Drechtraad. Adviescommissie Werk, Zorg en Inkomen. Vergadernotitie ten behoeve van de vergadering van 18 november 2009

Drechtraad Adviescommissie Werk, Zorg en Inkomen Vergadernotitie ten behoeve van de vergadering van 18 november 2009 - versie vastgesteld in BC 5 oktober 2009 - Bijlage N.v.t. Agendapunt 6 Datum 4 november 2009 Steller J.M. van Batenburg Doorkiesnummer 6662 e-mail via: jm.van.batenburg@ drechtsteden.nl Onderwerp Actualisering begroting SDD 2010 Bijlagen Geen. Toelichting op het voorstel Vanwege de recessie en de als gevolg daarvan sterk krimpende gemeentelijke budgetten is regiobreed besloten om de begroting 2010 van de GRD volledig te herzien. Dit voorstel bevat de bijdrage van de SDD aan die herziene begroting en wordt door GRD concerncontrol samengevoegd met de bijdragen van de andere dochters. Kosten en personele consequenties samengevat: Apparaat/organisatie kosten: 879.000 structurele verlaging van de bijdrage door gemeenten op apparaatslasten 2010, de oorzaak is gelegen in bijdrage t.b.v. de formatie n.a.v. de klantenontwikkeling in 2008 (formatienormering Werk en Inkomen op basis van t-2). De feitelijke formatie en bezetting blijven gelijk voor de duur van de recessie. Incidentele dekking van het verschil tussen gemeentelijke bijdrage en formatiekosten vindt plaats vanuit het participatie budget. Nadere specificatie zie begrotingstekst op dit onderdeel. 800.903 structurele verlaging van de bijdrage door gemeenten op de apparaatslasten als gevolg van de ketenkorting Werk en Inkomen die de gemeenten in hun Algemene Uitkering hebben gekregen. Deze ketenkorting wordt op stelpost geplaatst. Verlaging van de kosten van de SDD moet gevonden worden in realisatie van de voorstellen die momenteel worden ontwikkeld in het kader van de Brede Doorlichting GRD / Netwerkdoorlichting Drechtsteden. 146.000,- structurele verlaging van de begroting op de baten en lasten dit wegens de beëindiging van het contract met de gemeente Nieuw Lekkerland. Hiermee vervallen werkzaamheden en inkomsten. 451.000,- incidentele verhoging van de begroting op de formatie van 5,85 fte i.v.m. klantenstijging WMO, zie het separate voorstel over dit onderwerp 671.000,- structurele verhoging van de begroting vanwege doorbelasting GRD aan dochter SDD i.v.m. groter aandeel in de kosten van SCD, OCD & GRD en toepassing prijsindex 2010, 818.000,- structurele verhoging van de gemeentelijke bijdrage op het onderdeel inburgering, voortkomend uit de verschuiving van de uitvoeringsmiddelen Wet Inburgering van de doeluitkering WI naar de Algemene Uitkering vanaf 1 januari 2009. Zie het separate voorstel over dit onderwerp

pagina 2, agendapunt Programma kosten: 3.381.000,- Technische verhoging van de begroting door verschuiving inburgering naar participatie (sinds 1 januari 2009 één budget) 3.381.000,- Technische verlaging van de begroting door verschuiving inburgering naar participatie (sinds 1 januari 2009 één budget) 8.327.000,- Incidentele verhoging van de begroting zowel baten als lasten i.v.m. extra aanpak crisis. De extra bijdrage wordt niet bij de gemeenten opgehaald maar via die onttrekking aan de reserve (meeneemregeling) Deze verhoging is voor gemeenten in 2010 neutraal, vanuit regelgeving voor de BBV is dit verplicht zo op te nemen. 77.000,- structurele verhoging van de begroting op het programma onderdeel kinderopvang. Toename gebruik regeling & toepassing nieuwe indexering. (Zie uitleg in de begroting bij dit programma onderdeel) 2.537.000,- structurele verhoging op de budgetten WWB (programma inkomen) i.v.m. aanpassing budgetten SZW op basis van de laatst bekend gemaakt e budgetten 2009. 645.000,- structurele verhoging van de begroting op het programma minimabeleid n.a.v. de langdurigheidstoeslag (plus 670.000) en de aanpassing van de prijsindex (min 25.000). 400.000,- structurele verlaging op de begroting van het onderdeel WMO HH i.v.m. de korting die de gemeente krijgt doorgevoerd in de AU op dit onderdeel. Aanpassing van de bijdrage conform de 1 op 1 overdracht van deze budgetten aan de SDD. 1.014.000,- verhoging van het onderdeel WMO hulpmiddelen en hoppers, i.v.m. ervaringscijfers jaarrekening 2008 en ontwikkelingen 2009 als mede toepassing van prijsindexering. (zie tekst begroting bij dit onderdeel) 35.000,- verlaging bijdrage voor de gemeenten op het onderdeel schuldhulpverlening ivm andere dekkingsbron (participatiebudget) Personele consequenties: Structurele en incidentele consequenties zijn: 13,90 fte, uitgesplitst over: - Structureel plus 10,6 fte inburgering. Het betreft hier formatie die is goedgekeurd op 1 september 2008 bij vaststelling van de inburgeringsagenda Drechtsteden, en die abusievelijk nog niet was verwerkt in de primaire begroting 2010. Bij vaststelling van de ambities op het terrein van de inburgering vanaf 2011 zal de benodigde formatie opnieuw worden bezien. - Structureel min 2,55 fte vanwege beëindiging dienstverlening aan Nieuw Lekkerland. - Incidenteel voor 2010 plus 5,85 fte voor consulenten en administratie WMO als gevolg van stijgende klantenaantallen WMO. Gevraagde beslissing. De notitie is vastgesteld in de vergadering van de Bestuurscommissie SDD d.d. 5 oktober 2009 en wordt om advies aangeboden aan de Adviescommissie WZI t.b.v. van de Drechtraadvergadering van 16 december 2009.. Van de begroting 2010 is nog geen geconsolideerde versie, de behandeling daarvan is doorgeschoven naar PFO middelen van 19 november. Aan de Adviescommissie WZI wordt de notitie gezonden zoals besproken in de Bestuurscommissie SDD van 5 oktober 2009. **************

pagina 3, agendapunt Actualisering begroting SDD 2010 Sociale Dienst Drechtsteden Wat willen we bereiken? Bij de Sociale Dienst Drechtsteden gaan we ervan uit dat mensen zelfstandig willen zijn. Mensen willen de regie over hun eigen leven. Wanneer dat minder of niet lukt, dan ondersteunen wij hen om zo snel mogelijk weer zelfstandig te zijn. Dit doen wij met activiteiten op het gebied van re-integratie op de arbeidsmarkt, inburgering, inkomensondersteuning, schuldhulpverlening en zorgvoorzieningen (woon- of vervoersvoorzieningen, huishoudelijke hulp). De SDD stuurt bij de uitvoering van deze activiteiten op de volgende 10 doelen: 1 De daling van het aantal WWB klanten is 3% gunstiger dan het landelijk gemiddelde 2 We realiseren dat minimaal 35% van het aantal mensen dat deelneemt aan onze trajecten uitstroomt naar werk 3 100% van onze WWB-klanten met een arbeidsplicht zit op een traject 4 80% van de aanvragen zijn binnen 20 dagen afgehandeld 5 De budgetten voor minimabeleid komen volledig terecht bij de mensen waarvoor ze bestemd zijn 6 Van de door ons in behandeling genomen aanvragen voor schuldbemiddeling leidt 50% tot een regeling 7 Van de fraudeonderzoeken leidt 60% tot wijziging of beëindiging van de uitkering 8 Onze klanten waarderen onze dienstverlening met minimaal een 7 9 Onze uitgaven voldoen aan de rechtmatigheidsnormen van het Rijk 10 In 2010 moeten (cumulatief vanaf 2008) 2100 personen zijn gestart op een inburgeringstraject Wat gaan we daarvoor doen? De mate waarin mensen in staat zijn zelfstandig hun weg te vinden verschilt. Dat betekent dat ook onze mate van ondersteuning verschilt. De ene klant kan met een korte training of een inburgeringcursus aan het werk, de andere klant heeft langdurig inkomensondersteuning of huishoudelijke hulp nodig. Wij ondersteunen mensen vanuit de uitvoering van de wetten Wet Werk en Bijstand, Wet Inburgering, Wet Maatschappelijke Ondersteuning, Wet Kinderopvang en daarop gebaseerde regionale verordeningen. De SDD onderhoudt nauwe relaties met de gemeenten waarvoor zij werkt. Afstemming over beleid vindt plaats in het Breed Account Overleg. Beleidsmedewerkers van gemeenten en de SDD hebben geregeld contact. In de klankbordgroep financiën SDD en in het regionaal controllersoverleg vindt afstemming plaats over de financiering van de SDD. De mensen die aankloppen bij de SDD hebben vaak een meervoudige vraag. Om deze klanten te helpen werkt de SDD nauw samen met partners in de keten van Werk en Inkomen, waaronder UWV, werkgevers, opleidingsinstituten en re-integratiebedrijven. Ook het WSW bedrijf Drechtwerk is een van onze ketenpartners. Maar het netwerk van organisaties waarmee de SDD samenwerkt is veel breder. Genoemd kunnen onder andere

pagina 4, agendapunt worden de GGZ, woningcorporaties, voedselbanken, zorgaanbieders. Het belang van goede samenwerking is groot en zal ook in 2010 weer leiden tot nauwe contacten. De begroting 2010 van de SDD is stevig onder de druk komen te staan. De belangrijkste redenen daarvoor zijn: - De recessie - Verlaging van budgetten vanuit het Rijk De SDD realiseert zich dat ze voor de deelnemende gemeenten een niet te verwaarlozen aandeel in de jaarlijkse uitgaven vormt. Wij zijn ons ook goed bewust van de moeilijke financiële situatie waarin de gemeenten in 2010 en naar verwachting vooral in 2011 terecht zullen komen. Onze inspanningen zijn erop gericht om binnen de SDD zoveel mogelijk besparingen te realiseren en alternatieve dekkingen/nieuwe inkomstenbronnen te zoeken, voorstellen te ontwikkelen voor bijstelling van beleid en pas daarna de gemeenten te vragen bij te dragen. Hoe gaan we dat meten? In de bestuurlijke rapportages en de jaarrekening van de GR Drechtsteden leggen we verantwoording af over de behaalde resultaten. De SDD is tevens deelnemer aan de WWB en re-integratie benchmark, de benchmark schuldhulpverlening en de WMO benchmark. Wat zijn de kosten? Toepassing uitzettingspercentages Met de miljoenennota zijn ook de nieuwe CPB-ramingen van de kostenstijging gepubliceerd. Volgens onze wijze van berekening komt de indexering nu uit op 1,96%. Dit percentage gebruiken we bij de actualisering van de begroting 2010. Bij de primaire begroting 2010 hebben we hiervoor 2,11% gebruikt. Dit leidt dus tot een lichte daling van budgetten en gemeentelijke bijdragen (voor zover ze de indexering volgen). Het is een kleine daling, echter het nieuwe percentage is toe gepast in de begrotingsactualisering. Recapitulatie kosten Programma Sociale Dienst Drechtstedenbedragen Primaire begroting 2010 Geactualiseerde begroting Begrotingswijzigingen x 1.000 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo Totaal 169.442 169.442 0 183.752 183.752 0 14.310 14.310 0 Uitsplitsing programma Participatie 30.039 30.039 0 42.247 42.247 0 12.208 12.208 0 Kinderopvang 431 431 0 508 508 77 77 0 Inburgering 3.881 3.881 0 0 0-3.881-3.881 0 Bijstands- verlening 66.754 66.754 0 69.291 69.291 0 2.537 2.537 0 Minimabeleid 5.072 5.072 0 5.717 5.717 0 645 645 0 WMO 37.142 37.142 0 37.756 37.756 0 614 614 0 Schuldbemiddeling en Budgetbeheer 70 70 0 70 70 0 0 0 0 26.053 26.053 0 28.163 28.163 0 2.110 2.110 0

pagina 5, agendapunt In de hierna volgende productpresentatie wordt telkens onder het kopje Wat zijn de kosten? een nadere specificering van de kosten van het betreffende product gepresenteerd. De SDD wil hiermee meer en meer vorm geven aan een transparante weergave van productkosten, die per product bestaan uit programmakosten & apparaatslasten. Omdat er elke begroting weer een meer concretere verdeling plaatsvindt van de toerekening van het apparaat aan de verschillende productgroepen, zijn er op het eerste oog behoorlijke verschillen op de component apparaatskosten binnen één productgroep waarneembaar in vergelijk met voorgaande jaren. Dit betekent niet dat dit product ineens zoveel meer of minder lasten heeft. De verschillen zijn gelegen in een verfijning van de toebedeling van de kosten. Participatie Wat willen we bereiken? 1. De ontwikkeling van ons WWB-bestand is 3% gunstiger dan het landelijke gemiddelde. 2. We realiseren dat minimaal 35% van het aantal mensen dat deelneemt aan onze trajecten uitstroomt naar werk. 3. 100% van onze WWB-klanten met een arbeidsplicht zit op een traject. 4. In 2010 moeten cumulatief vanaf 2008 2100 personen zijn gestart op een inburgeringtraject. 5. Onze klanten waarderen onze dienstverlening met minimaal een 7. Wat gaan we daarvoor doen? De SDD heeft de opdracht om werkzoekenden (WWB en Nuggers) waar nodig toe te leiden naar werk en zo nodig maximaal te ondersteunen met een re-integratievoorziening. De arbeidsmarkt kent door de recessie en de demografische ontwikkelingen nieuwe kansen en vraagstukken. Op de korte termijn (2010) heeft de SDD te maken met de gevolgen van de huidige recessie. De economische groei is in 2009 omgeslagen in een economische krimp van ongekende omvang, en bedrijven in bepaalde branches zijn genoodzaakt te reorganiseren. De prognoses van het CPB (september 2009) geven aan dat er een stijging van de werkloosheid van 8% zal plaatsvinden in 2010. Een gedeelte van deze werklozen zal instromen in de bijstand. Het aantal mensen dat in 2010 een bijstandsuitkering zal ontvangen, zal dan ook stijgen t.o.v. 2009. In 2010 zal er dan ook fors geïnvesteerd (in volume en in maximale voorkoming instroom in de bijstand) worden uit het participatiebudget op directe bemiddeling naar werk en noodzakelijke trajecten om aan het werk te komen. Op de middellange termijn zal als gevolg van de vergrijzing- het aantal aangeboden vacatures het aanbod van beschikbaar personeel ruimschoots overtreffen. De vraag naar arbeid blijft daar groot. De SDD heeft in 2009 haar re-integratiebeleid herzien. Dit nieuwe re-integratiebeleid stelt werk centraal, is vraaggericht (behoefte branches staat centraal), biedt veel mogelijkheden voor maatwerk en geeft de klant en de medewerker meer verantwoordelijkheid om het gewenste resultaat na te streven. In 2010 zullen we verder uitvoering geven aan dit herziene re-integratiebeleid. De re-integratie wordt uitgevoerd in het Werkplein dat in 2010 haar deuren heeft geopend. In het Werkplein werken SDD en Werkbedrijf (UWV/CWI) nauw samen. Op het Werkplein staat werk centraal, voor zowel werkgevers als werkzoekenden. Het Werkplein Drechtsteden biedt een virtuele en fysieke plaats voor alle partijen die zich op de arbeidsmarkt bewegen.

pagina 6, agendapunt Het inburgeringbeleid voor 2010 wordt bepaald door de inburgeringagenda SDD (vastgesteld door de Bestuurscommissie SDD op 1 september 2008). Het geformuleerde beleid is erop gericht om de kwaliteit van inburgering te verbeteren, het rendement te verhogen en als belangrijkste: het aantal mensen dat inburgert te vergroten. Eind 2010 zullen er 2100 mensen gestart zijn met een inburgeringstraject in de Drechtsteden. Per 1 januari 2010 maakt het budget Wet Inburgering, (zo ook het educatiebudget) van de gemeente Dordrecht, net als van de andere 5 gemeenten van de Drechtsteden, deel uit van het participatiebudget. Hoe gaan we dat meten? In de bestuurlijke rapportages zullen wij u rapporteren over de behaalde resultaten. Wat zijn de kosten? Per 1 januari 2010 ontvangen de gemeenten waarvoor de SDD werkt de middelen voor deze beleidsterreinen (en voor de volwasseneducatie en inburgering) als 1 bedrag: het participatiebudget. Uit het participatiebudget worden de kosten gedekt voor educatie, inburgering, participatie en re-integratie naar de arbeidsmarkt. Het totale participatiebudget 2010 bedraagt naar huidige inzichten voor de Drechtsteden gemeenten 33.920.000,-. Daaruit worden uitgaven voor Inburgering voorzien ter hoogte van 3.881.000 en voor educatie ter hoogte van 3.200.000. Het participatiebudget biedt meer decentrale beleidsvrijheid voor het zo effectief mogelijk inzetten van de beschikbare middelen voor re-integratie, inburgering en educatie. In lijn met de ontschotting die het Rijk heeft doorgevoerd op deze budgetten voert de SDD dezelfde ontschotting nu door. Het gaat hier om een budgettair neutrale wijziging die u als volgt terugziet in de presentatie van de begroting. Gevolg van deze begrotingswijziging is dat re-integratie en inburgering als aparte onderdelen van het programma SDD komen te vervallen; beleid en financiën op deze onderdelen zullen altijd integraal en in samenhang met het educatiebeleid, worden weergegeven. (Nb het educatiebeleid en de inzet van middelen ten behoeve van de Web is een verantwoordelijkheid van het Drechtstedenbestuur). Op basis van het laatst bekende budget aanpassing van uit het Rijk wordt de begroting 2010 geactualiseerd. Ook de productbenaming wordt aangepast, zoals al toegepast in de laatste aanpassing van de begroting 2009, in Participatie. Product Participatie bedragen Primaire begroting Geactualiseerde Begrotingswijzigingen 2010 begroting x 1.000 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo Re-integratie 30.039 30.039 0 42.247 42.247 0 12.208 12.208 0 6.253 6.253 0 8.076 8.076 0 1.823 1.823 0 Totaal 36.292 36.292 0 50.323 50.323 0 14.031 14.031 0 (opvallend is hier de extreem hoge stijging van apparaatslasten op dit product onderdeel oorzaak is dat de inburgering hieronder is opgenomen en als los product is vervallen) Het budget re-integratie 2010 (onderdeel Participatiebudget) is 26,8 milj. Overschrijding van dit jaarbudget (door extra inzet op de crisismaatregelen) zal worden gefinancierd uit de reserveringsregeling 2009. Een waarschuwing voor de grenzen aan het participatiebudget is van belang. Ook zonder de korting van rijkswege op het re-integratie

pagina 7, agendapunt gedeelte van het participatie budget, gaan de bestaande reserves (in feite vooruit ontvangen bedragen) op het onderdeel re-integratie eind 2010 vrijwel verdwenen zijn bij gelijkblijvend beleid. Vanaf 2011 zullen we met een tekort op de participatiemiddelen geconfronteerd worden, waardoor het beleid 2010 niet, of niet in dezelfde mate, kan gelden voor de begrotingen vanaf 2011. Door beleidsombuiging zal de SDD ervoor zorgen dat er in 2010 en latere jaren geen financiering vanuit gemeenten noodzakelijk zal zijn om de re-integratie te financieren. Kinderopvang Wat willen we bereiken? In 2010 willen we de kinderopvang zo snel en efficiënt mogelijk regelen. Er is in 2010 daarom voor de klantmanager naast een informerende en verwijzende rol, ook een bemiddelende rol in de aanvraag kinderopvang en contacten met de diverse kinderopvangcentra. Wat gaan we daarvoor doen? Naast onze reguliere taak vanuit de Wet kinderopvang, willen we in 2010 mogelijkheden tot inzetten van kinderopvang in het kader van inburgering in combinatie met re-integratie vergroten. Op dit moment wordt er gewerkt aan het inkopen van kindplaatsen waardoor er voor de doelgroep alleenstaande ouders geen belemmering meer is voor het volgen van trajecten richting werk. Inzet op doelgroep alleenstaande ouders zal niet van invloed zijn op de bij gemeenten in rekening gebrachte kosten kinderopvang omdat financiering zal plaatsvinden uit het participatiebudget. De kosten SMI worden op basis van nacalculatie met uw gemeenten afgerekend. Hoe gaan we dat meten? In de bestuurlijke rapportages zullen wij u rapporteren over de behaalde resultaten. Wat zijn de kosten? Product kinderopvang bedragen Primaire begroting Geactualiseerde Begrotingswijzigingen 2010 begroting x 1.000 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo Kinderopvang 431 431 0 508 508 0 77 77 0 186 186 0 187 187 0 1 1 0 Totaal 617 617 0 695 695 0 78 78 0 Voor de vorming van de SDD werd kinderopvang volledig gefinancierd uit het budget WKO, onderdeel van de niet geoormerkte gemeentelijke middelen. Dit is terug te zien in de begroting 2007 ad. 1.459.000,-. De SDD heeft vanaf 2007 de kosten van kinderopvang voor klanten die re-integreren ten laste gebracht van het Werkdeel. Dit heeft geleid tot een structurele neerwaartse bijstelling van de kosten die ten laste van gemeentelijke middelen moeten worden gefinancierd. Wij zien in die kosten vanaf 2007 echter wel een structureel stijgende lijn. Als gevolg van de economische crisis is bovendien een van de trends dat werklozen nu opnieuw gaan studeren, dit door de krapte op de arbeidsmarkt, of dat mensen langer doorstuderen, waardoor de aanspraak op het budget WKO zal gaan groeien. Ook de kinderopvang voor klanten die bij de SDD een inburgerings- of re-integratietraject volgen, zal toenemen, maar deze kosten worden ten laste van het Participatiebudget gebracht. Voor 2010 verwacht de SDD een groei van de kinderopvang, zowel die ten laste van het Participatiebudget als die niet ten laste van het participatiebudget gebracht kan worden (mensen met studiefinanciering, WIA of andere voorliggende voorzieningen). Dit betreft een doorwerking van de rekening 2008 en prognoses 2009 in de begroting 2010, waarbij

pagina 8, agendapunt de dekkingsmogelijkheden van het participatiebudget ten opzichte van dekking uit gemeentelijke middelen optimaal zijn benut. Een alternatieve dekking van de kosten die nu nog ten laste van de gemeenten worden gebracht is niet aanwezig. De verruiming van de regels Participatiebudget zijn in de bovenstaande wat zijn de kosten voor de geactualiseerde begroting 2010 volledig benut. Het niet toekennen van vergoeding kinderopvang op grond van de WKO is niet aan de orde; het gaat hier om een wettelijk recht. Mogelijkheden om de vergoedingen te beperken zijn er evenmin; de hoogte van de vergoeding waarop mensen recht hebben is landelijk vastgelegd. Inkomen Wat willen we bereiken? 80% van de aanvragen zijn binnen 20 dagen afgehandeld Van de fraudeonderzoeken leidt 60% tot wijziging of beëindiging van de uitkering Onze klanten waarderen onze dienstverlening met minimaal een 7 Wat gaan we daarvoor doen? In 2010 worden de uitkeringen op tijd uitgekeerd. In nauwe samenwerking met de sector Werk zal het aanvraagproces meer ondergeschikt worden aan het werkaanbod. Besluiten over aanvragen levensonderhoud en bijzondere bijstand ontvangen burgers binnen 20 werkdagen in de bus. Het handhavingsbeleid van de sociale dienst is gericht op het vergroten van het nalevingsgedrag van uitkeringsgerechtigden en het daarmee voorkomen en bestrijden van misbruik van voorzieningen en uitkeringen. De sociale dienst besteedt daarbij evenwichtige aandacht aan de vier aspecten: voorlichting, dienstverlening, vroegtijdige detectie en sanctionering. Met blijvende aandacht voor repressie wil de sociale dienst wel meer vooraan in het proces de handhaving inzetten, waardoor regelovertreding kan worden voorkomen dan wel vroegtijdig kan worden opgespoord. Met meer aandacht aan de voorkant worden de nadelige gevolgen van regelovertreding bijvoorbeeld grote fraudevorderingen - voor zowel de klant als de overheid beperkt. Signaal- en risicosturing blijven daarbij belangrijk. De sociale dienst werk daarom verder aan de professionalisering van de analysefunctie. Uit een evaluatie blijkt dat dit handhavingsbeleid de afgelopen jaren succesvol is. Handhavingsacitiviteiten zowel onderzoek als sanctionering vinden vooral binnen het bestuursrecht plaats. Mede dankzij de gewijzigde frauderichtlijnen kan daarom de strafrechtelijke afhandeling van regelovertreding worden geminimaliseerd. Hoe gaan we dat meten? We meten de resultaten in de bestuurlijke rapportages die twee keer per jaar worden opgesteld. In de handhavingsmonitor, die ten minste jaarlijks verschijnt, benoemen we alle handhavingstaken binnen de sociale dienst, met bereikte resultaten en ingezette middelen. Wat zijn de kosten? Product inkomensverstrekking bedragen Primaire begroting Geactualiseerde Begrotingswijzigingen 2010 begroting x 1.000 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo Bijstandsverlening 66.754 66.754 0 69.291 69.291 0 2.537 2.537 0 8.151 8.151 0 8.145 8.145 0-6 -6 0 Totaal 74.905 74.905 0 77.436 77.436 0 2.531 2.531 0

pagina 9, agendapunt Door de recessie en de forse stijging van het aantal mensen dat een beroep doet op bijstand, zullen de uitgaven bijstandsverlening in 2010 stijgen. Er is op het onderdeel Inkomen voor de actualisatie van de begroting 2010 een opwaartse aanpassing toegepast van 2,5 mln. Deze aanpassing is gedaan op grond van de door het Rijk toegekende voorlopige budgetten WWB-Inkomensdeel, de verwachte debiteurenopbrengsten 2010 en de te verwachte uitgaven verstrekkingen in het kader van WWB/IOAW/IOAZ/BBZ. Onze begrote budgetten voor het WWB Inkomensdeel bedragen, volgens de in juni 2009 aangepaste budgetten, voor het jaar 2010 totaal 58 mln. De begrote debiteurenopbrengsten bedragen voor het jaar 2010 3 mln. In 2010 is dus totaal beschikbaar voor de financiering van de uitkeringen WWB < 65 jaar 61 mln. Van het beschikbare totaalbedrag van 61 mln kunnen we gemiddeld 4.511 uitkeringen financieren gedurende het jaar 2010, als we dit omslaan naar de gemiddelde uitkering rekening houdend met de indexering. Op dit moment is het nog te vroeg om een voorspelling te doen over de toereikendheid van het budget. Het huidige klantenbestand ligt boven het genoemde aantal van 4.511, maar we weten niet hoe in- en uitstroom zich gaan ontwikkelen in 2010. Vooralsnog begroten we geen onttrekking aan de risicoreserve inkomensverstrekking, noch een storting. Net als in voorgaande jaren zullen we in januari met een notitie komen over de geprognosticeerde klantenaantallen en het verwachte resultaat op het WWB I- deel. Verwerking van de inzichten in de notitie zal gebeuren via de begrotingswijziging van maart 2010, of via de begrotingswijziging die bij eerste marap zal worden gedaan (Drechtraad september 2010). Op de onderdelen Ioaw, Ioaz & Bbz (totaalbudget 4,2 mln) is de onduidelijke klantontwikkeling ook de reden om op deze regelingen geen onttrekking aan noch storting in de risicoreserve inkomensverstrekking te begroten. Minimabeleid Wat willen we bereiken? De budgetten voor minimabeleid komen volledig terecht bij de mensen waarvoor ze bestemd zijn. Wat gaan we daarvoor doen? Aandacht zal uitgaan naar het onder de aandacht brengen van de regelingen in het algemeen. Samen met partners uit het werkveld, de eigen organisatie en de gemeenten zal invulling aan het minimabeleid gegeven gaan worden door sterke samenwerking. Het middelen zullen meer als instrument dan als doel op zich worden ingezet. In 2010 worden voorstellen ontwikkeld voor herziening van het minimabeleid. Hoe gaan we dat meten? We meten de resultaten in de bestuurlijke rapportages die twee keer per jaar worden opgesteld. Wat zijn de kosten? Op het terrein van het minimabeleid staan SDD en gemeenten voor de meerkosten verbonden aan de langdurigheidstoeslag (LDT). De uitgaven LDT 2010 worden momenteel begroot op 950.000,-. De overgedragen middelen via de algemene uitkering Gemeentefonds bedragen in 2009 voor de 6 Drechtsteden circa 670.000; De SDD neemt dit bedrag structureel op in zijn begroting. Een actualisatie van de begroting 2010 is hier van toepassing. Met het genoemde bedrag tesamen met de correctie op de prijsindexering 2010, geeft dit een wijziging van 645.000,-. De verwachte meerkosten op dit onderdeel ad 305.000,- zullen middels aanpassing en versobering van beleid gewonnen moeten worden. Mocht hierover geen tijdige

pagina 10, agendapunt besluitvorming plaatsvinden, dan is er een reëel risico op budgetoverschrijding (minimaregelingen zijn open einde regelingen). Minimabeleid bedragen Primaire begroting Geactualiseerde Begrotingswijzigingen 2010 begroting x 1.000 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo Minimabeleid 5.072 5.072 0 5.717 5.717 0 645 645 0 2.414 2.414 0 2.434 2.434 0 20 20 0 Totaal 7.486 7.486 0 8.151 8.151 0 665 665 0 Zorg Wmo Wat willen we bereiken? 1. 80% van de aanvragen zijn binnen 20 werkdagen afgehandeld. 2. Onze klanten waarderen onze dienstverlening met minimaal een 7. Wat gaan we daarvoor doen? We voeren een deel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) uit, namelijk de individuele voorzieningen, en de daarbij behorende informatie- en adviesfunctie. Inwoners van de zes Drechtsteden gemeenten, met lichamelijk en/of geestelijke beperkingen, kunnen bij ons terecht voor een individuele voorziening die past bij hun behoefte. Het gaat dan bijvoorbeeld om een woningaanpassing, een vervoerspas voor de Hoppers, een rolstoel of hulp bij het huishouden. Hierdoor ondersteunen we mensen die dat nodig hebben om zelfstandig te kunnen wonen en mobiel te blijven. We leveren hiermee een bijdrage aan de algemene doelstelling van de Wmo: het meedoen van inwoners van de Drechtsteden aan de samenleving. We zorgen dat inwoners in hun eigen gemeente bij ons service-loket terecht kunnen voor een aanvraag en informatie- en advies over een individuele voorziening. Ons service-loket is onderdeel van het Wmo-loket van de gemeente. We zorgen er voor dat de vraag van de klant wordt doorgestuurd en niet de klant zelf. Hiervoor werken we met een goed georganiseerde backoffice, waarbij we sluitende afspraken hebben met andere instellingen en organisaties die op het terrein van de Wmo actief zijn. Onze dienstverlening is gericht op voldoende keuzevrijheid, vraagsturing, goede kwaliteit, hoge klanttevredenheid, en beheersing van de kosten. Hoe gaan we dat meten? In de Bestuurlijke rapportages wordt melding gemaakt van de behaalde resultaten. Daarnaast doen we mee aan een jaarlijks klanttevredenheid onderzoek, in opdracht van het ministerie van VWS. We doen mee aan de WMO benchmark. We kennen een unieke doorlopende monitor van de tevredenheid van Wmo cliënten door middel van de zogenoemde klant reactiekaarten. Wat zijn de kosten? Voor de hulpmiddelen die in het kader van de WMO worden verstrekt en die op basis van nacalculatie met de gemeenten worden verrekend, zien wij een kostenniveau dat structureel hoger ligt dan de begroting. Dit maakt het noodzakelijk de voorcalculatorische bijdrage van de gemeenten voor hulpmiddelen te verhogen. De realisatiecijfers 2008 en de eindejaarsprognose 2009 leiden in combinatie tot de inschatting dat een ophoging met 0,8 mln noodzakelijk is.

pagina 11, agendapunt In de meicirculaire 2009 is gebleken dat de gemeenten een korting krijgen op de middelen voor HH. Die korting verwerkt de SDD nu in zijn begroting (ruim 4 ton). De uitvoering van de WMO bevat keuzemogelijkheden die budgettaire ruimte kunnen opleveren. In het kader van de Brede Doorlichting GRD zullen deze mogelijkheden nader worden onderzocht. Product WMO bedragen Primaire begroting Geactualiseerde Begrotingswijzigingen 2010 begroting x 1.000 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo WMO 37.142 37.142 0 37.756 37.756 0 614 614 0 5.416 5.416 0 5.933 5.933 0 517 517 0 Totaal 42.558 42.558 0 43.689 43.689 0 1.131 1.131 0 Schuldhulpverlening Wat willen we bereiken? 1. Van de door ons in behandeling genomen aanvragen voor schuldbemiddeling leidt 50% tot een schuldregeling, minnelijk of wettelijk. 2. We streven naar minimaal een 7 wanneer het gaat om de tevredenheid van onze klanten over onze diensten en bejegening Wat gaan we doen? De Sociale Dienst Drechtsteden is het centrale meldpunt voor alle inwoners van de zes Drechtsteden die schulden hebben, ongeacht de hoogte van het inkomen. Ons aanbod bestaat uit het stabiliseren van een schuldsituatie, het opzetten van een schuldregeling en de afgifte van een WSNP -verklaring. Deze producten zijn al dan niet gekoppeld aan budgetbeheer. Uitgangspunt is dat de klant als eerste verantwoordelijk blijft voor de eigen situatie en we verwachten van hen een actieve houding. Omdat we willen voorkomen dat schulden ontstaan blijven we inzetten op preventie. Dit doen we door het geven van voorlichting aan risicogroepen, het trainen van intermediairs en het aanbieden van een lespakket aan scholen. Ook maken we afspraken met partners in de regio voor een tijdige signalering van schulden bij hun klantgroepen en een gerichte doorverwijzing naar ons. Onze speciale aandacht blijft uitgaan naar uitkeringsgerechtigden omdat bij hen de kans om in de schulden te raken relatief groot is. Schuldhulpverlening wordt zonodig gekoppeld aan een re-integratietraject. Hoe gaat we dat meten? In de Bestuurlijke rapportages wordt melding gemaakt van de behaalde resultaten. Daarnaast voeren we tweejaarlijks een klanttevredenheid onderzoek uit. Wat zijn de kosten? Voor 2010 is het budget programmakosten Schuldhulpverlening begroot op 70.000. Dit budget is opgebouwd uit een zogenaamd basisbudget van 60.000 en een budget voor preventieactiviteiten van 10.000. Vanuit het basisbudget worden diverse uitgaven bekostigd, waaronder de kosten voor het aangaan en de afhandeling van saneringskredieten en de kosten van budgetbegeleiding. Met de invoering van het participatiebudget zijn de bestedingsmogelijkheden verruimd ten opzichte van het oude WWB Werkdeel. De kosten van trajecten schuldhulpverlening en het geven van budgetcursussen mogen voortaan ten laste van het participatiebudget worden gebracht, mits aan de voorwaarde wordt voldaan dat de schuldhulpverlening onderdeel uitmaakt van het re-integratietraject. Mensen zonder arbeidsverplichting, ouder

pagina 12, agendapunt dan 65 jaar of met een tijdelijke vrijstelling, komen hiervoor niet in aanmerking. De SDD is in afwachting van over de extra middelen die geoormerkt in de Algemene Uitkering beschikbaar gaan komen voor schuldbemiddeling en budgetadvies. Op dat moment zal de SDD een beleidsvoorstel doen om deze middelen onderbouwd bij de gemeenten op te halen. De verwerking in de begroting 2010 zal naar alle waarschijnlijkheid plaatsvinden bij tweede wijziging. Het zal dan overigens gaan om een wijziging in de apparaatskosten schuldbemiddeling en budgetadvies. In het vierde kwartaal 2009 doet de SDD onderzoek naar de mogelijkheid om bepaalde uitgaven schuldhulpverlening over te hevelen naar het participatiebudget. Vooruitlopend hierop stelt de SDD voor om in 2010 het voorcalculatorische budget programmakosten Schuldbemiddeling en budgetadvies terug te brengen naar 35.000. Het budget wordt niet teruggebracht maar anders gedekt: 35.000 t.l.v. gemeenten en 35.000 t.l.v. het participatiebudget. Product schuldhulpverlening bedragen Primaire begroting Geactualiseerde Begrotingswijzigingen 2010 begroting x 1.000 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo Schuldbemiddeling en Budgetadvies 70 70 0 70 70 0 0 0 0 3.078 3.078 0 3.388 3.388 0 310 310 0 Totaal 3.148 3.148 0 3.458 3.458 0 310 310 0 De apparaatskosten van de Sociale Dienst Drechtsteden staan incidenteel en structureel ernstig onder druk. De belangrijkste redenen daarvoor zijn: - de gevolgen van de recessie in relatie tot de systematiek van formatienormering SDD - de ketenkorting Werk en Inkomen Daarnaast is de SDD opgedragen een bijdrage te leveren aan de brede doorlichting GRD. Deze budgettaire ontwikkelingen hoeven niet noodzakelijkerwijs opgevangen te worden binnen het bestaande apparaat SDD; de bezuinigingen kunnen ook gevonden worden in het innoveren van de uitvoering (efficiënter en effectiever), de programmabudgetten door bv. ombuiging van beleid, het realiseren van inkomsten uit andere bronnen. Welke ontwikkelingen vinden er plaats in de apparaatskosten in 2010? 1. Volgens de geldende formatienormering, zal er in 2010 een structurele formatiereductie moeten plaatsvinden van 11,4 fte, wat gelijk staat aan ruim 879.000. De gehanteerde normering is conform afspraak bij de vorming van de SDD en baseert zich op het principe T-2 en het klantenaantal per fte. De formatie 2010 wordt genormeerd op basis van de klantenaantallen per 1 januari 2008 en op een klantenaantal van 55 per fte voor de genormeerde organisatieonderdelen (conform normering voormalige sociale dienst Dordrecht). De SDD is van mening dat de gehanteerde formatienormering toe is aan vernieuwing. Enerzijds omdat de T-2 systematiek niet voldoende meebeweegt met de economische schommelingen (in goede tijden zit de SDD ruim in haar formatie, in slechte tijden zit zij te krap in haar formatie) en tevens niet aansluit bij de systematiek van de Algemene Uitkering. Anderzijds omdat de normering van 55 klanten per fte opnieuw bekeken moet worden op efficiency. In 2010 zal de SDD voorstellen doen voor een

pagina 13, agendapunt nieuwe formatienormering voor de onderdelen van de oraganisatie die gerelateerd zijn aan WWB klantenaantallen. Voor de begroting 2010 zal de bijdrage van de gemeenten aan de SDD te verlagen met 879.000; de feitelijke formatie en bezetting blijven voor de duur van de recessie echter in takt. Incidenteel dekken we de lasten van deze formatie in 2010 uit het participatiebudget. Gezien de ontwikkeling van baten en lasten op het onderdeel participatie is dit geen structurele oplossing! 2. Het Rijk heeft in haar regeerakkoord 2008-2012 een efficiencykorting opgenomen voor de keten van werk en inkomen. Deze korting is gelijk verdeeld over de partijen CWI, UWV en de gemeenten. De redenering voor deze korting was tweeledig: a. door de vorming van Werkpleinen zal er een efficiëntere dienstverlening geboden kunnen worden doordat de dienstverlening aan werkzoekenden door zowel CWI, UWV als de gemeente, integraal wordt aangeboden. b. bij een groeiende economie en vergrijzing zal er sprake zijn van een dalend aantal mensen dat een beroep doet op werk en inkomen; Beide redeneringen blijken, vooralsnog, niet reëel. De economische ontwikkelingen laten een stijgend beroep zien op werk en inkomen en de integrale dienstverlening aan werkzoekenden kan vooralsnog niet worden gerealiseerd door belemmeringen in o.a. ICT en regelgeving. E.e.a. is nader toegelicht in de businesscase Werkplein Drechtsteden. De efficiency korting die het Rijk de gemeenten oplegt bedraagt voor de Drechtsteden (meicirculaire 2008): Uitkering Uitkering Uitkering Uitkering 2009 2010 2011 2012-444.946-800.903-1.085.668-1.139.061 Het gaat om een oplopende reeks die vanaf 2012 structureel ruim 1,1 mln is. Omdat deze efficiency- of ketenkorting niet structureel volledig en alleen via realisatie van het Werkplein kan worden gevonden, heeft de SDD in het kader van de brede doorlichting GRD voorgesteld de korting te realiseren via andere wegen. Hierbij wordt gedacht aan: ombuiging van beleid efficiëntere uitvoering door innovatie efficiëntere uitvoering door overname van taken van gemeenten financieel technische mogelijkheden aantrekken van andere financieringsbronnen De ketenkorting is als stelpost verwerkt in de begroting van de SDD. In de komende periode zal moeten blijken hoe deze korting daadwerkelijk met maatregelen kan worden belegd. Alleen als voorstellen die op dit moment worden voorbereid in het kader van de Brede Doorlichting GRD concreet tot uitvoering worden gebracht, kan de korting worden gerealiseerd! De lastenvermindering waartoe een aantal van de voorstellen leidt (met name op de programmabudgetten WMO HH is dat mogelijk) zal overigens niet altijd alleen neerslaan bij de SDD. Sommige voorstellen leiden alleen tot lastenverlichting bij gemeenten, en andere door een combinatie van effecten bij SDD en gemeenten. In die gevallen zal een begrotingswijziging bij (SDD en) gemeenten moeten volgen. 3. Per 1-1-2010 is het contract met de gemeente Nieuw Lekkerland beëindigd. Deze gemeenten heeft haar sociale dienst taken per die datum overgeheveld naar de

pagina 14, agendapunt Gemeenschappelijke sociale dienst Gorinchem. Hiermee vervallen de werkzaamheden en inkomsten voor deze werkzaamheden en wordt de formatie gereduceerd met 2,55 fte. 4. De formatie voor de uitvoering van de WMO individuele voorzieningen en Huishoudelijk Hulp is in 2009 incidenteel vanuit eigen middelen van de SDD opgehoogd met 7,3 fte omdat de klantenaantallen toenamen. Er is toen gekozen voor een tijdelijke ophoging van de formatie gedurende 2009 om in die periode eerst vast te kunnen stellen welke formatie noodzakelijk is voor een efficiënte uitvoering. Daartoe is een doorlichting van de uitvoering van de WMO uitgevoerd die een formatienormering heeft opgeleverd. Deze doorlichting heeft plaats gevonden en op basis van de nieuwe normering blijkt dat er bij de huidige klantenaantallen sprake van een noodzakelijke structurele ophoging van de formatie met 5,85 fte. Omdat de doorlichting nog niet bestuurlijk is gedeeld wordt de formatie in afwachting daarvan eerst incidenteel verhoogd voor de duur van 1 jaar. Dit leidt tot een hogere gemeentelijke bijdrage voor de apparaatskosten SDD. Opnieuw financieren van de formatieophoging uit eigen middeleen is als gevolg van de toegenomen drukte bij Werk en Inkomen gevolg van de recessie niet langer mogelijk. 5. De doorberekening van kosten voor SCD, GRD en OCD betekent een structureel hogere last voor de SDD van 650.000. Bij de tweede marap GRD 2009 is een analyse gemaakt van deze meerkosten. De structurele meerkosten zijn in de begroting 2010 verwerkt ten laste van een hogere gemeentelijke bijdrage. 6. De uitvoeringskosten voor inburgering kunnen niet, zoals wij aanvankelijk hebben onderzocht, volledig ten laste worden gebracht van het participatiebudget, onderdeel inburgering. Omdat de gemeenten voor de uitvoering van de Wet Inburgering met ingang van 2009 een bijdrage ontvangen in de algemene uitkering, is een dergelijke constructie niet toegestaan. De dekking van de kosten voor de uitvoering van de inburgering brengen wij daarom ten laste brengen van de gemeenten. Het gaat hierbij om 10,6 fte, wat inclusief overhead neerkomt op 10,6 maal 77.100 is 818.000. Wat zijn de kosten? bedragen Primaire begroting Geactualiseerde Begrotingswijzigingen 2010 begroting x 1.000 lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo Apparaats- kosten 26.053 26.053 0 28.163 28.163 0 2.110 2.110 0 Bedrijfsvoering De SDD heeft te maken met een relatief hoge gemiddelde leeftijd van haar personeel. Leeftijdsbewust personeelsbeleid, aandacht voor werving en opleiding zijn om die reden belangrijke onderwerpen voor de SDD. De profilering van de Drechtsteden als een aantrekkelijke werkgever, maar ook Drechtsteden breed beleid om goed personeel te ontwikkelen en te binden, moet worden ontwikkeld. Personeel moet goede doorgroeimogelijkheden binnen de Drechtsteden worden geboden om hen te behouden voor de regio. De dienstverlening door de SDD aan zijn klanten is in hoge mate afhankelijk van de beschikbaarheid en kwaliteit van ICT voorzieningen. Een betrouwbare infrastructuur is daarbij een voorwaarde. De samenwerking die de SDD meer een meer opzoekt, en moet

pagina 15, agendapunt opzoeken, met zijn partners in de ketens van Werk, Inkomen en Zorg stelt eisen aan de infrastructuur, die daarop zal moeten blijven aansluiten. De SDD heeft de opdracht om de dienstverlening zo te organiseren dat burgers die een beroep op ondersteuning doen zo snel mogelijk weer zelfstandig verder kunnen. De dienstverlening is zo ingericht dat de klant weet wat hij van de SDD kan verwachten. De SDD geeft duidelijke antwoorden, komt afspraken na en zet zo veel mogelijk één contactpersoon in voor alle vragen die de klant stelt. De mate waarin de SDD hierin succesvol is hangt af van de kwaliteit van de processen, producten en diensten. De kwaliteitszorg is dan ook gericht op het constant verbeteren hiervan. Klantgerichtheid, kwaliteitsbewustzijn en bezieling zijn aspecten die de SDD hoog in het vaandel heeft. Bezwaar en beroep Net als in het voorgaande jaar is ook in 2010 het beslissen op bezwaarschriften binnen de wettelijke termijn een belangrijk speerpunt voor de SDD. Volgens de Algemene Wet Bestuursrecht moet binnen 10 weken worden beslist op een bezwaarschrift. Deze termijn kan éénmaal worden verlengd met 4 weken. Voor verder uitstel moet de klant toestemming verlenen. Het vlot, adequaat en klantgericht afhandelen van bezwaarschriften draagt bij de aan de kwaliteit van de dienstverlening. Daarbij is differentiatie in afhandelwijze en belangrijk uitgangspunt. Niet ieder bezwaarschrift hoeft immers langs de externe bezwaarschriftencommissie, soms is de klant meer gebaat bij een verkorte informele afhandeling. In 2009 is de SDD gestart met het optimaliseren van de werkwijze rond de afhandeling van bezwaarschriften en het verruimen van de afdoeningmogelijkheden. In 2010 heeft dit onverminderd de aandacht. Klachtenafhandeling Goede klachtafhandeling draagt in belangrijke mate bij aan kwaliteitsbeleving van de klanten van de SDD. Slechte ervaringen blijven nu eenmaal langer hangen en beïnvloeden de beeldvorming over de SDD. Bij een persoonlijke of telefonische klacht wordt geprobeerd om de klacht direct op te lossen en de cliënt tevreden te stellen. Als dat niet lukt wordt de cliënt op de mogelijkheid gewezen om een formele klacht in te dienen bij de directeur van de SDD. De klant wordt altijd gehoord (telefonisch en/of in persoon). Als er sprake is van een schriftelijk besluit (een beschikking op een aanvraag of een wijzigingsbeschikking) dan wordt de cliënt op de mogelijkheid gewezen om een bezwaarschrift in te dienen bij de directeur van de SDD. Een belangrijk speerpunt van de SDD is om alle klachten binnen de wettelijke termijn van 6 weken af te handelen. Communicatie De communicatie met onze klanten (incl. de werkgevers) blijft een essentieel onderdeel van ons werk. Goede communicatie met onze klanten is een belangrijke voorwaarde voor succesvolle dienstverlening. Onze aandacht zal tevens gericht zijn op het goed en tijdig informeren van onze bestuurders en de lokale raden. Daarnaast heeft ook de interne communicatie onze volle aandacht. Deze is van groot belang voor de betrokkenheid van onze medewerkers. Rechtmatigheid De rechtmatigheid van de uitgaven, ontvangsten etc. wordt primair geborgd door een stelsel van interne controle maatregelen. In het kader van verantwoording en toezicht vinden controles plaats ter aanvullende zekerheid, dat zal worden voldaan aan de wettelijke tolerantiegrenzen. Deze verbijzonderde interne controles zijn ook dienstig aan voorgeschreven accountantscontroles, die leiden tot afgifte van een verklaring bij de jaarrekening. Via tussentijdse maraps wordt de rechtmatigheid (ook onderdeel van de Top10) gevolgd en de resultaten gerapporteerd. Weerstandsvermogen Risico s

pagina 16, agendapunt Hier wordt conform art. 11 BBV de relatie weergegeven tussen middelen en risico s. De risicoparagraaf gaat in op risico s die weliswaar een materiële invloed op de financiële positie kunnen hebben, maar waarvoor nog geen maatregelen zijn getroffen omdat de financiële omvang nog niet redelijkerwijs te schatten is. De SDD kent geen voorzieningen voor het opvangen van risico s. Risicobeheersing bij de SDD vindt plaats door goede monitoring van resultaten en budgetten. In financiële termen staan tegenover de risico s een aantal reserves (bedrijfsreserve; diverse programmareserves). De crisis betekent voor de SDD grote risico s. De uitgaven voor bijstandsverlening stijgen in hoog tempo en zullen na 2009 niet meer volledig vanuit de daarvoor gevormde reserve kunnen worden gedekt. Na het bestuursakkoord dat in 2008 is gesloten tussen Rijk en gemeenten zijn de gemeenten meer risico gaan dragen voor de bijstandskosten. Er heeft bij de SDD als reactie hierop geen aanpassing plaatsgevonden van de omvang van de reserve. Wel heeft de SDD bij de aanbieding van haar jaarrekening 2008 de gemeenten geadviseerd de uitgekeerde overschotten op het WWB I-deel te reserveren. Het risico dat de SDD in 2010 niet voldoende zal hebben aan de Rijksbudgetten aangevuld met debiteurenontvangsten, is groot aanwezig. Gemeenten wordt geadviseerd hiervoor een reserve aan te leggen, dan wel de bestaande reserve voor dit doel aan te vullen. De SDD ziet ook de uitgaven voor minimabeleid toenemen. Dit zijn open einde regelingen. De mogelijkheden van de SDD voor kostenbeheersing zijn daardoor beperkt. De SDD is desalniettemin bezig met voorbereiding van beleidswijzigingen die naast inhoudelijke verbeteringen ook een betere kostenbeheersing mogelijk moeten maken. De reserve voor dit beleidsterrein is beperkt. Het hebben van een reserve op dit terrein is echter ook een ietwat vreemde financiële constructie. De financiering van het minimabeleid gebeurt namelijk op basis van een vorm van nacalculatie, als gevolg waarvan de gemeenten vergaand risicodragend zijn. Mocht de besluitvorming over een vernieuwd, participatie ondersteunend minimabeleid niet tijdig in 2010 worden afgerond, dan is het risico groot dat de voor dit doel beschikbare budgetten zullen worden overschreden. De kosten van re-integratie ziet de SDD eveneens sterk stijgen. Bij ongewijzigd beleid zullen de middelen voor dit doel eind 2010 zijn uitgeput. Daar komt nog bij dat het Rijk bezuinigt op het macro-budget voor re-integratie, en dat de zogenaamde meeneemregeling sterk ijsverkoper, als gevolg waarvan minder budget van 2009 overgeheveld kan worden naar 2010. Wij signaleren dit nu al en hebben beleidswijzigingen in voorbereiding om budgetuitputting te voorkomen. De kostenstijgingen in de WMO worden nauwlettend in de gaten gehouden. Een risico van budgetoverschrijding doet zich hier voorlopig niet voor (huishoudelijke hulp), of wordt gedragen door de gemeenten (hulpmiddelen en hoppers). In 2009 heeft de SDD fors geïnvesteerd in het strikter monitoren van de kosten van de eigen organisatie. Zowel de kosten van eigen en ingehuurd personeel als van overige organisatieposten zijn inmiddels goed in beeld en worden maandelijks gevolgd. Risico s op dit onderdeel worden gevormd door de kosten van niet-functionerend personeel, en de kosten van vervroegd uittreden.