3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd

Transcriptie

1 Samenvatting door M woorden 9 december keer beoordeeld Vak Geschiedenis 3.2 Waardoor de handel herleeft in de hoge middeleeuwen 1. Handelaren gingen zicht weer organiseren en gingen samenwerken in: A. een gilde Een gilde was een vereniging van kooplieden of ambachtlieden in een product in een stad. Het doel van een gilde was de beperking van concurrentie. B. Een Hanze Een Hanze was een vereniging van kooplieden uit verschillende landen. 2. Koningen probeerden meer macht te krijgen over hun land. 3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd het mogelijk om goederen uit het Oosten naar het Westen te brengen. Betekenissen van de gilden: 1. Economisch, het beperken van concurrentie 2. Sociaal, Het gilde zorgde voor haar leden (en familie) in tijden van ziekten. 3. Cultureel, een gilde zorgde voor bijeenkomsten en feesten en had een beschermheilige waarvan de feestdag werd gevierd. 4. Politiek, De gildemeesters zaten vaak in het stadsbestuur. Een gildebrief In een gilde werd een gildebrief opgesteld. Daarin werden afspraken gemaakt over: De kwaliteit van een product. De prijs van een product. De manier van produceren. De hoeveelheid die een ambachtsman van een product mocht maken. Hoeveel knechten, leerlingen en gezellen die een gildemeester in dienst mocht hebben. 3.3 Oude steden groeien en nieuwe ontstaan De ontwikkeling van de handel was een voorwaarde voor het ontstaan en groeien van steden omdat: Pagina 1 van 7

2 1. De stedelingen hun voedsel niet zelf verbouwden. 2. De stedelingen werk kregen door de handel. 3.4 Stedelingen krijgen stadsrechten Een stad was pas echt een stad als het stadsrechten had. Door de stadsrechten hadden de inwoners van een stad privileges. Stadsrechten Stadsrechten waren rechten die een stad kreeg van een landsheer. De stadsrechten maakten van een stad een betrekkelijk zelfstandige politieke en economische eenheid. Een privilege Een privilege is een voorrecht, een eigen recht dat alleen een persoon of een groep van personen heeft. De privileges gaven de stedelingen enkele vrijheden. De stadsrechten konden rechten zijn op: 1. Een bouw van een stadsmuur en een gracht 2. Eigen maten en gewichten 3. Een eigen munt 4. Een eigen bestuur 5. Een eigen rechtspraak 6. Tolvrijheid 3.5 De gelaagdheid in de stedelijke samenleving De gelaagdheid van machtig naar minder machtig was: 1. Rijke kooplieden en gildemeesters die in stadsraden zaten en de steden bestuurden. 2. Gezellen, meesterknechten, minder rijke ambachtlieden en kapiteins. 3. Knechten en arbeiders. 4. Dagloners, bedelaars en zwervers Pagina 2 van 7

3 4. De opkomst van nationale staten Nationalisme Nationalisme is het politieke gevoel van saamhorigheid van een bevolking een nationale staat. Dat politieke gevoel van saamhorigheid neemt toe naarmate vijf omstandigheden zich duidelijk voordoen: 1. Als de inwoners dezelfde taal spreken 2. als de inwoners dezelfde belangen hebben 3. als de inwoners dezelfde ervaringen, dezelfde geschiedenis, hebben 4. Als de inwoners dezelfde godsdienst en cultuur hebben 5. Als het bestuurd over de gehele staat duidelijker word door bijvoorbeeld belasting en leger. Een nationale staat Een nationale staat is een gebied waarin het leefgebied van een volk samenvalt met een staat. De honderdjarige oorlog In 1328 stierf de Franse koning zonder kinderen. Hierdoor ontstond een strijd om de troonopvolging tussen Filips VI van Valois, een Franse edelman en Eduard III, de koning van Engeland. Hierdoor ontstond de honderdjarige oorlog. De ontwikkelingen die zich in de oorlog hebben voorgedaan zijn: 1. De manier van oorlogvoeren veranderde. (buskruit, pijl en boog, minder ruiterlegers) 2. Er ontstonden modernere staatsvormen. (standenvergadering nam toe, verbetering van belasting en boekhouding) 3. Er deden zich meerdere keren opstanden van burgers en boeren voor. 4. De Jodenvervolgingen namen toe. ( de joden werden gediscrimineerd, zij kregen de schuld van de pest, zij waren rechteloos en onbeschermd. Zij mochten geen land bezitten en beroepen uitoefenen.) 5. Het nationalisme nam toe. (zie netschrift; Jeanne d Arc) Pagina 3 van 7

4 5. Ketterijen, rechtspraak, onderwijs, literatuur, bouwwerken, en beeldende kunst 5.1 Nieuwe kloosterorden en de Inquisitie De inquisitie De inquisitie was de kerkelijke rechtbank. 5.2 Het recht Na de val van het West-Romeinse rijk verminderde de invloed van de Romeinse wetten en rechtspraak. De gevolgen hiervan waren: 1. De invloed van de Germaanse stammen nam toe 2. De leenheren ontwikkelden hun eigen wetten 3. De wetten golden niet meer voor iedereen in gelijke maten 4. De kerk ontwikkelde een eigen rechtspraak naast die van de leenheren 5.3 Het onderwijs In 1200 werden steeds meer Latijnse scholen opgericht om jongens te onderwijzen in: 1. Het Latijn om goed te kunnen zingen 2. Het rekenenn en schrijven, om goed handel te kunnen drijven. 5.4 Heiligenlevens, het ridderepos, de lyriek, en stedelijke cultuur Het Latijn bleef in de middeleeuwen de belangrijke schrijftaal. Er zijn veel soorten boeken geschreven; bijvoorbeeld over: 1. Heiligen 2.Ridders 3. De liefde en het liefdesverdriet 4. Het gedrag van mensen 5.5 Bouwwerken en beeldende kunst Kenmerken Romaanse bouwstijl: Pagina 4 van 7

5 1. Lage gebouwen 2. Dikke muren 3. Weinig ramen 4. Ronde bogen boven de muren en ramen 5. Weinig versieringen 6. Ronde gewelven Kenmerken Gotische bouwstijl: 1. Hoge gebouwen 2. Dunne muren (die gesteund worden door steunberen en luchtbogen) 3. Veel en grote ramen 4. Spitsbogen 5. Heel veel versieringen 6. Gewelven met gewelfribben in de vorm van spitsbogen 7. Dakruiters ( kleine torentjes op hoge daken) 6 De islam en de Arabische wereld 6.1 de islam Een wereldgodsdienst: Een wereldgodsdienst is een godsdienst met erg veel aanhangers, die verspreid is over de gehele wereld. 7 betrekkingen tussen moslims en christenen 7.1 de kruistochten Een concilie Een concilie is een belangrijke kerkvergadering in de katholieke kerk. Het is een vergadering van bisschoppen en andere hoge geestelijke onder leiding van de paus. 7.2 Motieven voor kruistochten Pagina 5 van 7

6 Een motief Een motief is een beweegreden om iets de doen. Een beweegreden kan een andere reden zijn om iets te doen, dan die welke iemand zegt te hebben. Historici zoeken naar motieven in de bronnen om gebeurtenissen te verklaren. Redenen die kruisvaarders opgaven waren: 1. Het heilige land te bevrijden van moslims 2. de pelgrimtochten naar het heilige land weer veilig maken 3. De christelijke keizer van Byzantium steunen in de strijd tegen de Seldsjoeken De gevolgen van kruistochten op korte termijn waren 1. Vele dode 2. De herleving van de handel tussen het Westen en het Oosten De gevolgen van kruistochten op lange termijn waren: 1. De verhoudingen tussen christenen en moslims en christenen en joden werden erg slecht. 2. In het Westen werden allerlei technieken uit het Oosten overgenomen 7.3 verschillen tussen de islamitische wereld en Europa in de middeleeuwen De verschillen waren: 1.In het Oosten bestond een betere medische zorg 2. In het Oosten was meer onderwijs en wetenschap 7.4 Gewelddadige contacten tussen Arabieren en Europeanen De moslims en christenen hebben elkaar in de middeleeuwen vaak bestreden: 1. De moslims veroverden grote delen van het Westen en het Oosten van Europa, maar werden bij Poitiers in het Westen en op de Balkan in het Oosten tegengehouden. 2. De kruisvaarders begonnen vanaf 1085 hun heilige oorlog 7.5 vreedzame contacten tussen Arabieren en Europeanen Voorbeelden van vreedzame contacten waren: 1. De ontmoetingen van de christelijke pelgrims met de moslims Pagina 6 van 7

7 2. De wetenschappelijke contacten in bijvoorbeeld Spanje. 3. De handel van Venetië en Genua met de Arabische wereld 4. de politieke contacten voor en tijdens de kruistochten. Pagina 7 van 7