Speelwerkbrief Nationale voorleesdagen 2016 1
Inhoudsopgave Inleiding pagina 3 Kernwoorden, woorden en begrippen pagina 4 Inrichten van de ruimte pagina 5 Voorlezen pagina 6 Activiteiten Links en maak- en doe activiteiten pagina 8 Zintuigelijke activiteiten pagina 9 Spelactiviteiten voor een kleine groep pagina 10 Beweegactiviteiten pagina 11 Groep 1 en 2 doelgerichte activiteiten pagina 12 Uitstapje pagina 15 Muziek pagina 16 Boekentips pagina 17 Ouderbetrokkenheid pagina 20 Voorleestips pagina 21 2
Nationale Voorleesdagen 2016 Van woensdag 27 januari t/m zaterdag 6 februari 2016 vinden de Nationale Voorleesdagen plaats. Het boek dat dit jaar centraal staat is: We hebben er een geitje bij! Door: Marjet Huiberts met illustraties van Iris Deppe Op woensdagmorgen 27 januari leest de burgemeester van Leiden voor in de bibliotheek in Het Gebouw. Kleuters van basisschool de Springplank en de Kleuterplusgroep, peuters van SPL en kinderen van de Tovertuin van FloreoKids, komen luisteren naar het voorlezen van de burgemeester. Peuters die met hun ouders meedoen met een programma van JES Rijnland komen ook samen met en ouder luisteren naar het voorlezen door de burgemeester. Voorlezen aan kinderen is belangrijk! Het prikkelt de fantasie, ontwikkelt het taalgevoel en bezorgt hen veel plezier. Speciaal voor baby s, peuters en kleuters zijn er De Nationale Voorleesdagen. Deze dagen hebben als doel het voorlezen aan kinderen die zelf nog niet kunnen lezen, te bevorderen. Zo worden kleintjes grote lezers. Voor iedereen die met jonge kinderen van 2 6 jaar werkt heeft de werkgroep NVD een speelwerkbrief gemaakt met suggesties rondom het boek We hebben er een geitje bij!! Bij activiteiten die specifiek voor kinderen van 4-6 jaar zijn bedoeld, staat de leeftijd 4-6 jaar naast het kopje van de activiteit. Wij hopen dat deze speelwerkbrief je inspireert en uitnodigt om met het boek aan de slag te gaan! We wensen alle peuters en kleuters samen met hun pedagogisch medewerkers, leidsters of leerkrachten veel voorlees- en speelplezier toe! Namens de NVD speelwerkbrief werkgroep: Sanne Feil, Annegien Mevius Laven, Annemarie van Kommer en Marianne van Leeuwen met input van Inge Mooiman, Marie Matthijssen, Maartje Kijne, Krista Leusink en Judith Uiterwijk 3
We hebben er een geitje bij! We hebben er een geitje bij!, geschreven door Marjet Huiberts en geïllustreerd door Iris Deppe, is verkozen tot Prentenboek van het Jaar 2016. In We hebben er een geitje bij! is op de kinderboerderij een nieuwe bewoner geboren. Voor Mik het babygeitje heeft gevonden, gaat hij langs alle andere kinderboerderijdieren, die elk op hun eigen manier uiting geven aan hun blijdschap over de geboorte van het nieuwe geitje. Kernwoorden, woorden en begrippen In het boek zitten een aantal kernwoorden. Kernwoorden zijn de woorden die kinderen moeten kennen om het verhaal te begrijpen. Begrippen kun je uitleggen door ze de kinderen hun zintuigen te laten gebruiken en te laten ervaren wat een woord betekent. Basiswoorden: Kinderboerderij Geitje en moedergeit Koe Paard Scharrelkip Konijn Boer Varken en biggetje Werkwoorden: Blij zijn Van oor tot oor stralen Harken Juichen slapen Begrippen: Bij het hek Langs het paard In de wei Naast het klimrek Vlakbij de stal In het hooi 4
Inrichten van de ruimte Inrichten van het lokaal / van een hoek Om met de kinderen in de sfeer van het boek te komen is het goed om je lokaal aan te passen. Tips hiervoor zijn: - Maak een soort baby /kraamkamer waar 4 baby's in bedjes liggen en waar de moeder op bed ligt. De zuster kan dan voor de baby's zorgen, ze in bad doen, flesje geven,wegen etc. Bij de kersverse moeder kan je op bezoek gaan om de nieuwe baby te bewonderen. - Richt een hoek in rondom sprookjes waarin geitjes voorkomen. - Maak een geitenwei met een hek eromheen van blokken. De kinderen kunnen er in spelen met hun mee gebrachte knuffels. Hier speel je dan dat je de geiten moet verzorgen. Flesjes melk, borstelen enz. - Maak hokken van dozen voor dieren met stro, deurtjes, voederbakken en knuffels erin. Verteltafel Naast het inrichten van een hoek is het maken van een verteltafel ook een goede manier om het boek te laten leven in de groep. De kinderen kunnen met de materialen op de verteltafel het verhaal naspelen. Leg materialen uit het boek op de tafel. Hang afbeeldingen uit het boek op bij de tafel. Laat kinderen baby foto s meenemen. Leen een leuke vertelkist bij BPlusC. 5
Voorlezen Introductie van We hebben er een geitje bij! Je kan als Mik verkleed binnenkomen. Trek een gele (regen)jas aan met rode laarsjes, op een step en vertel dat je voor het eerst naar de kinderboerderij gaat. Neem de kinderen mee in jouw wandeling door de kinderboerderij. Bespreek met ze welke dieren je allemaal tegen kan komen. Je kan de dieren er bijpakken en de kinderen laten meedenken hoe Voor de jongste kinderen is het nog moeilijk om lang naar een verhaal te moeten luisteren. Ook activiteiten waarbij ze lang op hun beurt moeten wachten of zich aan spelregels moeten houden zijn meestal niet geschikt. Jonge peuters hebben maar een hele korte spanningsboog (maximaal 10 minuten) en bovendien is hun woordenschat nog niet zo groot. Probeer het voorlezen en de activiteiten daar op aan te passen: zorg dat het niet te lang duurt, dat het niet te moeilijk is en laat de kinderen vooral zoveel mogelijk zelf handelen met tastbare materialen. Voorleestips: Gebruik een mand met attributen bij het boek, bijvoorbeeld plastic of stoffen diertjes. Je kunt het juiste diertje bij de juiste bladzijde laten zien. Geef het diertje eventueel aan een kind dat het nog erg moeilijk vind om het verhaal te volgen: het verhaal wordt dan tastbaarder voor het kind en doordat het kind wat kan vasthouden, stoort het de andere kinderen in de groep minder tijdens het voorlezen. Voor de allerjongste kinderen kun je er ook voor kiezen om het verhaal niet voor te lezen maar alleen samen door het boek te bladeren en te praten over wat jullie zien. Ook dreumesen van 1,5 jaar vinden het al leuk om dierengeluiden na te doen. Eventueel kun je daar ook de speelgoeddiertjes bij gebruiken. Waarschijnlijk zullen de kinderen zelf al de speelgoeddiertjes aanwijzen of pakken die op de bladzijde staan. Anders kun je de kinderen er op wijzen en de dieren benoemen. Als de kinderen het boek op deze manier goed leren kennen, lukt het ze daarna soms wel om geconcentreerd naar het verhaal te luisteren. Introductie van het boek Bekijken samen de voorkant. Wat zien jullie? Bekijk eerst samen een aantal platen en praat met de kinderen over wat ze zien. 6
Na het voorlezen Praat met de kinderen over het boek. Stel vragen over het verhaal, en praat met de kinderen over het verhaal. Misschien willen de kinderen het verhaal wel navertellen aan elkaar, met of zonder het boek erbij. Kleurenkopietjes van de verschillende pagina s van het boeken kunnen hierbij gebruikt worden. Kinderen kunnen het verhaal in volgorde leggen (gebruik afhankelijk van de leeftijd drie of vier platen of meer). Je kunt zo zien of kinderen de lijn van het verhaal hebben begrepen. Aansluiten bij eigen ervaringen en denkvragen Ben je wel eens op een kinderboerderij geweest? Welke dieren hebben jullie gezien in het boek? Wat doet Mik allemaal? Zijn jullie wel eens jonge dieren tegen gekomen? Bij wie is er een jonger broertje of zusje geboren? Ga met de kinderen in kleine groepjes in gesprek over de kinderboerderij, de dieren die je daar tegen kan komen, geboorte van jonge dieren, geboorte in het algemeen. 7
Activiteiten Links Via de onderstaande links kom je op pagina s met leuke ideeën over activiteiten rondom We hebben er een geitje bij!: http://www.jufanke.nl Juf Janneke heeft vooral veel onderwerpen uitgewerkt onder het kopje projecten. Een voorbeeld is het onderwerp sprookjes. Verder heeft ze onder meer de volgende projecten uitgewerkt: boerderij en baby s. Hieronder de link naar haar pagina over sprookjes: http://www.jufanke.nl/themasprookjes.html http://www.jufanke.nl/voorleesdagen.html Veel ideeen rondom het boek. Vooral veel leuke tips over de inrichting van de hoeken! https://www.pinterest.com/marije0677/we-hebben-er-een-geitje-bijnationale-voorleesdage/ Hier vind je leuke knutselideeën en andere activiteiten tips rondom het boek We hebben er een geitje bij! http://www.overkinderen.nl/hhp_article_show.asp?artid=4933&art_type=11 Allerlei ideeen rondom de boerderijdieren. Maak- en doe activiteiten voor 2-4-jarigen: - Diertjes plakken met plakfolie en pompons. Teken met dikke stift een dier op de achterkant van de plakfolie en gebruik tape of plakband om de folie met de plakkant naar voren op het raam te plakken. Zet een schaaltje met pompons klaar en moedig de kinderen aan om de pompons op de folie plakken. De kinderen oefenen hierbij ongemerkt hun fijne motoriek: ze moeten de pompon tussen duim en wijsvinger vastpakken om hem op te kunnen plakken. Het leuke hieraan is dat de kinderen de pompons weer los kunnen trekken en op een andere plek kunnen plakken. Je kunt er dus ook meerdere kinderen achter elkaar mee laten spelen. Deze activiteit is ook heel geschikt voor de oudere baby s. Sommige kinderen zullen al proberen om de pompons in het dier te plakken, voor andere kinderen is het opplakken zelf al uitdaging genoeg. Als je graag een knutselwerkje mee naar huis wil geven, dan kun je natuurlijk ook voor alle kinderen een stuk plakfolie op het raam of op de tafel plakken. Je kunt dan ook materialen aanbieden die niet makkelijk meer los te trekken zijn, 8
zoals stukjes stro, veertjes of zand. Met stroken stevig papier om de zijkanten maak je snel een leuk kunstwerk om mee naar huis te geven. - Zorg voor papieren bordjes met verf en plastic diertjes. Laat de kinderen zien dat je pootafdrukken kan maken door de poten van de diertjes in de verf dopen en daarmee op papier te stempelen. Moedig ze aan het zelf te proberen. Je kunt ook pootafdrukken maken in klei. Zintuigelijke activiteiten Pinterest staat vol met ideeën voor Sensory Play of Sensory Table Activities. In al deze activiteiten staan de zintuigen en het zelf ontdekken en handelen centraal. Door kinderen te laten spelen met materialen die bij het thema passen, leren ze heel veel over het thema, zonder dat ze daarbij stil hoeven te zitten of lang hoeven te luisteren. Soms zijn het activiteiten waarbij kinderen vies worden, zoals spelen met modder of verf, maar er zijn ook genoeg schone activiteiten te vinden als je opziet tegen allemaal vieze kinderen en een vies lokaal. Hieronder wat ideetjes: - Vul de zand- of watertafel met zand (of ander materiaal, bijvoorbeeld stro, modder, droge rijst of maiskorrels) en leg er boerderijdieren en bakjes bij. Laat de kinderen de materialen vrij ontdekken of voeg zelf spelideeën toe. Je kunt de babydieren bijvoorbeeld verstoppen en de kinderen vragen om een dier te zoeken: Mamma Koe is haar kalfje kwijt, kunnen jullie helpen om het kalfje te vinden? Spelenderwijs leren de kinderen zo welk babydier bij welke moeder hoort en hoe de dieren heten. Je kunt ook voorstellen om stallen en hokjes te bouwen voor de verschillende dieren, als je genoeg diertjes hebt is dit een leuke sorteeractiviteit. Blijf goed naar de kinderen kijken en pas je spelideeën daarop aan. Voor de allerjongste dreumesen is het ontdekken van de materialen waarschijnlijk al genoeg uitdaging! - Vul een mand of tafel met interessante materialen die bij het thema passen, bijvoorbeeld veertjes, (nep)eieren, watten, een hoefijzer, stro of konijnenvoer. Laat de kinderen de materialen zelf voelen en ruiken. Let op de reacties van de kinderen, vraag ze eventueel wat ze ervan vinden en benoem wat ze ervaren. Zacht, hard, wollig, kriebelig, rond, prikken, stinken het zijn allemaal nieuwe woorden waar je de kinderen kennis mee laat maken. Het gaat er niet om dat je deze woorden ook echt gaat oefenen, als kinderen deze woorden maar vaak genoeg en in veel verschillende situaties horen, leren ze die vanzelf. Je kunt de mand met materialen trouwens ook gebruiken bij het boek: bij welk dier of bij welke bladzijde hoort het materiaal? 9
- Stop hooi of stro in picknickmandjes en laat de kinderen het er zelf uitpeuteren en weer instoppen. Zorg voor voldoende mandjes en stro als je dit met een grote groep kinderen tegelijk wil doen. Succes verzekerd, ook op een babygroep! (plan wel wat tijd in om het stro weer op te vegen ) - Plastic diertjes wassen in de watertafel, de gootsteen of een afwasteiltje. Zorg voor lekker veel sop, warm water en sponsjes of afwasborstels. Eventueel kun je deze activiteit doen nadat de kinderen pootafdrukken hebben gestempeld met plastic diertjes (zie knutsel ideeën ), dan zijn je diertjes gelijk weer schoon. Spelactiviteiten voor een kleine groep Van de dieren die voorkomen in het boek maak je kaartjes met het dier en hun naam erbij. Zie woordkaarten op de website van juf Janneke en de memorie die je opgestuurd krijgt vanuit je instelling. De kaartjes doe je in een grote tractor. Met deze kaartjes kun je allerlei activiteiten doen (tellen van de dieren, doen als een dier, geluiden nadoen van de dieren, memorie spel, naspelen van het boek, enz. ). Memorie Doe met de afbeeldingen van de dieren of met de woordkaartjes memorie met een kleine groep kinderen. Laat de kinderen de dieren benoemen die ze omdraaien. Mix en koppel Speel mix en koppel met de afbeeldingen van de dieren. Mix en koppel is een vorm van coöperatief leren waar binnen de Piramidemethode mee gewerkt wordt. Wat is weg? Leg verschillende materialen van de ontdektafel voor de kinderen neer, laat de kinderen hun handen voor hun ogen doen en haal iets weg. Laat de kinderen raden wat je hebt weggehaald. 10
Naspelen van het verhaal Laat de kinderen het verhaal naspelen met de materialen op de verteltafel of de materialen die je verder in je ruimte hebt rondom het boek. Beweegactiviteiten Geitentikkertje Ieder kind krijgt een geitenstaartje, de tikker pakt het geitenstaartje af. Bewegen als de dieren in het boek Je kan hiervoor afbeeldingen van bijvoorbeeld springende geiten gebruiken of fladderende kippen. Youtube filmpjes van bewegende dieren zijn ook leuk om te gebruiken: - Grappige en schattige geitjes: https://youtu.be/2l2p1nh-5uu - Rennende lammetjes: https://youtu.be/o1z7tuhlq_g Geitenparcours Maak een parcours van banken, tafels, stoelen en dergelijke en laat de kinderen om de beurt als een geitje het parcours afleggen. Kijk vooraf naar een filmpje of afbeeldingen van klimmende geitjes. 11
Groep 1 en 2 doelgerichte activiteiten Voor groep 1 en 2 kan de insteek zijn het sprookje: De wolf en de 7 geitjes. Er is ook een boek uit de top 10 dat heet: Sneeuwwitje breit een monster. Andere sprookjes met dieren zijn: de Bremer stadsmuzikanten en Roodkapje. Taal: Voorkennis ophalen over jonge dieren Hoera! Er is een geitje geboren op de kinderboerderij! Hoe heten de jonge dieren van de kinderboerderij? Hoe heet het jong van een koe? En van een varken? Van een kip? enz.. Schooltv: koekeloere;meeeeeh Woordweb: Wat weet je van een geit? Algemene informatie over geiten: De geit en de bok. Die horen bij elkaar. De geit is het vrouwtje. De bok is het mannetje. Op sommige boerderijen zie je geiten. Een geit heeft niet veel eten nodig. Vooral niet als ze in het wild leeft. Wilde geiten wonen in de bergen. Waar mensen haast niet kunnen komen. Ze kunnen heel goed klimmen. Soms krijgt een geit jonge geitjes. een of twee. De moedergeit voedt de jongen met haar melk. Ze zoogt ze. De geit is een zoogdier. Net als het schaap en het paard. De letter G op: www.schooltv.nl/video/de-geit-kijk-en-lees Zelf voorwerpen zoeken die beginnen met een G Woorden na stempelen met de G School tv: Kijken bij de geitjes Hoe leven ze?(link met het sprookje van de 7 geitjes) 12
Rekenen - 7 In de cijfermuur De 7 staat centraal bij De wolf en de 7 geitjes. Start met een kringactiviteit rondom de 7. Hoe ziet de 7 eruit? Kunnen de kinderen spullen in de klas vinden met een 7 erop of met als aantal 7? Verzamel de spullen in de kring. Zoek gedurende de week naar de 7 in en om de school. - Wolf en de 7 geitjes - plaats bepalende begrippen Bij dit sprookje passen natuurlijk verstopspelletjes! Verstop een voorwerp in de klas. Eén leerling mag het voorwerp verstoppen, terwijl de andere kinderen de ogen dicht doen. Nu mag een ander kind gaan zoeken. De leerling mag aanwijzingen geven als 'dichtbij', 'boven', 'in', 'op', 'tegenover'. Als je deze begrippen goed wilt oefenen, kun je ook zelf de aanwijzingen geven en de klas laten raden. Later kan de klas dan aanwijzingen geven. - De 7 geitjes - aftelversje van 7 naar 1 Leer het onderstaande versje aan de kinderen. (Dit is eigenlijk een liedje, als je de melodie kent kun je het liedje zingen). 7 Kleine geitjes alleen in huis daar komt de wolf en moeder is niet thuis hap, hap, hap wat een pech geitje nummer één is weg. 6 Kleine geitjes alleen in huis daar komt de wolf en moeder is niet thuis hap, hap, hap wat een pech geitje nummer twee is weg. enz. 1 klein geitje alleen in huis daar komt de wolf en moeder is niet thuis Maar nu heeft de wolf verdriet 't laatste geitje vindt hij niet! 13
Creatieve activiteiten o de geit Wat heb je nodig: wc-rol, zwarte stift, eventueel grijze verf, gekleurd papier, schaar, lijm, watten Verf eventueel de wc-rol grijs. Knip twee ogen uit en plak ze op in het midden van de wc-rol. Teken een neus en een mond onder de ogen. Knip twee oren uit gekleurd papier en plak ze op. Knip twee hoorns uit gekleurd papier of karton en plak ze op. Maak een sik door watten op te plakken. o De klok Gemaakt van een sap/melk pak Speellokaal/Gymles o Dans de 7-sprong. De wolf en de zeven geitjes; tikkertje De kinderen hebben het verhaal van de wolf en de zeven geitjes al meerdere malen gehoord. Speel het verhaal kort na, kies een geitje en een wolf (de tikker). Laat de kinderen een kort dialoog uitspelen. Voorbeeld De wolf klopt aan en zegt met zware stem 'Laat me binnen kinderen, ik ben jullie moeder en ik ben iets vergeten mee te nemen'. Geitje: Jij bent niet onze moeder, je stem is veel te lelijk De wolf haalt honing en smeert zijn keel, klopt opnieuw aan en zegt met een hoge stem: 'Laat me binnen kinderen, ik ben jullie moeder'. Geitje: Ja, je klinkt als onze moeder, laat me je poot zien zodat ik zeker weet dat je niet de wolf bent. De wolf weet dat hij met zijn zwarte poot niet binnengelaten wordt. Hij zegt; 'ik ben zo terug kinderen' en gaat naar huis om een zak meel te halen. Terug bij het huis van de geitjes smeert hij zijn keel met honing en steekt zijn poot in het meel. Daarna zegt hij: 'Kinderen laat mij binnen, ik ben jullie moeder!'. Geitje: Laat je poot zien, dan weet ik zeker dat je de wolf niet bent. De wolf steekt zijn poot uit en de geitjes zien de witte poot. Hoera, roepen zij in koor, het is moeder! En het geitje doet de deur open. Op het moment dat het geitje de deur open doet begint het tikspel. De wolf moet zeven geitjes tikken. Als een geitje getikt is moet deze in een hoepel gaan zitten. Als alle hoepels vol zijn heeft de wolf gewonnen en zijn de geitjes opgegeten. Gelukkig is de juf moeder geit en deze bevrijd alle kinderen uit de hoepels/geitjes uit de buik. Er wordt een nieuwe wolf gekozen en het spel wordt herhaald. Tip; spreek een stopteken af, bijvoorbeeld het drie maal slaan op een trommel. 14
Uitstapje met de groep Het ei van egel Egel ziet hoe Eend haar eitjes uitbroedt. Meteen wil hij ook een ei! Egel vindt een groen ei met stekels. Dat ei hoort bij hem, zoveel is zeker! Hij maakt een nest en zorgt goed voor het ei. De andere egels zeggen dat er niets uit zijn ei zal komen. Toch kruipt er een wormpje uit; alles kan, zolang je er maar in gelooft. Het verhaal wordt verteld met een egelhandpop en een kastanje. Vervolgens leidt de educatief begeleider een vraaggesprek over hoe jonge dieren in de buik leven en geboren worden. Tijdens het gesprek onderzoeken de kinderen echte objecten, zoals eieren, jonge dieren en zaden. Als verwerking tekenen of knutselen de deelnemers een jong dier in een buik of een ei. De volwassene heeft als rol vragen te stellen over de tekening en de antwoorden van het kind op de tekening te schrijven volgens de aanpak van taaltekenen. Ze praten en werken samen. Aan de hand van de speurposter zoeken ze ten slotte in het museum naar jonge dieren, eieren en zaden. De speurposter staat vol vragen die uitnodigen om samen op onderzoek uit te gaan. Geschikt voor peuters en groep 1 en 2 Duur 1,5 uur Wanneer van 27 januari tot de zomervakantie Werkvorm interactief voorlezen, onderzoek aan echte objecten, teken- /knutselactiviteit, zoektocht in het museum aan de hand van een speurposter Groepsgrootte maximaal 36 personen Prijs 4,- per persoon Gedurende de voorjaarsvakantie (van 21 tot en met 28 februari) biedt Naturalis deze activiteit ook aan voor families. De activiteit is dan gratis bij aankoop van een entreebewijs. Meer informatie en reserveren Kom naar Naturalis met een kindergroep: reserveer van tevoren en betaal slechts 4 per persoon. Wij vertellen graag meer over de mogelijkheden voor de kindergroep. Reserveren kan op werkdagen van 09:00 tot 17:00 uur via 071-7519626 of reserveringen@naturalis.nl. Meer informatie over alle activiteiten via www.naturalis.nl. 15
Muziek Op de CD uitgegeven door Cubiss staat een liedje dat gemaakt is bij het boek (www.cubiss.nl). De CD is via de website te bestellen en kost: 3.75. Liedjes Koetjes in t stalletje Koetjes in t stalletje wees toch eens stil Hier is een klein geitje dat slapen wil Boe, zeggen de koeien Dan zullen wij niet meer loeien Schaapjes in t stalletje wees toch eens stil Hier is een klein geitje dat slapen wil Bèeh, zeggen de schapen Dan zullen wij niet meer blaten Kom je kijken naar mijn kindje Kom je kijken naar mijn kindje Dat vraagt moeder geit aan mij Want mijn geitje is de liefste van de kinderboerderij In het stalletje In het stalletje staan de dieren heel gezellig bij elkaar En ze zingen een mooi liedje voor het kleine geitje daar Ja, zegt het ezeltje. En ik houd hier de wacht Boe, zegt het koetje. Lief geitje, slaap nu zacht. Old Mc Donald had a farm Uit: If you see a crocodile (boekje + CD) - Petra Koelewijn Er zaten 7 kikkertjes al in een boerensloot Uit: In de maneschijn van Marian van Lieshoud Een koetje en een kalfje Uit: Eigenwijs blz. 66-67 en uit Liedjes met een hoepeltje erom blz 22-25 Als de boer de staldeur opent. Uit: de liedjes almanak lente / zomer van Koos Meinderts Op de boerderij Grauwtje de ezel Op de boerderij daar lopen dieren in de wei Schaapje, schaapje heb je witte wol Lammetje, lammetje, lammetje Knor, knor, knorrepotje Uit: Liedjes met een hoepeltje erom blz 22-25 Klompertje en zijn wijfje Tik, tak, tol de boer die stal een knol Uit: rijmpjes en versjes uit de oude doos blz 126/blz 60 16
Boekentips voor peuters en kleuters Nijntje danst door het huis van blijdschap. Vader en moeder pluis hebben haar net verteld dat ze een broertje of zusje krijgt! Ze maakt vast een paar cadeaus. Als kleine pluis geboren wordt is nijn er helemaal stil van, want ze had niet verwacht dat het zo klein zou zijn. De volgende dag trakteert ze de hele klas op beschuit met muisjes. Aap heeft een zusje gekregen. Alle vrienden van het dierenplein vinden haar ontzettend lief en schattig. Maar Aap vindt haar helemaal niet leuk. Wanneer gaat de baby terug in mama's buik? Een mooi verhaal over grote broer leren zijn. Voor peuters vanaf 30 maanden, met de sociale vaardigheden van het kind als thema. Ik ben Kaatje. In mama's buik groeit een baby. Krijg ik een broertje of zusje? Leuk boekje over een baby op komst... Daan is dolblij dat hij een broertje of zusje krijgt. Hij kan bijna niet wachten tot het nieuwe kindje er is en maakt al grootse plannen voor de toekomst. Maar als het baby'tje geboren is, valt het hem toch een beetje tegen. Het kindje kan nog niets. En als Daan lekker met mama wil praten, komt er steeds bezoek. Daan wordt er een beetje verdrietig van. Gelukkig blijkt algauw hoe trots mama op haar grote zoon is. Dit poppenmoedertje heeft het maar druk: flesje geven, luier verschonen, in bad doen. Maar ja, ze is dan ook een grote meid, die haar mama helpt met de echte baby. Een schattig boek voor poppenmoeders en grote zussen (in spe) - om in te lezen en mee te spelen. Met stevige flapjes en schuifjes en zachte stofjes om aan te raken. Kleine Beer heeft zich heel erg verheugd op de nieuwe baby. Maar zo had hij het zich niet voorgesteld! Papa en mama zijn de hele tijd met zijn zusje bezig en hebben geen tijd meer voor hem. Bovendien kan ze nog helemaal niks, dus ook niet met hem spelen. Boos en teleurgesteld gaat hij naast zijn zusje op het speelkleed liggen. En dan begrijpt hij plotseling hoe leuk het is om een zusje te hebben, die naar hem lacht als hij tegen haar praat. Ontroerend verhaal over een heel herkenbaar onderwerp, met vertederende illustraties van Eve Tharlet. 17
Er is een kleine baby geboren uit mama's bolle buik! Bobbi helpt met de baby in bad doen, aankleden en de fles geven. Dit boekje is het vervolg op Bobbi wordt grote broer, waarin de nadruk ligt op de komst van de baby, terwijl hij/zij in dit deel geboren is! Wat ruikt Bobbi daar? De baby, Bobbi trekt een vies gezicht. Papa vraagt: 'Help je verschonen?' Maar Bobbi knijpt zijn neus stijf dicht. Van pluizige lammetjes tot zachte beertjes. Voel en ontdek hoe de verschillende vachtjes aanvoelen in dit veilige, stevige boek voor baby s. Begin vroeg met leren met dit leuke boekje! Eric Carle tekent niet alleen dieren maar laat ze nog horen ook! Een geluidenboek met flapjes voor het leren kennen en herkennen van dieren en hun jongen. Klein Geitje is het kleinste geitje van allemaal. Maar dat maakt uit, want Klein Geitje kan alles al. Klimmen, bijten, blèren, eten Een kleine geit in de grote wereld. Net zo eigenwijs als een peuter! niks Kijk hoeveel mama's en papa's van hun kleintjes houden in dit aandoenlijke dubbele kartonboek. Het kleine boek zit in het grote boek, zodat kinderen de jonge dieren bij de juiste ouders kunnen zoeken! 18
De Prentenboek TopTien voor De Nationale Voorleesdagen 2016: De krijtjes staken - Drew Daywalt en Oliver Jeffers (De Fontein) De krokodil die niet van water hield- Gemma Merino (Lemniscaat) De leeuw en het vogeltje - Marianne Dubuc (Querido) Feestmaal voor de koning - Marlies Verhelst en Linde Faas (Lemniscaat) Gewonnen - Ruth Wielockx (Clavis) Gonnie & vriendjes in ganzenpas - Olivier Dunrea (Gottmer) Het ei van Egel - Nozomi Takahashi (De Eenhoorn) Sneeuwwitje breit een monster - Annemarie van Haeringen (Leopold) Vergeet mij nietje - Milja Praagman (De Eenhoorn) We hebben er een geitje bij! - Marjet Huiberts en Iris Deppe (Gottmer) Meer informatie over de boeken in de TopTien vind je door de onderstaande link: http://www.nationalevoorleesdagen.nl/prentenboeken/2016/toptien.html 19
Ouderbetrokkenheid Probeer de ouders te betrekken bij de nationale voorleesdagen. Hang de poster op met de diverse activiteiten die in Leiden en omstreken zijn georganiseerd in samenwerking met bibliotheek Leiden / Leiderdorp. Attendeer ouders op deze activiteiten. In een nieuwsbrief kun je ouders op de hoogte brengen van de Nationale Voorleesdagen. Maak ouders er in de nieuwsbrief attent op hoe belangrijk voorlezen is op jonge leeftijd. Niet alleen op de speelzaal maar ook thuis. Geef aan dat kinderen tot hun 18 e jaar gratis lid kunnen worden van de Openbare Bibliotheek. Voorbeeld nieuwsbrief Van woensdag 27 januari t/m zaterdag 6 februari 2016 vinden de Nationale Voorleesdagen plaats. Het boek dat dit jaar centraal staat is: We hebben er een geitje bij! Door: Marjet Huiberts met illustraties van Iris Deppe In We hebben er een geitje bij! is op de kinderboerderij een nieuwe bewoner geboren. Voor Mik het babygeitje heeft gevonden, gaat hij langs alle andere kinderboerderijdieren, die elk op hun eigen manier uiting geven aan hun blijdschap over de geboorte van het nieuwe geitje. Tijdens de Nationale Voorleesdagen lezen we het boek voor aan de kinderen. Verder spelen, zingen en werken ook over het boek. Het voorlezen aan de kinderen is een belangrijk rustmoment tijdens de ochtend of middag op de groep. Voorlezen is belangrijk voor de taalontwikkeling. Kinderen leren door te luisteren naar een verhaal nieuwe woorden. Kinderen leren door voorgelezen te worden ook hoe een verhaal in elkaar zit en om te luisteren. Het belangrijkste is natuurlijk dat kinderen plezier beleven aan het voorlezen en ervan genieten om voorgelezen te worden! Tips voor het betrekken van ouders bij de nationale voorleesdagen 2016 Aan ouders laten zien hoe je een prentenboek voor kunt lezen. Ouders vragen om te komen voorlezen in de groep. Geef ze vooraf vast het boek mee om te oefenen. Introduceer een logeerbeer of logeerpop. Geef de logeerbeer of -pop een logeertas mee met daarin o.a. het boek van de voorleesdagen (of een ander leuk prentenboek). Door het meegeven van de logeertas stimuleer je de ouders om thuis voor te lezen. Het is leuk om er een leeg schriftje in te doen waarin de ouders met hun kind kunnen opschrijven en/ of tekenen wat ze gedaan hebben met de beer of pop en het boek. Als uitstapje kunnen ouders met hun kinderen naar de kinderboerderij gaan. 20
Voorleestips Tips bij het voorlezen aan peuters en kleuters - Lees het boek een aantal keren ter voorbereiding; let op de punten in het verhaal die aandacht nodig hebben. - Kies een rustige en knusse plek, zodat alle aandacht naar het kijken en lezen kan gaan - Zorg dat de kinderen de platen goed kunnen zien - Gebruik het vingerpopje van het geitje of een ander voorwerp uit het boek om de aandacht te trekken. - Kinderen komen o.a. in de sfeer van het verhaal door op de voorkant van het boek in te gaan - Geef kinderen de ruimte om te reageren op de platen, onderbreek soms het voorlezen en wijs details aan. - Stel een open vraag, zodat kinderen actief mee kunnen doen. Deze vragen beginnen Met hoe, waarom, wat, welke, waar, wie Laat verbeteringen natuurlijk en ongemerkt plaatsvinden. - Leg nieuwe of moeilijke woorden uit als nodig. Liefst ongemerkt van te voren al. - Vervang liever geen moeilijk woord, in de loop van het verhaal verklaart het zich vaak vanzelf. Als u merkt dat het toch niet begrepen wordt kiest u een ander woord, maar haalt u het oorspronkelijke woord er wel weer bij. - Neemt de aandacht van de kinderen af, probeer ze er dan weer bij te betrekken, en anders is stoppen ook niet erg! - Breng afwisseling in uw stem: fluisteren, tempo vertragen, diepe stem. Stemming is beter dan verwarrende stemmetjes! - Maak de geluiden of de bewegingen die bij de platen horen. - Houd (oog)contact met de kinderen - Als het boek uit is, is het leuk om met de kinderen na te praten over het verhaal - Jonge kinderen houden van herhaling, keer op keer genieten ze van dit verhaal -Misschien is er een leuke activiteit bij het verhaal te verzinnen. Bronnen: Voorlezen kan iedereen! Biblion, 2005 www.boekstartpro.nl www.bplusc.nl 21
22
De Eenhoorn - www.eenhoorn.be naar een illustratie van: Milja Praagman, uit Vergeet-mij-nietje
Programma Nationale Voorleesdagen 2016 BplusC WWW.BPLUSC.NL 0900 23 23 000 Bibliotheek plus Centrum voor kunst en cultuur Workshops Beeldend Bezig voor peuters en kleuters Beeldende kunst docente Margriet Blom (BplusC) gaat samen met de kinderen aan de slag rondom de Nationale Voorleesdagen. Toegang 2,- per kind, begeleiders gratis. Voorverkoop op betreffende locaties. maa 1 februari locatie Stevenshof 09.30-10.15 uur don 4 februari locatie Merenwijk 09.30-10.15 uur maa 1 februari locatie Het Gebouw 11.15-12.00 uur zon 31 januari locatie Nieuwstraat 14.10-15.00 uur don 4 februari locatie Leiderdorp 11.15-12.00 uur ZONDAG OPEN! Voorleesmarkt 0 tot 6 jaar Zondag 31 januari Kom ook naar deze vrolijke en actieve inloopmiddag voor baby s, peuters en kleuters én hun (groot)ouders. Geniet van muzikale, toneel- en beeldende workshops door BplusC docenten. Met informatie en activiteiten van instellingen met BoekStart in de Kinderopvang: SPL, de Kinderhaven en Smallsteps, zoals een geitjes-klimparcours voor peuters. Ook de Voorleesexpress leest voor! Daarnaast is er informatie over voorlezen, BoekStart, Digidreumes, kamishibaivertellingen en meer. Ook CJG, JES Rijnland en jeugdboekhandel Silvester zijn aanwezig met informatie en boeken! Tijd: 13.00-16.00 uur, locatie Nieuwstraat. Voorlezen, handversjes en tovertekenen met Milja Praagman Zondag 31 januari Schrijfster Milja Praagman leest voor uit haar prentenboeken Vergeet mij nietje en Oei! een vlek. Uit het boek De wereld in mijn handen, dat zij samen met Kristien Dieltiens maakte, zal ze de kinderen enkele handversjes voordoen. Iedereen mag dan meedoen! Ook gaat Milja tovertekenen met de kinderen. Kinderen moeten raden wat ze tekent, dat blijkt altijd weer anders dan gedacht! Milja laat materialen zien die ze gebruikt, zoals sponzen, plakband, uitgeknipte papiertjes. Na afloop signeert ze haar boeken bij de kraam van Silvester (geen pin aanwezig). Feestmaal voor de koning Woensdag 3 februari, 14.00 uur en 15.00 uur Een gezellig programma rond het prentenboek Feestmaal voor de koning door auteur Marlies Verhelst. Zij leest het boek voor en maakt daarbij gebruik van een handpop en diverse knuffels. Oudste peuters en kleuters én hun ouders kunnen luisteren naar een voorleesverhaal en meedoen met zang, dans en (raad)spelletjes. Jeugdboekhandel Silvester is aanwezig met een boekenstand waar Marlies haar boek(en) signeert (let op: geen pin). Locatie Leiderdorp, Van Diepeningenlaan 110, Leiderdorp Entree 3,50 p.p. (ook begeleiders!). Voorverkoop bij locatie Leiderdorp. Op de speeldag kan men nog kaarten kopen, mits niet uitverkocht. Voorlezen met de Kamishibai (vertelkastje) Woensdag 27 januari en woensdag 3 februari, toegang gratis 14.00 uur locatie Het Gebouw, Merenwijk, Stevenshof, Leiderdorp 14.30 uur locatie Nieuwstraat tijdens standplaatsuren Bibliotheekbus BoekStart Buurtfeestje bij Kinderdagverblijf de Grote Beer Woensdag 3 februari Met de Kamishibai wordt het prentenboek We hebben er een geitje bij! voorgelezen aan de peuters uit de buurt. Kvd De Grote Beer is daarna een door BplusC gecertificeerde instelling voor BoekStart in de Kinderopvang! Tijd: 10.30-11.30 uur Locatie: Kdv De Grote Beer, Meerhof 33, Leiden De Kleine Beer leest voor aan de buurt Tijdens de Nationale Voorleesdagen wordt elke dag om 10.00 uur voorgelezen aan de peuters uit de buurt. Locatie: Kdv De Kleine Beer, Johan Wagenaarlaan 14, Leiden. Tijd: 13. 45-14.15 uur uur en 14.45-15.15 uur Prijs: 3, 50 p.p. (ook begeleiders) Voorverkoop bij locatie Nieuwstraat. Op de speeldag kan men nog kaarten kopen, mits niet uitverkocht. Lid worden van de bibliotheek Peuters en kleuters die lid worden van de bibliotheek tijdens de Nationale Voorleesdagen krijgen een attentie, zolang de voorraad strekt. Kinderen tot 13 jaar zijn na aanmelding gratis lid van de BplusC bibliotheken. Kijk voor meer informatie op www.bplusc.nl.