Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 + Jaartell Samenvatting door een scholier 3612 woorden 28 november 2010 5,8 37 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Tijd van monniken en ridders 500-1000 Middeleeuwen: => Gezien als tussen periode tussen de klassieke oudheid en nieuwe tijd van na 1500 => Middeleeuwen 500-1000 => Tijd van monniken en ridders = Geestelijken en Adel (waren nauw verwant, Geestelijk waren vaak afkomstig uit adellijke families) 2 Overheersende groepen west Europese samenleving 3e Groep: Boeren 622 sticht Mohammed the Islam Was een Arabische koopman/handelaar Mekka 570-632 Veel contacten met Joodse en Christelijke handelaren. Mohammed raakte geïnteresseerd in Monotheïstische Godsdiensten 610 => Visioen op de berg Hira => 622 verdreven uit Mekka -> politieke leiders van Mekka, die alle in meerdere goden geloofden -> bedreiging vertrekt met z'n gezin: Medina Pagina 1 van 10
622 => begin jaartelling Islam Paragraaf 1 Kenmerkend aspect: Het ontstaan en verspreiding van de Islam Mohammed in 610 visioen op de berg Hira, volgens de koran omklemde een engel hem beval hem Allahs woord door te geven. Van die dag tot 623 kreeg hij visioenen met daarin Gods woord. Die na Mohammeds dood werden opschreven in de Koran: zo ontstond de Islam. Jodendom, Christendom en Islam Alle drie 1 Almachtige God, Heilig Boek(Tenach, Bijbel en Koran), geloofden in individueel leven na de dood (goeden en slechten gescheiden) Geloof gaf normen en waarden, en moesten God ook eren Islam was bewust van het Jodendom en Christendom, volgens de Koran was Allah dezelfde die zich eerder via Mozes en Jezus aan de Joden en Christenen had bekend gemaakt Jezus en Mozes waren beide Gods profeten(mohammed de hoogste) Zelfde stamvader: Abraham(Ibrahim) Ismaïl Izak Arabieren Joden Volgens de Koran sprak God Arabisch, en daarom mocht de Koran alleen in het Arabisch worden gelezen, maar islam = universele godsdienst voor de hele mensheid Christenen => Evangelie => Moslims => Jihad (inspanning om islam te verspreiden) Mohammed in 622 uit Mekka verdreven => Begin jaartelling van Islam Medina => Mohammed politieke macht => eerste islamitische staat => verbrede zijn gezag => werd erkend => kon daardoor in 630 zonder bloedvergieten Mekka veroveren Na Mohammeds dood kaliefen(opvolgers van Mohammed) breidde Islam in hoog tempo uit Hoe was het mogelijk? Pagina 2 van 10
Het lukte dankzij het geloof in de Islam. Verbonden met het geloof keerden ze zich met een heilige opdracht tegen de ongelovigen Werd beloond => wie in de Jihad sneuvelde ging rechtstreeks naar het paradijs Verder: Arabieren namen de cultuur over van onderworpen volken i.p.v. ze te vernietigen Moslims stonden het Heidendom niet toe, maar de volkeren van het Boek waren ze erg tolerant De islamitische cultuur in Spanje kwam tot bloei onder de naam moorse cultuur Paragraaf 2 Kenmerkend aspect: De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarische-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid Hofstelsel => Landbouwsysteem met groot grondbezit/landgoederen en op het land bewerken horige boeren de grond in ruil voor voedselzekerheid en bescherming door de landheer. Op het landgoed heeft de landheer allerlei 'rechten', die hij kan opeisen of afdw. (Heerlijke rechten) Horigheid => Het systeem waarbij boeren hun vrijheid opgeven en bij de grond van de landheer horen. Ze zijn aan de grond gebonden. Voor de landheer, moeten ze allerlei verplichte werkzaamheden verrichten (Herendiensten, corvee) 395 => Splitsing van het Romeinse Rijk: - Oost-Romeinse Rijk (Byzantium) - West Romeinse Rijk 5e eeuw nc Romeinen trekken zich terug uit West-Europa. Allerlei rondtrekkende Germaanse stammen/volken vestigen zich in het door de Romeinen verlaten gebieden. 500-1000 West Europa is in economische opzicht volledig gericht op de productie van landbouwproducten Geld = als vorm van Rijkdom verdwijnt Grondbezit = als vorm van rijkdom en macht komt sterk op Verval Pagina 3 van 10
Tijdens aanwezigheid Romeinen Na vertrek van Romeinen Agrarische-urbane sameleving Agrarische samenleving Niet veel grote steden maar Bijna geen steden wel belangrijk - Centra waaruit bestuurd werd - Knooppunten op verbindingswegen - Nijverheid - Handel - Kunst en Cultuur Periode van opgelegde vrede, Voortdurende oorlog(sdreiging) orde en veiligheid (pax romana) Een karig bestaan West-Europa in de periode 500-1000 - Lage landbouwopbrengsten - Nauwelijks nijverheid en handel - Ontstaan van drie 'Bevolkingslagen' > 1e stand: Geestelijken > 2e stand: grootgrondbezitters/adel > 3e stand: Alle anderen (Boerenbevolking) - Boeren leven op de rand van bestaanzekerheid Halfvrije boeren en heren In 5e eeuw Ontstaan van het hofstelsel en horigheid Landheren met eigen legertjes Boeren met eigen grond Pagina 4 van 10
Willen meer grond Leven in grote onderzekerheid: - Oorlogen tussen landheren - Onveiligheid - Risico van misoogsten Bieden bescherming aan Zoeken bestaanszekerheid Horigheid Domeinen Een domein is een landgoed (Heerlijkheid) van de grootgrondbezitter Onderverdeling van het domein Vroonland: Het eigen gebied van de grootgrondbezitter met daarop => een hof(stede) => allerlei gebouwen, vooral met agrarische functies => akkers => weiden => woesten gronden Hoevenland: Het gebied dat de horige boeren mogen bewerken/benutten met daarop => de boerderijen met akker(tje) voor eigen productie => Gemeenschappelijke gronden (weiden) => woeste gronden De horige boeren zijn verplicht tot: - Landbouwwerkzaamheden op het vroonland - Andere herendiensten - Levering van landbouwproducten De landbouwsameleving op de domeinen is autarkisch: Er is geen productie voor de markt of verkoop Paragraaf 3 Pagina 5 van 10
Kenmerkend aspect: Het onstaan van feodale verhoud in het bestuur Vazallentrouw Rond 500 was er nog weinig over van het Romeinse bestuur dat voor 3 eeuwen lang voor vrede, orde en veiligheid had gezorgd. Alleen Geestelijken konden nog lezen en schrijven, hierdoor was geschreven wetten en regels niet meer mogelijk. Ook waren er geen goede wegen meer waardoor heersers maar een beperkt gebied konden besturen. Kon waren afhankelijk van lagere heren die weer afhankelijk waren van een paar schare trouwen. Die bonden ze aan zich zodat ze werden beschermd of hoop of oorlogsbuit. Kon Lagere Heren Lagere Heren Schare getrouwen Schare getrouwen Dit nieuwe bestuursstelsel werd het Feodalisme genoemd. Het kwam er op neer dat een heer een stuk grond of ambt in leen gaf aan een dienaar of vazal(leenman) in ruil om de heer te dienen zijn hele leven lang. 3 groepen: - Koning - Adel/Ridders - Boeren Karolingers Door militaire verbeter zoals: lansen, zwaarden en maliënkolders werden ridders voor het eerst superieur aan het gewone volk, kon Karel de Grote grote stukken gebied veroveren en daardoor werd hij de grootste heerser van de middeleeuwen. Maar de dure ruiteruitrusting was alleen op te brengen door rijke adel families die Karel aan zich had gebonden door grond in leen te geven. Ze moesten namens hem in die gouwen(lenen) recht spreken, besturen en mannen oproepen voor militaire dienst. In ruil daarvoor kregen ze belastingrechten, burcht en domeinen. - Trouw - Raad/advies - Daad/Soldaten Pagina 6 van 10
Leenheer Leenman - Land - Ambten - Privileges Versnippering Door de betaling door middel van ambt en grond werden de dienaren van Karel erg onafhankelijk omdat zij voor de rest van hun leven de ambt en grond hadden, geld raak na een tijdje op. Maar de leenmannen g na een tijdje het stuk grond als erfgoed zien en gaven het daardoor door aan hun kinderen die op hun beurt weer stukken land in leen gaven hierdoor ontstonden er een hoop kleine kasteelheren. Keizer Karel de Grote werd in 800 in de kerstnacht uitgeroepen tot keizer. Wat hem tot erkend erfgenaam maakte van de Romeinse heersers en leider van de Christelijk wereld. Maar na Karel werd de titel van keizer wel doorgegeven maar niemand erkende hem meer. Toen het rijk in drieën werd verdeeld was de koning van het middenrijk keizer maar dat werd later weer in ook weer tweeën opgedeeld. Toen het Heilig Roomse Rijk in 962 werd uitgeroepen werd dan ook alleen erkend in Duitsland en Italië. Paragraaf 4 Kenmerkend aspect: De verspreiding van het christendom in geheel Europa. De verover van Karel de Grote bevorderden ook de verbreiding van het Christendom. Toch liep de expansie in vergelijking met de Islam erg langzaam. Islam deed het in enkele tientallen jaren terwijl het Christendom er rustig meer dan duizend jaar over deed. In het gedrang De Christenen zagen de bekering van de heidenen als een plicht, want wie zonder geloof leefde was voor eeuwig verdoemd. Het Germaanse heidendom kende geen zendingskracht en had niet één vastgelegd geloof. Alle stammen hadden eigen goden, rituelen en taboes. Toch raakte het Christendom in West-Europa na de splitsing van het Romeinse rijk (395) in het gedrang. Het was minder diep geworteld dan in het oosten en kwam ook nog eens onder druk van de Germaanse invasies. De Monniken verbreidden het Christendom in 450 naar Ierland, wat in het westen het eerste Christelijke gebied werd. Pagina 7 van 10
Een groot keerpunt was de bekering van krijgsheer Clovis. In een veldslag in 496 zou hij in nood tot de God van de Christenen hebben geroepen en daardoor het gevecht gewonnen hebben. Daarna liep hij zich samen met duizenden andere krijgers zich dopen. Clovis bekeerde zich => bevorderde het Christendom in het Frankenrijk => Koning Childeric gaf het bevel afgodsbeelden/heidens gezang/misplaatse grappen/heidense feesten te verboden => Iedere Horige die zich niet aan hield werd gestraft met 100 zweepslagen Ierse Monniken rond 600 naar Brittannië tegelijk met de paus uit Rome en the Frankische steun werd Brittannië bekeerd. Paus gaf Willibrord opdracht bij de bekering van de Friezen en Bonifatius naar Duitsland => ging moeizaam doordat Islam in zuiden oprukte, noorden verzette Saksen zich en in 754 werd Bonifatius vermoord door Friezen Karel de Grote won van de Saksen in 804 door de Saksische leider Widukind te laten leven op voorwaarde dat die zich liet dopen. Naar het Oosten en Noorden Na Karels dood stopte de expansie van het Christendom maar met de hulp van Duitse Keizers in de 10e eeuw lukte het om in het oosten de koning van Polen, Slavische vorsten, nadat de Hongaren waren verslagen bekeerde ook hun koning zich. In het Noorden bekeerde de Deense, Noorse, Zweedse en zelfs IJsland (het einde van de bekende wereld) zich. Bulgarije werd vanaf de 9e eeuw tot het Byzantijnse Christendom en Rusland toen de vorst Vladimir van Kiev zich met zijn volk liet dopen. Oost en West groeien uit elkaar West Oost Griekse kennis verloren Geen Latijn meer gesproken Bisschop(paus) hoogste macht Keizer en Patriarch hoogste macht In 1054 kwam een breuk doordat de paus eiste ook in Byzantium gehoord wou worden, de breuk is nooit meer geheeld. Jaartell 395 = Romeinse Rijk verval 500-1000 = Tijd van Monniken en Ridders Pagina 8 van 10
497 = Clovis bekeert zich tot het Christendom 530 = Benedictus stelt kloosterregels op 610 = Mohammed kreeg visioen 622 = Mohammed sticht de Islam 632 = Mohammeds dood 630 = Mekka veroverd 650 = Expansie Islam stopt 660 = Expansie Islam begint weer 690 = Willibrord begint missie vanuit Utrecht 711 = Moslims steken over naar Spanje 719-741 = Karel Martel heerser over Franken rijk 741-768 = Pippijn de Korte heerser Franken rijk 722 = Saksen de Lebuinus kerk in brand gestoken 732 = Moslims teruggeslagen bij Poitiers aan de Loitre 750 = Het Arabische rijk valt uiteen 754 = Bonifatius vermoorde door Friezen 768-814 = Frankische rijk onder Karel de Grote 800-1000 = Invallen van Vik 800 = Karel de Grote tot Keizer gekroond/feodalisme 804 = Karel de Grote Saksen verslagen 880 = Nederland wordt deel van Duitse rijk Pagina 9 van 10
962 = Stichting Heilige Roomse Rijk 988 = Rusland bekeerd tot Christendom 1054 = Breuk tussen West en Oost Christendom 1492 = Moslims in Spanje teruggedreven/turken bekeerd tot Islam Pagina 10 van 10