Informatie voor vrijwilligers
Inleiding In deze folder vindt u informatie over het werken als vrijwilliger bij Bureau Informele Zorg. Er zijn verschillende vormen van vrijwilligerswerk. Deze worden toegelicht in deze folder, evenals de procedure. Wij wensen u een prettige tijd als vrijwilliger. Bereikbaarheid van maandag t/m vrijdag Bureau Informele Zorg, Postbus 149 2350 AC Leiderdorp T (071) 516 14 45 E vrijwilligersdiensten@activite.nl I www.activite.nl Bureau Informele Zorg Informatiefolder voor vrijwilligers april 2015 1
Inhoud 1. Vrijwilligerswerk 3 2. Keuze binnen het vrijwilligerswerk 4 2.1. Vrijwilliger Hulp Thuis 4 2.2. Buddyzorg 5 2.3. Netwerkcoach 5 2.4. Intramurale zorg 5 3. Werkgebied 5 4. Consulenten 6 5. Procedure 6 5.1. Kennismakingsgesprek 6 5.2. Inzet bij hulpvrager 7 5.3. Koppelingsgesprek 7 5.4. Beëindiging van de koppeling 8 6. Begeleiding en scholing van de vrijwilliger 8 7. Reiskosten/onkosten 9 8. Nieuwsflits 9 9. Vrijwilligerswerk en een uitkering 9 10. Vrijwilliger maar niet vrijblijvend 9 10.1. Geheimhouding 10 10.2. Bejegening 10 10.3. Aanneming en levering 10 10.4. Huislijk geweld 10 10.5. Verantwoordelijkheid 10 10.6. Geschillen 11 10.7. Privacy 11 11. ARBO-wet en verzekeringen 11 12. Verzekeringen voor vrijwilligers 12 2
1. Vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk is werk in georganiseerd verband, onverplicht, onbetaald en ten behoeve van anderen of de samenleving. Nederland telt binnen de zorg meer dan 700.000 vrijwilligers. De rol van de vrijwilliger is steeds aan verandering onderhevig. Bij Bureau Informele Zorg wordt u als vrijwilliger ingezet bij activiteiten die met regelmaat terugkomen. Er is afgebakend welke activiteiten u wel en niet mag doen. Als vrijwilliger kunt u ook ingezet worden in situaties waarin (nog) geen professionele hulp is ingezet. De vormen van vrijwilligerswerk waar u uit kunt kiezen zijn de Vrijwillige Hulp Thuis, Buddyzorg, Vriendendienst, Kleinschalige Zorg en de Netwerkcoach. Er zijn verschillende redenen waarom u kiest voor vrijwilligerswerk. Wat uw motief ook is, u kunt zelf aangeven waar, wanneer en met welke frequentie u ingezet wilt worden. Om als vrijwilliger ingezet te worden bij Bureau Informele Zorg, dient u 16 jaar of ouder te zijn. 3
2. Keuze binnen het vrijwilligerswerk Bureau Informele Zorg ondersteunt en begeleidt verschillende vormen van vrijwilligerswerk binnen de zorg, maar er is altijd sprake van een één op één contact tussen een vrijwilliger en hulpvrager, behalve bij de Kleinschalige zorg. Een hulpvrager vrijwilligersrelatie is meestal anders dan met familie of vrienden, ook op emotioneel gebied. 2.1. Vrijwillige Hulp Thuis Bij de Vrijwillige Hulp Thuis is er vooral praktische, emotionele en sociale ondersteuning aan volwassenen en kinderen met een beperking, chronische ziekte of een niet aangeboren hersenletsel. Ook bij kinderen met ontwikkelings- en/of gedragsstoornissen of bij volwassenen met dementie is inzet mogelijk. Bij volwassenen Mensen met een beperking of chronische ziekte kunnen vaak extra ondersteuning gebruiken om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven. Daarnaast kan het zijn dat de mantelzorger behoefte heeft aan tijd voor zichzelf. Er zijn verschillende mogelijkheden, zoals: Er samen op uit bijvoorbeeld naar de film of het museum. Ondersteuning bij een hobby. Door de ziekte of handicap is de hulpvrager beperkt in het uitvoeren van hobby s. De vrijwilliger kan hierin ondersteuning bieden door dit samen te gaan doen, zoals handwerken en fotograferen. Gezelschap bieden door samen koffie te drinken, een gesprek of een blokje om te gaan. Respijtzorg: terwijl de vrijwilliger de hulpvrager gezelschap biedt, kan de mantelzorger tijd voor zichzelf vrijmaken. Bij kinderen Een kind met een beperking of chronische ziekte heeft extra aandacht nodig. In een gezin kan een vrijwilliger op verschillende manieren ondersteuning bieden: Als speelhulp iets leuks binnenshuis of buitenshuis ondernemen. Als pedagogische hulp de ontwikkeling van het kind stimuleren door spel of oefening, de concentratie te oefenen en/of vaardigheden te helpen ontwikkelen. Als oppas de zorg (tijdelijk) overnemen en/of iets leuks ondernemen waardoor de ouder/mantelzorger even tijd voor de andere kinderen of zichzelf heeft. 4
2.2. Buddyzorg Bij Buddyzorg biedt een vrijwilliger emotionele steun en begeleiding aan hulpvragers met een ziekte. De hulpvrager bij de Buddyzorg heeft te maken heeft met verlies (werk, gezondheid, zelfstandigheid) en het verwerken van de emoties die hierbij horen. Buddyzorg wordt uitgevoerd door speciaal hiervoor opgeleide vrijwilligers (buddy s). 2.3. Netwerkcoach Soms heeft een hulpvrager of mantelzorger geen of een beperkt sociaal netwerk. Dit kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld vereenzaming bij ziekte of door een gebrek aan tijd door de verzorging die gegeven wordt door de mantelzorger. Een netwerkcoach kan helpen om een eigen sociaal netwerk te leren opbouwen. De inzet van een netwerkcoach is voor maximaal één jaar. Vrijwillige Hulp Thuis en Netwerkcoaching worden geboden in de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude. Buddyzorg wordt geboden in de gemeente Leiden. 2.4. Intramurale zorg Naast de ondersteuning van vrijwilligers bij mensen thuis, maakt ActiVite ook gebruik van vrijwilligers in de woonservicecentra. Vrijwilligers kunnen ondersteunen in de groepswoningen bij mensen met dementie of bij onze somatische bewoners. In de groepswoningen onderneemt de vrijwilliger activiteiten met een individuele bewoner of met een groep bewoners, zoals boodschappen doen, een spelletje spelen, wandelen, de krant lezen of ondersteunen bij de maaltijd. Bij de somatische bewoners zijn meerdere mogelijkheden, zoals koffie schenken, wandelen en ondersteunen bij activiteiten zoals de bingo, muziek maken of een uitstapje. Binnen de intramurale zorg wordt een vrijwilliger meestal niet gekoppeld aan één hulpvrager. De begeleiding van de vrijwilliger tijdens de inzet valt onder de verantwoordelijkheid van de medewerker welzijnsdiensten van het betreffende woonservicecentrum. 5
3. Werkgebied De diverse vormen van vrijwilligerswerk worden in meerdere plaatsen gegeven. Vrijwillige Hulp Thuis: Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude. Buddyzorg Leiden Vriendendienst Alphen aan den Rijn en Nieuwkoop Netwerkcoach Kleinschalige Zorg Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Zoeterwoude Leiderdorp, Roelofarendveen, Noordwijkerhout, Teijlingen, Alphen aan den Rijn 4. Consulenten De consulent begeleidt het contact tussen de hulpvrager en de vrijwilliger. De consulent: - Werft, selecteert, ondersteunt en begeleidt vrijwilligers. - Behandelt de aanvragen van hulpvragers, geeft adviezen en verwijst, indien nodig, door. - Koppelt een vrijwilliger aan een hulpvrager. - Begeleidt de koppeling d.m.v. regelmatige (tussentijds) evaluaties met de hulpvrager en vrijwilliger. - Organiseert bijeenkomsten en deskundigheidsbevordering voor vrijwilligers. 5. Procedure 5.1. Kennismakingsgesprek Na uw aanmelding wordt u uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek. Dit gesprek met de consulent vindt plaats op kantoor of bij u thuis. De consulent geeft informatie over het vrijwilligerswerk en vraagt naar uw motivatie, interesses, wensen, vaardigheden en mogelijkheden. Ook krijgt u formulieren om een Verklaring Omtrent Gedrag aan te vragen bij de gemeente. De originele verklaring moet worden ingeleverd bij de consulent. Gemaakte kosten worden door ActiVite vergoed. Studenten hebben voor hun vrijwilligersstage geen VOG nodig. 6
5.2. Inzet bij de hulpvrager Als u en de consulent besluiten dat de u ingezet wil en kan worden, gaat de consulent in overleg met u op zoek naar een passende hulpvraag. U krijgt de wachtlijst met hulpvragen van meerdere werkgebieden mee; u kunt namelijk ook zelf aangeven welke hulpvragen u aanspreken en in welke werkgebieden u ingezet wilt worden. Wegens privacyredenen zijn de namen van hulpvragers op de lijsten, gefingeerd. 5.3. Koppelingsgesprek Als u een keuze heeft gemaakt van de wachtlijst, geeft u de naam door aan de consulent. De consulent kan u, indien gewenst, voorstellen doen en meer informatie aanbieden over de hulpvragen. Is er overeenstemming, dan krijgt u de juiste informatie van de hulpvrager toegestuurd, zoals naam, adres en telefoonnummer. U neemt vervolgens zelf contact op met de hulpvrager om een afspraak te maken voor een kennismakingsgesprek. Als de vrijwilliger en/of hulpvrager dit wensen, kan een consulent bij het gesprek aanwezig zijn. In dit gesprek maken de hulpvrager en vrijwilliger kennis met elkaar en worden afspraken gemaakt. Denk hierbij aan bezoekfrequentie en -tijdstip, te maken kosten, suggesties voor activiteiten, eventuele beperkingen en verdere zaken die van belang zijn om de koppeling naar wens te laten verlopen. Ook worden wederzijdse bereikbaarheidsgegevens, zoals telefoonnummers, uitgewisseld. Het advies is om geen privégegevens, zoals uw adres, kenbaar te maken. Indien de hulpvrager hiervoor toestemming heeft gegeven, wordt de inzet van de vrijwilliger geregistreerd in het zorgdossier van de hulpvrager. Bij het tabblad Cliëntgerelateerde gegevens worden naam en telefoonnummer van de vrijwilliger vermeld. Indien nodig krijgt u tijdens het gesprek instructie over het veilig gebruik van hulpmiddelen. De mantelzorger, de hulpvrager zelf of professionele hulp moet u hierover inlichten. In het gesprek worden hierover afspraken gemaakt. Als de kennismaking tot ieders tevredenheid verloopt, wordt een verdere kennismakingsperiode afgesproken. 7
In de week na de kennismaking neemt de consulent contact op met u (en de hulpvrager) om te informeren of het contact naar wens is verlopen en of de afspraken naar ieders tevredenheid zijn gemaakt. Wij verwachten van u dat u actief contact zoekt met de consulent als er tussentijds problemen en/of vragen zijn. De consulent die u begeleidt bij uw vrijwilligerswerk, is meestal de consulent van de regio waar de hulpvrager woont. 5.4. Beëindiging van de koppeling Beëindiging van de koppeling kan op verzoek van de hulpvrager, de vrijwilliger of van de consulent plaatsvinden. Wilt u de koppeling beëindigen dan is het wenselijk dat u dit ruim van te voren aangeeft bij de consulent, zodat er tijd is om vervanging te regelen. De vrijwilligersinzet vanuit ActiVite wordt ook beëindigd als de hulpvrager in een verzorgingshuis, verpleeghuis of andere woonvorm waar 24-uurs zorg geboden wordt, gaat wonen. 6. Begeleiding en scholing van de vrijwilliger Jaarlijks wordt u in de gelegenheid gesteld om deel te nemen aan een zogenaamd focusgesprek. Dit is een gesprek tussen de vrijwilliger(s) en de consulent. Het gesprek is erop gericht stil te staan bij hoe de vrijwilliger het vrijwilligerswerk beleeft. U kunt kiezen voor een individueel gesprek of een gesprek in een groep van vier tot zes vrijwilligers en de consulent. Bureau Informele Zorg organiseert elk jaar meerdere scholingsbijeenkomsten. Deze kunnen gaan over bijvoorbeeld een ziektebeeld, omgaan met emoties, grenzen stellen, angst hanteren en verliesverwerking. Ook de cursus netwerkcoach wordt regelmatig aangeboden. De scholingsdata krijgt u toegezonden en kunt u vinden op de scholingsagenda op de website van ActiVite. Heeft u onderwerpen die u graag besproken wilt hebben, meld dit dan bij de consulent. 8
7. Reiskosten/onkosten Reiskosten van het vrijwilligerscontact het zogeheten woonwerkverkeer - kunt u declareren middels een formulier. Dit formulier kunt u digitaal of via de post ontvangen. Reiskosten worden vergoed op basis van de belastingvrije vergoeding woon-werkverkeer, zoals die binnen ActiVite geldt. Bij gebruik van het openbaar vervoer worden de werkelijk gemaakte kosten vergoed. Ook kunt u onkosten declareren voor de fiets en bromfiets. Hiervoor gelden vaste tarieven. Reiskosten voor het bezoeken van cursussen en thema-avonden kunt u ook declareren. De onkosten die gemaakt worden voor uitstapjes of vervoersbegeleiding worden betaald door de hulpvrager. Bij de start van het vrijwilligerscontact worden hierover duidelijke afspraken gemaakt. Vrijwilligers mogen een maximale onkostenvergoeding per jaar ontvangen. De hoogte hiervan kunt u bij de belastingdienst opvragen. Vrijwilligers die meer ontvangen, kunnen worden benaderd door de belastingdienst of de uitkeringsinstantie om aannemelijk te maken dat ze ook werkelijk zo veel kosten hebben gemaakt. 8. Nieuwsflits Bureau Informele Zorg geeft zes keer per jaar de digtale nieuwsflits uit. Zo wordt u op de hoogte gehouden van scholingen, informatie over nieuwe ontwikkelingen, activiteiten e.d. 9. Vrijwilligerswerk en een uitkering Als u een uitkering ontvangt, mag u alleen vrijwilligerswerk verrichten met toestemming van de uitkerende instantie. U dient hiertoe zelf contact op te nemen met deze instantie. Voor verder informatie over rechten en plichten m.b.t. vrijwilligerswerk verwijzen we naar: www.vrijwilligersplein.nl 10.Vrijwillig maar niet vrijblijvend Ook in het vrijwilligerswerk heeft u met regels en afspraken te maken. Het is allemaal nodig om het contact goed te laten verlopen en als vrijwilliger moet u weten waar u aan toe bent. 9
10.1. Geheimhouding Vertrouwelijke informatie wordt door de vrijwilliger niet aan anderen doorgegeven. Deze verplichting geldt ook na beëindiging van het vrijwilligerswerk. Uitzondering hierop is de informatie die van belang is voor de consulent en de hulpvrager. 10.2. Bejegening De vrijwilliger en de hulpvrager hebben een correcte en respectvolle benadering naar elkaar. De vrijwilliger is betrouwbaar. De vrijwilliger en de hulpvrager houden zich beiden aan onderlinge afspraken. Indien één van beiden verhinderd is, dan wordt diegene geacht dit tijdig te melden aan de desbetreffende persoon. De vrijwilliger en hulpvrager respecteren elkaars privacy. 10.3. Aanneming en levering Het is de vrijwilliger niet toegestaan om: - Geld van en aan hulpvragers en/of hun naasten te lenen. - Geld te halen of het zich laten machtigen voor het halen van geld voor hulpvragers en andere zakelijke handelingen te verrichten. - Giften en cadeaus van hulpvragers aan te nemen. - Van hulpvragers erfenissen of legaten te aanvaarden. - Zonder voorafgaande toestemming inzage te hebben in de cliëntgegevens. Registratie van gegevens is toegestaan in overleg met de hulpvrager en de consulent. - Medicijnen te geven aan hulpvragers. - Seksuele handelingen te verrichten met de hulpvrager. 10.4. Huiselijk geweld Indien u vermoedt dat huiselijk geweld binnen de situatie van uw hulpvrager een rol speelt, kunt u contact opnemen met de consulent. Zij bespreekt samen met u de situatie en waar nodig onderneemt zij actie en kan een melding maken. 10.5. Verantwoordelijkheid De vrijwilliger is zich bewust van zijn eigen grenzen en kent de grenzen van het vrijwilligerswerk. De vrijwilliger kan deze grenzen ook duidelijk aangeven. De vrijwilliger neemt contact op met de consulent in geval van vragen en signalen die hij/zij oppikt vanuit de hulpvrager waarover hij/zij zich zorgen maakt. 10
10.6. Geschillen Geschillen tussen de vrijwilliger en hulpvrager worden voorgelegd aan de consulent. Indien de klacht niet mondeling, met de tussenkomst van de consulent opgelost kan worden, dient de klachtenprocedure van ActiVite te worden gevolgd. Dit reglement is via de consulent op te vragen. 10.7. Privacy De consulenten van Bureau Informele Zorg registreren gegevens over de vrijwilliger en de hulpvrager. De privacy van de hulpvrager en de vrijwilliger worden gewaarborgd door het privacyreglement van ActiVite. Een exemplaar van dit reglement kan via de consulenten verkregen worden. Er wordt gewerkt met procedures die zijn omschreven in de handboeken van de diensten die Bureau Informele Zorg levert. 11.ARBO-wet en verzekeringen De ARBO-wet geldt voor ook voor vrijwilligersorganisaties. De zorgplicht voor goede arbeidsomstandigheden houdt in: - Zorg voor een zo groot mogelijke veiligheid en het voorkomen van gevaar. - Zorg voor een zo goed mogelijke bescherming van de gezondheid. - Bevorderen van het welzijn bij de arbeid. - Zorg voor voorlichting en scholing in verband met veiligheid, gezondheid en welzijn bij arbeid. - Risico's op de werkplek inventariseren en evalueren en opstellen van een plan voor maatregelen (RIE). - Overlegstructuur voor klachten vrijwilligers over vrijwilligerswerk. 11
12. Verzekering voor vrijwilligers Alle vrijwilligers zijn verzekerd voor: 1. Aansprakelijkheid voor schade door hem of haar veroorzaakt aan goederen of personen. 2. Schade die de vrijwilliger leidt bij het uitoefenen van zijn of haar werkzaamheden (werknemersverzekering). 3. Bij vervoer met de auto van de vrijwilliger wordt bij schade de wettelijk verplichte verzekering Wettelijke Aansprakelijkheid Motorrijtuigen (WAM) van de vrijwilliger aangesproken. Als deze verzekering niet volledig uitkeert, draagt ActiVite het verschil bij vanuit de dienstrittenverzekering die zij heeft afgesloten. Bij vervoer met een auto van ActiVite door de vrijwilliger, wordt schade verhaald op de WAM-verzekering van ActiVite. Schade, waarvoor de vrijwilliger aansprakelijk wordt gesteld of schade die voortvloeit uit het vrijwilligerswerk, dient binnen drie werkdagen mondeling of schriftelijk bij de consulent worden gemeld. 12
postadres Postbus 149 2350 AC Leiderdorp T (071) 516 14 45 F (071) 516 13 09 E info@activite.nl I www.activite.nl thuis in wonen, welzijn en zorg