Aandacht voor voeding bij het ouder worden: kwaliteit en kwantiteit Lisette CPGM de Groot Afdeling Humane Voeding Wageningen Universiteit
Some facts about ageing Netherlands 2010 2050 Life expectancy 78.8 83.7 (years) 82.7 86.8 Proportion 65+ 14% 25% % institutionalized 5%
Richtlijnen Goede Voeding 2006 - Voeding & bewegen - Vetzuursamenstelling beter - Meer groente en fruit - Beperking suikers, alcohol en zout - Nadruk op totale voedingspatroon!! Ook voor ouderen!?
SENECA: lifestyle (diet, physical activity, non-smoking, alcohol in moderation) and survival unhealthy lifestyle 4 healthful lifestyle factors: 65 % less mortality 4 factors: 2.0 ± 0.3 extra years Haveman-Nies et al, Am J Epidemiol 2002 Knoops, de Groot et al, JAMA 2004
Kwaliteit van de voeding - ook voor ouderen! Specifiek voor ouderen: vocht, vit. D en B 12 2000 2007
Deficiëntie statusparameter 25(OH)D Bevolkingsgroep Gezondheidsraad 2008 Criterium 25(OH)D Prevalentie (% - jaar rond) Volwassenen lichte huid < 30 nmol/l 5-10 Volwassenen donkere huid < 30 nmol/l 15-60 Ouderen zelfstandig wonend < 50 nmol/l 50 Eigen Onderzoek SENECA (zelfst wonend) < 30 nmol/l 29 V-FIT (fragiel) < 30 nmol/l 39 VIB-studie (verpleeghuis )* < 30 nmol/l 85 *Manders, JNHA 2009
Naar een toereikende voorziening van vitamine D Dagelijks overdag een kwartier buiten Gezonde voeding volstaat tot 50 ( ) of 70 ( ) jaar Additioneel 10 g/d, 50+ ( ) of 70+ ( ) jaar 20 g/d in geval van osteoporose, verblijf in verzorgings/verpleeghuis, 50+/70+ en donkere huidskleur/ onvoldoende buiten, 50+ sluier dragend Gezondheidsraad 2008
Ondervoeding en zorgafhankelijkheid! 2010 1 op 2 at risk 1 op 5 ondervoed * LPZ 2009
Wat is ondervoeding? Een lichamelijke toestand voortkomend uit een tekort aan voedingsstoffen, gepaard gaand met gewichtsverlies en verminderde biologische functie Multidisciplinaire richtlijn, 2001 A state of nutrition in which a deficiency of energy, protein or other nutrients causes measurable adverse effects on tissue/body form and function, and clinical outcome Stratton, 2003
Gewichtsverlies: meerdere oorzaken cachexie: ziekte + voeding sarcopenie: beweging + voeding (eiwit/d) anorexia of ageing: voeding + sociaal/psychologisch/medisch Rolland 2006: + dehydration
Veroudering: sarcopenie Bamman 2004 60 +: 5-10%; 80+: > 50%
Effect van eiwit-suppletie Reviews: Synergistic Use of Higher-Protein Diets or Nutritional Supplements with Resistance Training to Counter Sarcopenia; Campbell 2007 Loss of skeletal muscle mass in ageing; Thomas 2007 Limited research For persons with sarcopenia, the primary intervention should include resistance exercise interventions. Nutritional supplementation for sarcopenia has been controversial; protein intakes moderately above the RDA (0.8 g/kg BW) may enhance FFM accretion in older persons who regularly perform resistance training More studies are needed to evaluate the impact of a combination of strength training and nutritional supplementation on muscle mass.
Anorexia of ageing The physiological decrease in food intake occurring to counterbalance reduced physical activity and lower metabolic rate, not compensated in the long term Morley and Silver, 1988 Cicero, de Senectute, 46 n Chr Morley, Clin Geriatr Med 2002
M E A L S edications motional causes (depression) Lcoholism ate life paranoia wallowing problems O N ral problems o money (poverty) W H E E L S andering and other dementia related problems hyperthyroidism nteric problems (malabsorption) ating problems (tremor) ow salt, low cholesterol diet (in general therapeutic diets) hopping and meal preparation problems Triggers/ Reversibele oorzaken gewichtsverlies
Verstoring van de energiebalans
adjusted for age,education, MI, stroke, diabetes, cancer, smoking, baseline BMI, prelim. data HALE, Knoops in prep Gevolgen van gewichtsverlies gewichtsverlies HR studie ref mortaliteit > 5 kg/ 5 jaar 2,2 HALE Knoops 2007 2-5 kg/ 5 jaar 1,3 HALE Knoops 2007 mobilititeit > 5 pounds/yr unintentional, BMI < 25 > 5 pounds/yr unintentional, BMI 35 2.5 Health ABC Sun 2005 3.8 Health ABC Sun 2005 opname VPH 5 kg/yr 1.7 Canadian Payette, 2000
Trials: drinks, capsules, taste enhancer, ambiance NF92 VFit VIB Ambiance Taste Mariahoeve Boxtel WWW COSTA Brain12 Nutritional status - energy & nutrient intake - weight - blood biochemistries Quality of Life Functional outcomes - immunity - physical performance - cognitive function - bone health
Bijvoeding: eiwit en energie - meta-analyse 62 studies/ 10 187 deelnemers Gem. Gewicht: 2.2 % Mortaliteitsrisico: RR 0.79 (95% CI 0.64-0.97) Few trials were able to suggest any functional benefit 1,2 1 0,8 0,6 0,4 Mortality relative risks total pop undernourished well nourished Milne, 2009
Gewicht (kg) Vitamine D deficientie (%) 75 wk 0 wk 24 100 wk 0 wk 24 80 70 60 65 40 20 60 supplement placebo 0 supplement placebo 50 40 30 20 10 Verhoging thcy (%) wk 0 wk 24 Verbetering - voedingstoestand 0 supplement placebo Manders, Eur J Clin Nutr 2009
Ambiance multidisciplinaire aanpak Nijs, 2006 Schermers, 23 maart 2009: botervloot op tafel
Ambiance improvement in 5 nursing homes Intervention (n=95) Controls (n=83) Baseline Change Baseline Change Quality of Life 60 +0.3 59-4.9 (0-100) Performance 25 +0.2 24-2.2 (0-48) Fine movements 17.7-0.5 16.4-2.1 (0-24) Weight (kg) 73.8 +0.5 74.6-1.1 Nijs, 2006
De Genietende Groene Tafel Meer groenten, appelmoes...minder saus MMidZ: Ambiance...plus
Kwaliteit en kwantiteit Ambiance (Nijs, 2006) plus mooie maaltijd Richtlijnen Goede Voeding, plus vitamine D Nederlandse Norm Gezond Bewegen voor 55+
Dank U voor Uw aandacht!