Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren Marco Koppelman 1, Theo Cuypers 2, Harry Bos 1, Maarten Koot 2, Hans Zaaijer 3 1 afdeling Nationaal Screening laboratorium Sanquin (NSS), divisie Diagnostiek 2 afdeling Virus Diagnostiek (VD), divisie Diagnostiek 3 afdeling Bloedoverdraagbare Infecties (BOI), divisie Research
Verloop van oplossende Hepatitis B
HBV NAT-only: HBV-DNA=pos en HBsAg=neg 1. Vroege window (pre-hbsag; net geïnfecteerd) 2. Late window (oplossende infectie, anti-hbc pos) 3. Occulte infectie: Aanwezigheid van HBV DNA zonder aantoonbaar HBsAg na de primaire infectie (>6mnd), meestal anti-hbc pos 4. HBsAg mutanten (testprobleem HBsAg test) 5. Onderdrukte infectie na vaccinatie of co-infectie met HIV/HCV 6. Labcontaminatie (één buis)
Definities Occult HBV infectie (OBI) European Association for the Study of the Liver (EASL) in 2008 Aanwezigheid van HBV DNA in de lever (met detecteerbaar of niet detecteerbaar HBV DNA in het serum) van individuen die negatief zijn in de huidig beschikbare hepatitis B surface antigen (HBsAg) tests (Hollinger et al. J.Viral Hepatitis 2010, 17:1-15) Allain et al in 2009 Aanwezigheid van HBV DNA zonder detecteerbaar HBsAg die wordt waargenomen na de initiële periode van de primaire infectie en meestal samengaat met de aanwezigheid van anti-hbc (Allain et al. Blood Transfus 2009;7: 174-182)
Occulte HBV infectie 1. Bij iedereen na geklaarde HBV infectie? a. tijdelijk? b. blijvend? 2. Bij sommigen na geklaarde HBV infectie? a. tijdelijk? b. blijvend?
Verbetering gevoeligheid NAT systeem 1999-2008 AmpliScreen Vanaf eind 2008 S201 systeem Pools van 48 Pools van 6 HIV-1 HIV-2 967 IU/ml Geen detectie 294 IU/ml 13 cp/ml HCV 226 IU/ml 66 IU/ml HBV Niet getest 23 IU/ml Toegevoegde waarde S201 systeem: HBV DNA en HIV-2 RNA en veel hogere automatiseringsgraad
Workflow cobas s 201 Primaire donor testbuizen Testbuis Pooling: Hamilton Star Pro-V robot Pooling Werkstation Nucleïnezuur extractie: AmpliPrep MPX testresultaten via LIMS naar eprogesa Donaties wel/niet vrijgegeven Specificiteitsonderzoek en resultaat naar eprogesa Confirmatie onderzoek Resultaat Management: Roche PDM Software File voor LIMS Overdracht PCR Test resultaat Real-time PCR Amplification and Detection: TaqMan AMPLILINK Software
NAT Laboratorium cobas s201 systeem (Roche) 4 Hamilton Star robots 8 cobas AmpliPrep robots 8 docking stations 8 cobas TaqMan real-time PCR apparaten Donaties worden getest in pools van 6 4000-5000 donaties/dag Doorloopsnelheid: 5000 donaties in 12 uren Multiplex PCR: simultane detectie van HBV, HIV, HCV
Geschatte rest risico s Sanquin donorbestand als gevolg van vroege window infecties Virus Incidentie onder reguliere donoren (per 10 6 donorjaren) Window periode (dagen) HIV-1 7.4 11 0.2 HCV 5.7 10 0.2 HBV 14.7 (44.2)* 25 3 Kans op een geïnfecteerde donatie (per miljoen donaties) *Incidentie gecorrigeerd met een factor 3 voor acute opgeloste HBV infecties tussen twee donaties in Occulte Hepatitis B wordt niet meegeteld bij berekening rest risico
Opbrengst donorscreening sinds invoering S201 systeem in November 2008 Virus NAT Serologie NAT only HIV-1 3 3 0 HCV 8 3 0 HBV 40 27 13 (33%)
NAT only donaties Casus M/V Leeftijd Type donatie NAT HBsAg anti-hbc anti-hbs Type infectie# 1 M 31 Regulier + (21.115) - - - Vroege window 2 M 59 1 ste donatie + (<12) - + - Occult/late window 3 M 53 Regulier + (<12) - + Occult 4 V 43 Regulier + (<12) - + - Occult 5 V 46 Regulier + (<12) - + - Occult 6 M 58 Regulier + (<12) - + - Occult 7 M 68 Regulier + (<12) - + + (18 IU/L) Occult 8 M 64 Regulier + (<12) - + + (14 IU/L) Occult 9 M 63 Regulier + (<12) - + + (86 IU/L) Occult 10 V 63 Regulier + (220) - + - Occult 1 11 M 46 Regulier + (<12) - + - Occult 12 V 61 Regulier + (<12) - + + (31 IU/L) Occult 13 M 26 Regulier - - - - labcontaminatie #gebaseerd op anti-hbc eerdere donaties (soms HBV DNA/anti-HBs) 1 casus 10: 2x betrokken bij transmissie van HBV, donatie 2007 (Trombopool en Ery-concentraat)
Samenvatting 13 HBV NAT-only donaties 1x vroege window periode infectie 1x HBV infectie bij nieuwe donor Occult of late window periode (anti- HBc pos) 10x occulte HBV infecties bij reguliere donoren 10/10 (100%) anti-hbc pos 4/10 (40%) anti-hbs pos (<100 IU/L) 1x transmissie via Trombo en Ery s (anti-hbs neg) 1x labcontaminatie
Opschoon effect donoren met occulte HBV Geen anti-hbc test op Sanquin donoren Donorbestand schoont zeer langzaam op (duurt jaren, nooit) Voorbeeld Vlaanderen Vergelijkbare donorpopulatie Vanaf januari 2010 worden alle donaties getest op HBV DNA met S201 systeem Nog geen enkel occulte HBV donor gevonden Verschil met Nederland: Vlaanderen doet anti-hbc (nieuwe donoren) In Duitsland sinds september 2006 verplichte anti- HBc test ingevoerd lange discussie over introductie HBV NAT of anti-hbc test Anti-HBc pos donatie mag gebruikt worden als anti-hbs > 100 IU/L en HBV DNA (gevoeligheid <12 IU/ml HBV DNA) niet aantoonbaar is
Introductie HCV screening 120 100 102 99 221 HCV+ reguliere donors aantal geinfecteerde donors 80 60 40 52 39 35 33 22 16 20 20 15 18 20 0 20 5 4 2 2 1 3 10 0 1 3 5 0 3 9 1 12 5 10 1 5 0 3 4 HCVreg HCVnieuw 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 0 1 2 3 4 5 6 7 8 start HCV screening jaar
Conclusies Introductie van HBV NAT verhoogt de virusveiligheid van bloed Occulte HBV bij donoren is moeilijk op de sporen: HBV DNA gehalte ligt rond de detectie grens van de meest gevoelige HBV DNA testen (20 IU/ml). Er is geen eenmalig opschoningseffect Occulte HBV infecties zijn (potentieel) infectieus Opsporen van occulte HBV bij donoren zal effectiever zijn als anti-hbc screening wordt ingevoerd Is het te overwegen de anti-hbc test in te voeren? Specificiteit van anti-hbc testen is sterk verbeterd 1 Oudere generatie testen: 98.86% - 99.27% PRISM HBcore test: 99.83% Relatief eenvoudig in te voeren op PRISM 1 Hourfar MK et al. (2009) Int. J. Lab. Hematology 31:649-656