Rapport Regionale Arbeidsmarktcijfers

Rapport Regionale Arbeidsmarktcijfers Fase 1 PGGM Advies B.V. PGGM HR Advies 2013 Kenmerk: WGV.ZHZ/2012.08.006

Inhoudsopgave Management samenvatting... 3 Achtergrond en aanleiding... 3 Onderzoeksopdracht... 3 Eindresultaten... 4 Leeswijzer... 8 Nulmeting regionale arbeidsmarktcijfers... 9 Stap 1: De huidige formatie van WGV Zuid-Holland Zuid.... 9 Stap 2: De vrijwillig aangesloten instellingen.... 10 Stap 3: De instellingen binnen de regiogrenzen.... 12 Stap 4: De instellingen buiten de regiogrenzen... 16 Stap 5: De peuterspeelzalen.... 18 Resultaten... 20 Arbeidsmarktonderzoek... 21 Respondenten... 21 Verantwoording... 22 Stellingen... 23 Open vragen... 25 Bijlage: Enquête... 27 PGGM HR Advies 2013 Pagina 2

Management samenvatting Achtergrond en aanleiding WGV Zuid-Holland Zuid wil starten met het goed in kaart brengen van relevante personele kengetallen binnen haar regio. De arbeidsmarktcijfers in diverse beschikbare rapporten en/of instrumenten worden niet (voldoende) herkend door de aangesloten werkgevers. Hierdoor ontbreekt erkenning van de resultaten en urgentiegevoel en draagvlak om in gezamenlijkheid de regionale vraagstukken op het gebied van arbeidsmarktbeleid, personeelsbeleid en opleiding op te pakken. Onderzoeksopdracht Ontwikkel samen met WGV Zuid-Holland Zuid een methodiek om een correcte en herkenbare nulmeting van de belangrijkste personele kengetallen te realiseren. Gebruikmakend van een matrix worden de huidige verhoudingen van de formatie over de branches gecorrigeerd. Hiervoor construeren we een zogenaamde branchematrix. Hieronder volgt een illustratie van de vormgeving en inhoud van de branchematrix inclusief correctieslag. We zullen op detailniveau (per instelling) nagaan of de formatie indeling naar branche en regio correct plaatsvindt. De vraagstelling luidt: Welk aandeel van de instellingsformatie mag terecht toegerekend worden tot een bepaalde branche binnen de regio?. Om een antwoord op deze vraag te kunnen krijgen, zullen instellingen gescheiden worden geanalyseerd. PGGM HR Advies 2013 Pagina 3

Eindresultaten De branchematrix De volgende branchematrix geldt na alle onderzoeksresultaten te hebben gebundeld. Opvallende resultaten: De Ziekenhuizen (ZKH) worden in de huidige overzichten overschat. Ongeveer 30% van de formatie wordt onterecht hier geplaatst. Dit betreft bijna 3.000 medewerkers. De Verpleeg- en Verzorghuizen en Thuiszorg (VVT) worden fors onderschat in de huidige overzichten. Ruim de helft (60%) van de huidige stand mag er nog extra toegerekend worden tot deze branche. Dit betreft ruim 4.600 medewerkers extra. De Gehandicaptenzorg (GHZ) en de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) worden beiden overschat met respectievelijk bijna 2.000 en ruim 700 medewerkers. De Kinderopvang en de Jeugdzorg worden ieder onderschat met een paar honderden medewerkers in de huidige overzichten. Echter de relatieve correctie voor de Jeugdzorg is significant met een toename van bijna een negentienvoud. Als we de totale sector zorg en welzijn analyseren zien we dat het totale medewerkersbestand voor en na de correcties nagenoeg op hetzelfde niveau blijft van ongeveer 30.000 medewerkers. Echter de belangrijkste correcties gebeuren bij de herschikking van de onderliggende branches. PGGM HR Advies 2013 Pagina 4

De volgende tabel laat de correctiefactoren per branche zien en de toename (+) of afname (-) van het aantal medewerkers door deze correctieslag. Branches Factor Personen Ziekenhuizen 0,7-2.934 Verpleging & Verzorging en Thuiszorg 1,6 +4.601 Gehandicaptenzorg 0,7-1.923 Geestelijke Gezondheidszorg 0,7-725 Kinderopvang 1,2 +344 Jeugdzorg 18,9 +215 Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening 0,6-422 Eerstelijnszorg 1,0 +8 Totaal 1,0-836 De functieverdeling Van een aantal instellingen hebben we input verzameld over de huidige functieverdeling. De respons verschilt per branche. Deze resultaten vergelijken we met het landelijke gemiddelde. Opvallende resultaten: Voor de Geestelijke Gezondheidszorg is geen data verzameld. Voor zowel de Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening als de Jeugdzorg is de verzamelde data te beperkt om een representatief resultaat te kunnen tonen. Voor de Ziekenhuizen wijken de resultaten significant af van het landelijk beeld en kunnen door de beperkte beschikbare informatie niet voldoende verklaard worden. Voor de Verpleeg- en Verzorghuizen en Thuiszorg zien we dat ze gemiddeld lagere kwalificaties in het functiehuis hebben. Relatief minder niveau 3 en meer niveau 1 en 2. Voor de Gehandicaptenzorg geldt dat er hoger gekwalificeerd personeel aanwezig is in combinatie met meer pedagogische medewerkers i.p.v. verzorgenden. Uit de meeste branches is te weinig respons binnen gekomen om representatieve resultaten te tonen. Wel mag geconcludeerd worden dat een functieverdeling o.b.v. het functiehuis van verschillende instelling tot een divers beeld leidt dat lastig vergelijkbaar is. Een verdeling o.b.v. salarisgroepen lijkt een wenselijke optie. PGGM HR Advies 2013 Pagina 5

De volgende grafieken laten de functieverdeling van de respondenten t.o.v. het landelijke branchegemiddelde zien voor respectievelijk de Verpleeg- en Verzorghuizen en Thuiszorg (VVT) en de Gehandicaptenzorg (GHZ). Uit de respons constateren we relatief minder niveau 3 en meer niveau 1 en 2 voor de regio in vergelijking met het landelijke gemiddelde. Vanuit de gesprekken met de organisaties is wel medegedeeld dat men doorgaans de verhouding 1:2 hanteert binnen het verzorgend personeel: m.a.w. voor iedere helpende (niveau 2) twee verzorgende (niveau 3). Daarnaast wil men zich meer gaan richten op het betrekken van hogere niveaus (niveau 4/5) binnen het beroepenhuis. Geen van de instellingen kon ten tijde van het interview al aangeven welke wijzigingen verwacht worden binnen het functiegebouw als gevolg van de overheidsmaatregelen. Wat in ieder geval duidelijk werd aangegeven is dat het aantal medewerkers op niveau 1 sterk zal afnemen door de verwachte bezuinigingen op de huishoudelijke hulp. Daarnaast verwachten de meeste instelling wel dat het aantal verpleegkundigen (niveau 4 en/of niveau 5) licht zal toenemen. PGGM HR Advies 2013 Pagina 6

Uit de respons constateren we relatief hoger gekwalificeerd personeel in combinatie met meer pedagogische medewerkers i.p.v. verzorgenden in vergelijking met het landelijke gemiddelde. De te verwachten ontwikkelingen binnen de Gehandicaptenzorg zorgen ervoor dat het accent meer komt te liggen op medewerkers op niveau 5. Het aantal medewerkers dat te maken heeft met direct cliëntencontact en functioneert op niveau 3 zal de komende jaren volledig worden afgebouwd. Het arbeidsmarktonderzoek Middels stellingen en open vragen is op een aantal thema s getoetst op daad- en draagkracht. Organisaties herkennen zich in het beeld dat de huidige beschikbare rapporten en/of instrumenten niet (voldoende) herkenning opleveren. Hierdoor ontbreekt erkenning van de resultaten en urgentiegevoel en draagvlak om in gezamenlijkheid de regionale vraagstukken op het gebied van arbeidsmarktbeleid, personeelsbeleid en opleiding op te pakken. Er is behoefte om de relevante regionale personele kengetallen goed in kaart brengen. Uit de verkregen respons blijkt dat de verwachtingen voor de arbeidsmarkt de komende 2 à 3 jaar herkenbaar zijn; er zal ruimte ontstaan bij de hogere niveaus terwijl er een overaanbod zal zijn op de lagere niveaus. Het optimaliseren van de flexibele schil wordt als belangrijke maatregel gezien. Zeker omdat de zorgvraagontwikkeling lastig te bepalen is. Ook het zelf (blijven) opleiden van medewerkers wordt als een belangrijk proces gezien. Daarbij is een goede aansluiting met het onderwijs zeer wenselijk. Bovendien moet men niet alleen insteken op jongere medewerkers en reguliere beroepsopleidingen, maar ook op de zij-instromers en de oudere werkzoekenden. Instellingen erkennen hun eigen verantwoordelijkheid hierin maar zien een rol voor koepels zoals Werkgeversvereniging Zuid-Holland Zuid om kennis en vaardigheden van de diverse leden te verbinden en benutten. PGGM HR Advies 2013 Pagina 7

Leeswijzer De rapportage kent de volgende opbouw. De vijf stappen om tot een correcte en herkenbare nulmeting van de formatie te komen. Daarnaast de resultaten van de aansluitende thema s die met een enquête bij de instellingen is opgehaald. De nulmeting kent de volgende vijf stappen: Stap 1. Het overzicht van de huidige onbewerkte formatie binnen de regio van WGV Zuid- Holland Zuid. Doelstelling: Dit is het huidige vertrekpunt. De branchematrix zal de huidige verdeling als vertrekpunt gebruiken waarop de correctiefactoren toegepast kunnen worden. Stap 2. De toevoeging van de vrijwillig aangesloten instellingen naar een zorg- of welzijnsbranche. Doelstelling: Met de cijfermatige analyse van de pensioendatabase en de historische gegevens wordt deze categorie Overig verder verfijnd. Stap 3. De herindeling van de instellingen aanwezig binnen de grenzen van WGV Zuid-Holland Zuid naar een correcte zorg- of welzijnsbranche. Doelstelling: De resultaten van de enquête * worden bewerkt in deze stap. Hierbij worden de instellingen die binnen de grenzen geregistreerd staan geanalyseerd. Stap 4. De toevoeging van instellingen waarvan de hoofdlocatie buiten de grenzen van WGV Zuid-Holland Zuid valt en er sub locaties binnen de regio aanwezig zijn. Doelstelling: De resultaten van de enquête * worden bewerkt in deze stap. Hierbij worden de instellingen die buiten de grenzen geregistreerd staan geanalyseerd. Stap 5. De herindeling van peuterspeelzalen vanuit de branche Welzijn naar de Kinderopvang. Doelstelling: met de inzichten van WGV Zuid-Holland Zuid en de toekomstverwachtingen worden de peuterspeelzalen opnieuw ingedeeld. Aan het einde van iedere stap illustreren we de impact van de correcties t.o.v. de voorgaande stap. Bij het arbeidsmarktonderzoek worden aansluitende thema s met betrekking tot de toekomstontwikkelingen, de te nemen maatregelen, de zorgvraagontwikkeling, het onderwijs en de belangrijke stakeholders behandeld. * Zie bijlagen PGGM HR Advies 2013 Pagina 8

Nulmeting regionale arbeidsmarktcijfers Stap 1: De huidige formatie van WGV Zuid-Holland Zuid. Onderstaande tabel laat een overzicht zien van de formatie (in aantal personen) per branche voor de regio Drechtsteden zien per 31-12-2012. Branches 2012 Ziekenhuizen 10.116 Verpleging en Verzorging 5.643 Thuiszorg 1.571 GGZ 2.324 Gehandicaptenzorg 6.825 Jeugdzorg 12 Kinderopvang 1.601 Welzijn 1.156 Gezondheidscentra 27 Tandheelkundige zorg 422 Huisartsenzorg 552 Besluit 1: de Verpleging en Verzorging en de Thuiszorg worden als één branche aangesteld tot de Verpleging & Verzorging en Thuiszorg (VVT). Besluit 2: de Gezondheidscentra, Tandheelkundige zorg en Huisartsenzorg worden als één branche aangesteld tot de Eerstelijnszorg (EL). PGGM HR Advies 2013 Pagina 9

Stap 2: De vrijwillig aangesloten instellingen. We zoomen in op de vrijwillig aangesloten instellingen. In de onderstaande tabel wordt de formatie aan vrijwillig aangesloten instellingen aan het overzicht toegevoegd. Branches Afkorting 2012 Ziekenhuizen ZKH 10.116 Verpleging & Verzorging en Thuiszorg VVT 7.214 Gehandicaptenzorg GHZ 6.825 Geestelijke Gezondheidszorg GGZ 2.324 Kinderopvang 1.601 Jeugdzorg JZ 12 Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening WMD 1.156 Eerstelijnszorg EL 1.001 Totaal Z&W 30.249 Besluit 3: de volgende lijst toont de toevoeging van vrijwillig aangesloten instellingen naar een zorg- of welzijnsbranche. Vrijwillig aangesloten instellingen Pathologisch Anatomisch Lab Stg Drechtstreek Stg Reg Lab Med Microbiologie Dordrecht Gorinchem Interk Stg Ikos Dordrecht Stg Vrienden van De Hoop Arbode Consultancy B.V. KJP Drechtsteden B.V. Stichting Beheer Achterstandsfonds Huisartsenzorg Dordrecht Stichting Regionaal Zorgberaad Zuid-Holland Zuid EL Leerpunt B.V. Mohs Klinieken B.V. Stichting Den Haneker Landbouw en Zorg Vereniging Zorgservice XL Diabetes Zorggroep West-Alblasserwaard e.o. BV Echocentrum Het Palet Mencius B.V. Mohs Klinieken Amsterdam BV Mohs Klinieken Noord Holland BV De Nieuwe Doelen Stichting Energiehuis OMSK Herindeling Ziekenhuizen VVT Geen Geen GGZ Geen Jeugdzorg Huisartsenzorg Geen Geen Ziekenhuizen Gehandicaptenzorg Ziekenhuizen Huisartsenzorg Gezondheidscentra Geen Ziekenhuizen Ziekenhuizen Geen Geen Geen PGGM HR Advies 2013 Pagina 10

Het herindelen van de vrijwillig aangesloten organisaties zorgt voor een lichte toename van de totale formatie met 385 personen van 30.249 naar 30.537 personen. Hierdoor ontstaat de volgende nieuwe verdeling: PGGM HR Advies 2013 Pagina 11

Stap 3: De instellingen binnen de regiogrenzen. Om tot een goede verdeling van de aanwezige instellingen te komen worden de PFZW dataset en de jaarverslagen aangevuld met de resultaten van de enquête. In deze enquête wordt gericht ingegaan op de personeelsomvang om de kengetallen in de branche en de regio op te schonen. Daarnaast komen het functiegebouw en aanverwante thema s aan bod. Doel hiervan is om over een langere periode zicht te krijgen op de gewenste kwalitatieve en kwantitatieve personele bezetting en de invloed van een veranderende arbeidsmarkt. De formatie worden volgens het 80/20 principe geëvalueerd. Dit betekent dat 80% van alle onzuiverheden (redelijk) simpel opgelost kunnen worden terwijl de resterende 20% speciale gevallen zijn. Om een betrouwbare dekking te waarborgen wordt er per branche ingezoomd naar (minimaal) 80% van de grootste instellingen. * Het aandeel van de instellingsformatie binnen de branche wordt voor de grootste instellingen als doelgroep genomen totdat deze minstens 80% van de brancheformatie omvat. Per branche hebben we de volgende constateringen kunnen maken: Verpleging & Verzorging en Thuiszorg (VVT) Aandeel Branche Regio Aafje Hulpthuis Drechtsteden BV 11% OK OK AV Zorggroep 9% OK OK Stg Verpleeghuis Het Parkhuis 9% OK OK Stg Waardeburgh 9% OK OK Stg Protestantse Zorggroep Crabbehoff 9% OK OK Het Spectrum 9% OK OK Stg Zorg Woonzorggroep Zwijndrechtse Waard 8% OK OK Woon- en Zorgcentrum Huis Ter Leede 7% OK X1 Internos 7% OK OK De Wielborgh 6% OK OK 84% * Ad X1. Uit de enquête resultaten volgt dat 50% van de formatie zich in de regio bevindt. Ziekenhuizen (ZKH) Aandeel Branche Regio Stichting Rivas Zorggroep 62% X2 OK Stg Albert Schweitzer Ziekenhuis 38% OK OK 100% * Ad X2. Uit de enquête resultaten volgt dat van de formatie 50% ZKH is en 50% VVT. PGGM HR Advies 2013 Pagina 12

Gehandicaptenzorg (GHZ) Aandeel Branche Regio ASVZ 73% OK X3 Stg Syndion 20% OK OK 94% * Ad X3. Uit de enquête resultaten volgt dat 50% van de formatie zich in de regio bevindt. Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Aandeel Branche Regio Yulius 75% OK X4 Stg De Hoop 19% OK OK 94% * Ad X4. Uit de PFZW database blijkt dat 55% van de formatie zich in de regio bevindt. Kinderopvang () Aandeel Branche Regio Stg COKD 18% OK OK Stichting WAS 15% OK OK Stg Kindercentr Gorinchem 9% OK OK SDK Kinderopvang 8% OK OK Stg Kinderopvang Hendrik Ido Ambacht 8% OK OK SKZ 6% OK OK Stg H3O Kinderopvang 5% OK OK SKCN 4% OK OK Kinderopvang Bobo B.V. 3% OK OK Kinderdagverblijf De Kleine Burgt B.V. 3% OK OK Kinderopvang Bobo Beheer B.V. 3% OK OK 81% * Ad OK. Geen correcties. Jeugdzorg (JZ) Aandeel Branche Regio Eddee Zorgverlening BV 100% OK OK 100% * Ad OK. Geen correcties. PGGM HR Advies 2013 Pagina 13

Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening (WMD) Aandeel Branche Regio Stg LDH WG CWZW Z-W Nederland 32% X5 X6 Dordtse Welzijnsorganisatie 12% OK OK Stg H3O Peuterwerk 6% OK OK Stichting Kindercentra Alblasserwaard 5% OK OK Stg Peutspzl Dordrecht 4% OK OK Kinderopvang Bobo Zwijndrecht BV 4% OK OK Stg Peutspzl Papendrecht 4% OK OK Stichting Hattrick 3% OK OK Stichting Welzijn Zwijndrechtse Waard 3% OK OK Stichting Arkelstad 3% OK OK Stg Katholieke Peuterspeelzalen Bernardus 2% OK OK Alfrink Stichting Peuterwerk 2% OK OK Ruchama 2% OK OK 80% * Ad X5. Uit de enquête resultaten volgt dat van de formatie 80% WMD is en 20% VVT. Ad X6. Uit de enquête resultaten volgt dat 80% van WMD zich in de regio bevindt. De bovenstaande correcties worden in de volgende tabel opgesomd: Instelling # Medewerkers Branche-indeling Regio-indeling Stichting Rivas Zorggroep ± 6.200 50% ZKH 50% VVT 100% 100% Huis ter Leede ± 450 100% VVT 50% Leger des heils ± 360 80% WMD 20% VVT 80% 100% ASVZ ± 5.000 100% GHZ 50% Yulius ± 1.700 100% GGZ 55% PGGM HR Advies 2013 Pagina 14

Hiermee krijgen we de volgende herindeling: Herindeling ZKH -3.100 VVT +2.947 GHZ -2.500 GGZ -750 0 JZ 0 WMD -130 EL 0 De herindeling op brancheniveau levert op totaal niveau een afname van de formatie, met 3.533 personen van 30.537 naar 27.004 personen. De volgende nieuwe verdeling is nu van kracht: PGGM HR Advies 2013 Pagina 15

Stap 4: De instellingen buiten de regiogrenzen. Zorginstellingen die volgens de PFZW dataset geregistreerd staan met een hoofdlocatie buiten de regio maar wel vestigingen hebben binnen de regio krijgen in deze stap een plek. Er is een selectie gemaakt en de volgende (belangrijke) instellingen staan genoteerd als organisaties die locaties binnen de regio hebben. Instelling Branche Splitsing PFZW Splitsing Enquête Bouman GGZ GGZ Nee Nee Stg Vivenz GGZ Nee Nee Philadelphia GHZ Ja Nee Gemiva SVG GHZ Nee Ja Humanitas-DMH GHZ Nee Nee TriviumLindenhof JZ Ja Ja Prokino Nee Nee Kiddoozz Wereldkids Nee Nee WAS Nee Nee Cedrah VVT Ja Nee Aafje (hoofdlocatie Rotterdam) VVT Ja Nee Belangrijk om op te merken is dat de formatie van deze instellingen volledig uit het analyse perspectief ontbreken doordat de registratie buiten de regiogrenzen plaatsvindt. Uit historische PFZW data en aangevuld met de resultaten van de enquête kunnen we (een gedeelte van) de formatie die actief is binnen de regiogrenzen herindelen. Instelling # Medewerkers # Regio Branche Cedrah ± 580 116 VVT Aafje ± 3.400 1.456 59 VVT WMD Philadelphia ± 7.800 169 GHZ Gemiva SVG ± 3.900 406 GHZ Trivium Lindenhof ± 700 210 JZ PGGM HR Advies 2013 Pagina 16

Deze inzichten leveren een nieuwe herindeling: Herindeling ZKH 0 VVT +1.572 GHZ +575 GGZ 0 0 JZ +210 WMD +59 EL 0 De herindeling op brancheniveau levert op totaal niveau een toename van de formatie, met 2.416 personen van 27.004 naar 29.420 personen. En de nieuwe verdeling van de formatie: PGGM HR Advies 2013 Pagina 17

Stap 5: De peuterspeelzalen. Door de aangekondigde wetswijziging wordt bij deze laatste stap een gedeelte van de peuterspeelzalen bij de kinderopvang ondergebracht. Onderstaand overzicht laat deze herindeling zien. Instelling De Aanlegsteiger Stg Peuterspeelzalen Zederik Stg Peutspzl Dordrecht Stg Peuterspeelzalen te Hardinxveld-Giessendam Stg Peutspzl Kiekeboe PSZ 't Speelholletje Peuterspeelzaal 't Winkeltje Stg Peutspzl Papendrecht Stg H3O Peuterwerk Stichting Peuterwerk Stichting Katholieke Peuterspeelzalen Bernardus Alfrink Stichting Kindercentra Alblasserwaard Stichting Christelijke Peuterspeelzaal De Flierefluiter Stichting De Hoop Reintegratie* Kinderopvang Bobo Zwijndrecht BV Stichting Peuterwerk Lingewaal Stg Reformatorische Peuterspeelzaal HI Ambacht Woonactief B.V.* Peuterspeelzaal Bij de Hand Stg Reformatorische Peuterspeelzalen Alblasserdam Stichting De Gravin - Dubbeldam* Herindeling Geen Geen Geen Het kabinet heeft aangekondigd dat de wet- en regelgeving van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk over een paar jaar gelijkgetrokken gaat worden. Het peuterspeelzaalwerk wordt dan onder de Wet kinderopvang gebracht. PGGM HR Advies 2013 Pagina 18

Dit levert de volgende mutatiekaart op: Herindeling ZKH 0 VVT 0 GHZ 0 GGZ 0 +344 JZ 0 WMD -351 EL 0 De herindeling op brancheniveau levert op totaal niveau een lichte afname van de formatie, met 7 personen van 29.420 naar 29.413 personen. En het volgende overzicht: PGGM HR Advies 2013 Pagina 19

Resultaten Als we alle stappen volgen krijgen we de volgende beweging: De branchematrix ziet er dan bij iedere stap als volgt uit: Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 ZKH 1,0 1,0 0,7 0,7 0,7 VVT 1,0 1,0 1,4 1,6 1,6 GHZ 1,0 1,0 0,6 0,7 0,7 GGZ 1,0 1,0 0,7 0,7 0,7 1,0 1,0 1,0 1,0 1,2 JZ 1,0 1,4 1,4 18,9 18,9 WMD 1,0 1,0 0,9 0,9 0,6 Deze correctiegetallen zijn per stap t.o.v. de huidige onbewerkte verdeling. PGGM HR Advies 2013 Pagina 20

Arbeidsmarktonderzoek Respondenten Er zijn oorspronkelijk 25 enquêtes uitgezet naar de grootste en/of belangrijkste instellingen die actief zijn binnen de regio van Werkgeversverenging Zuid-Holland Zuid. Hieronder volgt het overzicht van de benaderde instellingen, volgens de PGGM branche indeling: Ziekenhuizen: 1. Albert Schweitzer Ziekenhuis 2. Rivas Zorggroep VVT: 3. Aafje zorghotels etc. 4. Het Parkhuis 5. AV Zorggroep 6. Wielborgh 7. Huis ter Leede GGZ: 8. Yulius 9. De Hoop 10. Parnassia 11. Stg Vivenz* Gehandicaptenzorg: 12. ASVZ 13. Philadelphia* 14. Gemiva-SVG* Kinderopvang: 15. COKD 16. WAS* 17. Kindercentr. Gorinchem Jeugdzorg: 18. TriviumLindenhof* Welzijn & MD: 19. Leger des Heils 20. MEE ZHZ 21. Stichting Staerk Eerstelijnszorg: 22. GC De Volgerlanden 23. TC Carabelli 24. GC Blauuwweg 25. Regionale HAP Drechtsteden * Dit zijn instellingen met de hoofdlocatie geregistreerd buiten Drechtsteden maar met vestigingen binnen de regiogrenzen. Van deze 25 instellingen hebben alleen vijf instellingen de enquête geretourneerd. Een respons van 20% voor een zodanig kleine onderzoeksgroep is onvoldoende om betrouwbare conclusies te trekken. Daarom is gekozen telefonische interviews te houden om de benodigde informatie alsnog op te halen. We besluiten ook om de focus te leggen op de kernbranches en ontsluiten de eerstelijnszorg van het onderzoek. Na deze actie hebben in totaal 10 van de 21 instellingen gecoöpereerd en hebben we een respons van 48%. PGGM HR Advies 2013 Pagina 21

Verantwoording Op maandag 8 april 2013 is de enquête en begeleidende brief verzonden aan 25 e-mailadressen. Dit betrof de directeuren, hoofd administratie of personeelsfunctionarissen. Per 3 juni 2013 zijn 5 enquêtes retour ontvangen. Van deze enquêtes zijn er 2 ingevuld zoals wij hoopten. Het functieniveau is vooral waar onverwachte antwoorden in staan. De reacties van de overige 18 instellingen zijn ruw verdeeld in drie groepen van gelijke grootte: 1. Van één groep instellingen blijft elke reactie uit en lukt het niet om ze telefonisch te spreken. Dit zijn voornamelijk de eerstelijnszorg organisaties. 2. Eén groep instellingen heeft actief aangegeven helaas geen ruimte in de agenda te hebben om het onderzoek op te pakken. Dit is de GGZ en de Kinderopvang. 3. Eén groep organisaties geeft aan met onderzoek te willen meedoen maar uiteindelijk blijft, na meerdere pogingen, de nodige input achterwege. Het vermoeden is dat groepen 2 en 3 hetzelfde knelpunt ervaren, namelijk tijdsgebrek door een grote hoeveelheid onderzoeken die voorgelegd worden aan de zorginstellingen. Daarnaast blijkt het lastig om informatie te verkrijgen van instellingen waar nog geen contact mee is. Hierdoor levert de respons niet de altijd een representatief beeld op. Op 7 juni wordt in overleg met Ben van Asten besloten de eerstelijnszorg uit het onderzoek te halen. Er wordt een versimpelde vragenlijst opgesteld dat telefonisch voorgelegd moet worden aan de instellingen. Deze telefoongesprekken zijn succesvol in de maand juli gehouden. PGGM HR Advies 2013 Pagina 22

Stellingen In de oorspronkelijke enquête zijn er meer vragen gesteld aan de deelnemende instellingen. Uit de respons van vijf kunnen we met de nodige voorzichtigheid- trends herkennen. We hebben de volgende stelling gehouden: We zien dat de meningen verdeeld zijn. Dit geeft wel een goede weergave van het huidige beeld gezien de correctheid van de arbeidsmarktcijfers per branche verschilt. Aansluitend op voorgaande stelling zien we hier hetzelfde patroon ontstaan. PGGM HR Advies 2013 Pagina 23

Opvallend is dat niemand tegen een goede nulmeting is. De exercitie om tot een goede nulmeting te komen wordt niet afgewezen. De bereidheid is iets minder negatief verdeeld. PGGM HR Advies 2013 Pagina 24

Open vragen Er is ook een aantal open vragen gesteld waarop de instellingen konden reageren. 1. Welke ontwikkelingen verwacht u op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en Welzijn voor de komende 2 à 3 jaar? - Meer aanbod van niveau 1 en 2 terwijl dit niet nodig is. De vraag naar niveau 3 en 4 zal naar verwachting gelijk blijven. - Er ontstaat ruimte op de arbeidsmarkt door bezuinigingen en crisis. Deze ruimte is (vermoedelijk) groter dan de effecten van de dubbele vergrijzing. - Zoals de landelijke algemene verwachtingen zijn, zal de arbeidsmarkt de komende 2 a 3 jaar aantrekken en weer opnieuw problematisch kunnen gaan worden. 2. Welke maatregelen heeft u al genomen om uw personeelsbestand aan te laten sluiten bij deze ontwikkelingen? - Wij leiden al gedurende langere tijd zelf mensen op. Dit houdt o.a. in dat wij niet alleen inzetten op mensen met een afgeronde beroepsopleiding en/of BBLleerlingen, maar ook dat wij erg veel zijinstromers aanstellen die diverse deskundigheids-, verdiepings- en beroepsopleidingen krijgen aangeboden. - Flexibilisering van contracten en opleidingsniveaus, project strategische personeelsplanning om inzicht te krijgen in de effecten van de ontwikkelingen. - Selectieve vacaturestop, wel blijven opleiden van leerlingen. 3. Welke personeelsvraag verwacht u zelf te hebben over 2 à 3 jaar? - Meer flexibiliteit van inzet om meer aan de vragen van de cliënten te voldoen. - Afnemende vraag. 4. Hoe kan volgens u in de toekomst aan de zorgvraag in de regio Zuid-Holland Zuid worden voldaan? - Gezien de ontwikkelingen in de verpleeghuiszorg, zal het aantal mensen met dementie alleen maar toenemen. Zaak is dus het werken in de zorg positieve aandacht te blijven geven. Verder hebben veel andere partijen hier invloed op. Als je het aantal plaatsen kan uitbreiden, verwachten wij dat we hier ook de medewerkers kunnen aantrekken gezien de hoge werkloosheid. - Zorgen dat de branche aantrekkelijk is en blijft voor werkenden in de regio. Niet alleen insteken op jongere medewerkers en reguliere beroepsopleidingen, maar zeker ook op zijinstromers en de iets oudere werkzoekende. - Ik zie weinig problemen. PGGM HR Advies 2013 Pagina 25

5. Wat betekent volgens u de zorgvraagontwikkeling voor het onderwijs? - Meer aansluiting zoeken in de praktijk qua aanbod van vakken. Gezien het hoge aantal uitval en de redenen hiervoor (combinatie werk-privé te zwaar/ andere verwachtingen van werken in de zorg) vanuit het onderwijs meer aandacht besteden aan voorlichting. - Competentiegericht is alweer "uit". De kracht moet zitten in ontplooiing van talenten van medewerkers. We moeten dus vooral op zoek naar "talentvolle" nieuwe medewerkers die we via allerlei trajecten ontwikkelen. We zullen af moeten van traditionele opleidingsvormen en gedachtegangen. - Opzetten van de opleiding tot Zorgkundige vergt grote prioriteit. 6. Van welke partijen verwacht u het meeste initiatief in de ontwikkeling van arbeidsmarkt en werkgelegenheid? - De overheid. - Werkgevers zelf, gericht op eigen kracht en aantrekkelijkheden. - Koepels zoals WGV Zuid Holland zullen moeten verbinden en benutten van kennis en vaardigheden van de diverse leden. Zij zijn vooral niet als zelfstandige organisatie in de regio maar zouden het netwerk en de daarin aanwezige kennis en instrumenten moeten verkennen en verspreiden. PGGM HR Advies 2013 Pagina 26

Bijlage: Enquête Enquête: Regionale Arbeidsmarktcijfers Als dé werkgeversvereniging binnen haar regio heeft WGV Zuid-Holland Zuid een verbindende factor op de regionale arbeidsmarkt. De karakteristieken van het arbeidsaanbod in de regio zullen de komende jaren danig gaan veranderen. Voor het continueren van hoogwaardige zorg in de regio en het realiseren van korte en lange termijn doelstellingen zullen alle instellingen de benodigde personele capaciteit daarom steeds accurater moeten matchen met het aanbod op de regionale en interregionale arbeidsmarkt. WGV Zuid-Holland Zuid wil starten met het goed in kaart brengen van relevante personele kengetallen binnen haar regio. De arbeidsmarktcijfers in diverse beschikbare rapporten en/of instrumenten worden niet (voldoende) herkend door de aangesloten werkgevers. Om deze reden heeft de werkgeversvereniging PGGM Advies gevraagd een onderzoek uit te voeren. Uw medewerking is hierbij van groot belang. Het werkgebied Het werkgebied van Zuid-Holland Zuid heeft betrekking op de volgende gemeentes: Alblasserdam, Dordrecht, Giessenlanden, Gorinchem, Graafstroom, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido- Ambacht, Leerdam, Liesveld, Nieuw Lekkerland, Papendrecht, Sliedrecht, Zederik en Zwijndrecht. Belangrijk bij het invullen: - Er wordt soms naar Fte's en soms naar personen gevraagd. - De vragenlijst bestaat uit cijfermatige vragen, stellingen en open vragen. - Beantwoord de cijfermatige vragen zo nauwkeurig als mogelijk. - Beantwoord de open vragen zo beknopt en duidelijk als mogelijk. Met vragen over deze enquête kunt u terecht bij WGV Zuid-Holland Zuid. Adviseur: Ben van Asten Mail: B.van.Asten@demerwelanden.nl Telefoon: 06-26192180 Bij voorbaat dank voor uw medewerking. Thema 1: De personeelsomvang 1. Vraag 1. Wat is de personeelsomvang in fte van de organisatie uitgesplitst naar de volgende categoriën? Uitvoerend personeel in dienst ZZP'ers en uitzendkrachten Overhead (Directie, P&O, ICT, P&F/C, Facilitair) Fte's Totaal 0,00 2. Vraag 2. Hoeveel fte van de totale omvang is werkzaam in het werkgebied Zuid-Holland Zuid? Binnen het werkgebied Buiten het werkgebied Fte's Totaal 0,00 Check Goed 3. Vraag 3. Hoeveel fte van de totale omvang is werkzaam onder elk van de volgende branches? CAO: Ziekenhuizen (ZKH) CAO: Verpleging & Verzorging en Thuiszorg (VVT) CAO: Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) CAO: Gehandicaptenzorg (GHZ) CAO: Kinderopvang () CAO: Jeugdzorg (JZ) CAO: Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening (WMD) CAO: Eerstelijnszorg (ELZ) Fte's Totaal 0,00 Check Goed PGGM HR Advies 2013 Pagina 27

Thema 2: Het functiegebouw 4. Vraag 4. Hoeveel fte van de omvang per CAO kan bij de volgende kwalificatieniveaus worden ingedeeld? Zorghulp (niveau 1) Helpende en Verzorgende AG (niveau 2) Verzorgende IG (niveau 3) Verpleegkundige (niveau 4) Verpleegkundige (niveau 5) Gespecialiseerd verpleegkundige (niveau 5) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 3) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 3) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Hulpverlener (niveau 5) Anders ZKH VVT GGZ GHZ JZ WMD ELZ Totaal 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Check Goed Goed Goed Goed Goed Goed Goed Goed 5. Vraag 5. Welk gemiddeld voltijdssalaris is van toepassing per CAO bij de volgende kwalificatieniveaus? Zorghulp (niveau 1) Helpende en Verzorgende AG (niveau 2) Verzorgende IG (niveau 3) Verpleegkundige (niveau 4) Verpleegkundige (niveau 5) Gespecialiseerd verpleegkundige (niveau 5) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 3) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 3) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Hulpverlener (niveau 5) Anders ZKH VVT GGZ GHZ JZ WMD ELZ Thema 3: De mobiliteit 6. Vraag 6. Wat is de jaarlijkse gemiddelde instroom en uitstroom in personen over de afgelopen 3 jaar per kwalificatieniveau? Zorghulp (niveau 1) Helpende en Verzorgende AG (niveau 2) Verzorgende IG (niveau 3) Verpleegkundige (niveau 4) Verpleegkundige (niveau 5) Gespecialiseerd verpleegkundige (niveau 5) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 3) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 3) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Hulpverlener (niveau 5) Anders Instroom Uitstroom 7. Vraag 7. Hoeveel personen verblijven jaarlijkse bij dezelfde functie of stromen door naar een andere functie gemiddeld over de afgelopen 3 jaar? NAAR VAN Zorghulp (niveau 1) Helpende en Verzorgende AG (niveau 2) Verzorgende IG (niveau 3) Verpleegkundige (niveau 4) Verpleegkundige (niveau 5) Gespecialiseerd verpleegkundige (niveau 5) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 3) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 3) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Hulpverlener (niveau 5) Anders Zorghulp (niv.1) Helpende en Verzorgende AG (niv.2) Verzorgende IG (niv.3) Verpleegkundige (niv.4) Verpleegkundige (niv.5) Gespecialiseerd verpleegkundige (niv.5) Medewerker Maatschappelijke zorg (niv.3) Medewerker Maatschappelijke zorg (niv.4) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niv.3) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niv.4) Sociaal Pedagogisch Hulpverlener (niv.5) 8. Vraag 8. Wat was het aantal moeilijk te vervullen vacatures over 2012 per kwalificatieniveau? Zorghulp (niveau 1) Helpende en Verzorgende AG (niveau 2) Verzorgende IG (niveau 3) Verpleegkundige (niveau 4) Verpleegkundige (niveau 5) Gespecialiseerd verpleegkundige (niveau 5) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 3) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 3) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Hulpverlener (niveau 5) Anders Vacatures PGGM HR Advies 2013 Pagina 28

Thema 4: Scholing 9. Vraag 9. Wat zij het aantal leerwerkplaatsen voor BBL-trajecten en het aantal stageplaatsen voor BOL-trajecten per kwalificatieniveau? Zorghulp (niveau 1) Helpende en Verzorgende AG (niveau 2) Verzorgende IG (niveau 3) Verpleegkundige (niveau 4) Verpleegkundige (niveau 5) Gespecialiseerd verpleegkundige (niveau 5) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 3) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 3) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Hulpverlener (niveau 5) Anders Leerwerk Stage 10. Vraag 10. Wat is het aantal aan uitval van leerlingen gedurende BBL opleidingstrajecten per kwalificatieniveau? Zorghulp (niveau 1) Helpende en Verzorgende AG (niveau 2) Verzorgende IG (niveau 3) Verpleegkundige (niveau 4) Verpleegkundige (niveau 5) Gespecialiseerd verpleegkundige (niveau 5) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 3) Medewerker Maatschappelijke zorg (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 3) Sociaal Pedagogisch Medewerker (niveau 4) Sociaal Pedagogisch Hulpverlener (niveau 5) Anders Uitval 11. Vraag 11. Met welke onderwijsinstellingen werkt u samen voor de BOL en BBL trajecten? (meerdere antwoorden mogelijk) ROC Da Vinci ROC Hoornbeeck College ROC Albeda College ROC Zadkine College Christelijke Hogeschool Ede In Holland Hogeschool Anders, namelijk Thema 5: Stellingen 1. Stelling 1. Er is momenteel geen inzicht in de arbeidsmarkt binnen Zorg en Welzijn van de regio Zuid-Holland Zuid. Eens Neutraal Oneens 2. Stelling 2. Bestaande prognoses en rapportages bieden onvoldoende herkenning. Eens Neutraal Oneens 3. Stelling 3. Ik zie de toegevoegde waarde van een nulmeting binnen Zuid-Holland Zuid. Eens Neutraal Oneens 4. Stelling 4. Ik ben bereid toekomstig input te leveren aan deze rapportages. Eens Neutraal Oneens PGGM HR Advies 2013 Pagina 29

Thema 6: Open vragen 12. Vraag 12. Welke ontwikkelingen verwacht u op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en Welzijn voor de komende 2 à 3 jaar? 13. Vraag 13. Welke maatregelen heeft u al genomen om uw personeelsbestand aan te laten sluiten bij deze ontwikkelingen? 14. Vraag 14. Welke personeelsvraag verwacht u zelf te hebben over 2 à 3 jaar? 15. Vraag 15. Hoe kan volgens u in de toekomst aan de zorgvraag in de regio Zuid-Holland Zuid worden voldaan? 16. Vraag 16. Wat betekent volgens u de zorgvraagontwikkeling voor het onderwijs? 17. Vraag 17. Van welke partijen verwacht u het meeste initiatief in de ontwikkeling van arbeidsmarkt en werkgelegenheid? Hartelijk dank voor uw medewerking. PGGM HR Advies 2013 Pagina 30