SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ORGANISATIE & MANAGEMENT WOENSDAG 14 DECEMBER 2016 12.45-14.15 UUR SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management Woensdag 14 december 2016 B / 8
2016 NGO-ENS B / 8
Opgave 1 Philips Healthtech verschuift de lijnen van het speelveld Antwoorden Vraag 1 Vraag 1a Vraag 1b Vraag 2 Vraag 2a Vraag 2b Vraag 2c Vraag 2d (Totaal 6 punten) In haar missie definieert de organisatie haar bestaansgrond, haar waarden en identiteit. De missie moet antwoord geven op de wie-, wat- en hoe-vraag (3 x 1 punt): Wie zijn de klantgroepen? Wat bieden we aan voor deze klantengroepen? Op welke wijze komt het aanbod tot stand? De missie van Philips Healthtech moet aspecten hebben over (3 x 1 punt): Klantgroepen: particulieren, overheden en zorginstellingen. Aanbod: healthproducten voor gezond leven, presentie, diagnose, behandeling en thuiszorg. Via eigen verkooporganisatie, internet, apps. (Totaal 15 punten) Benchmarking is het vergelijken van de eigen bedrijfsprocessen of kengetallen met bedrijven die gelden als best presterend met betrekking tot deze processen (1 punt) dan wel met eigen afdelingen die gelden als het best presterend (1 punt). De 3 hoofdvormen van benchmarking zijn (3 x 2 punten): Interne benchmarking: het vergelijken van gelijke functies in verschillende divisies of businessunits binnen één onderneming. Best practice: beste uitvoerder van een bepaalde deelfunctie van een totaalproces. Best in class: beste op een bepaald deelgebied, onafhankelijk van een bepaalde branche. Philips wil de beste leverancier van medische systemen worden (1 punt). Daarom zal het over de hele linie beter moeten worden dan de concurrenten. Dit betekent dat gestreefd wordt naar de best-in-class-positie (2 punten). De portfolioanalyse van de Boston Consulting Group kijkt naar marktgroei en relatief marktaandeel. Relatief marktaandeel bepaalt de positie van het bedrijf ten opzichte van andere aanbieders van concurrerende producten in de markt (2 punten). De grootste betekent dat er schaalvoordelen zijn te behalen, maar ook dat de markt de eigen organisatie verkiest boven de andere SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management Woensdag 14 december 2016 3 / 8
bedrijven. Dit is een uiting van best in class (2 punten). Vraag 3 Vraag 3a Vraag 3b Vraag 3c Vraag 4 Vraag 4a (15 punten) De gezondheidsmarkt op basis van de Porter analyse is complex en dynamisch. De onderlinge concurrentie binnen de bedrijfstak is hoog. Hoewel de markt groeit en er op deelmarkten toetredingsdrempels zijn, neemt de onderlinge concurrentie toe (2 punten). In een markt die volop in beweging is, zullen substituten en nieuwe toetreders komen en gaan (2 punten). Hierdoor is hun macht moeilijk in te schatten. De afnemers zijn divers en zitten over de hele wereld (1 punt). Omdat de markt wordt geherdefinieerd kunnen toeleveranciers van gisteren morgen ineens tot de directe concurrenten worden gerekend (1 punt). Mogelijke relevante macro-economische variabelen zijn (3 x 2 punten): Demografisch: westerse samenlevingen vergrijzen. Sociaal: mensen worden vitaal ouder en er is kennis van ICT (door opleiding). Politiek: de overheid treedt voor een deel terug en vergoedt niet meer alle kosten. Economisch: een grote groep welgestelden koopt zelf de gezondheidszorg in. Technologisch: apps maken het mogelijk om zelftesten uit te voeren; online monitorsystemen maken het mogelijk op afstand de gezondheid te bewaken. "Let op doorwerken vanuit vraag 3b". Mogelijke betekenissen van variabelen (3 x 1 punt): Demografisch: meer kosten voor gezondheidszorg meer eigen bijdragen kans op extra rendement. Economisch: toegenomen koopkracht kans op extra rendement. Sociaal: hoger opgeleid meer begrip voor ICT dus drempelverlagend kans op extra rendement. Technologisch: meer apps en meer concurrentie zal het rendement onder druk zetten. Politiek: door innovatieve ontwikkelingen verbeteren van de kwaliteit van de zorg en beter beheersen van kosten in de gezondheidszorg. (6 punten) Een bedrijfskolom bestaat uit de opeenvolgende stappen die een goed doorloopt van producent tot consument (2 punten). SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management Woensdag 14 december 2016 4 / 8
Vraag 4b Vraag 4c Vraag 5 Vraag 5a Vraag 5b Vraag 5c Vraag 5d Vraag 6 Vraag 6a Vraag 6b De afsplitsing van de lichtdivisie is een vorm van specialisatie (1 punt): op hetzelfde niveau in de bedrijfskolom worden activiteiten afgestoten (1 punt). De inzet als bedrijf op gezondheidstechnologie is een voorbeeld van parallellisatie (1 punt): op het gelijke niveau worden activiteiten toegevoegd (1 punt). 8 punten Een organistische of tactische beslissing is een uitvloeisel van een genomen strategische beslissing. Het middenmanagement vertaalt de strategische beslissingen in operationele beslissingen. (2 punten). Philips splitst de lichtdivisie af: strategische beslissing: beslissing genomen door topleiding; (1 punt); heeft ingrijpende gevolgen voor hele bedrijf; de uitkomst is onzeker en de oriëntatie is voor de lange termijn (1 punt). Philips herdefinieert zichzelf als healthtech -leverancier: strategische beslissing: beslissing genomen door topleiding; heeft ingrijpende gevolgen voor hele bedrijf; de uitkomst is onzeker en de oriëntatie is voor de lange termijn (2 punten). Philips integreert haar consumentendivisie en haar business-to-businessactiviteiten: organisatorische beslissing: uitvloeisel van eerder genomen strategische keuze; uitgevoerd door het middlemanagement (2 punten). (9 punten) Volgens de typologie van Mintzberg is het coördinatiemechanisme van een divisiestructuur standaardisatie van output (1 punt). Dit betekent dat met de divisies afspraken worden gemaakt over de te behalen doelstellingen, via bijvoorbeeld een systeem van Management by objectives (MBO) (2 punten). Mogelijke voordelen van een divisiestructuur (2 x 1 punt): Flexibiliteit door betrokkenheid bij de markt (focus) Divisies zijn onderling goed te vergelijken Goede mogelijkheden voor doorgroeimogelijkheden voor managers Mogelijke nadelen van een divisiestructuur (2 x 1 punt): Hoge kosten door duplicering van managementfuncties Onvoldoende benutting van capaciteiten door onvoldoende schaalgrootte Onderlinge afstemming/spanning door toewijzing gedeelde middelen SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management Woensdag 14 december 2016 5 / 8
zoals stafafdelingen Te grote autonomie Vraag 6c De interne specialisatie bij Philips als healthtech -leverancier zal de M-indeling zijn (1 punt). De behoeften van consumenten en ziekenhuizen zullen verschillend zijn (1 punt). Vraag 7 Vraag 7a Vraag 7b Vraag 8 Vraag 8a Vraag 8b Vraag 9 Vraag 9a (6 punten) Een reorganisatie is een ingrijpende (1 punt) en incidentele (1 punt) verandering van de manier waarop het werk (in een bedrijf) georganiseerd is. Mogelijke oorzaken van weerstand tegen verandering (2 x 2 punten): Gebrek aan vertrouwen over de nieuwe koers Gebrek aan vertrouwen in de noodzaak van de nieuwe koers Onzekerheid over de eigen positie door het wijzigen van de koers Gebrek aan informatie. Door geen inzicht te verschaffen gaat de informele communicatie zijn eigen leven leiden. Er ontstaan eigen interpretaties en gevolgtrekkingen die mogelijk een oorzaak en gevolg beschrijven die niet reëel zijn. (9 punten) De fasen van het veranderingsmodel van Lewin (3 x 2 punten): Unfreezing of voorbereiden: de organisatie en medewerkers moeten klaar gemaakt worden voor de verandering. Moving of uitvoeren: de daadwerkelijke verandering vindt plaats. Wie gaat mee en wie blijft hangen? Weerstanden worden daadwerkelijk zichtbaar. Freezing of consolideren: een nieuwe cultuur en structuur ontstaan. De organisatie moet doorpakken (in or out, je doet mee of je trekt je conclusies). De meest belangrijke fase is die van unfreezing (1 punt). Veranderen wordt in principe als bedreigend ervaren. Het oude moet worden opgegeven en niet duidelijk is wat ervoor terug komt. Via communicatie zal met weerstanden tegen de verandering moeten worden omgegaan (2 punten). (9 punten) Mogelijke kenmerken van een project (3 x 2 punten): Het kent een duidelijke begin- en eindtijd; een project is dus eindig. SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management Woensdag 14 december 2016 6 / 8
Het moet een vooraf bepaald resultaat behalen; een project wordt opgezet rondom een activiteit en van tevoren moet zowel de activiteit als het gewenste resultaat worden aangegeven. Het kent een bepaald budget; ook de middelen moeten op voorhand worden vastgelegd om het resultaat van een project te kunnen beoordelen. Het moet meestal naast de normale werkzaamheden worden uitgevoerd en geeft extra druk in de organisatie. Vraag 9b Vraag 10 Vraag 10a Vraag 10b Het opstarten van een projectgroep wordt een autonome taak- of werkgroep genoemd (1 punt). De projectgroep werkt relatief autonoom (1 punt) en heeft eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden (1 punt) gekregen om het project uit te voeren. (9 punten) De stijl van leidinggeven die Pieter het best kan toepassen, wordt participatief genoemd (1 punt). Enerzijds moet het vertrouwen op de expertise van de teamleden bij de leider aanwezig zijn (1 punt), anderzijds moet hij zorgen dat het project binnen de afspraken wordt afgerond en dat de teamleden gaan samenwerken (1 punt). De behoeften van de piramide van Maslow die hij kan gebruiken, zijn: De sociale behoefte (1 punt), omdat er een goede sfeer moeten worden gecreëerd die samenwerken mogelijk maakt (2 punten) De behoefte aan erkenning (1 punt): erkenning en waardering is belangrijk omdat de teamleden hun expertise inbrengen. Ze worden aangesproken op hun inhoudelijke kwaliteiten en dat moet erkend worden (2 punten). Ook goed: de behoefte aan zekerheid, omdat de projectleider de leden op hun gemak moet stellen omdat ze moeten samenwerken en vertrouwen op de kennis van de andere leden. Vraag 11 Vraag 11a (8 punten) Mogelijke basisvoorwaarden om het bonussysteem effectief te laten zijn (3 x 1 punt): De prestaties/inspanningen moeten meetbaar worden gemaakt. De prestaties moeten door de projectleden te beïnvloeden zijn. De koppeling tussen inspanning en beloning moet duidelijk en begrijpelijk zijn. SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management Woensdag 14 december 2016 7 / 8
Vraag 11b Vraag 11c Mogelijke risico s die zijn verbonden aan het invoeren van een financiële bonus (2 x 1 punt): Teveel nadruk op behalen van doelen, zonder na te denken over neveneffecten. Kans op sturen van het resultaat zonder dat dit geborgd is. Uit het oog verliezen van ondernemingsbelang ten gunste van projectbelang. Merit rating is een financiële beloning op basis van verdiensten voor de groep (1 punt). Bij merit rating wordt niet alleen naar het feitelijke resultaat gekeken, maar ook naar de manier waarop het resultaat tot stand komt. Hiermee kan een eenzijdige oriëntatie op het behalen van het doel door een bonus worden ingeperkt (2 punten). Einde examen SPD Bedrijfsadministratie Organisatie & Management Woensdag 14 december 2016 8 / 8