Arrangementen Ondersteuning van leerlingen bij complexere problematiek Arrangementen 1
Ondersteuning bij complexere problematiek Passend onderwijs: Alle leerlingen verdienen een zo passend mogelijke plek in het onderwijs. Onderwijs dat hen uitdaagt, dat uitgaat van hun potentie en rekening houdt met hun onderwijsbehoeften. Leerlingen kunnen met een arrangement zolang mogelijk in het regulier onderwijs blijven. Want dat is het streven van passend onderwijs. Arrangementen Met de invoering van Passend Onderwijs verandert de manier waarop de extra ondersteuning wordt aangevraagd. Scholen maken binnen het samenwerkingsverband afspraken over de ondersteuning van leerlingen met complexere problematiek en de bekostiging hiervan. OnderwijsAdvies wil graag met u meedenken bij het in kaart brengen van wat nodig is. Met onze arrangementen geven we een praktische invulling aan de ondersteuningsbehoeften van de leerling en de leraar. Het gaat hier immers om complexere problematiek. Steuntje in de rug bij regulier onderwijs Sommige leerlingen hebben bij het leren extra ondersteuning nodig. In samenspraak met de school en (eventueel) het samenwerkingsverband kan bekeken worden op welke manier OnderwijsAdvies hulp kan bieden. Zo vormen onze arrangementen een aanvulling op de zorg van de school of een concrete invulling van de basis- of extra ondersteuning. In onze begeleiding richten we ons op wat de leerling of de leraar nodig heeft. Onze arrangementen zijn praktisch, direct en flexibel toepasbaar en in modules opgesplitst. Zo is duidelijk wat de school en/ of het SWV doet en welke hulp OnderwijsAdvies biedt. Met het inzetten van een arrangement dragen OnderwijsAdvies en de school samen de zorg voor de leerling. Het oa Leerhuis Het oa Leerhuis maakt deel uit van OnderwijsAdvies en is een praktijk voor Remedial Teaching. Het oa Leerhuis biedt individuele ondersteuning op het gebied van taal, rekenen en gedrag. Wat is een arrangement? Welke arrangementen? De arrangementen van OnderwijsAdvies vormen een invulling van praktische leerlingbegeleiding, gecombineerd met gerichte behandeling. Wij werken op maat, dus de invulling van de arrangementen is heel divers en wordt samen met u verder vormgegeven. Op dit moment bieden wij de volgende arrangementen: (Hoog)begaafden Zie pagina 4. Dit arrangement is bedoeld voor (hoog)begaafde en (hoog)intelligente leerlingen van wie het vermoeden bestaat zij (absoluut of relatief) onderpresteren. De oorzaken kunnen worden gezocht in: De kenmerken van de leerling Onvoldoende afstemming van het pedagogische en didactisch aanbod Een combinatie van 1 en 2. Werkgeheugentraining in combinatie met remedial teaching (RT) Zie pagina 5. Voor leerlingen met leerproblemen, waarbij is vastgesteld dat er sprake is van zwakte binnen het werkgeheugen. De RT richt zich op een specifiek taakgebied (taal of rekenen). De leerling oefent thuis met Jungle Memory of Cogmed het werkgeheugen. Sociaal emotionele ondersteuningsvragen Zie pagina 6. Voor leerlingen met ondersteuningsvragen op sociaalemotioneel gebied, die niet goed kunnen functioneren op school. Dit arrangement bestaat uit een traject van individuele begeleiding van een leerling waarbij gebruik gemaakt wordt van diverse effectieve behandelmethodes en methodieken zoals cognitieve gedragstherapie of oplossingsgerichte gesprekken, waarbij ouders en/of leerkracht direct betrokken zijn. 2 OnderwijsAdvies
Ernstige reken- en wiskundeproblemen en dyscalculie (individueel of in groepjes) Zie pagina 7. Voor leerlingen die de fundamentele rekendoelen (1F) niet dreigen te halen en van wie vermoed wordt dat er sprake is van dyscalculie, geeft dit arrangement stapsgewijs aan welke weg bewandeld kan worden om de leerling zo optimaal mogelijk te ondersteunen. Als de hardnekkigheid groot blijkt kan het arrangement uiteindelijk leiden tot een dyscalculie verklaring. Een belangrijk onderdeel van het arrangement is remedial teaching. Deze leerlingen hebben extra instructie nodig, meestal op een lager handelingsniveau. Bovendien hebben ze vaak moeite met de aanpak van contextsommen. RT kan ook worden ingezet als extra begeleiding en eventueel om de hardnekkigheid van de rekenproblemen aan te tonen. Ernstige lees-spellingsproblematiek (individueel of in groepjes) Zie pagina 8 en 9. Voor leerlingen waarbij (nog) geen hardnekkigheid is aangetoond, maar die mogelijk wel in aanmerking komen voor een dyslexieverklaring. Het arrangement richt zich op het optimaliseren van de lees- en of spellingsvaardigheden van de leerling. Rekenbegeleiding. Na een verklaring dyscalculie Zie pagina 10. Voor leerlingen waarbij dyscalculie is vastgesteld. Er is sprake van zeer ernstige rekenproblemen en specifieke ondersteuning is noodzakelijk, omdat de rekenstoornis een ernstige belemmering kan vormen voor de rekenredzaamheid en verdere doorstroming in het onderwijs van deze leerlingen. Maatwerk & losse modules We leveren binnen het arrangement altijd maatwerk.van te voren spreken we af wat de doelen en de gewenste resultaten zijn, welke interventies ingezet gaan worden en wat de investering zal zijn wat betreft tijd, materialen en middelen. U kunt ook bepaalde modules zelf invullen en daarnaast de hulp van OnderwijsAdvies inroepen. Met elkaar bepalen we hoe het arrangement het beste kan worden ingezet. Evaluatie en vervolg Na elke module van het arrangement vindt er overleg plaats met de betrokkenen. De ondersteuning van oa Leerhuis (RT) wordt geëvalueerd per nagestreefd doel en afgesloten met het korte herhalingsonderzoek. Begeleiding van leerlingen is niet de verantwoording van een individuele leraar, maar een teamverantwoordelijkheid. U kunt ook op teamniveau scholing inkopen om het kennis- en handelingsniveau van uw team te vergroten. Voorbeeld arrangement & modules rekenbegeleiding Arrangementen 3
(Hoog)begaafde leerlingen Voorkomen en aanpakken van onderpresteren door individuele behandeling in combinatie met het opstellen van een beredeneerd onderwijsaanbod Voor wie? Wanneer in te zetten? Dit arrangement is bedoeld voor (hoog)begaafde en (hoog)intelligente leerlingen van wie het vermoeden bestaat zij (absoluut of relatief) onderpresteren. Het gaat hierbij om talentvolle kinderen, die hun begaafdheden onvoldoende kunnen verzilveren in excellente leerprestaties. De oorzaken kunnen worden gezocht in: 1. De kenmerken van de leerling: de motivatie en leerhouding (inclusief executieve functies en mindset) en/ of het sociaal emotioneel functioneren. 2. Onvoldoende afstemming van het pedagogische en didactisch aanbod met de specifieke onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Bijvoorbeeld bij leerlingen die (in het algemeen of op een enkel vakgebied) zó ver vooruit zijn dat de leraar handelingsverlegen is bij de begeleiding en het samenstellen van een uitdagend curriculum. 3. Een combinatie van 1 en 2. Aanpak en planning In overleg met u bouwen we een arrangement op maat. Dit arrangement bestaat uit de volgende keuzemodules: 1 Opstellen van een T-OPP (Talent-ontwikkelingsperspectief) Inventariseren en aanvullen van signalering Diagnostiek en onderzoek Belevingsonderzoek Verslaglegging in de vorm van een Talent Ontwikkelperspectief (T-OPP) Bespreken van het behandelplan met betrokkenen 13 2 Uitvoeren T-OPP (begeleiding en/of behandeling: route A en/ of B) A. Training leraar & leerling Afstemmen doelen met ouders, leerling, leraar 5 sessies begeleiding leerling en trainen leraar B. individuele behandeling leerling Afstemmen doelen met ouders en leerling 5 sessies individuele behandeling. 8,5 6 3 Evaluatie en afronding T-OPP Afrondend verslag Afsluitend gesprek (met leerling, leraar, IB-er en ouders) 4 4 Voorlichting aan het team begeleiden van talentontwikkeling Twee groepsbijeenkomsten 10 4 OnderwijsAdvies
Executieve functies en RT Individuele training van het werkgeheugen in combinatie met RT Voor wie? Wanneer in te zetten? Voor leerlingen met leerproblemen, waarbij is vastgesteld dat er sprake is van zwakte binnen met name het werkgeheugen en/ of de aandacht. Tekenen van een zwak werkgeheugen zijn: moeilijk kunnen concentreren snel afgeleid zijn moeilijkheden met het starten en/of afmaken van dingen moeilijkheden met het onthouden van instructies moeilijkheden met gestructureerd werken leermoeilijkheden Door het werkgeheugen te trainen, trainen de leerlingen hun vermogen om informatie te onthouden terwijl ze de informatie aan het bewerken zijn. Aanpak en planning In overleg met u bouwen we een arrangement op maat. Dit arrangement bestaat uit de volgende keuzemodules: 1 Training Jungle Memory of Cogmed in combinatie met RT Training van de werkgeheugenvaardigheden, waarbij de leerling drie dagen per week thuis oefent en 1 keer per week onder begeleiding van een bevoegde coach oefent. De training wordt gecombineerd met RT voor (begrijpend) lezen, spellen of rekenen. Het traject beslaat een periode van 15 weken. 15 Na de behandeling kan RT in overleg worden voortgezet, aantal uren op afspraak 2 Ondersteuning voor thuistraining Via mail of telefonische ondersteuning met betrekking tot de thuistraining van Jungle Memory of Cogmed. Inclusief evaluatie. 4 Arrangementen 5
Sociaal-emotionele ondersteuningsvragen Gedragstherapie en oplossingsgericht werken Voor wie? Wanneer in te zetten? Voor leerlingen met een ondersteuningsvraag op sociaal-emotioneel gebied, die niet goed kunnen functioneren op school. Deze ondersteuning is zeer effectief bij de begeleiding van leerlingen met bijvoorbeeld faalangst, een negatief zelfbeeld, moeite met sociale interactie of problemen met werkhouding en taakgerichtheid. Dit arrangement bestaat uit een individueel begeleidingstraject van een leerling waarbij gebruik gemaakt kan worden van diverse behandelmethodes en methodieken zoals cognitieve gedragstherapie of oplossingsgerichte gesprekken. Ouders en/ of leraar worden hierbij betrokken. Aanpak en planning In overleg met u bouwen we een arrangement op maat. Dit arrangement bestaat uit de volgende keuzemodules: 1 Intake Het in kaart brengen van de ondersteuningsvraag. In eerste instantie in een intakegesprek met school en/of ouders. 1,5 2 Diagnostiek of behandeling/ coaching Vanuit de intake zijn verschillende routes mogelijk: A. Diagnostiek B. (Oplossingsgerichte) gesprekken met de leerling, gecombineerd met coaching van ouders en/of leraar. Op basis van een oplossingsgerichte aanpak gaat de begeleider op zoek naar haalbare oplossingen die direct toepasbaar zijn van uit de eigen kracht van de leerling. C. Cognitieve gedragstherapie met evaluatiemomenten halverwege en afsluitend D. Observatie in de groep E. Training werkgeheugen (bijvoorbeeld Cogmed of Jungle Memory met RT) * 3 Tussenevaluatie Evaluatiemoment met ouders en/of leraar halverwege de behandeling 1 4 Evaluatie Afrondend en afsluitend gesprek met ouders en/of leraar 2 5 Preventie Een presentatie aan het schoolteam over het zorgarrangement kortdurende gedragstherapie 5 * Ureninvestering is afhankelijk van de gekozen route. 6 OnderwijsAdvies
Ernstige reken- en wiskunde problemen en dyscalculie Rekenbegeleiding individueel Voor wie? Wanneer in te zetten? Voor leerlingen met ernstige reken- en wiskunde problemen, die door deze belemmering de fundamentele rekendoelen (1F) niet dreigen te halen. Bij het vermoeden van dyscalculie. Wanneer hardnekkigheid van de rekenproblemen aangetoond dient te worden in verband met de mogelijke aanwezigheid van dyscalculie. Aanpak en planning Delen van dit arrangement worden ook voor groepjes aangeboden. Zie daarvoor het arrangement ernstige reken- en wiskunde problemen en dyscalculie, rekenbegeleiding in groepjes. In overleg met u bouwen we een arrangement op maat. Dit arrangement bestaat uit de volgende keuzemodules: 1 Intern onderzoek en behandelplan Intern rekenonderzoek/ rekengesprek Opstellen van een behandelplan Bespreken van het behandelplan met betrokkenen 7 Uitvoering van het behandelplan kan via het oa Leerhuis. Uren afhankelijk van het af te spreken traject. 2 Extern onderzoek en behandelplan Extern diagnostisch rekenonderzoek Verslaglegging in de vorm van een uitgebreid behandelplan Bespreken van het behandelplan met betrokkenen 10 3 Opstarten behandeling Opstarten van de behandeling door orthopedagoog/ rekenspecialist. Welke strategieën zijn het meest passend voor de leerling. Overdracht aan de vervolgbehandelaar. 5 4 Behandeling Behandelperiode RT-er. Om hardnekkigheid van de rekenproblemen aan te tonen moet minimaal een half jaar extra ondersteuning worden geboden -> 26 weken ondersteuning. geregeld contact tussen RT-er en leraar. (Periode van RT van oa Leerhuis kan in overleg worden aangepast). 29 5 Intelligentieonderzoek Intelligentie onderzoek + kort herhalingsonderzoek rekenen om uit te sluiten dat de rekenproblemen samenhangen met een beneden gemiddelde Intelligentie. 4 6 Evaluatie Afrondend verslag en eventuele dyscalculie verklaring. Afsluitend gesprek met ouders en school. 4 7 Vervolg RT Voortzetting van RT. Na een dyscalculieverklaring heeft de leerling nog steeds specifieke ondersteuning nodig. (Zie hiervoor ook arrangement Rekenbegeleiding. Na een verklaring dyscalculie ). Arrangementen 7
Ernstige lees-spellingsproblematiek óf ernstige reken- en wiskundeproblemen en dyscalculie Lezen of rekenbegeleiding in groepjes (maximaal 4 leerlingen) Voor wie? Wanneer in te zetten? Taal: Voor leerlingen met ernstige lees-spellingsproblemen, die door deze belemmering de fundamentele doelen (1F) niet dreigen te halen. Bij het vermoeden van dyslexie. Wanneer hardnekkigheid van de lees-spellingsproblemen aangetoond dient te worden in verband met de mogelijke aanwezigheid van dyslexie. Begeleiding in een groepje. Om de begeleiding zo effectief mogelijk te maken is het van belang dat er sprake is van vergelijkbare doelen voor deze leerlingen. De grootte van de groep is maximaal vier leerlingen. De leerlingen komen van één school of van scholen binnen één best. Deze leerlingen hebben extra instructie en oefening nodig, waarbij specifieke leestechnieken worden ingezet. Rekenen: Voor leerlingen met ernstige reken- en wiskunde problemen, die door deze belemmering de fundamentele rekendoelen (1F) niet dreigen te halen. Bij het vermoeden van dyscalculie. Wanneer hardnekkigheid van de rekenproblemen aangetoond dient te worden in verband met de mogelijke aanwezigheid van dyscalculie. Begeleiding in een groepje. Om de begeleiding zo effectief mogelijk te maken is het van belang dat er sprake is van vergelijkbare doelen voor deze leerlingen. De grootte van de groep is maximaal vier leerlingen. De leerlingen komen van één school of van scholen binnen één best. Deze leerlingen hebben extra instructie nodig, meestal op een lager handelingsniveau. Bovendien hebben ze vaak moeite met de aanpak van contextsommen. Aanpak en planning In overleg met u bouwen we een arrangement op maat. Dit arrangement bestaat uit de volgende keuzemodules: 1 Bespreking leerlingen, selectie nader onderzoek De leraar of IB-er bespreekt de lees-spelling-/ rekenproblemen van de verschillende leerlingen met de lees- of rekenspecialist. Selectie van leerlingen waarbij nader onderzoek nodig is. 2 2 Onderzoek De lees- of rekenspecialist voert een diagnostisch onderzoek uit bij de aangemelde leerlingen. 1 Per leerling 3 Groepsplan maken Conclusies onderzoek vastleggen in een groepsplan en een korte rapportage per leerling. Beschreven wordt aan welke doelen wordt gewerkt en welke technieken worden ingezet. 2 4 Opstarten behandeling Opstarten behandeling door de orthopedagoog. Twee bijeenkomsten, waarin vooral onderzocht wordt welke technieken het meest passend zijn voor de leerlingen. 5 5 Overdracht aan vervolgbehandelaar Overdracht aan de vervolgbehandelaar. 2 8 OnderwijsAdvies
6 Bespreking leerlingen en adviezen verdere ondersteuning Op basis van het onderzoek en eerste twee behandelingen krijgt u adviezen over de verdere ondersteuning van de leerlingen. 4 7 Behandelperiode door RT-er Behandeling (26 weken) Overleg tussen RT-er en de leraar van de leerlingen. Periode van RT van het oa Leerhuis kan in overleg worden aangepast. 8 Verslag en bespreking Kort verslag per leerling en bespreking met IB-er, leraren en RT-er. 9 Evaluatie Evaluatie met lees- of rekenspecialist 29 4 1,5 10 Preventie Voorlichting aan het team van leraren over ernstige lees-spellingsproblemen voorzien van algemene aanpak-/ handelingssuggesties door de leesspecialist óf Voorlichting aan het team van leraren over ernstige reken- en wiskundeproblemen voorzien van algemene aanpak-/ handelingssuggesties door de rekenspecialist. 5 Arrangementen 9
Rekenbegeleiding Na een verklaring dyscalculie Voor wie? Wanneer in te zetten? Voor leerlingen, waarbij dyscalculie is vastgesteld. Er is sprake van zeer ernstige rekenproblemen en specifieke ondersteuning is noodzakelijk, omdat de rekenstoornis een ernstige belemmering kan vormen voor de rekenredzaamheid en verdere doorstroming in het onderwijs van deze leerlingen. Doelstelling is het vergroten van de functionele gecijferdheid, waarbij wordt ingezet op het leren gebruiken van compenserende maatregelen en op rekenvaardigheden, afgestemd op hun niveau van uitstroom binnen het voortgezet onderwijs. Net zoals bij ernstige, enkelvoudige dyslexie gaat de ondersteuning van leerlingen met dyscalculie de basiszorg van de basisschool te boven en zijn de leerlingen aangewezen op een extra arrangement Aanpak en planning In overleg met u bouwen we een arrangement op maat. Dit arrangement bestaat uit de volgende keuzemodules: 1 Opstellen behandelplan Opstellen van een behandelplan voor de korte en langere termijn op basis van de gegevens van het dyscalculie onderzoek. Het plan heeft betrekking op de ondersteuning tijdens de RT én tijdens de reguliere rekenlessen in de klas. 5 2 Overdracht aan de leraar Overdracht van het behandeldeel aan de leraar voor de ondersteuning in de klas. 2 3 Opstarten behandeling Opstarten van de behandeling door orthopedagoog/ rekenspecialist. Twee bijeenkomsten, waarin vooral onderzocht wordt welke strategieën het meest passend zijn voor de leerling. Na het tweede behandelmoment volgt een overdracht aan de vervolgbehandelaar met specialisatie rekenen. 5 4 Behandeling Behandelperiode van 40 weken door een gediplomeerd RT-er met rekenspecialisatie. Geregeld contact tussen RT-er en de leraar van de leerling. Drie keer per jaar een tussenevaluatie met de leraar en de RT-er Het is ook mogelijk RT in te zetten voor een kortere periode. 50 5 Evaluatie Evaluatie met een rekenspecialist. 1,5 10 OnderwijsAdvies
Arrangementen van OnderwijsAdvies zijn: Op school of op een lokatie van OnderwijsAdvies Praktisch Op maat (keuze van modules) Helder Resultaatgericht Uitgevoerd door RT-ers van het oa Leerhuis in samenwerking met GZ-psychologen en/ of orthopedagogen en bieden: onderwijsbegeleiding die aansluit bij de ondersteuningsvraag oa Leerhuis ondersteuning voor RT www.onderwijsadvies.nl/arrangementen Arrangementen 11
Investering Voor de arrangementen hanteren wij vaste tarieven. Per leerling en per hulpvraag wordt echter gekeken welk(e onderdelen van een) arrangement het beste aansluit(en) bij de situatie. We hanteren twee tarieven: 1. begeleiding van een specialist (taal-, rekenspecialist, ortho-pedagoog of GZ-psycholoog), 2. begeleiding van RT-er van het oa Leerhuis. Neem voor actuele tarieven contact op met uw accountmanager. De opgegeven uren zijn exclusief reistijd. Gebruikte afkortingen IB-er = intern begeleider RT= remedial teaching RT-er = remedial teacher oa Leerhuis = De praktijk voor onder andere remedial teaching van OnderwijsAdvies. Meer informatie Van alle arrangementen is een uitgebreide beschrijving te vinden op onze website. U kunt ook contact opnemen met uw accountmanager als u specifieke vragen heeft. Hoofdlocatie Van Beeckstraat 62 2722 BC Zoetermeer T 079 329 56 00 info@onderwijsadvies.nl www.onderwijsadvies.nl OnderwijsAdvies leren & inspireren 12 OnderwijsAdvies