Preventie en Interim 1. Uitleg en afbeeldingen Er moet rekening gehouden worden met alle administratieve functies waar beeldschermwerk belangrijk is, dwz. ten minste 4 uur per dag, zoals bvb. : encoderen : input van gegevens secretariaatswerk : bijhouden van dossiers, tekstverwerking toezicht : het permanent bekijken en consulteren van het beeldscherm, videoschermen. 1.1. Van werkpost tot beeldscherm Beeldscherm - scherm helt (10 à 20 ) naar achter en opgepast voor reflecties - juiste hoogte van het scherm : blik op hoogte van bovenrand scherm - minimum 50 cm afstand tussen ogen en scherm - goed leesbare tekens (lichte achtergrond, donker en goed leesbaar lettertype) - regelmatig reinigen van scherm om reflectie door vetvlekken te vermijden Toetsenbord - los van het scherm, licht hellend en niet te hoog - voldoende plaats om de handen en de armen te laten rusten (geen toetsenbord op rand van het werkvlak) - lichte en constante toetsaanslag Laptop : gebruik een laptopsteun om het scherm op de goede hoogte in te stellen en een toetsenbord en een muis los van de laptop Muis - kies de grootte van de muis aangepast aan de hand - kies een zo plat mogelijke muis - plaats de muis in de nabijheid van het toetsenbord en voorzie voldoende ruimte om de muis te kunnen verplaatsen - gebruik de muis door de gehele onderarm te bewegen en niet alleen de pols - gebruik de "sneltoets"-functies in plaats van de "muis"-functies - gebruik een degelijke muismat Werktafel en -blad - het werkblad moet ongeveer ter hoogte van de ellebogen komen wanneer de armen loshangen - voorzie voldoende ruimte om alles (documenten, materiaal) binnen handbereik te hebben - de armen rusten in een hoek van 90 op het werkblad Bureaustoel Een goede bureaustoel laat toe te werken in een comfortabele houding zonder hinderlijke bewegingen. De bureaustoel moet dus aan volgende criteria beantwoorden : - regelbaar, wat hoogte zitoppervlak, armsteunen en rugleuning betreft - voorzien van 5 wieltjes, om zich gemakkelijker te kunnen verplaatsen en natuurlijk te bewegen - goede rugsteun (de rugleuning moet het onderste deel van de rug ondersteunen en voldoende druk geven door goed aan te sluiten bij de rug) - dynamische stoel (het zitoppervlak kantelt naar voren en naar achteren volgens de taak) Hoogte van de zitting - de hoogte zo instellen dat de hoek gevormd tussen dij en been 90 is en dat de ellebogen ongeveer ter hoogte van het werkblad komen - bij het zitten moeten de handen onder de dijen kunnen glijden zonder dat er een te hoge druk is - de voeten raken de grond horizontaal (indien niet : voetsteun gebruiken) 1
Hoogte rugleuning - in hoogte verstelbaar in functie van zitoppervlak - bol in de lendenstreek - verstelbaar Weerstand van de rugleuning (synchroon mechanisme dynamische stoel) - de druk van de rugleuning mag niet te groot zijn - de voeten steunen stevig op de grond Zitdiepte - de rugleuning moet goed tegen de rug duwen Armsteunen (indien aanwezig) - instelbaar in hoogte, breedte en diepte - gemakkelijke toegang tot werkblad - voorarmen op armsteunen plaatsen Juist regelbare rugleuning 15 90 documenthouder regelbare stoel draaiende bureaustoel (5 wieltjes) voetsteun Fout hoofdpijn, vermoeide ogen, troebel zicht kramp in de vingers stijfheid in de nek gespannen schouders pijn in de lende tendinitis (ter hoogte van de polsen) spataders, gezwollen benen 2
Stoel met (frontaal) kantelend zitoppervlak : stoel waarvan de zitting 5 à 10 naar voor kan kantelen Voordelen - goede houding van de (dorsale) wervelkolom - meer houdingen mogelijk - betere houding van het hoofd Nadelen - kan de (lumbale) rugkromming versterken - sneller vermoeid omdat het lichaam, om de overhelling te compenseren, steunt op benen en armen Glijden Stoel met kniesteun : stoel met vaste zitting dat 30 naar voor gekanteld is en voorzien van een steunkussen voor de knieën Voordelen - goede houding van de wervelkolom - zeer comfortabel voor korte periodes Nadelen - het lichaamsgewicht wordt gedragen door de onderbenen + overdreven plooiing van knieën en enkels - vermoeit sneller Een zitvlaksteun is nuttig wanneer afwisselend rechtstaand en zittend wordt gewerkt : - vermindert de vermoeidheid want vraagt minder spierinspanning - goede houding van de wervelkolom - te gebruiken samen met een hellend werkblad (betere houding van het hoofd en verminderde spierspanning ter hoogte van schouders en nek) Ruimte voor de knieën Rechtstaand werk (call center,...) en veel veranderen van houding zijn nuttig om vermoeidheid te verminderen : - werkblad aanpassen aan de lengte van de gebruiker en hiervoor rekening houden met de ellebooghoogte - eventueel een voetsteun gebruiken om het lichaamsgewicht afwisselend van een been op het ander te brengen Steunvlak voor polsen Voetsteun 3
1.2. Werkomgeving Ruimte en verlichting Ruimte - halfcirkelvormig opstellen van het werkmateriaal en de uit te voeren taken in handbereik leggen - visueel contact met zowel collega s als personen die bureau binnenkomen - bureau niet tegen muur plaatsen zodat werkvlak en dieptezicht niet beperkt worden Verlichting - het scherm haaks op (loodrecht) het venster plaatsen om weerkaatsing te vermijden en op voldoende afstand ervan - bureau niet direct onder een verlichtingstoestel - zonnegordijn (liefst individueel regelbaar) gebruiken wanneer buitenlicht storend is Lawaai, klimaat Lawaai - geluidsniveau in de bureaus tussen 45 en 55 db(a) - fax, kopieertoestel en printers worden in afzonderlijk lokaal ondergebracht - vergaderzalen gebruiken wanneer een gesprek mogelijks collega s kan storen - lawaaierige taken plannen in de daluren Klimaat - comfortabele temperatuur tussen 20 en 24 C - ventilatie kan nodig zijn wanneer verschillende beeldschermwerkers in éénzelfde lokaal werken - ideale vochtigheidsgraad rond de 60% (voorkomt oogdroogte) - kledij aanpassen aan de klimaatsomstandigheden 4
II. Risico s en maatregelen ter preventie Risico s Risico's voor de ogen oogvermoeidheid branderige en prikkende ogen tranende ogen troebel zicht Oorzaken slechte kwaliteit van het scherm reflecties op het scherm onvoldoende hoeveelheid licht onaangepaste afstand tussen oog, scherm en documenten slecht leesbare karakters en te grote constrasten oogafwijkingen onvoldoende gecorrigeerd Preventie en bescherming Collectief betere schermkwaliteit aangepaste verlichting gebruik van zonnegordijn correcte opstelling beeldscherm Persoonlijk eventueel schermfilter gebruik correctiemiddelen gebruiken (bril) Tips (zie oefeningen) regelbaar werkblad gebruiken of een afzonderlijke steun voor het scherm documenthouder gebruiken Spierpijn aan polsen handen nek schouders rug slapende of vermoeide benen verkeerde werkhouding monotone en repetitieve bewegingen verstelbare stoel met armleuningen aanpassing van de werkpost en de onmiddellijke omgeving van de werknemer voetsteun zorgen voor taakafwisseling regelmatig bewegen Fysische belasting misselijkheid hoofdpijn warmte-, koude- en tochtklachten huidproblemen te droge of ongezonde lucht te warm tocht en koude onaangepast geluidsniveau regelmatig onderhoud van de airconditioning aanpassing van de werkpost en de onmiddellijke omgeving van de werknemer Mentale overbelasting vermoeidheid concentratieverlies stress prikkelbaarheid zenuwachtigheid emotionele spanning depressie gezondheidsklachten te zware taakbelasting niet aangepaste werkorganisatie storende omgevingsfactoren aanpassing van de werkpost en de onmiddellijke omgeving van de werknemer zorgen voor taakafwisseling Aangeraden : na 2 uur (maximum) beeldschermwerk even stoppen of veranderen van activiteit. 5
Aangeraden oefeningen : 1. Energiek trappen 2. Ontspan u even 3. Rek langzaam de nek 4. Draai langzaam het hoofd terwijl de nek recht blijft 5. Strek de armen naar boven 6. Strek de armen naar voren 7. Strek de armen naar achteren 8.Trek schouders en rug naar boven 9. Maak brede draaibewegingen 10.Trippel ter plaatse 11. Strek een kant en daarna de andere 12.Trommel energiek met wijd opengespreide vingers op het bureau 13. Strek de handen Enkele tips : - recht voor de bureaustoel staan en de hoogte van het zitoppervlak zo regelen dat het hoogste deel ervan juist onder de knieschijf komt - de rugleuning zo instellen dat het onderste deel van de rug gesteund wordt - de handen onder de dijen glijden en voelen of geen te grote druk is indien wel een voetsteun voorzien (vooral voor kleine personen) - de hoogte van het werkblad instellen zodat het ter hoogte van de ellebogen komt wanneer de armen langs het lichaam loshangen 6
III. Gezondheidstoezicht Ja Nee Vraag1: Is de uitzendkracht jonger dan 21 jaar EN is het zijn eerste tewerkstelling? VAanvraag gezondheidsbeoordeling eerste tewerkstelling en stel vraag II Stel vraag II Vraag II: Voorziet de werkpostfiche een gezondheidsbeoordeling en/of inenting van de werknemer? Ja Nee Heeft de werknemer een formulier van gezondheidsbeoordeling? Ja Nee Ga na of de geldigheid van het formulier van gezondheidsbeoordeling ok is* (datum + typefunctie + bijzondere risico s + inenting) Ja Nee Aanvraag gezondheidsbeoordeling* Is de uitzendkracht geschikt en is hij ingeënt? Ja Nee Niet geschikt voor DIT werk * Voorafgaande gezondheidsbeoordeling voor beeldschermwerk, aangevuld met een aangepast oog- en gezichtsonderzoek en een onderzoek van het spier- en beendergestel. - Periodieke gezondheidsbeoordeling : - om de 5 jaar wanneer werknemer < 50 jaar is - om de 3 jaar wanneer de werknemer > 50 jaar is De werknemer kan aan het werk gezet worden 7
IV. Bedrijfsbezoek Vragen die moeten gesteld worden wanneer de werkpostfiche onvolledig is ingevuld Algemeen Wie geeft de algemene introductie (evacuatie, refter, EHBO, )? Wie geeft de specifieke veiligheidsinstructies: - inrichting van de lokalen? - wat moet er gedaan worden in geval van brand? - wat moet er gebeuren bij agressie? Specifieke vragen Talenkennis? Wie zal het werk uitleggen? Welk soort werk is het? Input van gegevens, dactylo,? Is het werken op een vaste PC of op een laptop? Is er voldoende werkruimte? 8
De risicozoektocht 9
Oplossingen De risicozoektocht 1. de computer staat te hoog 2. de bureaulade staat open 3. personen roken in bureau 4. reflecties op het scherm door de zon en een niet gesloten zonnegordijn 5. afval (blikjes, papiertjes...) op de grond 6. brandblusapparaat is moeilijk bereikbaar door aanwezigheid van dozen 7. de elektrische kabels liggen op de grond (struikelgevaar) 10