hao! boek.n hykaraokeezen HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HY- BOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HY- BOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HY- BOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HY- BOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HY- BOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HY- BOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK HALLO makkeijk ezen boeken meeuisterboeken hybride boeken medio september 2019 onine BOEK HALLO HYBOEK HALLO HYBOEK
boek.n hykaraokeezen
medio september 2019 onine MET HYBOEK WORDEN ALLE KINDEREN LEZERS! Met HYboek is ezen vee euker. De kinderen zien het boek op hun scherm en uisteren tegeijk naar de tekst die wordt voorgeezen door een menseijke stem. Een karaokebakje vogt de ingesproken tekst zodat ze kunnen vogen wát wordt voorgeezen. Natuurijk kunnen de kinderen het ettertype, de ettergrootte en de eessneheid aanpassen. Leren ezen is immers maatwerk! Karaokeezen is een vroegtijdige effectieve interventie waardoor kinderen een gevoe van competentie en autonomie krijgen: ik kan het en ik kan het zef! Een kind dat eert ezen moet uitvinden wat de reatie tussen gesproken en schrifteijke taa is. Leesmethodes die beide vormen van taa geïntegreerd aanbieden hepen kinderen op een snee en effectieve manier op weg. HYboek is zo n hybride methode. Kinderen kunnen hun kennis van gesproken taa inzetten om meer en beter grip te krijgen op de verwerving van schrifteijke taa. HYboeken kunnen worden ingezet voor ae kinderen die eren ezen maar ze zijn voora motiverend en zeer effectief voor kinderen bij wie de eesontwikkeing dreigt te stagneren. Onderzoek naar hybride boeken toont een sterk positief effect aan op kinderen gemotiveerde ezers worden en ervaren hoe de opwaartse eesspiraa werkt! ren hoe de opwaartse eesspiraa werkt!
hao! HYBOEK KOMT MET HYBOEK WORDEN ALLE KINDEREN LEZERS! Met HYboek wordt ezen vee euker. De kinderen zien het boek op hun scherm en uisteren tegeijk naar de tekst die wordt voorgeezen door een menseijke stem. Een karaokebakje vogt de ingesproken tekst zodat ze kunnen vogen wát wordt voorgeezen. Natuurijk kunnen de kinderen het ettertype, de ettergrootte en de eessneheid aanpassen. Leren ezen in immers maatwerk! VERSCHILLEN TUSSEN GOEDE EN ZWAKKE LEZERS Sommige kinderen zijn bijna niet bij te houden as het gaat om eren ezen. Het is duideijk dat deze kinderen zonder a te vee hup gaan genieten van aerei jeugdboeken. Voor 20 tot 25% van de eeringen in groep 3 en 4 gaat dit proces vee moeizamer. Ze bijven hangen in de aereerste niveaus en maken weinig vorderingen. Zij zijn, ook na een jaar eesonderwijs of anger, nog atijd bezig met het decoderen, ook van woorden die a bekend zijn. Hun eestempo is aag en er zijn nog maar weinig woorden geautomatiseerd. Daardoor komen deze kinderen nog heemaa niet toe aan het begrijpen van het verhaa en evert het ezen nauweijks tot geen eespezier op. De motivatie om te gaan ezen is er niet en ontstaat ook niet. De kinderen bevinden zich a gauw in een vicieuze cirke die we het Mattheus-effect noemen. Dit effect heeft zijn naam gekregen van de bekende Amerikaanse taawetenschapper Keith Stanovich die in 1986 onderzoek deed naar zwakke ezers. De term Mattheus-effect heeft betrekking op een passage in de Bijbe waarin wordt beschreven dat de rijken steeds rijker worden en de armen steeds armer. Die rijkdom gaat over een rijke woordenschat en een steeds groeiende kennis van de wered. Het is ook de rijkdom van pezier beeven aan ezen en je in kunnen even in de personages in boeken. Doordat kinderen pezier beeven aan ezen, doen ze het graag en vee en worden ze er steeds beter in. Zo komen ze ook reatief sne toe aan het ezen van euke boeken. Het verhaa van de zwakke ezer aat zich makkeijk raden LEZEN MET HYBOEK De onderzoeken van Stanovich en anderen tonen dus aan dat de verschien tussen goede en zwakke ezers steeds groter worden. HY-boek is ontwikked om ervoor te zorgen dat die verschien niet steeds bijven toenemen en dat de rijkdom beter verdeed kan worden. Bij HYboek wien we die neerwaartse spiraa ombuigen. We doen dat door kinderen die ezen astig of nog niet zo euk vinden, een steuntje in de rug te geven. We weten dat ezen beter gaat as je het vee doet, dus moeten we ervoor zorgen dat ook deze kinderen het euk vinden om te ezen en het ook meer gaan doen. We vergeijken onze HYboeken met de zijwietjes die gebruikt worden bij het eren fietsen: steeds maar vaen is niet euk, door de zijwietjes vaen kinderen vee minder en hebben ze het gevoe dat ze het zef kunnen. En zef doen is iets wat ae kinderen graag wien
WAT IS HYBOEK PRECIES EN WAAROM HELPT HET? Een HYboek is een digitaa kinderboek uit een bekende jeugdserie. Het digitae boek is op verschiende manieren verrijkt: het boek is voorzien van een uisterfunctie (auditieve ondersteuning) en een karaokebakje of extra eesineaa dat aangeeft wat er wordt voorgeezen (visuee ondersteuning). Verder kan een kind zef de eessneheid, het ettertype en de ettergrootte aanpassen, zodat het eespezier optimaa is.
HYBOEK HELPT KINDEREN MET LEESPROBLEMEN: HYboeken worden voorgeezen door ervaren voorezers, die dit doen door midde van de zogenaamde Intervamethode, een orthodidactische methode die is ontwikked om optimaa te ondersteunen bij het proces van eren ezen. HYboeken worden voorgeezen met een eestempo, uitspraak en pauzemomenten die op het AVI-niveau zijn afgestemd. De kinderen uisteren naar een menseijke stem in paats van een computerstem; dat geeft door de intonatie en de pauzes ondersteuning bij het eesbegrip. Zo kunnen kinderen het verhaa goed vogen. Kinderen kunnen steeds zien waar ze zijn, omdat er per woord en per rege een karaokebakje meeoopt. Dat maakt het erg makkeijk om mee te ezen, wat het begrijpend ezen sterk bevordert. Met HYboeken compenseren we de eesprobemen waardoor kinderen meer toekomen aan het verhaa. Kinderen kunnen met HYboek hetzefde boek ezen as hun vriendjes of kasgenoten; ze kunnen meedoen en meepraten. Lezen met auditieve ondersteuning heeft een remediërend effect op het technisch ezen van een kind. Dit effect wordt bereikt doordat het kind steeds de goede uitspraak in combinatie met het gemarkeerde woord hoort en ziet. In de kas of thuis kan een kopteefoon worden gebruikt om rustig te ezen. We merken dat dit voora goed werkt voor kinderen die het astig vinden om zich te concentreren. Met een HYboek kunt je atijd en overa ezen; op schoo en thuis, zowe op een smartphone, tabet as pc. HYBOEK STELT GEBRUIKSGEMAK EN BETAALBAARHEID VOOROP: De bibiotheek groeit uit naar zo n 250 HYboeken van AVI-start t/m AVI M6 uit de bekende series van educatieve uitgevers. Kinderen kunnen dus fink doorgroeien binnen de coectie. HYboek wordt aangeboden op basis van een Lees maar raak! jaarabonnement. Een basisabonnement biedt 50 digitae ezerspassen per jaar. Het beheer is simpe omdat eke ezerspas eenvoudig gekopped kan worden aan n kind en net zo gemakkei
DE INTERVALMETHODE: DE AUDIO VAN HYBOEK DE KRACHT VAN LEZEN & LUISTEREN TEGELIJK De methode van het ezen & uisteren tegeijk wordt a zo n 25 jaar succesvo gebruikt om kinderen met een eesbeperking te ondersteunen in het ezen. Kinderen komen meer toe aan het beevend ezen. Ook het begrijpend ezen wordt sterk verbeterd. Decodeer- en synthesevaardigheden typeren het aanvankeijke eesproces. Naarmate deze basisvaardigheden soepeer veropen wordt de eessneheid verhoogd en zijn de eeringen steeds beter in staat om woorden op een directe wijze te herkennen. Er is meer aandacht voor en begrip van de tekst. Een aanta eeringen heeft echter meer moeite met het verwerven van deze vaardigheden. Het ontseuteen van woorden kost hen nog zovee inspanning, dat er weinig aandacht overbijft voor de inhoud. Deze eeringen moeten voortdurend tekstgedeeten terugezen om tot een goed begrip te komen. Dit kost vee tijd. Op deze wijze wordt het ezen van een boek een ontmoedigend proces waaraan, hoe euk of spannend de inhoud van het boek ook is, weinig pezier beeefd wordt. Door het ezen van boeken te combineren met het uisteren naar de ingesproken tekst, wordt het technisch eesproces ondersteund en de woordenschat verrijkt. HET LUISTEREN NAAR EEN MENSELIJKE STEM De kinderen uisteren naar een menseijke stem in paats van naar een computerstem. De intonatie van de stemacteurs hept om meer betekenis te geven aan het verhaa. DE ORTHODIDACTISCHE UITGANGSPUNTEN VAN DE INTERVALMETHODE. PAUZEMOMENTEN Er zijn pauzes ingeast, daar waar het vogens de interpunctie ogisch is en er zijn extra pauzemomenten bij afgebroken woorden en voor moeiijke woorden. Het AVI-niveau wordt gebruikt as richtijn om te bepaen weke woordtypen astig kunnen zijn voor de ezers. Deze pauzes bieden de mogeijkheid om woorden of deen van woorden zef te ontseuteen, waardoor de kans dat een eering eenzefde woord in een ater stadium sneer herkent, toeneemt. UITSPRAAK Er is expiciet aandacht besteed aan de uitspraak van woorden. Van eke etter moet de bijbehorende kank hoorbaar zijn. Moeiijke en angere woorden worden gesegmenteerd uitgesproken. Binnen de age AVI-niveaus wordt spreektaa zovee mogeijk vermeden. Hierbij is rekening gehouden met de woordopbouw binnen de verschiende eesmethodes waarvan de genoemde series dee uitmaken. LEESTEMPO Om het synchroon veropen van uisteren en meeezen zovee mogeijk te bevorderen, zijn de boeken ingesproken in een op het AVI-niveau afgestemd eestempo. Hierbij is uitgegaan van het eestempo van gemiddede ezers van een bepaad AVI-niveau.
MET HYBOEK WORDEN ALLE KINDEREN LEZERS! door Mieke Urf f MA Specia and Incusive ED. redacteur HYboek
KINDEREN WORDEN LEZERS De meeste peuters en keuters zijn do op voorezen. Het is fijn om naar een verhaa te uisteren op een moment van de dag en even bij te komen van ae actie en indrukken. Vee kinderen vinden voorezen zo euk dat ze het opnemen in hun spe. Ze pakken een boek en gaan hun huisgenoten voorezen: ze houden het boek vast, ezen de tekst en saan de badzijden meesta op het juiste moment om. We noemen dit pseudoezen, het imiteren van het eesgedrag van ouders en eerkrachten. Kinderen die pseudoezen, aten zien dat ze a geïnteresseerd zijn in boeken en voorezen. Vee kinderen kunnen dan ook niet wachten tot ze zef een boek kunnen ezen en de teeursteing is soms groot wanneer ze na een eerste dag of week in groep 3 nog niet aes kunnen ezen. Andere kinderen kunnen a vrij goed ezen as ze 5 of 6 jaar oud zijn. Hoe? Dat is vaak niet precies duideijk, het ijkt we of die kennis is komen aanwaaien. Binnen het Nederandse taagebied eren kinderen tussen de zomervakantie en de kerstvakantie van groep 3 ae etters herkennen. In ongeveer vier maanden eren de meeste kinderen dus hoe de kanken van het Nederands met etters kunnen worden weergegeven. Dat is vrij sne en dat komt omdat Nederands een redeijk regematige taa is: vee kanken worden door dezefde etters of ettercombinaties weergegeven. Kinderen in Engestaige anden doen er twee tot drie keer zo ang over omdat Enges een onregematige taa is. Kinderen in Finand eren het sneste ezen van ae kinderen in Europa: het Fins is dan ook een zeer regematige taa (Seymour, Aro & Erskine, 2003). Schrifteijke taa is een representatie van mondeinge taa en bij het ezen gebruiken we dezefde mentae mechanismen. Dat komt doordat het gebruik van schrifteijke taa reatief jong is, ongeveer 6000 jaar. De sprekende mens is dus eigenijk nog niet geëvoueerd naar een ezende mens (Wiingham, 2018). Vogens Wiingham (geciteerd door Loewus, 2017) heeft een ezer voor het decoderen van deze schrifteijke code drie dingen nodig: de vaardigheid om etters te herkennen en van ekaar te kunnen onderscheiden; de vaardigheid om kanken te kunnen onderscheiden; de kennis over weke kank bij weke etter- (combinatie) hoort. Kinderen oefenen vanaf hun geboorte met het onderscheiden van kanken en in groep 2 worden a bepaade etters geïntroduceerd. Het is voora de kennis over kank-tekencombinaties die erbij komt in groep 3. De meeste kinderen worden a sne vaardige ezers en hoeven woorden a sne niet meer uit te spreken om ze te begrijpen. Ze bereiken deze mate van automatisering door vee eeskiometers te maken. Kinderen die vee ezen, doen echter niet aeen kennis op over decoderen. Lezen is een zeer beangrijke factor bij de ontwikkeing van de woordenschat. Schrifteijke taa is nameijk vee rijker en gevarieerder dan mondeinge taa. Door te ezen komen kinderen in aanraking met vee nieuwe woorden. De variatie in het woordgebruik in kinderboeken is bijvoorbeed 50% groter dan die in gesprekken van vowassenen. Kinderen die vee ezen, zijn vee beter op de hoogte van nuanceverschien tussen woorden en kennen meer synoniemen (Cunningham & Stanovich, 2001). Kinderen die een votte start maken met ezen, gaan doorgaans steeds meer ezen en dat heeft weer een gunstig effect op hun ontwikkeing. Van ezen word je simmer en vroege positieve en succesvoe eeservaringen dragen bij aan een even ang ezen en eren.
ZWAKKE LEZERS: WAT GAAT ER MIS EN WAT ZIJN DE GEVOLGEN? Bij ongeveer 10% van de kinderen veroopt het proces van eren ezen moeizaam. Deze kinderen worden a sne bestemped as zwakke ezers. Zij hebben meesta decodeerprobemen: ze kunnen de geschreven etterreeks niet goed omzetten naar een kankcode. Kinderen die decodeerprobemen hebben, zijn niet goed in staat om de geschreven taa te begrijpen. Hun fonemisch bewustzijn is nog niet goed genoeg ontwikked (Gijse, Schetinga, Van Drunen, & Verhoeven, 2011). Deze kinderen bijven vee anger dan hun kasgenoten ezen via de indirecte route. Dit betekent dat zij de etters van een woord eerst moeten verkanken om er zodoende betekenis aan te kunnen geven. Daardoor gaat hun eestempo omaag en komen ze ook niet echt toe aan de inhoud van een tekst (Cain, 2010). Kinderen zijn zwak in ezen door verschiende oorzaken. Soms zijn ze te weinig in aanraking geweest met boeken, doordat er binnen het gezin weinig wordt geezen. Andere kinderen hebben mogeijk dysexie of een taaontwikkeingsachterstand. Ook probemen met het richten van de aandacht kunnen zorgen voor een stagnerende eesontwikkeing. Tensotte zijn er kinderen die ezen (nog) niet zo euk vinden. Voor a deze kinderen gedt, dat ze meer tijd nodig zuen hebben om vaardige ezers te worden. De achterstand die a in groep 3 ontstaat, is astig in te haen; de koof met de votte ezers wordt sne groter. Kinderen merken sne dat ze achterbijven en dit gegeven tast hun zefvertrouwen aan (Sikkema-de Jong, 2016). De effecten van het niet vot kunnen ezen gaan echter nog vee verder dan de directe eestaak. De ontwikkeing van een breed spectrum aan cognitieve vaardigheden stagneert. Zwakke ezers open een achterstand op bij de meer agemene taavaardigheden zoas woordenschat, kennis van de wered en bekendheid met compexere syntactische structuren (Cunningham & Stanovich, 2001). Het is voora de combinatie van onvodoende decodeervaardigheden, gebrek aan oefening en het moeten werken met te moeiijk materiaa die eidt tot een age betrokkenheid bij eesactiviteiten. De mate van automatisering bijft ver achter bij die van kasgenoten en het eestempo van deze kinderen is aag. Sommige kinderen zuen hun best bijven doen, maar hun eeservaringen zijn niet positief en sommige zwakke ezers zuen de eesactiviteiten a in een vroeg stadium gaan mijden (Cunningham & Stanovich, 2001). De zwakke ezer komt terecht in een neerwaartse spiraa. Dit gegeven wordt door Stanovich (1986) het Mattheüs-effect genoemd, een verwijzing naar een passage uit het evangeie van Mattheüs waarin wordt beschreven hoe de rijken steeds rijker worden en de armen steeds armer. Zo hebben de votte ezers positieve eeservaringen en raken zij steeds gemotiveerder om te ezen. Daardoor komen ze in aanraking met nieuwe woorden en verwerven zij meer kennis van de wered. Met die verworven vaardigheden en kennis hebben zij toegang tot weer nieuwe positieve eeservaringen. De achterstand van de zwakke ezers daarentegen wordt steeds groter, niet aeen op het gebied van ezen maar bij ae schoovakken.
ONDERSTEUNING VOOR ZWAKKE LEZERS IN DE ONDERBOUW VAN HET (S)BO Het is dus van groot beang om goed te monitoren hoe de voortgang van het technisch ezen veroopt. Binnen het (S)BO gebeurt dat op een verantwoorde manier. Leerkrachten observeren tijdens de essen en daarnaast bieden zowe de methodegebonden toetsen as de andeijke toetsen een goed inzicht in de eesontwikkeing van kinderen (Gijse, Schetinga, Van Drunen, & Verhoeven, 2011). Een overzicht van de aanpak op verschiende zorgniveaus is te vinden in de verschiende Protocoen Leesprobemen en Dysexie die worden uitgegeven door het Expertisecentrum Nederands. Het is in principe mogeijk om a na enkee maanden te starten met interventies, speciaa gericht op stagnerende ezers. Toch wordt met het bieden van ondersteuning aan zwakke ezers vaak nog gewacht tot er een finke achterstand is ontstaan: de zogenaamde wait to fai-benadering. Wanneer dat gebeurt, is de kans groot dat het moment waarop kinderen optimaa kunnen profiteren van extra aandacht en ondersteuning, veroren gaat (Fuchs & Fuchs, 2006). Er is nog een reden om sne extra ondersteuning te bieden. Vogens Torgesen en Hudson (2006) wordt de achterstand van zwakke ezers in een hoog tempo groter, doordat het aanta minder frequente woorden in eesteksten na de eerste jaren van eesonderwijs (groep 5-6) sne toeneemt. Kinderen die a een eesachterstand hebben, hebben aanzienijke moeite met het ezen van deze teksten, omdat ze vee woorden tegenkomen die ze nog niet hebben geautomatiseerd. Tegeijkertijd zijn dit nu juist teksten die echt euk zijn om te ezen en dus zorgen voor eespezier en eesmotivatie. Torgesen en Hudson (2006) steen tevens dat de remediëring in hogere kassen van het basisonderwijs vee meer tijd gaat kosten dan vroege interventies. Naast ae extra instructie en oefening is het beangrijk dat zwakke ezers zo vee mogeijk eeskiometers maken en ezen euk gaan vinden of euk bijven vinden. Toegankeijk educatief materiaa speet een cruciae ro daarbij. Met de inzet van ondersteunende technoogie kunnen kinderen tijdens een periode van remediëring positieve ervaringen opdoen door de combinatie van ezen en uisteren. De inzet van auditieve ondersteuning bij het ezen kan de koof tussen de vaardige ezers en de zwakke ezers beperken (Nationa Center on Accessibe Educationa Materias, 2015). Het inzetten van toegankeijke (digitae) eesboeken vergroot de mogeijkheden om gedifferentieerd eesonderwijs binnen de kas te bieden en zodoende meer geijke onderwijskansen te reaiseren. Voorwaarde is we dat de digitae bibiotheek uitgebreid is en boekjes van vee verschiende niveaus bevat zodat eeringen steeds door kunnen ezen ( Sikkema-de Jong, 2016). De onderzoeken van De Jong en Bus (2013) en Sikkema-de Jong (2016) zijn uitgevoerd op schoen en tonen aan dat het ezen met e-boeken makkeijk te reaiseren was. Leerkrachten hadden geen intensieve begeeiding nodig om de eeringen hun dageijkse eestraining te aten vogen. In het onderzoek van Sikkema-de Jong kon 92% van de gepande eessessies worden uitgevoerd.
KARAOKELEZEN MET HYBOEKEN IS EEN VROEGTIJDIGE EFFECTIEVE INTERVENTIE Een kind dat eert ezen weet a vee over taa, nameijk over gesproken taa. Tijdens het proces van eren ezen moet het vervogens uitvinden wat de reatie tussen gesproken en schrifteijke taa is. Neuroogisch onderzoek toont aan dat zeer vaardige ezers beide vormen van taa geïntegreerd gebruiken. Dit geïntegreerde gebruik van taa is zefs het beangrijkste kenmerk van de vaardige ezer. Leesmethodes die beide vormen van taa geïntegreerd aanbieden hepen kinderen op een snee en effectieve manier op weg (Seidenberg, 2019). De snee ontwikkeing van (ondersteunende) technoogie is van grote invoed op het eren ezen in de 21e eeuw. Krachtige nieuwe toos bieden eigentijdse aternatieven voor traditionee eermiddeen die voornameijk in gedrukte vorm worden aangeboden. Methodes die ezen en uisteren combineren zorgen ervoor dat individuee verschien tussen kinderen erkend worden en dat meer kinderen ezen met zefvertrouwen en pezier (Rose & Daton, 2007). HYboek is zo n hybride methode. Kinderen kunnen hun kennis van gesproken taa inzetten om meer en beter grip te krijgen op de verwerving van schrifteijke taa. HYboeken kunnen worden gebruikt voor ae kinderen die eren ezen, maar ze zijn voora motiverend en effectief voor kinderen bij wie de eesontwikkeing dreigt te stagneren. Lezen met audio-ondersteuning geeft kinderen een gevoe van competentie en autonomie: ik kan het en ik kan het zef! De autonomie komt voora naar voren via de keuze voor het moment van ezen en de mogeijkheid om het hybride boek zo in te steen dat het past bij de behoefte van het kind. Denk hierbij aan vooreessneheid, ettergrootte etc. Kinderen die ezen met hybride methodes kunnen zich beter concentreren en zich richten op de inhoud van het verhaa. Bij kinderen die a in een vroeg stadium ondersteuning krijgen is het eespezier en de eesmotivatie vee groter dan bij kinderen die pas vee ater toegang krijgen tot boeken die passen bij hun cognitieve ontwikkeing (Cunningham & Chen, 2014). De Jong en Bus (2013) onderzochten de effecten van het ezen van gedigitaiseerde AVI-boekjes met audioondersteuning. Binnen hun onderzoek was er sprake van een sterk positief effect op woordbegrip, woordspecifieke kennis en eesvaardigheid bij de deenemende kinderen. Tevens ging het eigen (technisch) eestempo van de kinderen omhoog. De vooruitgang was het HYBOEK LEESSPIRAAL Afbeeding afkomstig van: aaboutearningpress.com
grootst bij de zwakste ezers. De Jong en Bus komen tot de concusie dat een e-boek met audio de ro van een gevorderde ezer as begeeider goed kan vervuen: het zefstandig ezen van zo n audioboek met karaoke is even effectief as individuee eesinstructie door een vowassene. Ook de ontwikkeing van het foneembewustzijn is even groot. In het onderzoek van Sikkema-de Jong (2016) was er ruimschoots aandacht voor de ondersteuning die het karaokebakje kan bieden. Kinderen die een e-boek azen met opichtende tekst, gingen meer vooruit dan kinderen die niet konden beschikken over deze functie. Het effect was ook hier het grootst bij zwakke ezers. De karaokefunctie hiep juist hen om de aandacht te richten waardoor voor hen het ezen makkeijker werd. Door deze karaokefunctie is het koppeen van schrifteijke en gesproken taa makkeijker. Het markeren op woordniveau zou tot meer aandacht voor individuee woorden kunnen eiden en daaruit vogend tot een betere ontwikkeing van de orthografische kennis (de Jong & Bus, 2013). De effecten van het inzetten van een hybride eesmethode zoas HYboek moeten voora gezocht worden in toegang tot passende boeken en het daaruit voortvoeiende eespezier. Kinderen kunnen dezefde boekjes ezen as hun kasgenoten. Zo kunnen ook zij de zo noodzakeijke eeskiometers maken en profiteren van de positieve effecten daarvan; een groeiende woordenschat, meer kennis van de wered en betere cognitieve vaardigheden (Stanovich,1986). MET HYBOEK KUNNEN ALLE KINDEREN GEMOTIVEERDE LEZERS WORDEN EN ERVAREN HOE DE OPWAARTSE LEESSPIRAAL WERKT! BOEKEN KIEZEN Sinds een aanta jaren is er weer meer aandacht voor het zogenaamde vrij ezen op schoo. Het is een effectieve manier om pezier in ezen te stimueren. Kinderen kiezen zef een boek voor het vrij ezen in de kas. Verder ezen kinderen thuis, uit eigen boeken, boeken uit de schoobibiotheek en uit de openbare bibiotheek. In het aatste decennium zijn de e-boeken daar nog bij gekomen. Door zef boeken te kiezen, ontwikkeen kinderen een eigen smaak en is de kans groter dat zij zuen bijven ezen. Dat zef kiezen is astig voor sommige kinderen, voora wanneer ze nog niet vee eeservaring hebben. Ze weten dan nog niet zo goed wat past bij hun interesse en hun eesniveau (Broekhof en de Pater, 2015). Een eerste stap die een eerkracht, eesconsuent of ouder kan zetten is het kind rondeiden in de bibiotheek. Hup bij de keuze van een boek Vowassenen kunnen kinderen ook bij het kiezen van een boek begeeiden door voor te doen (modeen) hoe zij zef een boek kiezen. Ze kunnen dat doen terwij ze voor een boekenkast staan. Hardop verteen ze dat ze een boek wien ezen over een bepaad onderwerp. Of ze pakken een boek uit de boekenkast omdat ze de schrijver kennen. Ze pakken de faptekst erbij en ezen die voor. Ze ezen een badzijde en zeggen erbij of ze het boek moeiijk vinden of niet (Broekhof en de Pater, 2015). Ditzefde is mogeijk wanneer een vowassene en een kind samen kijken naar een site met e-boeken, zoas HYboek. De vowassene die het kind begeeidt bij het kiezen van een boek zegt bijvoorbeed dat hij graag iets wi ezen over reizen. Samen kunnen ze kijken weke boeken er over reizen zijn. Bij de site van HYboek kan natuurijk ook gezocht worden op auteur.
Kiezen met behup van de faptekst is een zeer goede optie. Kinderen kunnen eerst de cover van het boek goed bekijken en daarna kunnen ze de faptekst ezen. Ook hierbij wordt auditieve ondersteuning geboden. Van ek HYboek wordt de faptekst voorgeezen door de voorezer die ook het boek vooreest. TEN SLOTTE: NOG ENKELE TIPS VOOR OUDERS EN LEERKRACHTEN. Het beangrijkste is dat je voora ontspannen omgaat met de keuze van een geschikt boek. Let hierbij op de vogende aandachtspunten: Van ek HYboek zijn enkee badzijden beschikbaar die geezen kunnen worden door de kinderen. Die badzijden geven een goede indruk van het boek: de schrijfstij, de afbeedingen en de moeiijkheid van de tekst. Kinderen kunnen de zogenaamde vijfvingertest doen om te bepaen of het boek niet te moeiijk is (Makkeijkezenpein, 2019). Informatie over deze eenvoudige test is te vinden op makkeijkezenpein.n WAAR LETTEN KINDEREN OP? Rog & Kropp (z.d.) geven aan dat kinderen die nog niet zo goed kunnen ezen bij het kiezen van een boek op de vogende aspecten etten: De iustraties suiten aan bij het verhaa. Het taagebruik past bij hun eesniveau (begrijpend ezen). De zinnen zijn niet te ang. De verhaen zijn boeiend en suiten aan bij de beevingswered van de ezer. De personages zijn interessant. De namen van de personages zijn makkeijk te onthouden en kunnen niet met ekaar verward worden. Begin met boeken die gaan over onderwerpen die het kind euk vindt. As het kind aeen maar boeken over voetba wi ezen is dat prima. Wanneer het kind ater wat meer zefvertrouwen heeft gekregen, vindt hij/zij het misschien we euk om over iets anders te ezen. Hep het kind om een boek te vinden op het juiste niveau qua begrijpend ezen. Doe de vijfvingertest om vast te steen of het boek niet te moeiijk is. As het boek te moeiijk is, maar we erg euk, kan het samen met de ouders geezen worden. Maak er geen probeem van wanneer het kind hetzefde boek verschiend keren wi ezen of wanneer het een boek wi ezen dat aan de makkeijke kant is. Suit aan bij de voorkeur voor het ieveingsboek door een boek voor te steen dat vee overeenkomsten met dit boek heeft. Praktische gids voor ouders UW KIND THUIS HELPEN MET LEZEN 8,95 Te verkrijjgen bij makkeijkezen.n ISBN 9789055298556
BRONNEN Broekhof, K., & De Pater, N. (2015). Van eesmotivatie naar taaprestatie. Geraadpeegd van www.debibiotheekopschoo.n Cain, K. (2010). Reading Deveopment and Difficuties. Chichester, United Kingdom: John Wiey & Sons. Cunningham, A. E., & Stanovich, K. E. (2001). What Reading does for the Mind. Journa of Direct Instruction, 1(2), 137 149. Cunningham, A.E. & Chen, Y. (2014). Matthew Effects: The Rich Get Richer in Literacy. Encycopedia of Language Deveopment, Thousand Oaks, CA SAGE Pubications, Inc. Fuchs, D. & Fuchs, L. (2006). Introduction to response to intervention: What, why, and how vaid is it? Reading Research Quartery, 41, 93-99. Gijse, M., Schetinga, F., Van Drunen, M., & Verhoeven, L. (2011). Protoco Leesprobemen en Dysexie. Nijmegen, Nederand: Expertisecentrum Nederands. How to Choose Books for Chidren Who Strugge With Reading. (z.d.). Geraadpeegd op 6 apri 2019, van www.understood.org/ en/schoo-earning/earning-at-home/encouraging-reading-writing/video-how-to-choose-books-for-chidren-who-strugge-withreading De Jong, M., & Bus, A. (2013). AVI Gaat Digitaa: Beginnende Lezers Oefenen op Tabet (Uitgegeven door Stichting Lezen). Geraadpeegd van www.stichtingezen.n Loewus, L. (2017, 31 mei). A Tak with Dan Wiingham. Geraadpeegd op 21 maart 2019, van www.edweek.org/ ew/artices/2017/05/31/reading-and-the-mind-a-tak-with.htm Nationa Center on Accessibe Educationa Materias (2015). Audio-Supported Reading and Students with Learning Disabiities. Wakefied, MA: Nationa Center on Accessibe Educationa Materias. Retrieved on March 21st from www.aem.cast.org/about/ pubications/2015/audio-supported-reading-earning-disabiitiesasr-d.htm Rog, L., & Kropp, P. (z.d.). Hooking Strugging Readers: Using Books They Can and Want to Read. Geraadpeegd op 6 apri 2019, van www.readingrockets.org/artice/ hooking-strugging-readers-using-books-they-can-and-want-read Rose, D., & Daton, B. (2007). Pato Revisited:Learning through Listening in the Digita Word. Geraadpeegd van www.semanticschoar.org/paper/pato-revisited-%3a-learning-through-listening-in-the-rose-daton Seidenburg, M. (2019, 14 februari). What has scientific research taught us about how chidren earn to read? Geraadpeegd op 22 maart 2019, van www.improvingiteracy.org/ask-an-expert/whathas-scientific-research-taught-us-about-how-chidren-earn-read Seymour, P., Aro, M., & Erskine, J. (2003). Foundation iteracy acquisition in European orthographies. British Journa of Psychoogy, 94, 143 174. Sikkema- de Jong, M. T. (2016). Leesvaardig door digitae eeskiometers in groep 3: Differentiatie door inzet van ICT (Praktijkgericht onderzoek gesubsidieerd door NWO- NRO). Geraadpeegd van www.nro.n/onderzoeksprojecten-vinden/?projectid=405-15- 502-eesvaardig-door-digitae-eeskiometers-in-groep-3-differentiatie-door-inzet-van-ict Stanovich, K. E. (1986). Matthew effects in reading: Some consequences of individua differences in the acquisition of iteracy. Reading Research Quartery, 22, 360 407. Torgesen, J.K. & Hudson, R. (2006). Reading fuency: critica issues for strugging readers. In S.J. Samues and A. Farstrup (Eds.). Reading fuency: The forgotten dimension of reading success. Newark, DE: Internationa Reading Association Wiingham, D. T. (2018, 8 december). Is istening to a Book the Same Thing as Reading It? New York Times. Geraadpeegd van www.nytimes.com/2018/12/08/opinion/sunday/audiobooksreading-cheating-istening.htm
hao! Uitgeverij Bontekoe Statenaan 8 6828 WE Arnhem T 026 7518901 info@uitgeverijbontekoe.n www.uitgeverijbontekoe.n www.meeuisterboek.n www.hyboek.n (medio september 2019) www.makkeijkezen.n makkeijk ezen boeken meeuisterboeken hybride boeken