Osteopenie en osteoporose, voedingsadviezen en screeningsinstrumenten Marsha van Oostwaard
Workshop Algemene aanbevelingen Bewegen Calcium Vitamine D FRAX
Algemene aanbevelingen Voldoende lichaamsbeweging met name gewichtsdragend en het voorkomen van immobiliteit Voldoende inname van calcium (1.000-1.200 mg/dag) naast basisvoeding 4 eenheden zuivel of plakken kaas, dan wel suppletie met calciumtabletten Voldoende buitenkomen zodat er een sufficiëntie vitamine D spiegel kan worden bereikt (>50-75 nmol/l) of suppletieadvies indien de patiënte >50 jaar is. CBO richtlijn mammacarcinoom 2012
Bewegen Voldoende lichaamsbeweging met name gewichtsdragend en het voorkomen van immobiliteit Gewichtsdragende lichaamsbeweging heeft een positief effect op de botdichtheid 4/5 x 30-40 minuten per week wandelen, traplopen, springen en hardlopen Nederlandse Norm Gezond Bewegen Balans: Tai Chi Minder effect: gewichtsondersteunde lichaamsbeweging zoals fietsen en zwemmen. Osteocyten activatie voelen of een bot mechanisch wordt belast en vertalen dat naar signaal voor de osteoclasten en osteoblasten
Bewegen Regelmatig voldoende beweging direct het risico op Coronaire hartziekte, beroerte (CVA), diabetes mellitus type 2, depressie Valincidenten bij ouderen Osteoporose Regelmatig voldoende beweging indirect het risico op Bloeddruk, cognitief functioneren, glucose-intolerantie Wat is voldoende? Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 4.12, 13 juni 2013 RIVM, Bilthoven
Aanbeveling lichaamsbeweging Routine oefenprogramma Gewichtdragende lichaamsbeweging 30 40 minuten 4 maal per week Pas type lichaamsbeweging aan de behoeften en mogelijkheden van de patiënt aan Wandelen Traplopen Weerstandstraining Jogging Tennis Delmas PD. Lancet 2002;359:2018-26; Boehnke Michaud L & Goodi S. Am J Health Syst Pharm 2006;63:534-46; IOF Exercise. Beschikbaar op: http://www.iofbonehealth.org/patients-public/aboutosteoporosis/prevention/exercise.html
Calcium Voldoende inname van calcium (1.000-1.200 mg/dag) naast basisvoeding 4 eenheden zuivel of plakken kaas, dan wel suppletie met calciumtabletten
Calciumsuppletie Bij te lage intake via voeding/ zuivel Bij alle trials naar het effect van medicamenteuze interventies suppletie van vitamine D en calcium Dagelijks 4/5EH zuivel dan geen suppletie Dagelijks 2EH zuivel + suppletie van 500mg per dag Dagelijks 0EH zuivel + suppletie van 1000mg per dag Kauwtabletten, bruistabletten, bruisgranulaat Let op bijwerkingen.
Calcium zit in? Zuivel portie calcium Groenten portie calcium Melk 1 beker (calcium+) 250ml 200ml 250mg 400mg Broccoli gekookt 3-4 opscheplepels 200 gram 66 mg Sojamelk niet verrijkt met calcium Sojamelk wel verrijkt met calcium 250ml 250ml 30mg 300mg Boerenkool gekookt3-4 opscheplepels Chinese kool gekookt3-4 opscheplepels 200 gram 200mg 360mg 250mg Gedroogde vijgen1 stuk 20gr 32mg Yoghurt 150ml 225gr Soja dessert 150ml 150mg Kaas (plak) 20gr 163mg Tofu (plak) 75gr 141mg Bramen1 schaaltje 125gr 75mg Rucola rauw 1 schaaltje 50 gram 136mg Noten NotenAmandelen1 handje 25gr 71mg Pistache noten1 handje 20gr 26mg
Calcium Lactose intolerant/overgevoelig Voedingscentrum.nl supplementen Bewuste melkmijders Zoeken naar alternatieve bronnen Luisteren Educatie/calcium Niet meer dan 3 glazen/dag? Soja?
Sojaproducten www.voedingbijkanker.nl Soja bevat isoflavonen. Isoflavonen zijn een groep stoffen die erg lijkt op oestrogeen ook wel fyto-oestrogenen of plantaardige oestrogenen genoemd. Veilig = 2-3 sojaproducten per dag Sojamelk en sojadesserts, tofu, tempeh en tahoe en sojabonen Het gebruik van sojasupplementen wordt afgeraden! Onderzoek laat zien dat sojaproducten de werking van hormonale therapie niet beïnvloedt. Het is dus veilig om sojaproducten zoals sojamelk en tofu te gebruiken bij hormonale therapie. World Cancer Research Fund International (2014). Continuous Update Project Report: Diet, Nutrition, Physical Activity, and Breast Cancer Survivors.
Calcium en vitamine D: samen innemen Vitamine D3 (cholcalciferol) Calcidiol (25-hydroxycholcalciferol) Circulatie Maagdarm kanaal Calcitriol (1,25-dihydroxycholecalciferol ) Voedselbronnen van calcium en vitamine D Darm: Verhoogde calciumabsorptie Bot: Verhoogde mineralisatie DIPART. BMJ 2010;340:b5463. doi: 10.1136/bmj.b5463; Guyton AX & Hall JE. Textbook of Medical Physiology; Philadelphia, PA, 2000.
Vitamine D Voldoende buitenkomen zodat er een sufficiëntie vitamine D spiegel kan worden bereikt (>50-75 nmol/l) of suppletieadvies indien de patiënte >50 jaar is.
Vitamine D Vitamine D speelt een essentiële rol in de regulering van de stofwisseling van calcium Vitamine D+Calcium, kans op osteoporose en botbreuken. Er zijn er aanwijzingen dat het samenhangt met een lager risico op auto-immuunziekten, DM2, hart- en vaatziekten en colonkanker het is niet duidelijk of extra vitamine D deze aandoeningen kan voorkómen. Lijkt het risico op vallen te verlagen bij ouderen vanaf 70 jaar. Evaluatie van de voedingsnormen voor vitamine D, 2012, Gezondheidsraad: Den Haag.
Vitamine D Dagelijkse blootstelling van: hoofd, handen en onderarmen 15 tot 30 minuten tussen 12.00 en 15.00 uur in de zomer Als meer huid blootgesteld wordt, is een kortere tijd nodig. Bij laagstaande zon is de aanmaak minder 30 minuten in de zon op het strand de aanmaak 20.000 IE vitamine D Niet verbranden! www.voedingscentrum.nl Evaluatie van de voedingsnormen voor vitamine D, 2012, Gezondheidsraad: Den Haag.
Advies suppletie De Gezondheidsraad adviseert*: Vrouwen 4 t/m 49 jaar Donkere (getinte) huidskleur en/of niet genoeg buitenkomen 10mcg Drogist en apotheek Colecalciferoldrank 50.000IE/ml Vrouwen 50 t/m 69 jaar Iedereen 10mcg Tabletten 800IE Niet altijd vergoeding ZV Mannen 4 t/m 69 jaar Donkere (getinte) huidskleur en/of niet genoeg buitenkomen 10mcg Combinatiepreparaten Effect stootkuren niet aangetoond 70+ Iedereen 20mcg * Hiermee wordt de huidige streefwaarde voor de 25 OH vitamine D spiegel van 50-75 nmol/l bereikt.
FRAX FRAX Treatment of osteoporosis should be considered for patients with low bone mineral density as well as a ten-year risk of hip fracture of 3% or a ten-year risk of a major osteoporosisrelated fracture of 20% as assessed with the FRAX. Dr. John A Kanis Professor Emeritus, University of Sheffield World Health Organization Collaborating Centre for Metabolic Bone Diseases, University of Sheffield, UK. A.Unnanubtana, et al The Assessment of Fracture Risk J Bone Joint Surg Am. 2010 Mar; 92(3): 743 753.
Voorkomen is beter dan breken! Dank u voor uw aandacht!