Glenn BISCOP, preventieadviseur ergonomie

Transcriptie

1 Beeldschermwerk GO! - Basisvorming veiligheid 2017 Glenn BISCOP, preventieadviseur ergonomie

2 Schema 1. Wetgeving 2. Risicofactoren 3. Preventie 4. Fysische omgevingsparameters (risico s en preventie) 5. Ergonomische hulpmiddelen 1 1

3 1. Wetgeving Codex over het welzijn op het werk: Titel VI (arbeidsmiddelen) Hoofdstuk II Afdeling I: Beeldschermen + Bijlage Eur.richtlijn 90/270 van 1990 => KB 27/8/

4 1. Wetgeving Wettelijk kader beeldschermwerkpost: het geheel dat bestaat uit beelschermapparatuur, interface mens/machine, bepaalde programmatuur, facultatieve accessoires, nevenapparatuur met inbegrip van de schijveneenheid, een telefoon, een modem, printer, documenthouder, een stoel en een werktafel of werkvlak, alsmede de onmiddellijke werkomgeving. 3 3

5 1. Wetgeving Beeldschermwerkpost Informatica apparatuur Telefoon, printer Meubilair Onmiddellijke werkomgeving 4 4

6 1. Wetgeving Risicoanalyse Opleiding Minimumeisen (bijlage) Vervallen per 01/01/2016 Evaluatie gezichtsvermogen, spieren en beendergestel vijfjaarlijkse specifieke risicoanalyse en passende preventiemaatregelen Deze analyse wordt indien nodig aangevuld met een bevraging of een ander instrument dat peilt naar de werkomstandigheden van de werknemer. 5 5

7 2. Risicofactoren Beeldschermwerkpost Informaticamateriaal Programmatuur Meubilair Opstelling Fysische omgevingsparameters Werkorganisatie 6 6

8 2. Risicofactoren Informaticamateriaal Beeldscherm Reflectie, flikkering (oude schermen) Toetsenbord Mat, licht hellend,verplaatsbaar PC muis Plat,lange kabel,vlot beweegbaar 7 7

9 2. Risicofactoren Programmatuur Zelfbeschrijvend Tolerant ten aanzien van fouten Duidelijke structuur Aanpasbaar aan de individuele gebruiker 8 8

10 2. Risicofactoren Meubilair Werktafel Afmeting Vorm Hoogte Is het werkvlak voldoende groot om een flexibele opstelling van beeldscherm, toetsenbord, documenten en accessoires toe te laten? Is de hoogte van het werkvlak aangepast aan de gebruiker? Is het werkoppervlak mat en heeft het een heldere kleur? 9 9

11 2. Risicofactoren MEUBILAIR Bureaustoel Wettelijke minimumbehoeften: De zitting moet in hoogte verstelbaar zijn De hoogte en de hellingshoek van de rugleuning moeten verstelbaar zijn Desgewenst moet een voetensteun worden aangebracht Good practice behoeften: Jullie input! 10 10

12 2. Risicofactoren Bureaustoel 11 11

13 2. Risicofactoren Werkgerelateerde overbelastingsletsels van het bovenste lidmaat Houding Kracht Herhaling Trillingen Precisie Ontbreken van pauzes Hoge werkdruk Hoge taakeisen Gebrek aan controle Gebrek aan steun 12 12

14 2. Risicofactoren Werkorganisatie Beeldschermwerk minder dan 4 uur per dag? Duur van het beeldschermwerk minder dan 2 uur na elkaar? Werkritme aanpasbaar door de gebruiker? Regelmatige verandering van werkhouding (opstaan, zich verplaatsen)? Piekbelasting kan vermeden/opgevangen worden? 13 13

15 2. Risicofactoren Werkpost 14 14

16 3. Preventie Drie regels voor een goede zithouding Van houding wisselen Natuurlijke krommingen van de lage rug behouden Zijn houding aanpassen aan de activiteit 15

17 3. Preventie Van houding wisselen WAAROM? Bloedcirculatie in de spieren bevorderen Het voeden van de tussenwervelschijf toelaten Vermijden van zware benen op het einde van de dag HOE? Regelmatig opstaan om te bellen, om te praten Korte actieve pauzes inlassen Stretching en spierversteviging Trap nemen ipv lift 16

18 3. Preventie Natuurlijke krommingen van de lage rug behouden WAAROM? Om de druk goed te verdelen Om overdreven trekken op gewrichtsstructuren te vermijden HOE? De rugleuning correct gebruiken (zie verder) De lage rugspieren opspannen (!snel vermoeiend) De hoek van de heupflexie verminderen (zie verder) 17

19 3. Preventie Zijn houding aanpassen aan de activiteit WAAROM? Om overeen te komen met de houdingsbehoeften van de twee activiteitencategorieën: actief werk ttz gebruik van toetsenbord, schrijven passief werk ttz nadenken, bellen, praten HOE? Dynamisch instelsysteem van de stoel Vrijwillig je houding aanpassen (stoel zonder instelsysteem) Actief werk Passief werk 18

20 3. Preventie Instellingen van de werkplek 1. Zithoogte 2. Zitdiepte 3. Hoogte van de rugleuning 4. Kanteling zitvlak 5. Armleuningen 6. Voetsteun 7. Toetsenbord en muis 8. Scherm 19

21 3. Preventie 1. Zithoogte Stel de hoogte van de stoel zo in dat: ellebogen op tafel kunnen geplaatst worden EN de voeten op de grond blijven Tafel te hoog? Tafel = in hoogte instelbaar: Plaats voeten op de grond en dijen horizontaal. Stel de tafel in op ellebooghoogte. Tafel instelbaar: Plaats een voetensteun. 20

22 3. Preventie 2. Zitdiepte De instelling van de diepte van het zitvlak moet toestaan om de horizontale afstand tussen voorkant van de stoel en de rugleuning aan te passen 4 vingers tussen achterste van de knie en voorkant van de stoel 21

23 3. Preventie 3. Hoogte van de rugleuning Krom gedeelte van de leuning moet overeenkomen met lumbale curve (= lichtjes boven de riem) 22

24 3. Preventie 4. Kanteling zitvlak Doel = afwisseling posities in functie van het werk: Actief werk (gebruik van toetsenbord of schrijven) Passief werk (praten, bellen ) Concreet: verhogen of verlagen van de spanning van de terughaalveer in functie van het lichaamsgewicht Actief werk Actief-passief Passief werk 23

25 2. Preventie 5. Armleuningen Moeten instelbaar zijn in Hoogte = hoogte van de tafel Diepte = men moet zich voldoende dicht bij de tafel kunnen plaatsen Breedte = schouderbreedte 24

26 2. Preventie 6. Voetsteun Onontbeerlijk indien voeten niet plat op de grond kunnen geplaatst worden en de tafel niet instelbaar is in hoogte! Breed genoeg om beweging toe te staan (min. 45 cm) Antislip en kantelbaar Gemakkelijk instelbaar 25

27 3. Preventie 7. Toetsenbord en muis TOETSENBORD Voor zich uit Ongeveer cm van tafelrand Zo plat mogelijk (pootjes) cm MUIS Dichtbij toetsenbord In verlengde van schouder 26

28 3. Preventie 7. Toetsenbord en muis TOETSENBORD Voor zich uit Ongeveer cm van tafelrand Zo plat mogelijk (pootjes) MUIS Dichtbij toetsenbord In verlengde van schouder 27

29 3. Preventie 8. Scherm Recht voor zich Hoogte: hoek van 15 tussen horizontale as van de blik en het centrum van het scherm Uitgezonderd: bril met bifocale glazen 15 28

30 3. Preventie 8. Scherm Comfortabele afstand tussen 50 en 70 cm voor 17 tot 19 inch beeldschermen Comfortabele afstand 29

31 3. Preventie 8. Scherm Wat met een laptop? Laptophouder Extra toetsenbord Muis Handig als documenthouder 30

32 3. Preventie 31

33 3. Preventie 8 uur in dezelfde houding blijven zitten = vastgroeien aan de werkpost Laptophouder Extra toetsenbord Muis Neem een dynamische zithouding aan Beweeg regelmatig + 32

34 3. Preventie Een vuil beeldscherm vermindert de leesbaarheid Neem de gewoonte om regelmatig het scherm schoon te maken 33

35 4. Fysische omgevingsparameters Risisco s Klimaat Warmte,tocht,airco Luchtkwaliteit Schimmels,stof, CO2 Geluid Verlichting Verlichtingssterkte,luminatie 34 34

36 4. Fysische omgevingsparameters 35 35

37 4. Fysische omgevingsparameters Klimaat Overdreven warmte Stralingswarmte,overbezetting,apparatuur. Tocht en koude Airco Luchtvochtigheid PMV-PPD (NBN ISO 7730:2005) 36 36

38 4. Fysische omgevingsparameters Luchtkwaliteit Ongezonde lucht CO2 gehalte,ozon Schimmels,stof Geurhinder tabak 37 37

39 4. Fysische omgevingsparameters Klimaat Winterperiode (periode waarin verwarming aan staat): - Droge temperatuur tussen 20 en 24 C - Het verschil in temperatuur van de lucht ter hoogte van de enkels (0,1 m van de grond) en van het hoofd (1,1 m van de grond) moet minder zijn dan 3 C. - Temperatuur van de vloer tussen 19 en 26 C, behalve bij vloerverwarming, hier mag temperatuur oplopen tot 29 C - De relatieve vochtigheid van de lucht tussen 30 en 70%

40 4. Fysische omgevingsparameters Klimaat Zomerperiode: - Droge temperatuur tussen 23 en 26 C - Het verschil in temperatuur van de lucht ter hoogte van de enkels (0,1 m van de grond) en van het hoofd (1,1 m van de grond) moet minder zijn dan 3 C. - De relatieve vochtigheid van de lucht tussen 30 en 70%

41 4. Fysische omgevingsparameters Klimaat CO 2 in ppm Verluchting/h/pers. Advies < 800 > 50 Voldoende verluchting Beperkte verluchting, mogelijke klachten Onvoldoende verluchting > 1400 < 20 Onaanvaardbare toestand 40 40

42 4. Fysische omgevingsparameters Geluid = hinderlijk geluid (< 80 db(a) ) Fysiologische (niet auditieve) effecten Reflexmatig stresssituatie Hoge bloeddruk Nervositeit Hoofdpijn Slaapstoornissen Spraakverstaanbaarheid Concentratiestoornis 41 41

43 4. Fysische omgevingsparameters Geluid = hinderlijk geluid (< 80 db(a)) Fysiologische (niet auditieve) effecten Spraakverstaanbaarheid Goed verstaanbaar: omgeving < 5dB(A) boven spraak > 10 db(a) => men zal luider spreken Informatief ruis Visueel contact Concentratiestoornis 42 42

44 4. Fysische omgevingsparameters Geluid = hinderlijk geluid (< 80 db(a)) Fysiologische (niet auditieve) effecten Spraakverstaanbaarheid Concentratiestoornis Hoeveelheid Aard (informatie, voorspelbaarheid, taakgebonden) Persoonsgebonden Taakinhoud 43 43

45 4. Fysische omgevingsparameters Verlichting Verlichtingssterkte: lux Luminantieverhouding: 1 : 3 : 10 Kleurtemperatuur: K Kleurweergave index: >80 NBN-EN

46 Beeldschermergonomie 45 45

47 5. Ergonomische hulpmiddelen of gadgets? PC muis Muismat Klavier Beeldschermfilter Pauze software Bureaustoel Headset PC instellingen 46 46

48 PC muis 47

49 PC muis werkhoudingen Vlinderen vlinderen 48

50 PC muis werkhoudingen Spierspanning 49

51 Documenthouder 50

52 Polssteunen (on)zin? 51

53 Polssteunen 52

54 Voetsteun - beeldschermfilter 53

55 Headset 54

56 Laptophouder 55

57 Laptophouder Goed hulpmiddel Miskleun 56

58 Zit- en statafels 57

59 Literatuur Handboek Ergonomie 2004; P. Voskamp; Kluwer; 2004; ISBN Kantoorergonomie; G. Biscop en A. Boschmans; Kluwer 2006; ISBN Praktijkboek Arbo in kantoren; R.H. Hagen; Kluwer, 2003; ISBN

60 VRAGEN? 59