeologie komt op hoofdlijnen overeen met de intenties van het Verdrag van Malta en de uitwerking daarvan in de Monumentenwet 1988. Vooruitlopend op de invoering van deze wet is medio 2007 gestart met de implementatie van de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie in de organisatie en werkwijze van het bureau Archeologie.
Na besluitvorming over het Beleidsplan 2008-2012 wordt de werkwijze verder i n g a a n. geformaliseerd en inzichtelijk gemaakt in relatie tot de reguliere processen op het gebied van de ruimtelijke ordening. Ook zullen, in overeenstemming met de door de monumentencommissie gemaakte opmerkingen, in de verdere uitwerking duidelijke afspraken gemaakt worden over: - een scheiding van verantwoordelijkheden (per project) tussen enerzijds het opstellen van het archeologisch programma van eisen en de toetsing hiervan en anderzijds de feitelijke uitvoering van de opgraving; - een set van inhoudelijke kriteria op basis waarvan de keuzen voor onderzoeken/of behoud worden gemaakt; - werkafspra ken over de rol van de cie Ruimtelijke Kwaliteit in relatie tot archeologische werkzaamheden. De overeenkomst met de gemeente Helmond loopt per 1 november 2008 af. Een nieuwe overeenkomst kan, na goedkeuring door uw raad, direct aansluitend Evaluatie Medio 2010 zullen wij de uitvoering van het beleidsplan en de samenwerking met de gemeente Helmond evalueren. Bijlage(n) Als bijlage(n) bij dit voorstel behoren: Beleidsplan archeologie 2008-2012; Samenwerkingsovereenkomst Eindhoven-Helmond. De bi) lagen worden meegestuurd. Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, A. Brunninkhuis, secretaris.
Raadsnummer O8. RZ 689. OOI Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 8 juli 2008; besluit: 1 in te stemmen met de volgende onderdelen uit het Beleidsplan archeologie 2008-201 2: a de cultuurhistorische waardenkaart te wijzigen door in de gebieden met een archeologische waarde en/of -verwachting onderscheid aan te brengen tussen: beschermde archeologische monumenten; ii gebieden met een archeologische waarde; iii gebieden met hoge archeologische verwachting; iv gebieden met middelhoge archeologische verwachting; v gebieden met lage archeologische verwachting of geen archeologische waarde; b archeologisch onderzoek waarbij de gemeente Eindhoven opdrachtgever is uit te laten voeren onder bevoegdheid van het bureau Archeologie; c aanvullende taken op het gebied van de inzet van vrijwilligers uit te blijven voeren; d aanvullende taken met betrekking tot bevordering maatschappelijk draagvlak uit te blijven voeren; 2 in te stemmen met het voortzetten van de samenwerking met de gemeente Helmond voor de periode van 1 november 2008 tot 1 november 2012 op basis van een samenwerkingsovereenkomst op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 16 september 2008. J. van den Biggelaar, waarnemend voorzitter. J. Verheugt, griffier. k<08009277
gemeente Eindhoven Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat Retouradres Postbus 9oISo, S6oo RB Eindhoven Aan de leden van de raad van de gemeente Eindhoven. Raadsnummer 08.R2689.002 Behandeld door M. Honing Telefoon (o4o) 238 24 88 Ons kenmerk griffie Verzenddatum 28 augustus 2008 Commissieadvies Betreft cie WR: Raadsvoorstel inzake Beleidsplan archeologie 2008-2012. De commissie Wonen en Ruimte heeft in haar vergadering van 27 augustus 2008 beraadslaagd over het bovengenoemde onderwerp. Een aantal fracties heeft vraagtekens gezet bij de beschikbaar te stellen financiele middelen, dat zou wel eens te weinig kunnen zijn. De wethouder zal in de evaluatie van het beleid ook de financiele aspecten meenemen. De commissie heeft a Is volgt geadviseerd: PvdA: CDA: SP: VVD: GroenLinks: leefbaar eindhoven OuderenAppel: akkoord, maar kanttekeningen geplaatst bij beslispunt 2, de samenwerking Eindhoven-Helmond, waarom niet met andere gemeenten; D66: De Stadspartij: Lijst Pim Fortuyn: ChristenUnie: De secretaris van de commissie, M. Honing Bijlage(n): 0 Bezoekadres Stadhuisplein Io Eindhoven Openingstijden ma t/m vr 9.oo-r6.oo uur Postadres Postbus 90I50 s6oo RB Eindhoven Telefonisch bereikbaar