Notitie Jongerenhuisvesting 2015
WOORD VOORAF Alkmaar is een aantrekkelijke gemeente voor jongeren. Er is een uitgebreid aanbod van opleidingen, werk, uitgaansmogelijkheden, cultuur, recreatie en sport. Die aantrekkelijkheid wil het college van burgemeester en wethouders graag zo houden en nog verder verbeteren. Want Alkmaar biedt het beste van Stad en Land! Daar hoort ook een woningaanbod bij dat jongeren aanspreekt. Met deze notitie informeer ik u, zoals afgesproken in het coalitie-akkoord, over de laatste stand van zaken op het gebied van jongerenhuisvesting en hoe de gemeente Alkmaar zich daarvoor inzet. Elly Konijn-Vermaas Wethouder Wonen 1 1
INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF 1 1. Inleiding 5 2. Definitie van doelgroep en woningaanbod 5 3. Woningaanbod in de bestaande voorraad en via nieuwbouw 5 3.1. Bestaande voorraad 5 3.2 Nieuwbouw 6 4. Enquête onder jongeren over hun woonwensen 8 5. Huurwoningen: systeem van woningtoewijzing en de keuzes die jongeren daarin maken 9 5.1 Inschrijven als woningzoekende is belangrijk 9 5.2 Behoud van inschrijftijd bij acceptatie van een woning 10 5.3 Informatie over de wensen/keuzes van jongeren 10 6. Kansen voor nieuwe woningbouw-ontwikkelingen 13 6.1 Woningbouw algemeen 13 6.2 Verbouw van leegstaande kantoren 13 7. Financiële ondersteuning van woningbouwprojecten 13 7.1 Budget Jongerenhuisvesting 13 7.2 Regeling Startersleningen 14 Bijlagen Bijlage 1 Definitie doelgroep en woningaanbod 15 Bijlage 2 Nieuwbouw met woningen in categorie 1 16 Bijlage 3 Lijst van huurwoningen met behoud van inschrijftijd 17 Bijlage 4 Bericht aan 18-jarigen over inschrijving als woningzoekende 18 Bijlage 5 Gegevens van SVNK over aangeboden woningen, reacties en verhuringen 20 2 3
1. Inleiding In het coalitie-akkoord 2015-2018 Het wordt zomer is afgesproken dat er in 2015 een nieuwe Notitie Jongerenhuisvesting komt. Dat is nodig omdat de gemeenten Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer op 1 januari 2015 zijn gefuseerd. Met het maken van deze nieuwe notitie wordt voor de nieuwe gemeente inzicht gegeven in het woningaanbod voor jongeren en hoe het college zich daar voor inzet. Deze notitie gaat over zes onderwerpen: a. Definitie van doelgroep en woningaanbod. b. Woningaanbod in de bestaande voorraad en via nieuwbouw. c. Enquête onder jongeren over hun woonwensen d. Huurwoningen: systeem van woningtoewijzing en de keuzes die jongeren daarin maken. e. Kansen voor nieuwe woningbouw-ontwikkelingen. f. Financiële ondersteuning van woningbouwprojecten. 2. Definitie van doelgroep en woningaanbod Jongeren zijn een diverse groep inwoners die ook uiteenlopende woonwensen hebben. Leeftijd, huishoudenssamenstelling en inkomen zijn belangrijke elementen die hun keuze bepalen. Het is daarom niet eenvoudig te definiëren wat de jongere is en wat dan precies jongerenhuisvesting moet zijn. Voor de duidelijkheid: in deze notitie gaat het niet over huisvesting die specifiek voor studenten is en via een campuscontract wordt aangeboden. Deze notitie gaat over reguliere huisvesting voor jongeren. De gemeente Alkmaar richt zich op huishoudens van één of twee personen in de leeftijdsgroep van 18 tot 30 jaar en woningaanbod in categorie 1. Dat zijn huurwoningen tot 576,87 en koopwoningen tot 174.925. In bijlage 1 worden de definities verder toegelicht. Door de fusie van Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer per 1-1-2015 is een nieuwe gemeente Alkmaar ontstaan met een omvangrijk woningaanbod van 50.076 woningen. Daarvan vallen zo n 23.250 woningen in categorie 1 die voor jongeren interessant zijn. Op 1-1-2015 had de nieuwe gemeente Alkmaar 15.318 inwoners in de leeftijd van 18 tot 30 jaar. Dat zijn 5.651 inwoners in de leeftijdsgroep van 18 tot 23 jaar en 9.667 personen van 23 tot 30 jaar. Een aantal van deze jongeren woont ongetwijfeld (nog) niet zelfstandig. De anderen wonen op zich zelf. Dat kan in een zelfstandige woning zijn of in een andere vorm van huisvesting zoals kamerverhuur of begeleid wonen.. 3. Woningaanbod in de bestaande voorraad en via nieuwbouw 3.1. Bestaande voorraad De bestaande woningvoorraad in Alkmaar biedt voor elk wat wils. Er zijn huur- en koopwoningen, appartementen en eengezinswoningen, in allerlei prijsklassen en in diverse woonmilieus: van centrum-stedelijk in de oude stad tot landelijk wonen in de kleinere kernen. Koopwoningen in de Pinksterblomstraat (Schermerhorn) bron: www.funda.nl 4 5
In dit totale aanbod zitten ook veel woningen die voor jongeren interessant zijn. De corporaties hebben in Alkmaar ruim 11.000 huurwoningen in categorie 1. Daarnaast heeft Alkmaar 12.250 koopwoningen met een WOZ-waarde in categorie 1. Dit aantal koopwoningen is flink meer dan enkele jaren geleden doordat de WOZ-waarden gedaald zijn. Veel meer koopwoningen komen daardoor nu onder de grens van 174.925 uit. Het aanbod in categorie 1 in huur en koop samen is dus afgerond 23.250 woningen. Dat is iets meer dan 46% van de totale voorraad. Woningen in categorie 1 ten opzichte van totale voorraad Huur cat. 1 Koop cat. 1 Totaal cat. 1 Totale voorraad Aandeel cat. 1 11.000 12.250 23.250 50.076 46% Huurwoningen in de Terschellingstraat (Alkmaar) bron: Stroomlijn Het aanbod aan huurwoningen in de bestaande voorraad is bovendien de afgelopen twee jaar toegenomen omdat complexen die waren bedoeld voor sloop, weer opnieuw in de verhuur zijn gebracht. De sloopplannen gaan namelijk (voorlopig) niet door. Dit geldt voor de 54 appartementen aan de Melis Stokelaan van Van Alckmaer. Nadat het besluit was genomen om de woningen te behouden, zijn ze in de loop van 2013 opgeknapt en opnieuw in de reguliere verhuur gebracht. Dit zijn woningen met 2, 3 of 4 kamers. De huur ligt in categorie 1. Dit is woningaanbod dat voor (startende) jongeren interessant moet zijn. Iets dergelijks geldt ook voor het complex van Woonwaard aan de Boendalehof/Brugmankade. Dit complex bestaat uit 84 woningen die eveneens waren bedoeld voor sloop en tijdelijk zijn verhuurd. Woonwaard heeft geconstateerd dat de sloop niet op korte termijn zal gebeuren. In 2014 is het merendeel van de woningen weer in de verhuur gebracht met een huur in categorie 1 en zelfs met een bijzonder tintje: 28 woningen zijn beschikbaar gesteld voor Hof van Overdie. De jongeren die hier wonen zetten zich in voor elkaar en voor de buurt. De gemeente heeft het project ondersteund. 3.2 Nieuwbouw De nieuwbouw levert elk jaar een welkome aanvulling op het woningaanbod dat voor jongeren interessant kan zijn. In de jaren 2013 en 2014 zijn 61 nieuwbouwwoningen opgeleverd in categorie 1. Bijvoorbeeld de huurwoningen van Van Alckmaer aan de Krelagestraat. En de koopwoningen aan het Jaagpad in het eerste deel van project Veneetse kade. 5 6
Huurwoningen aan de Krelagestraat (Alkmaar) bron: www.vanalckmaer.nl In 2015 komen naar verwachting 41 woningen in categorie 1 tot stand. Een bijzonder project hierbij zijn de woningen aan de Amstelstraat. Dit is het eerste Alkmaarse CPO-project (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) waarin de kopers met elkaar en de architect hun woningen hebben ontworpen. In 2015 levert ook het project Princenhof op. Dit is een voormalig kantoorpand in het centrum van Alkmaar (Sint Laurensstraat/hoek Gedempte Nieuwesloot) dat verbouwd is naar commerciële ruimten, huur- en koopwoningen met een aanzienlijk deel in categorie 1. Ook in het centrum is het dus mogelijk voor jongeren om woningen te vinden die voor hen bereikbaar zijn. Huur- en koopwoningen in project Princenhof (Sint Laurensstraat te Alkmaar) bron: www.princenhofalkmaar.nl In 2015 wordt de start bouw verwacht van 42 woningen in categorie 1. Dit zijn woningen in de projecten Bellehof in de Rijp (voormalig politiebureau Aggelenstraat) en in de 1 e fase van de uitbreidingswijk Vroonermeer-Noord. Daarnaast zijn enkele projecten in voorbereiding met woningen in categorie 1 waarvan de datum van start bouw nog niet bekend is. Koopwoningen in project Bellehof (Aggelenstraat te De Rijp) bron: www.bellehof.nl In bijlage 2 is een overzicht opgenomen van de projecten met woningen in categorie 1 die zijn opgeleverd in 2013 en 2014 en de projecten die worden verwacht in de jaren 2015 en verder. 6 7
4. Enquête onder jongeren over hun woonwensen De gemeente Alkmaar en de corporaties hebben in 2013 een enquête opgezet om informatie te krijgen van jongeren zelf. Deze stelt vragen als: hoe woon je nu, wil je een huur- of een koopwoning, in welke prijsklasse, ben je ingeschreven als woningzoekende, in welke gemeente wil je een woning. De enquête is gestart medio 2013 en is ook in 2014 en 2015 voortgezet. Tot juni 2015 is de vragenlijst totaal 447 keer ingevuld. Hieronder zijn de uitkomsten vermeld van degenen die aangeven dat zij in Alkmaar een woning zoeken. Dat zijn 324 van de 447 respondenten. Dat kunnen dus zijn personen die al in Alkmaar wonen en personen uit andere gemeenten die naar Alkmaar willen verhuizen. Reacties vanuit de voormalige gemeenten Graft-De Rijp en Schermer zijn onder deze laatste categorie meegeteld. Tot juni 2015 is de enquête 324 keer ingevuld door jongeren die in Alkmaar een woning zoeken. Dit zijn de belangrijkste cijfers: - 40% van de respondenten is in de leeftijdsgroep van 18 tot en met 22 jaar, 60% zit in de leeftijdsgroep van 23 tot en met 29 jaar. - 65% woont nu in Alkmaar, 24% in een andere regiogemeente en 10% woont buiten de regio. Hier zijn vooral Amsterdam, Den Helder en Hollands Kroon genoemd. - 58% woont bij de ouders, 27% woont op zichzelf in een zelfstandige woning en 7% heeft een onzelfstandige woonruimte waarbij voorzieningen als badkamer en keuken worden gedeeld. - 20% zoekt een eengezinswoning, 25% een appartement en 55% maakt het niet uit wat het type woning is. - De helft van de respondenten (50%) wil een woning met 2 slaapkamers. Een woning met 1 slaapkamer wordt gevraagd door 22%. En woningen met 3 slaapkamers door 14%. Slechts 1% zoekt een 1-kamerwoning (dus zonder aparte slaapkamer). - 95% zoekt een huurwoning. Daarvan wil 48% een woning met huur tussen 375 en 535 en 21% een huur tussen 535 en 575 a. Een zeer klein deel van 0,3% zoekt in de vrije sector. - Van degenen die een huurwoning zoeken, staat 93% ingeschreven als woningzoekende in de regio Alkmaar. 21% staat ook in een andere regio ingeschreven (Amsterdam, Den Helder, Hoorn). - De keuze voor de woning wordt vooral bepaald door de huurprijs (genoemd door 89%), de buurt (75%) en het aantal kamers (66%). Bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. Uit de enquête blijkt ook of jongeren de regeling over behoud van inschrijftijd kennen en wat zij vinden van het bericht dat Alkmaar stuurt aan 18-jarigen met informatie over het woonruimteverdelingssysteem. De antwoorden op deze vragen worden toegelicht in het volgende hoofdstuk. a Dit zijn de bedragen uit de Wet op de Huurtoeslag zoals die golden in 2013 toen de enquête is opgezet. In 2015 liggen deze bedragen respectievelijk op 403, 576 en 618. 7 8
5. Huurwoningen: systeem van woningtoewijzing en de keuzes die jongeren daarin maken 5.1 Inschrijven als woningzoekende is belangrijk Wil je als jongere in aanmerking komen voor een huurwoning in het sociale segment b, dan moet je ingeschreven staan als woningzoekende. Want woningen tot de Huurtoeslaggrens worden toegewezen aan de woningzoekende met de langste inschrijftijd c. Alle gemeenten in de regio Alkmaar gebruiken al jarenlang deze werkwijze. Dat geldt ook voor woningen in categorie 1 die voor jongeren interessant zijn. Voor jongeren die in de regio Alkmaar een huurwoning willen in het sociale segment, is het daarom belangrijk dat zij zich zo snel mogelijk inschrijven als woningzoekende. Alleen dan bouwen zij direct inschrijftijd op en kunnen zij binnen redelijke tijd meedingen naar het woningaanbod. Dat kan vanaf het 18 e jaar. Het belang van inschrijving blijkt uit de cijfers van de corporaties: jongeren van 18 t/m 22 jaar hebben de kortste wachttijd voor woningtoewijzing (zie 5.3). In de praktijk blijkt echter dat niet alle jongeren zich direct inschrijven op hun 18 e. Als ze dan op zoek gaan naar een woning, kost het tijd voordat zij voldoende inschrijfduur hebben opgebouwd om in aanmerking te komen voor een woning. De voormalige gemeente Alkmaar en de corporaties hebben daarom enkele jaren geleden al afgesproken dat Alkmaar bericht stuurt aan inwoners die 18 jaar worden. Inwoners krijgen rond hun 18 e verjaardag van de gemeente een kaart waarmee ze geattendeerd worden op het systeem van woningtoewijzing en het belang van inschrijving. Sinds 2015 gaat die kaart uiteraard ook naar inwoners van de voormalige gemeenten Graft-De Rijp en Schermer. Hier is alleen de voorzijde weer gegeven van de kaart. De binnenzijde van de kaart is te zien in bijlage 4 van deze notitie. b De bepalingen in de Huisvestingsverordening gelden voor huurwoningen tot de Huurtoeslaggrens.. Die grens ligt sinds 1-1 2015 op 710,68. c Alleen voor grote woningen, nultredenwoningen en aangepaste woningen gelden aanvullende/andere criteria. 8 9
Uit de enquete onder jongeren blijkt dat het bericht van de gemeente Alkmaar voor 41% reden was om zich in te schrijven als woningzoekende. De anderen gaven o.a. aan dat zij dat bericht niet hebben gehad doordat ze niet in Alkmaar woonden toen ze 18 werden, of dat ze zich al hebben ingeschreven omdat ze van ouders of vrienden wisten dat het belangrijk is. 90% vindt het belangrijk dat de gemeente zo n bericht stuurt. En 84% vindt het goed dat het in papieren vorm wordt verstuurd. De gemeente gaat daarom ook de komende tijd door met het verzenden van deze kaart aan inwoners van Alkmaar die 18 jaar worden. 5.2 Behoud van inschrijftijd bij acceptatie van een woning De inschrijving als woningzoekende vervalt als iemand een andere woning krijgt. Het is daarom nodig dat de huurder zich opnieuw inschrijft als hij enkele jaren later weer zou willen verhuizen naar een huurwoning in het sociale segment. De opbouw van inschrijftijd begint dan weer opnieuw. Deze regel kan echter een hindernis zijn voor woningzoekenden om een woning te accepteren. Want misschien voldoet de woning die je nu kunt krijgen niet helemaal aan je wensen. Dat kan het geval zijn bij kleine woningen, bij oudere woningen of woningen op minder populaire locaties. De corporaties merkten dit doordat er voor sommige woningcomplexen nauwelijks respons is als een vrijkomende woning wordt geadverteerd. Tussen gemeente en corporaties is daarom enkele jaren geleden al afgesproken dat een woningzoekende zijn inschrijftijd behoudt als hij een woning accepteert in een van de complexen die zijn vermeld in bijlage 3. De opbouw van inschrijftijd loopt dan gewoon door. De huurder kan later met die inschrijftijd reageren op woningen die meer voldoen aan zijn wensen. Voorbeelden van huurwoningen met behoud van inschrijftijd Willem Kalfstraat (Alkmaar) bron: Stroomlijn Buurtplein (Stompetoren) Uit de enquête onder jongeren blijkt dat 62% van de respondenten de afspraak over behoud van inschrijftijd niet kent. Voor ruim 80% zou die regeling reden zijn om een woning in zo n complex (toch) te accepteren, wat men zonder die regeling niet zou doen. Meer bekendheid over de regeling kan er voor zorgen dat jongeren deze woningen vaker zullen accepteren en de verhuurbaarheid verbetert. 5.3 Hoe reageren jongeren die ingeschreven staan als woningzoekende In hoofdstuk 4 is de informatie vermeld uit de enquête die is gehouden onder jongeren. Die laat vooral zien welke wensen jongeren hebben. In deze paragraaf is aanvullende informatie opgenomen uit de bestanden van het SVNK (Sociale Verhuurders Noord-Kennemerland, de koepel van corporaties). Daaruit blijkt de praktijk: hoeveel jongeren staan daadwerkelijk ingeschreven als woningzoekende, hoeveel van hen reageren op het woningaanbod, hoeveel woningen zijn er beschikbaar gekomen en hoeveel woningen zijn aan jongeren toegewezen. Hiervoor is gebruik gemaakt van de gegevens over de periode 1-6-2014 tot 1-6-2015. Hieronder staat een samenvatting. Een totaal-overzicht is opgenomen in bijlage 5 van deze notitie. Uit de cijfers van de corporaties blijkt dat er (per juni 2015) 2.208 alkmaarse jongeren in de leeftijd van 18 tot 30 jaar ingeschreven zijn als woningzoekende. In de periode van 1 juni 2014 tot 1 juni 2015 hebben 455 van die jongeren gereageerd op het woningaanbod in de regio Alkmaar. In deze leeftijdsgroep is dus 21% actief woningzoekende. Bij de leeftijdsgroep van 23 t/m 29 jaar zijn er 9 10
4.065 personen ingeschreven. Van hen hebben er 1.365 gereageerd. In deze groep ligt het aandeel actieven dus een stuk hoger op 33%. Uit de cijfers blijkt dus dat eenvijfde cq. eenderde van de jongeren reageert op de aangeboden woningen. Dat betekent ook dat het merendeel niet reageert. Daar kunnen allerlei redenen voor zijn, deze blijken niet uit de cijfers. Ingeschreven als woningzoekende vs actief woningzoekenden: Alkmaar totaal Leeftijdsgroep Aantal ingeschreven woningzoekenden per juni 2015 Aantal actief woningzoekenden in de periode 1-6-2014 tot 1-6-2015 Actieven binnen de leeftijdsgroep (= horizontaal gepercenteerd) 18 tot en met 22 jaar 2.208 455 21% 23 tot en met 29 jaar 4.065 1.356 33% 30 tot en met 54 jaar 6.006 1.869 31% vanaf 55 jaar 5.449 593 11% Totaal 17.728 4.273 24% De tabel hierboven geeft de cijfers voor geheel Alkmaar. Als deze cijfers worden uitgesplitst blijkt dat de woningzoekenden uit de voormalige gemeente Alkmaar veel actiever zijn dan de woningzoekenden uit de fusiegemeenten Graft-De Rijp en Schermer. Van de leeftijdsgroep van 18 t/m 22 jaar is in Alkmaar 21% actief. Dat cijfer ligt in Graft-De Rijp en Schermer op respectievelijk 12% en 13%. Voor de leeftijdsgroep 23 t/m 29 jaar is het verschil nog groter. Van de alkmaarse jongeren is 34% actief woningzoekend. In Graft-De Rijp is dat minder dan de helft namelijk 16% en in Schermer 23%. Zie de detailcijfers in de bijlage. In de regio Alkmaar zijn van 1 juni 2014 tot 1 juni 2015 totaal 2.168 woningen aangeboden met een huur in categorie 1. Dit zijn woningen in het prijssegment dat voor jongeren interessant is. Van deze 2.168 woningen liggen er 1.188 in de nieuwe gemeente Alkmaar. De aangeboden woningen zijn vooral appartementen. Eengezinswoningen maken nog geen 10% uit van het woningaanbod. Dat geldt ook in Alkmaar: de 1.188 woningen die werden geadverteerd, bestaan uit 1.092 appartementen en 96 eengezinswoningen. Aantal geadverteerde woningen in categorie 1 naar woningtype Type woning Gehele regio Waarvan in Alkmaar Waarvan in andere regiogemeenten Appartement 1.967 1.092 875 Eengezinswoning 201 96 105 Totaal 2.168 1.188 980 Bovenstaande cijfers laten ook zien dat het woningaanbod in categorie 1 in de regio voor een aanzienlijk deel in de gemeente Alkmaar ligt. Dit vormt 55% van het aanbod in de verslagperiode. De oudere jongeren van 23 t/m 29 jaar zijn veel actiever met reacties indienen. Zij dienden 2x zoveel reacties in als de jongeren van 18 t/m 22 jaar. Dat geldt zowel voor de regio als voor Alkmaar. Aantal reacties op geadverteerde woningen: regio Alkmaar Leeftijdsgroep Gemiddeld aantal reacties per woning 18 t/m 22 jaar 16 23 t/m 29 jaar 33 Het is opvallend dat er grote verschillen zijn in het aantal reacties per geadverteerde woning als gekeken wordt naar de voormalige fusiegemeenten. Voor woningen in het voormalige Alkmaar komen, net als in de regio, 2x zoveel reacties binnen van de oudere jongeren. Voor woningen in Graft- De Rijp en Schermer ligt die factor veel hoger. Daar komen 5x zoveel reacties binnen van de oudere jongeren. Ter illustratie de cijfers voor woningen in Graft-De Rijp: van de groep van 18-22 kwamen gemiddeld 4 reacties in per geadverteerde woning. Terwijl er 21 reacties binnen kwamen van de jongeren van 23 t/m 29 jaar. Diezelfde verhouding is ook te zien in Schermer (3 om 14 reacties). 10 11
Aantal reacties op geadverteerde woningen Leeftijdsgroep Gemiddeld aantal reacties per woning Regio Alkmaar Gemeente Alkmaar Alle gemeenten Voormalig Alkmaar Voormalig Graft-De Rijp Voormalig Schermer 18 t/m 22 jaar 17 19 4 3 23 t/m 29 jaar 15 37 21 14 Bovendien blijkt dat er voor appartementen in Graft-De Rijp helemaal geen belangstelling was van jongeren. Voor de 3 geadverteerde appartementen in categorie 1 kwam geen enkele reactie binnen. De 8 eengezinswoningen leverden 25 reacties op. Hierboven is vermeld dat er 1.188 woningen in categorie 1 zijn aangeboden en dat er 1.811 actieve woningzoekende jongeren waren in Alkmaar. Aanbod en vraag lijken dan redelijk in evenwicht. Maar dit aanbod aan categorie 1 woningen is natuurlijk ook interessant voor andere woningzoekenden. Zij reageren ook op deze woningen. En soms met meer succes. De cijfers over de verhuringen en de slaagkansen laten zien hoe de onderlinge verhoudingen zijn. Daaruit blijkt dat woningen vooral worden toegewezen aan woningzoekenden van 23 t/m 29 jaar en woningzoekenden van 30 t/m 54 jaar. Beide groepen kregen elk 36% van de woningen in de regio. In Alkmaar is dat elk 37%. Als de cijfers van Alkmaar worden uitgesplitst naar de voormalige fusiegemeenten, blijkt dat in Graft-De Rijp en Schermer het aandeel verhuringen aan de groep 30 t/m 54 jaar hoger ligt dan het regionaal en gemeentelijk gemiddelde. Deze groep kreeg 44% van alle woningen die in Graft-De Rijp werden verhuurd. Voor woningen in Schermer ligt dit nog iets hoger op 46%. De jongeren van 23 t/m 29 jaar blijven echter ook hier een goede tweede met respectievelijk 40% verhuringen in Graft-De Rijp en 31% in Schermer. Aantal verhuringen naar leeftijdsgroep Leeftijdsgroep Aantal verhuurde woningen Regio Alkmaar Gemeente Alkmaar Alle gemeenten Voormalig Alkmaar Voormalig Graft-De Rijp Voormalig Schermer 18 t/m 22 jaar 07% 07% 04% 0% 23 t/m 29 jaar 36% 37% 40% 31% 30 t/m 54 jaar 36% 37% 44% 46% Vanaf 55 jaar 21% 19% 12% 23% De wachttijd blijft in de gehele regio een aandachtspunt. Niet alleen voor jongeren maar voor alle woningzoekenden. De gemiddelde inschrijftijd van woningzoekenden aan wie een woning is toegewezen lag voor de regio Alkmaar op ruim 4 jaar. Alkmaar laat vrijwel hetzelfde beeld zien. Drie dingen vallen daarbij op: - Bezien naar leeftijdsgroep hebben de jongeren van 18 t/m 22 jaar de kortste wachttijd. Gemiddeld is dit zo n 2,5 jaar. Dat gunstige cijfer komt uiteraard doordat deze groep maar enkele leeftijdsjaren omvat. Iemand van 22 jaar en 11 maanden kan hoogstens 4 jaar en 11 maanden inschrijftijd hebben, namelijk vanaf zijn 18 e tot aan zijn 23 e verjaardag. Zodra hij 23 is valt hij in de volgende leeftijdsgroep. - De wachttijden voor woningen in de voormalige gemeente Schermer liggen tussen de 1 tot 2 jaar lager dan de gemiddelden voor de regio en de gemeente Alkmaar als geheel. Dat geldt voor alle leeftijdsgroepen. (NB: Niet meegeteld hierbij is de groep van 18 t/m 22 jaar want in Schermer werden geen woningen verhuurd aan woningzoekenden in deze leeftijdscategorie.) - De leeftijdsgroep vanaf 55 jaar heeft de hoogste wachttijd als wordt gekeken naar de regionale cijfers en de cijfers voor Alkmaar als geheel. Beide liggen rond de 5 jaar. Voor woningen in het voormalige Graft-De Rijp en Schermer ligt dit anders: daar had de groep van 23 t/m 29 jaar de langste wachttijd. Die hogere wachttijd voor de hoogste leeftijdsgroep komt voort uit de langere inschrijftijd die een heleboel van deze woningzoekenden hebben, het feit dat zij minder verhuisgeneigd zijn en dat zij kritisch(er) zijn bij hun woningkeuze. 11 12
Wachttijd bij verhuring (de inschrijftijd als woningzoekende van de huurder die het huurcontract afsluit) Leeftijdsgroep Wachttijd in jaren Regio Alkmaar Gemeente Alkmaar Alle gemeenten Voormalig Alkmaar Voormalig Graft-De Rijp Voormalig Schermer 18 t/m 22 jaar 2,7 2,5 2,0 n.v.t. * 23 t/m 29 jaar 4,4 4,4 4,8 3,3 30 t/m 54 jaar 4,1 4,2 4,1 2,4 Vanaf 55 jaar 5,2 4,8 3,2 3,2 *Er zijn in de verslagperiode aan deze groep geen woningen verhuurd in de voormalige gemeente Schermer. 6. Kansen voor nieuwe woningbouw-ontwikkelingen De gemeente wil graag dat er nieuw woningaanbod bij komt dat voor jongeren interessant is. Dergelijke projecten kunnen tot mooie resultaten leiden. Hiervoor zijn er al enkele genoemd die de afgelopen jaren zijn opgeleverd en enkele die binnenkort tot stand komen. Uiteraard gaat de gemeente door met het faciliteren van nieuwe initiatieven. 6.1 Woningbouw algemeen De gemeente Alkmaar wordt geregeld benaderd met nieuwe ideeën/plannen voor woningbouw, ook met aanbod dat voor jongeren interessant is. Al dit soort initiatieven worden positief ontvangen en vervolgens beoordeeld. Waar mogelijk worden dit soort plannen gefaciliteerd. De gemeente wijst de initiatiefnemer op zaken die van belang zijn voor de verdere ontwikkeling van het plan. Bijvoorbeeld overleg met de buurt en het voorzien in voldoende parkeerplaatsen. De gemeente gaat na wat er nodig is aan procedures en vergunningen om een project tot realisatie te brengen. 6.2 Verbouw van leegstaande kantoren De laatste jaren is er veel aandacht voor de verbouw van leegstaande kantoren tot woningen. Dit biedt zeker kansen naast de traditionele nieuwbouw maar kent ook enkele aandachtspunten. Het gaat niet alleen om even snel een paar tussenwandjes plaatsen en klaar. Aan alle woningen en woongebouwen worden kwaliteitseisen gesteld onder andere op het gebied van geluidsbelasting en brandveiligheid. Die gelden uiteraard ook voor woningen in voormalige kantoorpanden. Er is daarom ook voor deze woningbouw een flinke investering nodig. Bovendien lenen niet alle kantoorlocaties zich voor verbouw naar woningen. Per locatie beziet de gemeente wat de mogelijkheden zijn. Waar er kansen zijn wordt de verbouw verder gefaciliteerd. 7. Financiële ondersteuning van woningbouwprojecten De gemeente faciliteert woningbouwprojecten niet alleen door het snel doorlopen van procedures en snel afgeven van vergunningen. Dat doet ze ook door financiële ondersteuning. Een van de budgetten die de gemeente heeft, is specifiek gericht op ondersteuning van projecten voor jongerenhuisvesting. Bovendien kent de gemeente Alkmaar een verordening voor Startersleningen. 7.1 Budget Jongerenhuisvesting Enkele jaren terug heeft het toenmalige college van burgemeester en wethouders van de gemeente Alkmaar een budget ingesteld voor ondersteuning van Jongerenhuisvesting. Uit dit budget is een bijdrage toegekend voor het project Bergerweg. In 2012 is deze voormalige school al grotendeels verbouwd tot een mix van zelfstandige en onzelfstandige woningen. In 2014 zag de eigenaar van het pand de mogelijkheid om in een vrijkomend gedeelte nog acht extra woningen toe te voegen. De gemeenteraad van Alkmaar heeft toen besloten hiervoor een bijdrage toe te kennen. 12 13
Huurwoning in project Bergerweg (Alkmaar) bron: www.woonwaard.nl Uiteraard houdt ook de nieuwe gemeente Alkmaar de komende tijd in de gaten of er nieuwe initiatieven zijn voor woningbouw op het gebied van jongerenhuisvesting. Deze worden positief ontvangen en beoordeeld. Indien nodig kan de gemeente een bijdrage toekennen om daarmee het project net dat duwtje in de rug te geven om tot realisatie te komen. 7.2 Regeling Startersleningen De voormalige gemeenten Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer hadden alledrie een verordening voor Startersleningen. Deze regelingen hadden verschillende voorwaarden. Maar ze hadden allemaal hetzelfde doel: koopstarters helpen om de aankoop van hun eerste koopwoning mogelijk te maken. Het bestuur van de nieuwe gemeente Alkmaar onderschrijft het belang om koopstarters te blijven ondersteunen via de regeling voor Startersleningen. Na een voorstel van het college van burgemeester en wethouders heeft de gemeenteraad op 26 maart 2015 de bestaande verordeningen ingetrokken en een nieuwe vastgesteld met uniforme criteria (het beste van drie ). Daarmee gelden voor alle aanvragers in de nieuwe gemeente Alkmaar dezelfde voorwaarden. Het budget van de gemeente is naar verwachting voldoende om nog enkele jaren Startersleningen te kunnen verstrekken. 13 14
BIJLAGE 1: Definitie doelgroep en woningaanbod Jongeren vormen een diverse groep inwoners die ook uiteenlopende woonwensen hebben. Daarom bestaat de jongere niet en ook niet de jongerenwoning. De gemeente Alkmaar richt zich op de doelgroep van kleine huishoudens in de leeftijdsgroep tot 30 jaar en woningaanbod in de goedkopere prijsklasse. NB: in deze notitie gaat het niet over huisvesting die specifiek voor studenten is en via een campuscontract wordt aangeboden. Dat is een andere doelgroep en een ander soort woningaanbod. Doelgroep = huishoudens van 1 of 2 personen in de leeftijd van 18 tot 30 jaar Als doelgroep wordt aangemerkt de kleine huishoudens die zich voor het eerst op de woningmarkt begeven: huishoudens van 1 of 2 personen in de leeftijd van 18 tot 30 jaar met een inkomen tot zo n 25.000. Binnen deze doelgroep wordt onderscheid gemaakt naar twee subgroepen namelijk de huishoudens tot 23 jaar en de huishoudens van 23 tot 30 jaar. De focus zal met name liggen op de echte starters op de woningmarkt dus de leeftijdsgroep van 18 tot 23 jaar. Gewenst woningaanbod = prijscategorie 1 Woningen in categorie 1 worden gerekend als het aanbod dat voor jongeren interessant is. Dit zijn: - huurwoningen tot 576,87 per maand. Daarbinnen zijn voor jongeren tot 23 jaar vooral de woningen tot 403,06 van belang omdat zij alleen voor deze woningen Huurtoeslag kunnen krijgen. - koopwoningen tot 174.925. De bedragen van 403,06 en 576,87 komen voort uit de Wet op de Huurtoeslag. Dit zijn de jongerengrens en de 1 e aftoppingsgrens. De 174.925,- voor koopwoningen is de koopprijsgrens die het rijk vaststelt. Tabel met categorie-indeling In de regio Alkmaar worden woningen ingedeeld in prijscategorieën: van categorie 1 (laag) tot 4 (hoog). De indeling is vastgelegd in de Regionale Woonvisie 2013-2020. Door deze afspraak zijn gegevens over de woningvoorraad in de regiogemeenten eenvoudig te vergelijken. Categorie-indeling die geldt in de regio Alkmaar vanaf 1-3-2015 Koop Huur Categorie 1 Tot 174.925,- Tot 576,87 Categorie 2 174.925 225.000,- 576,87 710,68 Categorie 3 225.000 325.000,- Categorie 4 Vanaf 325.000,- Vanaf 710,68 14 15
BIJLAGE 2 : Nieuwbouw met woningen in categorie 1 (= huur tot 576 en koop tot 174.925) Projecten die in 2013 en 2014 zijn opgeleverd Project Opzet woningbouw programma Jaar van oplevering Aantal won. in categorie 1 Krelagestraat (achter de Ambachtsschool) 19 huurappartementen in cat. 1 2013 19 Schelphoek: De Oosterkolk 41 koopappartementen in cat. 1 t/m 4 2013 21 Singelveste (Baanstraat/Ritsevoort) Jaagpad Midden: Veneetse kade deel 1 17 koopwoningen, vooral koopappartementen in cat. 1 t/m 3 2013 12 77 koopwoningen: appartementen en eengezinswoningen in cat. 1 t/m 4 2014 9 Totaal 61 Projecten met (verwachte) oplevering in 2015 Project Opzet woningbouw programma Verwachte oplevering Amstelstraat 14 koop eengezinswoningen CPO project Princenhof 24 koop- en huurappartementen (Sint Laurensstraat) Jaagpad Midden: Veneetse kade deel 2 Aantal won. in categorie 1 in cat. 1 en 2 1 e helft 2015 7 in cat. 1 t/m 4 1 e helft 2015 9 84 koop- en huurappartementen in cat. 1 t/m 3 2 e helft 2015 25 Totaal 41 Projecten met verwachte start bouw in 2015 of 2016 Project Opzet woningbouw programma Stand van zaken Bellehof (locatie voormalig 13 koopwoningen: 6 appartementen Start bouw Politiebureau Aggelenstraat) Vroonermeer-Noord: fase 1a en 7 eengezinswoningen in cat. 1 + 2 118 won. in koop en huur waarvan 30 huur-appartementen in cat. 1 Projecten met verwachte start bouw vanaf 2017 en projecten waarvan de datum van start bouw nog niet bekend is Project Opzet woningbouw programma Stand van zaken Aantal won. in categorie 1 1 e helft 2015 12 Start bouw 2 e helft 2015 30 Totaal 42 Aantal won. in categorie 1 Vroonermeer-Noord: fase 3b 117 won. in koop en huur waarvan 40 huur-appartementen in cat. 1 Start bouw 2019 40 Victorybuilding/ Victoryveste 56 koop appartementen in cat. 1 Start nog niet bekend 56 Schinkelwaard, verbouw kantoor 43 huurappartementen waarvan 31 in cat. 1 Start nog niet bekend 43 Vroonermeer-Zuid: 21 huur appartementen in cat. 1 Start nog niet 21 De Driehoek bekend Totaal 160 15 16
BIJLAGE 3 : Huurwoningen met behoud van inschrijftijd Een inschrijving als woningzoekende vervalt zodra iemand een (andere) woning krijgt. Voor onderstaande complexen wordt daarop een uitzondering gemaakt. Wie in een van deze complexen een woning huurt, behoudt zijn inschrijftijd. Zo kan iemand doorgaan met het opbouwen van inschrijftijd en, indien gewenst, binnen redelijke termijn doorstromen naar een volgende woning. SVNK: adressen in Alkmaar met behoud inschrijfduur (overzicht per juli 2015) Straat en huisnummers Plaats opmerkingen Kennemer Wonen Bloemstraat 26A t/m 30C Alkmaar Alleen de 1-kamerappartementen Oude Trambaan 6 en 8 Alkmaar Poldermolen 1 t/m 16 Alkmaar Waterhoenstraat 1A t/m 19C Alkmaar Alleen de 1-kamerappartementen Willem Kalfstraat 1 t/m 79 Alkmaar Alleen de 1-kamerappartementen Woonwaard Laan van Bath 1 t/m 20, 6, 78 t/m 87, 93 t/m 102 Lombardijeweg 69, 72, 74, 77, 79, 82, 83, 86, 88, 91, 93, 95, 96, 97, 98, 100, 101, 104, 106, 109, 111, 114, 117, 119, 122, 124 Alkmaar Complexnr. 507 Alleen de 1-kamerappartementen Alkmaar Complexnr. 516 Alleen de 1-kamerappartementen Schiermonnikoogstraat 17 t/m 36 Alkmaar Complexnr. 507 Alleen de 1-kamerappartementen Tesselschadestraat 3 t/m 75 (oneven nummers) Alkmaar Complexnr. 611 Alleen de 1-kamerappartementen Willem Kalfstraat 2 t/m 136 (even nummers) Alkmaar Complexnr. 704 Alleen de 1-kamerappartementen Ymere Brillesteeg 11 t/m 25 Alkmaar Mooiland Van de Veldelaan 354 t/m 592, 654 t/m 892 Alkmaar 16 17
BIJLAGE 4 : Kaart voor 18-jarigen over inschrijving als woningzoekende De gemeente Alkmaar stuurt aan inwoners die 18 jaar worden een kaart. Met die kaart worden jongeren geattendeerd op het systeem van woningtoewijzing en het belang van inschrijving. De voorkant van deze kaart staat op een eerdere pagina in deze Notitie. De binnenzijde van de kaart is hieronder afgebeeld. 18
19
Bijlage 5: gegevens van SNVK over aangeboden woningen, ingediende reacties en verhuringen BIJLAGE 5: Gegevens van SVNK over aangeboden woningen, ingediende rea Periode: 1-6-2014 tot 1-6-2015. Ingeschreven als woningzoekende vs actief woningzoekenden, gehele regio Ingeschreven als woningzoekende vs actief woningzoekenden Alkmaar Aantal ingeschreven woningzoekenden per Aantal actief Actieven binnen de leeftijdsgroep (= Aantal ingeschreven woningzoekenden per Aantal actief Actieven binnen de leeftijdsgroep (= Leeftijdsgroep 16-06-2015 woningzoekenden horizontaal %) Leeftijdsgroep 16-06-2015 woningzoekenden horizontaal %) 18 tot en met 22 jaar 5.230 1.079 21% 18 tot en met 22 jaar 2.079 439 21% 23 tot en met 29 jaar 9.723 3.239 33% 23 tot en met 29 jaar 3.843 1.313 34% 30 tot en met 54 jaar 14.289 4.430 31% 30 tot en met 54 jaar 5.739 1.793 31% vanaf 55 jaar 14.202 1.702 12% vanaf 55 jaar 5.027 556 11% Totaal 43.444 10.450 24% Totaal 16.688 4.101 25% Aantal geadverteerde woningen met huur in cat. 1 gehele regio Aantal geadverteerde woningen met huur in cat. 1 Alkmaar Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Appartement 1084 676 207 1.967 Appartement 544 367 159 1.070 Eengezinswoning 33 96 72 201 Eengezinswoning 6 50 15 71 Totaal 1.117 772 279 2.168 Totaal 550 417 174 1.141 Gemiddeld aantal reacties van 18 t/m 22 jarigen op woningen in cat. 1, gehele regio Gemiddeld aantal reacties van 18 t/m 22 jarigen op woningen in cat. 1 Alkmaar Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Appartement 17 16 19 17 Appartement 18 20 21 19 Eengezinswoning 10 15 12 15 Eengezinswoning 13 20 16 18 Totaal 16 16 17 16 Totaal 18 20 20 19 Gemiddeld aantal reacties van 23 t/m 29 jarigen op woningen in cat. 1, gehele regio Gemiddeld aantal reacties van 23 t/m 29 jarigen op woningen in cat. 1 Alkmaar Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Appartement 22 19 49 31 Appartement 24 44 53 35 Eengezinswoning 26 52 51 50 Eengezinswoning 61 70 76 71 Totaal 25 40 49 33 Totaal 24 47 55 37 Verhuringen naar leeftijdsgroep, gehele regio Verhuringen naar leeftijdsgroep, Alkmaar Leeftijdsgroep Aantal woningen Percentage Leeftijdsgroep Aantal woningen Percentage 18 tot en met 22 jaar 134 7% 18 tot en met 22 jaar 72 7% 23 tot en met 29 jaar 703 36% 23 tot en met 29 jaar 356 37% 30 tot en met 54 jaar 707 36% 30 tot en met 54 jaar 356 37% vanaf 55 jaar 418 21% vanaf 55 jaar 186 19% Totaal 1.962 100% Totaal 970 100% Slaagkans naar leeftijdsgroep, gehele regio Slaagkans naar leeftijdsgroep Alkmaar Leeftijdsgroep Percentage Leeftijdsgroep Percentage 18 tot en met 22 jaar 8% 18 tot en met 22 jaar 5,44% 23 tot en met 29 jaar 17% 23 tot en met 29 jaar 11,58% 30 tot en met 54 jaar 14% 30 tot en met 54 jaar 9,55% vanaf 55 jaar 20% vanaf 55 jaar 16,39% Totaal 16% Totaal 11% Gemiddelde wachttijd bij verhuring, gehele regio Gemiddelde wachttijd bij verhuring Alkmaar Leeftijdsgroep Jaar Leeftijdsgroep Jaar 18 tot en met 22 jaar 2,69 18 tot en met 22 jaar 2,53 23 tot en met 29 jaar 4,42 23 tot en met 29 jaar 4,42 30 tot en met 54 jaar 4,06 30 tot en met 54 jaar 4,2 vanaf 55 jaar 5,15 vanaf 55 jaar 4,82 Totaal 4,33 Totaal 4,27 1
cties en verhuringen Ingeschreven als woningzoekende vs actief woningzoekenden Graft - de Rijp Ingeschreven als woningzoekende vs actief woningzoekenden Schermer Aantal ingeschreven woningzoekenden per Aantal actief Actieven binnen de leeftijdsgroep (= Aantal ingeschreven woningzoekenden per Aantal actief Actieven binnen de leeftijdsgroep (= Leeftijdsgroep 16-06-2015 woningzoekenden horizontaal %) Leeftijdsgroep 16-06-2015 woningzoekenden horizontaal %) 18 tot en met 22 jaar 91 11 12% 18 tot en met 22 jaar 38 5 13% 23 tot en met 29 jaar 116 19 16% 23 tot en met 29 jaar 106 24 23% 30 tot en met 54 jaar 134 36 27% 30 tot en met 54 jaar 133 40 30% vanaf 55 jaar 275 19 7% vanaf 55 jaar 147 18 12% Totaal 616 85 14% Totaal 424 87 21% Aantal geadverteerde woningen met huur in cat. 1 Graft - de Rijp Aantal geadverteerde woningen met huur in cat. 1 Schermer Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Appartement 3 0 0 3 Appartement 9 7 3 19 Eengezinswoning 4 3 1 8 Eengezinswoning 9 4 4 17 Totaal 7 3 1 11 Totaal 18 11 7 36 Gemiddeld aantal reacties van 18 t/m 22 jarigen op woningen in cat. 1 Graft - de Rijp Gemiddeld aantal reacties van 18 t/m 22 jarigen op woningen in cat. 1 Schermer Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Appartement 0 0 0 0 Appartement 4,5 2 3 3 Eengezinswoning 2 5 4 4 Eengezinswoning 10 5 7 8 Totaal 2 5 4 4 Totaal 7 2 5 3 Gemiddeld aantal reacties van 23 t/m 29 jarigen op woningen in cat. 1 Graft - de Rijp Gemiddeld aantal reacties van 23 t/m 29 jarigen op woningen in cat. 1 Schermer 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Type woning 1 of 2 kamers 3 kamers 4 kamers of meer Totaal Appartement 0 0 0 0 Appartement 9,5 8 17 10 Eengezinswoning 18 23 22 21 Eengezinswoning 15 29 24 20 Totaal 18 23 22 21 Totaal 12 12 22 14 Verhuringen naar leeftijdsgroep Graft - de Rijp Verhuringen naar leeftijdsgroep Schermer Leeftijdsgroep Aantal woningen Percentage Leeftijdsgroep Aantal woningen Percentage 18 tot en met 22 jaar 1 4% 18 tot en met 22 jaar 0 0% 23 tot en met 29 jaar 10 40% 23 tot en met 29 jaar 8 31% 30 tot en met 54 jaar 11 44% 30 tot en met 54 jaar 12 46% vanaf 55 jaar 3 12% vanaf 55 jaar 6 23% Totaal 25 100% Totaal 26 100% Slaagkans naar leeftijdsgroep Graft - de Rijp Slaagkans naar leeftijdsgroep Schermer Leeftijdsgroep Percentage Leeftijdsgroep Percentage 18 tot en met 22 jaar 2,86% 18 tot en met 22 jaar 0,00% 23 tot en met 29 jaar 6,33% 23 tot en met 29 jaar 4,57% 30 tot en met 54 jaar 3,53% 30 tot en met 54 jaar 3,80% vanaf 55 jaar 3,90% vanaf 55 jaar 7,32% Totaal 4% Totaal 4% Gemiddelde wachttijd bij verhuring Graft - de Rijp Gemiddelde wachttijd bij verhuring Schermer Leeftijdsgroep Jaar Leeftijdsgroep Jaar 18 tot en met 22 jaar 2 18 tot en met 22 jaar 0 23 tot en met 29 jaar 4,8 23 tot en met 29 jaar 3,25 30 tot en met 54 jaar 4,09 30 tot en met 54 jaar 2,42 vanaf 55 jaar 3,17 vanaf 55 jaar 3,17 Totaal 4,04 Totaal 2,85
Vakgroep Wonen augustus 2015 Contact: 072-548.8468 of fvanvessem@alkmaar.nl www.alkmaar.nl